background image

 

Szkolenie okresowe pracodawców

 Ochrona przeciwpożarowa 

oraz ochrona środowiska 

naturalnego

background image

CIEPŁO

PALIW

O

GAZ, 

CIECZ,

CIAŁO

STAŁE

POWIET

RZE

AZOT,

TLEN

Warunki powstania pożaru

background image

Charakterystyka zagrożenia pożarowego i 
wybuchowego 
oraz zasady postępowania na wypadek pożaru 
zawarte są w:

instrukcji technologiczno-ruchowej

- w odniesieniu do zakładów produkcyjnych i 
magazynów;

instrukcji bezpieczeństwa pożarowego

- w odniesieniu do obiektów
  użyteczności publicznej

Zagrożenia pożarowe i wybuchowe

background image

• Powiadomienie straży pożarnej

• Co się pali? Gdzie? Jaka jest sytuacja? Kto melduje?

• Powiadomienie użytkownika urządzenia. 

• W miarę możliwości odłączyć palące się urządzenia
  (wyłączyć napięcie).

Uwaga! 
W urządzeniach wysokiego napięcia mogą to zrobić tylko osoby upoważnione.

Zamknąć klapy przeciwpożarowe instalacji wentylacyjnej. 

• W miarę możliwości chronić przed środkami gaśniczymi części urządzenia 
  nie objęte przez pożar (np. przykrywając).

Zwalczanie pożaru

 W czasie rozpoznawania sytuacji, działań 
ratowniczo-
 -gaśniczych, należy zachować minimalne odstępy:

• przy niskim napięciu – 5 m,

• jeżeli przewody wysokiego napięcia stykają się  
  z podłogą – 10 m.

Przy gaszeniu pożaru sprzętem podręcznym, uwzględniać 
jego przeznaczenie, np. do gaszenia urządzeń elektrycznych
pod napięciem stosować gaśnice śniegowe (CO2).

background image

Obowiązki w wypadku pożaru 
lub innego zagrożenia

 

Kto zauważy pożar, klęskę żywiołową 

lub inne miejscowe zagrożenie, 

obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić

 osoby znajdujące się w strefie zagrożenia 

oraz jednostkę ochrony przeciwpożarowej, 

bądź policję lub wójta albo sołtysa.

Pracownicy winni znać swoje zadania na wypadek pożaru, 
w szczególności:

• umieć alarmować straż pożarną,

• umieć posługiwać się podręcznym sprzętem gaśniczym,

• umieć postępować w wypadku powstania pożaru w zakładzie pracy, 
  w tym współpracować ze służbami ratowniczymi.

background image

 zachować spokój, ostrzec współpracowników,

 zaalarmować straż pożarną,

 odłączyć spod napięcia urządzenia elektryczne, 

  wyłączyć instalacje wentylacyjne, transportowe i 
grzewcze,

 zamknąć główny zawór gazowy, zablokować rurociągi,

 natychmiast opuścić miejsca niebezpieczne 

oznakowanymi
  drogami ewakuacyjnymi, w razie zadymienia 
przemieszczać się 
  trzymając głowę na wysokości ok. 1 m (ochrona przed 
dymem
  i ciepłem),

 nie używać wind

Obowiązki w wypadku pożaru 
lub innego zagrożenia

 

background image

Obowiązki właścicieli i zarządców budynków

Właściciel, zarządca budynku zobowiązani są:

 przestrzegać przeciwpożarowych wymagań

  budowlanych i technologicznych

 wyposażyć budynek w sprzęt pożarniczy i ratowniczy

  oraz środki gaśnicze

 zapewnić osobom przebywającym w budynku bezpieczeństwo

  i możliwość ewakuacji

 przygotować budynek do prowadzenia akcji ratowniczej

 zaznajomić pracowników z przepisami przeciwpożarowymi

 ustalić sposoby postępowania na wypadek pożaru; klęski żywiołowej 

  lub innego miejscowego zagrożenia

background image

Zasady postępowania podczas pożaru

 

 Zachować spokój!

 

• Natychmiast zgłosić pożar, podając dokładne dane 
  o miejscu i rozmiarach pożaru. 

 Ostrzec innych pracowników o pożarze.

• Wyłączyć urządzenia wentylacyjne, transportowe i grzewcze, odciąć dopływ 
  przewodów rurowych, zamknąć główny zawór gazu, w razie potrzeby 
  wyłączyć spod napięcia urządzenia elektryczne.

• Natychmiast opuścić obszary zagrożone, używając 
  klatek schodowych, a także oznakowanych dróg 
  ewakuacyjnych i pożarowych.

• Nie używać wind.
• Poruszać się w pozycji jak najbliżej podłogi 
  (ochrona przed dymem i gorącym powietrzem). 
• Działanie prowadzić zgodnie z instrukcją pożarową.

 

Ratowanie życia ludzi 

  ma pierwszeństwo przed gaszeniem pożaru

background image

Zasady postępowania podczas pożaru

 

• Nie narażając własnego bezpieczeństwa, 
  uczestniczyć w działaniach ratowniczo-gaśniczych 
  aż do czasu przybycia straży pożarnej.

• Okrywać i zawijać palące się osoby w koce 
  gaśnicze, płaszcze itp

.

  (W razie konieczności gaszenia ognia - 
  obracać osobę poszkodowaną)

• Nigdy nie gasić płonącego tłuszczu wodą.

• Z chwilą przybycia straży pożarnej udzielić 
  dowódcy sekcji stosownych informacji, 
  przekazać plany budynku, dróg ewakuacyjnych 
  i ratunkowych, a także właściwe klucze.

background image

Kierunek do wyjścia 

drogi ewakuacyjnej

Wyjście ewakuacyjne 

(tabliczka umieszczona 

nad wyjściem)

Oznakowanie w pomieszczeniach 

(przykład)

• Drogi i wyjścia ewakuacyjne, a także ich trasy, należy oznakować w 
sposób 
  dobrze widoczny i trwały. 

• Znaki ewakuacyjne i znaki ochrony przeciwpożarowej powinny być 
wykonane
  z materiałów fotoluminescencyjnych, jeżeli nie jest konieczne 
zastosowanie 
  oświetlenia awaryjnego.

Drogi ewakuacyjne

background image

Plan 
alarmowania

Każde przedsiębiorstwo musi mieć plan alarmowania

Plan alarmowania

Zakład / Wydział ........................................................

w razie wystąpienia

Wypadku

Pożaru

Napadu

Włamania

998

99
7

GDZIE i CO się stało, KTO składa meldunek

Kierownik zakładu
tel. .......................

Warsztat -mistrz
tel ......................

Kierownik wydziału
tel.  ........................

Działania natychmiastowe

Pierwsza pomoc.............................
Apteczka ........................................
Najbliższy lekarz tel. ......................
Szpital tel. ......................................

Główny wyłącznik 
prądu elektrycznego. ..................................
Główne przyłącze wody .............................
Podręczny sprzęt gaśniczy ........................

Wezwać pomoc - ratować ludzi - zwalczać pożar - wyłączyć prąd - 

zapewnić swobodę korzystania z dróg dojazdowych i komunikacyjnych

background image

Gasić ogień w kierunku wiatru (z wiatrem)

Palące się powierzchnie gasić rozpoczynając 
od brzegu!

Pożary substancji kapiących i płynących gasić 
strumieniem skierowanym od góry do dołu!

Pożary ścian gasić strumieniem skierowanym 
od dołu do góry!

Stosować wystarczającą liczbę gaśnic - 
nigdy jedną po drugiej

Zwracać uwagę na możliwość ponownego 
rozpalenia się ognia

Nigdy nie wieszać gaśnic po użyciu na stałe 
miejsce. Najpierw zlecić ponowne napełnienie!

Zasady gaszenia ognia za pomocą 
podręcznego sprzętu gaśniczego

background image

Zakres stosowania środków gaśniczych

Grupa 
pożar

u

Rodzaj palącego się materiału

i sposób jego spalania

Typy gaśnic przenośnych

Pożary 

materiałów stałych, 

zwykle pochodzenia 
organicznego

, których 

normalne spalanie zachodzi 
z tworzeniem żarzących się  
węgli, 

np.: drewna, papieru, węgla, 
słomy, tworzyw sztucznych, 
tekstyliów itp.

gaśnice proszkowe 
z proszkiem gaszącym 

A

BC;

gaśnice płynowe 
z dodatkowym roztworem 
środka;

gaśnice pianowe.

Pożary 

cieczy i materiałów 

stałych topiących się

, np.: 

benzyny, tłuszczy, farb, olejów, 
smoły, rozpuszczalników itp.

gaśnice C0

2

;

gaśnice proszkowe 

z proszkiem gaszącym 
A

B

C;

gaśnice proszkowe 
z proszkiem gaszącym 

B

C;

gaśnice pianowe;
gaśnice płynowe 

z dodatkowym wodnym 
roztworem środka.

Zastosowanie 
gaśnic

background image

Zastosowanie 
gaśnic

Zakres stosowania środków gaśniczych

Grupa 
pożar
u

Rodzaj palącego się materiału

i sposób jego spalania

Typy gaśnic przenośnych

Pożary 

gazów

, np.: acetylenu, 

butanu, metanu, propanu, 
wodoru, gazu ziemnego i 
miejskiego itp.

gaśnice proszkowe 

z proszkiem gaszącym 
AB

C

;gaśnice proszkowe 

z proszkiem gaszącym 
B

C

;

Pożary 

metali

, np.: aluminium, 

sodu, potasu, litu, magnezu i 
ich związków.

gaśnice proszkowe 
z proszkiem gaszącym 

metale

.

background image

Przykładowe oznaczenie gaśnicy

GAŚNICA 

 

12 kg 

 Proszek  

A B C 

 

34 A  

  144 B   

  C 

 

 

OSTROŻNIE PRZY GASZENIU URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH 

TYLKO DO 1000 V: ZACHOWAĆ ODSTĘP MINIMUM 1 m 

Po każdym uruchomieniu gaśnicę ponownie napełnić! 

Sprawdzać gotowość gaśnicy do użycia nie rzadziej niż co 2 lata. 

Stosować wyłącznie środki gaśnicze, czynniki napędowe i części 

zamienne zgodne z zatwierdzonym wzorem. 

Środek gaśniczy: 12 kg ABC 
Czynnik napędowy: 280 g C0

2

    

 Nr certyfikatu:            EN 3 

Zakres temperatur działania: od -20°C do +60°C    

Typ: G12R 

Odpowiedzialny: 

 

________________________________ _________  

 

________________________________ _________  

 

________________________________ _________  

 

1 Otworzyć 

  całkowicie 

  zawór 

2 Uruchomić 

  zawór 

  pistoletowy 

Pole 

opisowe 1 

Piktogramy dla grup 
pożarowych
Grupa A

 - pożary ciał stałych 

głównie pochodzenia 
organicznego, przy spalaniu 
których obok innych zjawisk 
występuje zjawisko żarzenia

Grupa B

 - pożary cieczy palnych 

lub materiałów topiących się 

Grupa C

 - pożary gazów

Grupa D

 - pożary metali

Pole 

opisowe 2 

Pole 

opisowe 3 

Pole opisowe 

Pole opisowe 

background image

Typy gaśnic 

PRZECIWSKAZANIA

• nie gasić:

• ciał reagujących z wodą, jak np. sód, potas, karbol, 
wapno

• ciał palących się w postaci żaru w wysokich 
temperaturach

• instalacji i urządzeń elektrycznych pod napięciem

DZIAŁANIE

• wyciągnąć zawleczkę bezpieczeństwa

• nacisnąć dźwignię

• skierować zawór na źródło ognia, naciskając dźwignię

Gaśnice pianowe. Agregaty pianowe

ZALETY

• zapewnia szybkie chłodzenie przez skroplenie
   środka  w kontakcie z pożarem

• tworzy powłokę odcinającą wydzielanie par 
palnych
  cieczy i uniemożliwia ponowne zapalenie 

• może być użyta do gaszenia urządzeń 
elektrycznych,
  jeżeli posiadają informacje o dopuszczeniu 

ZASTOSOWANIE

• pożary grupy A, B

background image

Typy gaśnic 

Gaśnice śniegowe. Agregaty śniegowe

ZALETY

• środek gaśniczy nie wymaga do uwolnienia czynnika 
wyzwalającego

• zbija mechanicznie płomień dzięki sile podmuchu 

• działa tłumiąco, wypychając tlen gazem obojętnym

• działa chłodząco, temperatura CO2: -78°C

• nie pozostawia śladów po użyciu

• stosuje się do gaszenia urządzeń pod napięciem 

ZASTOSOWANIE

• pożary grupy B i C 

• urządzenia i instalacje pod napięciem do 1 kV 

PRZECIWSKAZANIA

• nie wolno gasić:

• pożarów siarki, węgla, 
metali
  lekkich, materiałów, obok 
  których są związki 
cyjanków

• palących się ludzi

• silnie rozgrzanych 
elementów
  konstrukcji urządzeń 

DZIAŁANIE

• wyciągnąć zawleczkę

•nacisnąć dźwignię uwalniającą 
CO

2

 

•wydajność kontrolować 
zaworem

background image

Typy gaśnic 

Gaśnice proszkowe. Agregaty proszkowe 

ZALETY

• nietoksyczność, neutralność

• duża zdolność penetracji ognia, 
  chłodzenie i tworzenie warstwy 
  izolacyjnej przed ogniem

• możliwość gaszenia urządzeń 
  elektrycznych 

• proszki fosforanowe posiadają 
  zwiększoną odporność na wilgoć, 
  wstrząsy i gaszą pożary grupy A 

• gasi skutecznie pożary gazów

ZASTOSOWANIE

• proszki fosforanowe gaszą 
  pożary grupy A, B, C 

• proszki węglanowe gaszą 
  pożary grupy B, C

• urządzenia elektryczne pod 
  napięciem do 1 kV 

• pożary grup D (proszek D)

PRZECIWSKAZANIA

• nie powinno się gasić:

• części ruchomych maszyn

• komputerów i sprzętu 
elektronicznego

 

DZIAŁANIE

• wyciągnąć zawleczkę bezpieczeństwa

• nacisnąć dźwignię

• uwalniany proszek i jego wydajność  
  kontroluje się zaworem

background image

Ochrona przeciwpożarowa

Znak stosowany do wskazania 
przycisku pożarowego lub 
ręcznego sterowania urządzeń 
Gaśniczych

Znak wskazuje usytuowanie 
dostępnego telefonu 
przeznaczonego do ostrzeżenia 
w razie zagrożenia pożarowego

Znak samodzielny lub łączony 
ze znakiem 
"Uruchamianie ręczne"

Wskazuje usytuowanie gaśnicy

Do wskazania przycisku pożarowego 
lub ręcznego sterowania urządzeń 
gaśniczych

Do stosowania w miejscach, gdzie 
palenie tytoniu może być przyczyną 
zagrożenia pożarowego

Do stosowania w miejscach, gdzie 
palenie tytoniu lub otwarty ogień 
może 
być przyczyną zagrożenia 
pożarowego

Do stosowania we wszystkich 
przypadkach, kiedy użycie wody 
do gaszenia pożaru jest zabronione

Uruchamianie ręczne

Hydrant wewnętrzny

Telefon do użycia w stanie zagrożenia 

Palenie tytoniu zabronione

Alarmowy sygnalizator akustyczny   Zakaz używania otwartego ognia 

Palenie tytoniu zabronione

Gaśnica 

 Zakaz gaszenia wodą

Znaki bezpieczeństwa

background image

Ochrona przeciwpożarowa

Znaki bezpieczeństwa

Znak stosowany jest dla 
uniknięcia podawania 
zestawu indywidualnych 
znaków dla sprzętu pożarniczego

Znak stosowany jest do oznaczenia 
drabiny trwale związanej z obiektem 
i przeznaczonej do działań ratowniczo-
-gaśniczych straży pożarnej

Tylko łącznie ze znakami 
wskazującymi sprzęt 
pożarniczy lub urządzenia 
sygnalizacji pożarowej 
i sterowania ręcznego 
dla wskazania kierunku 
do miejsca 
rozmieszczenia sprzętu 
pożarniczego lub 
urządzenia 
ostrzegającego

Znak używany w przypadkach, 
gdy ewentualna przeszkoda
stanowiłaby szczególne 
niebezpieczeństwo 

Do wskazania obecności 
materiałów łatwo zapalnych

Do wskazania obecności 
materiałów utleniających się

Do wskazania możliwości 
występowania atmosfery 
wybuchowej gazów palnych 
lub materiałów wybuchowych

Zestaw sprzętu pożarniczego 

 Nie zastawiać 

Drabina 

 Niebezpieczeństwo pożaru - materiały łatwo zapalne

Kierunek do miejsca rozmieszczenia 

 Niebezpieczeństwo pożaru - materiały utleniające

Niebezpieczeństwo pożaru - materiały wybuchowe

sprzętu pożarniczego lub urządzenia

ostrzegającego

background image

Znaki bezpieczeństwa

Znaki ewakuacyjne

Strzałki krótkie - do stosowania z innymi znakami
Strzałka długa - do samodzielnego stosowania

Znak stosowany 
do oznakowania 
wyjść używanych 
w przypadku zagrożenia

Znak stosowany nad 
drzwiami 
skrzydłowymi, 
które są wyjściami 
ewakuacyjnymi (drzwi 
prawe lub lewe)

Znak wskazuje kierunek 
drogi ewakuacyjnej 
do wyjścia: może kierować 
w lewo lub prawo

Znak wskazuje kierunek 
drogi ewakuacyjnej 
do wyjścia schodami 
w górę, na lewo lub prawo

Znak wskazuje kierunek 
do wyjścia w wypadku 
zagrożenia.

Kierunek drogi ewakuacyjnej

      Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej 

Wyjście ewakuacyjne

       Wyjście ewakuacyjne

Drzwi ewakuacyjne

background image

Znaki bezpieczeństwa

Znaki ewakuacyjne

Znak stosowany łącznie ze znakiem 
poprzednim na przesuwnych 
drzwiach wyjścia ewakuacyjnego. 
Strzałka powinna wskazywać 
kierunek otwarcia drzwi przesuwnych

Znak ten może być stosowany
a) w miejscu, gdzie niezbędne 
jest 
stłuczenie szyby dla uzyskania 
dostępu do klucza lub systemu 
otwarcia
b) gdzie niezbędne jest rozbicie 
przegrody dla uzyskania wyjścia

Znak ten jest umieszczony 
na drzwiach dla wskazania 
kierunku otwierania

Znak wskazuje kierunek 
drogi ewakuacyjnej 
do wyjścia schodami 
w dół, na lewo lub prawo

Znak ten jest umieszczany 
na drzwiach dla wskazania 
kierunku otwierania

Przesunąć w celu otwarcia 

         Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej

Pchać, aby otworzyć 

         Ciągnąć, aby otworzyć

Stłuc, aby uzyskać dostęp

schodami w dół

background image

Niektóre obowiązki

• Administracji terenowej: 
  Wójt, burmistrz, albo prezydent 
miasta, 
  na których terenie znajduje się
  instalacja mogąca spowodować 
  nadzwyczajne zagrożenia 
środowiska,
  zobowiązani są do sporządzenia 

planu 
  operacyjno-ratowniczego

 na 

  wypadek wystąpienia takiego 
zagrożenia.

Substancje niebezpieczne

• Inwestora i użytkownika
  Inwestor i użytkownik instalacji mogącej 
  spowodować nadzwyczajne zagrożenia są 
  zobowiązani do sporządzenia 

raportu

  bezpieczeństwa

.

Pracodawca jest obowiązany informować
pracowników o właściwościach fizycznych, 
chemicznych i biologicznych stosowanych 
w zakładzie chemikaliów

.

background image

„ATU-CHEM” Spółka z o.o. 

41-503 CHORZÓW 

Nadtlenek benzoilu 75% 

Numer rozpoznawczy  

539 

 

 

 

 

3104 

ADR: kl. 5.2/4b 

R: 3-36/37/38  

 

 

 

S: 3/7/9-14-27-34-37/39 

Przechowywać z dala od ognia, szczeknie zamknięty, w chłodnym miejscu, dobrze 

wentylowanym. 
Ryzyko wybuchu pod wpływem wstrząsu, tarcia, ognia lub innych źródeł zapłonu. 
Gatunek: 

Partia: 227 

Szarża: 93/VII 97 

Woda: 25,5% wag. 

Waga netto: 20 kg 

 

Waga brutto: 27,0 kg 

 

4G/Y28/S/97/PL/COBRO 458/NOV 

 

 

Oznakowanie 
nadtlenków

Substancje niebezpieczne

Przykładowa etykieta opakowania substancji niebezpiecznej - nadtlenku 

benzoilu

:

1.

oznaczenie rodzaju zagrożenia (R:3 - niebezpieczeństwo wybuchu pod wpływem 
utleniania, tarcia lub ognia, 36/37/38 - dodatkowe zagrożenia wybuchem);

2.

numer rozpoznawczy zagrożenia (539 - nadtlenek organiczny zapalny);

3.

3104 - numer porządkowy danego materiału niebezpiecznego wg zaleceń ONZ 
nakazujący odpowiednie oznakowanie pojazdu przewożącego ten materiał;

4.

klasa 5.2 - oznaczenie nadtlenków organicznych;

5.

wskazówki dotyczące bezpieczeństwa (3 - przechowywać w zamknięciu, 9 - w 
polskich przepisach brak objaśnienia tej cyfry, 7 - przechowywać zawartość pod 
wodą, 14 - pojemnik uszczelniony, 27 - zabezpieczyć przed elektrycznością 
statyczną, 34 - ostrożnie otwierać, 37 - trzymać z dala od źródeł zapłonu, 39 - 
trzymać w pomieszczeniu chłodnym o dobrej wentylacji);

6.

un - wymagania ONZ (dotyczące opakowania, wagi, nr atestu);

7.

nalepki ostrzegawcze (E - materiał wybuchowy, X1 - materiał drażniący).

u
n

6

X

1

7

background image

Chlor

Substancje niebezpieczne

• W pomieszczeniach, gdzie 
składuje 
  się chlor, temperatura nie może 
  przekroczyć  35ºC.

• Odległość pojemników z 
chlorem
  (także opróżnionych) od 
grzejników 
  nie może być mniejsza niż 1 m.

• Magazyny do przechowywania 
chloru
  powinny znajdować się w 
odrębnych
  budynkach.

• Pomieszczenia do składowania 
  i pobierania chloru powinny być
  wyposażone w wentylację 
  mechaniczną i instalację do 
  unieszkodliwiania chloru.


Document Outline