Czaszka
Mózgoczaszka –
zawiera mózgowie
Trzewioczaszka –
buduje twarz, tworzy
rusztowanie
dla jamy nosowej, ustnej i
gardła
Czaszka
Mózgoczaszka –
zawiera mózgowie
Trzewioczaszka –
buduje twarz, tworzy
rusztowanie
dla jamy nosowej, ustnej i
gardła
Ogólna budowa czaszki
Ogólna budowa czaszki
Mózgoczaszka:
-
k. potyliczna
- k. czołowa
- k. klinowa
- k. sitowa
- kk. ciemieniowe
- kk. skroniowe
Trzewioczaszka:
-
kk. szczękowe
- kk. jarzmowe
- kk. podniebienne
- kk. nosowe
- małżowiny nosowe dolne
- kk. łzowe
- żuchwa
- lemiesz
- k. gnykowa
(kosteczki słuchowe)
Ściana przednia czaszki
Ściana przednia czaszki
• k. czołowa
• kk. nosowe
• kk. szczękowe
• kk. jarzmowe
• żuchwa
wyrostek dziobiasty
wyrostek kłykciowy
Sklepienie czaszki
Sklepienie czaszki
•
k. czołowa
k. czołowa
-
łuki brwiowe
łuki brwiowe
-
gładzizna
gładzizna
•
kk. ciemieniowe
kk. ciemieniowe
•
k. potyliczna
k. potyliczna
-
guzowatość potyliczna
guzowatość potyliczna
zewnętrzna
zewnętrzna
Szwy czaszki:
Szwy czaszki:
•
szew wieńcowy
szew wieńcowy
•
szew strzałkowy
szew strzałkowy
•
szew węgłowy
szew węgłowy
Ściana boczna czaszki
Ściana boczna czaszki
•
k. czołowa
k. czołowa
•
k. ciemieniowa
k. ciemieniowa
•
k. potyliczna
k. potyliczna
•
k. klinowa
k. klinowa
•
k. skroniowa
k. skroniowa
•
łuk jarzmowy - wyrostki k. skroniowej i k. jarzmowej
łuk jarzmowy - wyrostki k. skroniowej i k. jarzmowej
•
otwór słuchowy zewnętrzny
otwór słuchowy zewnętrzny
•
wyrostek sutkowaty k. skroniowej
wyrostek sutkowaty k. skroniowej
Podstawa czaszki
Podstawa czaszki
• nozdrza tylne
• otwór owalny
• otwór kolcowy
• wyrostek rylcowaty
• otwór szyjny
• kłykcie k.
potylicznej
• otwór potyliczny
wielki
• dół żuchwowy
• k. potyliczna
• kk. skroniowe
• k. klinowa
• kk. szczękowe
• kk.
podniebienne
Blaszka
sitowa
n. węchowy
(I)
t. ż, n. sitowy
przedni
Nerw węchowy (I)
czuciowy
– doprowadza do mózgu wrażenia węchowe z błony
śluzowej nosa
Kanał wzrokowy
n. wzrokowy
(II)
t. oczna
Nerw wzrokowy (II)
czuciowy
– doprowadza do mózgu bodźce wzrokowe z
siatkówki
oka
Szczelina oczodołowa
górna
• n. okoruchowy (III)
• n. bloczkowy (IV)
• n. odwodzący (VI)
• n. oczny (V
1
)
• ż. oczna górna
• gałąź ż. ocznej dolnej
• włókna współczulne splotu
jamistego
• gałąź łącząca t. oponowej
środkowej
Nerwy:
okoruchowy (III), bloczkowy (IV), odwodzący
(VI)
ruchowo -
unerwiają mięśnie poprzecznie prążkowane
gałki
ocznej
/III, IV, VI/
przywspółczulnie
– mięśnie gładkie gałki ocznej
/III/
Otwór okrągły
n. szczękowy (V
2
)
Otwór owalny
n. żuchwowy (V
3
)
splot żylny otworu owalnego
(t. oponowa dodatkowa dla
zwoju Gassera)
Otwór kolcowy
t. oponowa środkowa
gałąź oponowa wsteczna
n. żuchwowego
Nerw trójdzielny (V)
•jest głównym czaszkowym nerwem czuciowym głowy
•dzieli się na trzy zasadnicze gałęzie:
n. oczny (V
1
)
czuciowy
n. szczękowy (V
2
)
czuciowy
n. żuchwowy (V
3
)
czuciowo-ruchowy
Unerwia –
czuciowo:
skórę twarzy i czoła, gałkę oczną, błony
śluzowe jamy nosowej, zatok obocznych nosa, jamy
ustnej oraz zęby, oponę twardą mózgowia
ruchowo
głównie mięśnie żwaczowe
V
Przewód słuchowy
wewnętrzny
•
n. twarzowy (VII)
• n. pośredni
•
n. przedsionkowo-
ślimakowy (VIII)
• t. i ż. błędnikowe
Nerw twarzowy (VII)
jest najważniejszym nerwem ruchowym zaopatrującym mm.
mimiczne twarzy
mieszany:
cz. ruchowa
– unerwia mięśnie mimiczne twarzy
cz. czuciowa
– doprowadza do mózgu wrażenia smakowe z
brodawek
języka
cz. przywspółczulna
– unerwia ślinianki i gruczoł łzowy
Nerw przedsionkowo-ślimakowy
(VIII)
czuciowy
– doprowadza do mózgu bodźce z narządu słuchu
i równowagi
Otwór żyły
szyjnej
n. językowo-gardłowy
(IX)
zatoka skalista dolna
n. błędny (X)
n. dodatkowy (XI)
ż. szyjna wewnętrzna
t. oponowa tylna
Nerw językowo-gardłowy (IX)
Mieszany
– posiada części:
czuciową, ruchową, przywspółczulną
Unerwia:
gardło
jamę bębenkową
śliniankę przyuszną
Nerw błędny (X)
mieszany
• jest głównym nerwem
układu przywspółczulnego
unerwiającym narządy:
szyi
klatki piersiowej
i większej części jamy brzusznej
• gałęzie
ruchowe
nerwu błędnego unerwiają:
• krtań, gardło i podniebienie
Otwór potyliczny wielki
rdzeń przedłużony
n. dodatkowy (XI)
n. szyjny C1
tt. kręgowe
tt. rdzeniowe przednie i tylne
splot żylny kręgowy wewnętrzny
Kanał nerwu
podjęzykowego
n. podjęzykowy (XII)
Nerw dodatkowy (XI)
ruchowy
– unerwia niektóre mięśnie szyi
Nerw podjęzykowy (XII)
ruchowy
– unerwia mięśnie języka
Opony
Opony
mózgowia
mózgowia
•
opona twarda
opona twarda
- jama
- jama
podtwardówkowa
podtwardówkowa
•
pajęczynówka
pajęczynówka
- jama
- jama
podpajęczynówko
podpajęczynówko
wa (płyn m-r)
wa (płyn m-r)
•
opona miękka
opona miękka
(liczne naczynia
(liczne naczynia
krwionośne)
krwionośne)
Znaczenie opony twardej:
• jako okostna
• zawiera komórki kościotwórcze
• posiada bogate unaczynienie (tt.
oponowe)
• warstwa ochronna (przed procesami
zapalnymi, nowotworowymi)
Wypustki opony twardej
Wypustki opony twardej
•
sierp mózgu
• sierp
móżdżku
• namiot
móżdżku
Zatoki opony twardej
Zatoki opony twardej
• zatoka strzałkowa górna
• zatoka strzałkowa dolna
• zatoka prosta
• zatoka poprzeczna
• zatoka esowata
• zatoka jamista
Pajęczynówka
• jest nieunaczyniona
• jest nieunerwiona
• dostosowuje się kształtem do jamy
czaszki a nie do mózgowia
• jama podpajęczynówkowa
• ziarnistości pajęczynówki, wnikają do opony
twardej w obrębie zatok
Zatoka strzałkowa górna
Ziarnistości
pajęczynówki
Opona miękka
•
wyściela wszystkie nierówności powierzchni mózgu
• narząd odżywczy
Mięśnie wyrazowe twarzy
• większość rozpoczyna się na kościach czaszki
• przyczepy końcowe znajdują się w skórze
pokrywającej:
kości sklepienia czaszki
twarzoczaszkę
i przednio-boczną powierzchnię szyi
• unerwione są przez gałęzie końcowe nerwu
twarzowego
Mięśnie wyrazowe twarzy
• cienkie blaszki mięśniowe lub pączki, które
okrężnie jako zwieracze lub promienisto jako
rozwieracze układają się dookoła otworów skóry
twarzy
• mięśnie te wykonują różne czynności:
mruganie, otwieranie, zamykanie ust,
ruchy policzków podczas śpiewu
Mięśnie wyrazowe twarzy
• mięsień naczaszny- leży na sklepieniu czaszki
• czynność:
poruszanie skórą głowy
unosi brwi i czoło
marszczy czoło
nadaje twarzy wyraz uwagi
Mięśnie wyrazowe twarzy
• mięsień okrężny oka- otacza brzeg oczodołu
pokrywa tarczki powieki
• czynność:
zaciska powieki (część oczodołowa)
zamyka powieki (część powiekowa)
Mięśnie wyrazowe twarzy
• mięsień marszczący brwi
czynność:
pociąga skórę do wewnątrz
wytwarza fałdy pionowe między brwiami
powoduje wyraz: złości
zniecierpliwienia
cierpienia
Mięśnie wyrazowe twarzy
• mięsień okrężny ust- przyczepy początkowe
na szczękach i żuchwie
końcowe błona śluzowa
warg
• czynność:
zwiera szparę ust
wysuwa wargi (np. podczas gwizdania)
zwężanie i rozszerzanie czerwieni wargowej
Mięśnie wyrazowe twarzy
• mięsień nosowy- otacza nozdrza
• czynność:
obniża przegrodę nosa
zaciska otwory nosowe
• mięsień dźwigacz wargi górnej i skrzydełek nosa
• czynność:
unosi wargę
rozwiera nozdrza
unosi kąt ust
Mięśnie wyrazowe twarzy
• mięsień obniżacz kąta ust- nadaje twarzy wyraz:
smutku,
cierpienia
przybicia
niesmaku
• mięsień bródkowy- podnosi uwypuklenie bródki
marszczy bródkę
podnosi wargę dolną
Mięśnie wyrazowe twarzy
• mięsień jarzmowy większy- właściwy mięsień śmiechu
• czynność:
podciąga usta ku górze i bocznie
odsłania zęby górne
twarz się poszerza
pogłębiają się promieniste bruzdy
w kącie bocznym oka
Mięśnie wyrazowe twarzy
• mięsień śmiechowy- u niektórych osób wywołuje
zagłębienie
zwane dołkiem śmiechowym
• mięsień policzkowy- wydmuchuje powietrze skupione w
przedsionku jamy ustnej
• mięsień szeroki szyi - przyciska policzki do
zębów trzonowych
przez co pomaga w żuciu
Asymetria twarzy
• w pewnym stopniu wpływa na jej wyraz
• obie połowy twarzy różnią się od siebie
• w znacznej większości przypadków
prawa połowa twarzy jest większa od lewej
• zbyt symetryczna twarz nawet ładna jest zimna i
bezduszna
brak jej wdzięku i indywidualności
Mięśnie żwaczowe twarzy
• mięśnie parzyste
• przyczepiają się do żuchwy
• unerwione przez nerw
żuchwowy (V3)
• ważne dla rozdrabniania
i przeżuwania pokarmu
Mięśnie żwaczowe twarzy
Mięsień skroniowy-
Przyczepy:
dno dołu skroniowego
wyrostek dziobiasty i gałąź
żuchwy
Czynność
unosi żuchwę- zamykanie ust
włókna tylne cofają żuchwę
Mięśnie żwaczowe twarzy
Mięsień żwacz-
Przyczepy:
łuk jarzmowy
gałąź żuchwy i wyrostek
dziobiasty
Czynność:
unosi i wysuwa żuchwę-
zamykanie ust
głębokie włókna cofają żuchwę
Mięśnie żwaczowe twarzy
Mięsień skrzydłowy boczny-
Przyczepy:
głowa górna
głowa dolna
szyjka żuchwy, krążek stawowy,
torebka stawu skroniowo-żuchwowego
Czynność:
wysuwa żuchwę- zamykanie ust
działając pojedynczo i na przemian ruchy boczne
żuchwy
Mięśnie żwaczowe twarzy
mięsień skrzydłowy przyśrodkowy-
Przyczepy:
kość podniebienna
kość szczękowa
kąt żuchwy
Czynność:
wysuwa żuchwę- zamykanie ust