Związki między bezpieczeństwem i
współpracą w regionie, w gospodarce
światowej
Bezpieczeństwo i Współpraca
w Europie Środkowej i
Wschodniej
1
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
Związki między bezpieczeństwem i
współpracą w regionie, w gospodarce
światowej
Bezpieczeństwo i Współpraca
w Europie Środkowej i
Wschodniej
1
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
O mnie
2
Publikacje ok. 450
Zainteresowania MSG/MSP
M-n uwarunkowania transformacji
Instytucjonalizacja
Handel i współpraca, otwieranie gospodarki
Bezpieczeństwo
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
O mnie
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
3
Pracowałam w PISM, IRiSS
Byłam konsultantem NATO, Komisji
Europejskiej, ONZ, OBWE, OECD
W Polsce: MSZ, MG, MF, UKiE, PAIiZ, NBP
Uczestniczyłam w V i VI Programach
Ramowych UE, Leonardo da Vinci, Marie
Curie Skłodowskiej,
Byłam recenzentem programów ramowych
Kilka lat pracowałam jako doradca J.
Potochnika, komisarza ds. nauki w KE
Przykład publikacji związanych z
tematem
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
4
K. Żukrowska (red.), Transformacja systemowa
w Polsce. SGH, Warszawa 2010, s. 800.
K. Żukrowska (red.), Zróżnicowanie rozwojowe
jako impuls prowzrostowy w gospodarce
światowej, SGH, Warszawa 2010, s.230;
K. Żukrowska, M. Grącik (red.), Bezpieczeństwo
międzynarodowe. Teoria i Praktyka, SGH,
Warszawa 2005, s. 320;
K. Żukrowska (red.) Bezpieczeństwo
międzynarodowe. Przegląd aktualnego stanu.
IUSatTAX, Warszawa 2010 (w druku), s. 500.
O przedmiocie
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
5
Tematyka ważna dla Polski i Polaków
(chodzi o naszych bezpośrednich sąsiadów i
ich losy), ważna dla świata
Można wykorzystać polskie doświadczenie
Doświadczenie państw które dołączyły do
UE w 2004/2007 unikalne (jeśli chodzi o
transformację)
Podręcznik
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
6
Brak jednego
Ważne wykłady i literatura zalecana w
sylabusie
Zaliczenie
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
7
Test pytania otwarte i zamknięte
Test w połowie semestru 3 pytania
Waga obu:
30% test w połowie semestru
70% test na koniec semestru
Można poprawić ocenę, można ją podnieść
przez aktywny udział
Co to jest bezpieczeństwo
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
8
Brak zagrożenia
Jaka jest klasyfikacja zagrożeń?
Jakie mogą być tu kryteria stosowane?
Jak zagrożenia ewoluowały?
Kryteria
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
9
Zewnętrzne/ wewnętrzne
Symetria/ asymetria
Dziedziny (napad państwa sąsiedzkiego, spoza
regionu)
Atak z lądu, morza, powietrza, zmasowany
Konwencjonalny, bronią abc
Destabilizacja przez masowe ruchy migracyjne
Zagrożenie siłami natury (Powódź, trzęsienie
ziemi, wybuch wulkanu, wiatry, tsunami,
zamiecie śnieżne)
Kryteria
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
10
Epidemie
Destabilizacja finansowa
Destabilizacja gospodarcza
Wojna finansowa (walutowa)
Bezpieczeństwo energetyczne
Bezpieczeństwo żywnościowe
Bezpieczeństwo polityczne
Bezpieczeństwo gospodarcze
Bezpieczeństwo chroniące przed użyciem
broni abc
Kryteria
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
11
Dominacja państwa sąsiedzkiego (lub
innego napastnika)
Użycie siły w stosunkach
międzynarodowych
Dziedziny użycia siły
Gwarancje bezpieczeństwa
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
12
Tradycyjne
Dopasowane do współczesnych zagrożeń
Mieszane
Tradycyjne
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
13
Zbrojenia
Rozwijanie sił obronnych (zbrojnych)
Rozwijanie sfery bezpieczeństwa
wewnętrznego, zewnętrznego (wywiad,
inwigilacja)
Paradoks bezpieczeństwa
Koalicje
Współczesne gwarancje
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
14
Koalicyjność, kooperatywność i
kompleksowość systemu bezpieczeństwa
(3K)
Proces dopasowywania go do wyzwań w
postaci zagrożeń, możliwości ich eliminacji
lub ograniczenia
Hierarchiczność systemu bezpieczeństwa
Różne szkoły patrzenia na SM
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
15
Liberalna (neoliberalna)
Realistyczna (neorealistyczna)
Radykalizm (marksizm, postmarksizm)
Konstruktywizm
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
16
Teorie w syntezie
Wyszcze
gólnieni
e
Liberalizm/
neoliberalizm
instytucjonalizm
Realizm/
neorealizm
Radykalizm: teoria
zależności
Konstruktywizm
Główni
aktorzy
Państwa, grupy
poza rządowe, m-
n organizacje
System m-n,
państwa
Klasy społeczne,
elity m-n, TNK
Jednostki,
kolektywna
tożsamość
Charakt
erystyka
jednostk
i
Ogólnie dobra,
zdolna do
współpracy
Poszukująca
siły,
samolubna,
antagonistycz
na
Działania
determinowane
przez klasę
ekonomiczną
Główna rola,
zwłaszcza
przypadająca
elitom
Rola
państwa
Nie jest aktorem
autonomicznym,
ma wiele
interesów
Poszukujący
siły, aktor
samo-dzielny,
podą-żający za
intere-sem
narodowym
Agent struktury
m-n kapitalizmu,
egzekwujący
interesy
burżuazji
Zachowania
państwa
kształtowane przez
poglądy elit,
normy zbiorowe i
tożsamość
społeczną
Rola
systemu
międzyn
arodo-
wego
Współzależności
między aktorami,
m-n społeczność,
anarchia
Anarchia,
osiąganie
stabilności w
warunkach
uzyskiwania
stanu
równowagi
Wysoka
stratyfikacja,
zdominowana
przez m-n
system
kapitalistyczny
Nic nie można
wyjaśnić przez m-n
zmiany w
strukturze materii
– traktowane
osobno
Wizja
możli-
wości
zmian
Możliwy,
pożądany proces
Niski potencjał
zmian,
powolna
ewolucja
struk-turalna
Zmiany
radykalne
pożądane
Wiara w zmiany
ewolucyjne
Wnioski
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
17
Jeżeli wierzymy, że jednostka może dużo zdziałać
To kiedy to jest możliwe i w jakich warunkach
Jeśli w to wierzymy, a państw zalicza się do grupy
zaawansowanych gospodarczo demokracji to albo
jesteśmy Konstruktywistą lub Radykałem, albo
państwo jest we wstępnej fazie budowania swych
struktur demokratycznych
Tabela ma znaczenie, dla klasyfikowania poglądów
innych, dla oceny czy myślimy prawidłowo czy nie
i jakie podłoże teoretyczne mają nasze poglądy
Katarzyna Żukrowska (c)
18
SPOSOBY UJĘCIA BADAŃ
Ujęcie
Metoda
Historyczne
Badanie poszczególnych lub wielu przypadków
Filozoficzne
Formułowanie uzasadnień na podstawie
fundamentalnych tekstów i myślenia analitycznego
Behawiorystycz
ne
Empiryczne wyszukiwanie schematów w
zachowaniu człowieka i państwa
Alternatywne
Dekonstrukcja podstawowych pojęć i wykorzystanie
analizy dyskursu w celu opracowania opisu
treściwego
Katarzyna Żukrowska
19
Dziedzina
stosunków
Neorealiści
Neoliberałowie
Podmioty
stosunków
międzynarodowy
ch
Państwa i rządy
Państwa, organizację
międzynarodowe, TNK,
NGO
Rola organizacji
międzynarodowy
ch
Drugoplanowa
Na równi z państwami
Stosunki
międzynarodowe
charakteryzują
się
Realizacją
partykularnych,
narodowych
interesów
Prowadzą do
samoograniczenia
System
bezpieczeństwa
Oparty na
wykorzystaniu
przewagi (pozycja
siły)
Kooperatywny
Katarzyna Żukrowska
20
System
polityczny
zasada real politik
(interes narodowy)
dominacja
egoizmów
grupowych
demokracja,
wspomaganie
organizacji
międzynarodowych w
podejmowaniu decyzji
System
gospodarczy
Protekcja,
gospodarka
narodowa,
nacjonalizm
Otwarcie granic,
umiędzynarodowienie,
wspólne interesy
Suwerenność
Samodecydowanie
Zjawisko pooling
sovereignty,
koordynacja działań na
szczeblu
międzynarodowym
Wnioski
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
21
Znając te proste i syntetyczne ujęcia
teretyczne możemy łatwiej klasyfikować
poszczególnych polityków, interpretacje
wydarzeń przedstawiane przez naszych
nauczycieli, a także nasze własne poglądy
Mały test: kim jestem (wg
poglądów teoretycznych)
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
22
Czy prezydent w Polsce może dużo zdziałać
np. w polityce zagranicznej? (zakres
dziedziny, co?)
Czy minister spraw zagranicznych w Polsce
może dużo zdziałać w polityce zagranicznej?
(zakres, dziedziny, co?)
Czy premier może dużo zdziałać w polityce
zagranicznej? (zakres, dziedziny, co?)
Czy wszyscy trzej politycy mogą dużo
zdziałać w polityce zagranicznej (zakres,
dziedziny, co?)
Mały test:
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
23
Ile jest obecnie państw demokratycznych?
Ile państw określić można było jako
demokratyczne w okresie międzywojennym
czy na koniec II WŚ?
Co spowodowało, że mamy taki skokowy
przyrost liczby państw demokratycznych?
Obszar o którym będziemy
mówić
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
24
Jak różnie ten obszar jest
definiowany
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
25
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
26
ESW
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
27
Albania, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria,
Chorwacja, Republika Czeska, Estonia,
Węgry, Litwa, Łotwa, Była Republika
Jugosławii Macedonia, Czarnogóra, Polska,
Rumunia, Słowacja, Słowenia, Serbia, Turcja
Rosja, Ukraina, Białoruś, Gruzja, Mołdawia
Kto dla kogo jest ważny i
dlaczego?
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
28
Bliskość
Rozwój
Zasoby
Rynek/ rynek potencjalny
Technologia
Oszczędności
Zdolność wspomagania zmian
Jak zdolności te są udowodnione
Na ile polityka poszczególnych państw w
przeszłości okazała się skuteczna?
Wnioski
Katarzyna Żukrowska. KBM (c)
29
Temat ważny
Interesujący
Przypomina w pewnym sensie prognozy
Będziemy mówić o historii, możliwościach, tym
co już zrobiono i co musi być jeszcze zrobione
Będziemy mówić co stanowi utrudnienie, a co
może być uznane za czynnik wspomagający
Będziemy mówić dlaczego w jednych krajach
proces transformacji się powiódł szybciej, a
dlaczego w innych jest to proces wymagający
dłuższego czasu… Zmiany i tam również dotrą!