MOTYWACJA  DO 

MOTYWACJA  DO 

NAUKI

NAUKI

MOTYWACJA  DO 

MOTYWACJA  DO 

NAUKI

NAUKI

 

 

Motywacja jest procesem regulacyjnym, który 
steruje zachowaniem tak, aby doprowadziło 
ono do celu (efektu), wzbudza energię do 
działania i  ukierunkowuje ją na cel. 
Motywacja organizuje pojedyncze reakcje w 
zintegrowany wzorzec oraz podtrzymuje 
efektywność podmiotu dopóki nie zostaną 
zmienione warunki, które je zapoczątkowały.

 

 

Siła motywacji zależy od 
atrakcyjności celu oraz od 
przekonania o możliwości 
jego osiągnięcia.

 

 

Zgodnie z tym, aby zwiększyć 

motywację 

uczniów do nauki nauczyciel 

powinien: 

• koncentrować się na nauczanych treściach, 

a więc za pomocą odpowiednich metod i 
technik pracy sprawiać by były one dla 
uczniów atrakcyjne                    i ciekawe,

• dawać uczniom okazję do doświadczania 

sukcesów i przyjemności uczenia się

 

w 

grupie (wzmocnienia pozytywne),

• współtworzyć klimat klasy sprzyjający 

uczeniu się, oparty na szacunku,  życzliwości 
i chęci wspierania uczniów.

 

 

Efektywne nauczanie

Za efektywne nauczanie psycholog 
Hanna Hamer przyjmuje wzrost lub 
utrzymywanie na wysokim poziomie 
chęci (czyli motywacji) do nauki, 
zarówno pod kierunkiem nauczyciela jak i 
samodzielnej, oraz wzrost kompetencji 
uczniów.

 

 

 

Motywacja do uczenia 

się

znaczenie i wartość nauki dla 
danego człowieka, jaką ów człowiek 
jej przypisuje, charakteryzowana 
przez długoterminowe 
zaangażowanie się              w 
proces uczenia się. 

(Anna Michalska)

 

 

Główne motywy 

skłaniające ucznia do 

nauki

• uczenie się dla samej przyjemności 

uczenia, poznawania, wzbogacania siebie

• uczenie się w celach zdobycia różnych 

korzyści osobistych

• uczenie się ze względu na utożsamianie się 

z grupą, dbając o swój wizerunek, pozycję

• nastawienie na zdobycie nagrody lub 

uniknięcie kary

 

 

Główne motywy 

skłaniające ucznia do 

nauki c.d.

• uczenie się ze względu na nacisk i 

przymus presję środowiska

• poczucie obowiązku
• praktyczne cele życiowe, plany
• uczenie się ze względu na potrzebę 

społeczną

 

 

Wyróżniamy dwa rodzaje 

motywacji:

•   motywację wewnętrzną

•  motywację  zewnętrzną.

 

 

Motywacja zewnętrzna

Nagrody i kary – są określone w regulaminie 

szkolnym. 

• należy je stosować łącznie, z przewagą nagród, 

nigdy – same kary albo same nagrody

• kary są przydatne i skuteczne wówczas, gdy 

stanowią naturalną konsekwencję niepożądanych 

czynności lub zaniechania działania i gdy uczeń 

ma przeświadczenie, że został słusznie ukarany 

za konkretne zachowanie się

• nadmierne i wyłączne stosowanie nagród może 

wywołać u uczniów postawy egocentryczne i stałe 

oczekiwanie wyróżnień

 

 

Motywacja zewnętrzna

Oceny szkolne – do pracy motywują oceny 

pozytywne, stale stawiane oceny negatywne 

zniechęcają ucznia do wszelkiej nauki i burzą 

wiarę we własne możliwości.

 

• nauczyciele często oceniają efekt końcowy, nie 

wnikając w trud i zaangażowanie dziecka. 

Powoduje to zniechęcenie u uczniów mniej 

zdolnych, którzy maksymalnym nakładem sił 

osiągają efekty przeciętne, a rozluźnienie u 

uczniów zdolnych, którzy oceny dobre 

zdobywają przy minimalnym wysiłku.

 

 

Motywacja zewnętrzna – 

oceny szkolne

• Ocena powinna informować ucznia o stanie 

przyswojonych wiadomości czy umiejętności.

• Rzetelna informacja zwrotna o popełnionych 

błędach jak i poprawnym działaniu jest jedyną 

drogą podnoszenia aktywności ucznia na coraz 

to wyższy poziom. 

• Prawidłowe, mądre ocenianie musi podsumować 

wysiłek dziecka i jego postępy rozpatrywane w 

kontekście indywidualnego rozwoju i możliwości. 

Tylko taka ocena, zarówno w przypadku 

słabszych jak i zdolnych uczniów, ma działanie 

motywujące.

 

 

Ocenianie:

• Jest stresujące
• Rodzi przywiązanie do ocen
• Uczy zależności od motywacji 

zewnętrznej

• Bywa niesprawiedliwe

 

 

Większą siłę motywującą  niż ocenianie 
i kierowanie informacji typu „dobrze”, 
„źle” mają:

• Docenianie („doceniam twoje zaangażowanie”, 

„cieszy mnie, że próbowałeś”)

• Potwierdzanie („tak, to prawda”, „to jedno z 

rozwiązań”)

• Dawanie uwagi („to ciekawe co mówisz”)
• Pochwały i nagrody dla klasy („miło mi się z wami 

pracowało”, „robicie postępy”)

• Komunikaty „jestem z tobą” („mnie też się zdarzyło 

popełnić ten sam błąd”)

 

 

Motywacja zewnętrzna – 

osobowość nauczyciela

Nauczyciel:

 

• miły, sprawiedliwy, wyrozumiały, spokojny, ale 

wymagający i konsekwentny nauczyciel 

kształtuje pozytywny stosunek ucznia do 

nauki

 

 

Motywacja zewnętrzna 

– osobowość 

nauczyciela

Nauczyciel:

 

• Dobrze zna własną dziedzinę

• Przekonany, że nauczany przez niego przedmiot 

jest wartościowy i interesujący

• Lubi swoją dziedzinę, a najlepiej pasjonat 

• Dobrze przygotowany merytorycznie do 

prowadzenia lekcji

• Lubi swoich uczniów, zwraca się do nich po imieniu

• Jest życzliwy i otwarty

• Ma dobre umiejętności komunikacyjne 

 

 

Motywacja zewnętrzna 

• Wpływ klasy. 
   Pozytywny stosunek do nauki 

ogółu uczniów w klasie mobilizuje 
do pracy jednostki, które licząc się 
z opinią kolegów starają się im 
dorównać. 

 

 

BUDOWANIE W KLASIE KLIMATU 

SPRZYJAJĄCEGO UCZENIU SIĘ

• Atmosfera szacunku i zaufania do uczniów
• Okazywanie zrozumienia i wsparcia
• Dzielenie się z uczniami odpowiedzialnością za 

przebieg lekcji, pozostawianie pewnej swobody      
         w doborze metod i stopniu zaangażowania

• Atmosfera współpracy i zdrowego 

współzawodnictwa

• Kształtowanie w uczniach poczucia wartości           

                  i przekonania, że nauczane treści są w 
stanie przyswoić

 

 

Motywacja zewnętrzna 

• Środowisko wychowujące

Rodzice zainteresowani wynikami pracy 
dziecka, żywo angażujący się w sprawy 
edukacji dziecka, umożliwiający mu w 
domu naukę, współdziałający z 
nauczycielem, odgrywają pozytywną 
rolę w budowaniu       i utrwalaniu 
motywacji do uczenia się.

 

 

Motywacja wewnętrzna

• Osobowość ucznia

predyspozycje umysłowe, uzdolnienia, 

zainteresowania, uprzednie doświadczenie 

życiowe związane z sukcesami i porażkami

• Potrzeba zdobywania wiedzy. Jest ona 

cechą wrodzoną, mają ją wszystkie dzieci, 

które samorzutnie się uczą, chcą wszystko 

poznać                    i zbadać. Tę cechę powinno 

się w szkole pielęgnować przez stwarzanie 

innych wewnętrznych motywów uczenia się. 

 

 

Motywacja wewnętrzna

• Zainteresowanie nauką szkolną. Wyzwalają je 

odpowiednie metody nauczania, a więc stawianie 

uczniów w sytuacjach problemowych, dyskusje, swoboda 

interpretacji i oceniania omawianych na lekcji zagadnień, 

odpowiednie środki nauczania: wycieczki, filmy, 

przedstawienia itp., a również osobowość nauczyciela – 

jego umiejętność żywego                        i interesującego 

przekazywania wiedzy.

• Przekonanie o praktycznej przydatności nauki 

szkolnej. Budowaniu tego przekonania służą przede 

wszystkim lekcje oparte na działaniu uczniów, a również 

uświadamianie uczniom możliwości wykorzystania 

nabytej wiedzy 

 

 

Motywacja wewnętrzna

• Ambicja. Chęć zdobycia uznania własnej osoby ze 

strony innych, m.in. za wiedzę i umiejętności, jest po 

części cechą wrodzoną, po części wykształconą. 
Ambicję wyzwalają: pochwała, dostrzeżenie przez 

nauczyciela trudu ucznia, sposoby i formy nauczania, 

np. współzawodnictwo (kto więcej, kto lepiej, kto 

pierwszy), konkursy, praca w zespołach uczniowskich. 

• Dążenia życiowe uczniów. Uświadamia się je i 

rozwija środkami słownymi – przez wyjaśnianie celów 

nauki i przedstawianie perspektyw dalszego kształcenia 

oraz pracy. Służą temu np. rozmowy i dyskusje na 

lekcjach, wypracowania, lektury i wycieczki. 

 

 

Dobra motywacja, rozumiana jako 
siła napędowa działania (chęć do 
nauki) i jej utrzymanie, czyli 
długoterminowe zaangażowanie 
się w proces nauki, jest konieczne 
do tego, aby nauczanie było 
efektywne. 

 

 

METODY WPŁYWAJĄCE NA PROCES 

EFEKTYWNEGO UCZENIA SIĘ:

• Pobudzające myślenie i kojarzenie faktów, zdarzeń np. 

burza mózgów, debata, sieci skojarzeń itp.

• Ułatwiające szybkie zapamiętywanie: mnemotechniki np. 

haki, słowa klucze

• Angażujące i utrzymujące uwagę uczniów: konkretne 

zadania do wykonania w szybkim czasie, środki 
audiowizualne

• Wykorzystujące różne style uczenia się: kanał słuchowy, 

wzrokowy, kinestetyczny

• Oparte na optymalnych dla wieku i rozwoju umysłowego 

wymaganiach

• Eliminujące nudę: jasny cel zajęć, różnorodność metod, 

szybkie tempo pracy

• Pobudzające ciekawość: stawianie pytań i problemów do 

        rozwiązania

 

 

Techniki motywujące 

ucznia do nauki:

• Stwórz luźną atmosferę podczas lekcji, 

demonstruj poczucie humoru, żartuj: spraw by 

nauka w zabawie stała się przyjemnością.

• Szanuj odmienne zdanie uczniów i zachęcaj ich 

do samodzielnego, krytycznego, twórczego 

myślenia.

• Staraj się być lubianym nauczycielem.

• Reaguj na potrzeby uczniów, np. kiedy mówią , 

że czegoś nie rozumieją lub są zmęczeni czy 

zniechęceni.

• Stosuj pomoce audiowizualne.

 

 

Techniki motywujące 

ucznia do nauki:

• Dostosowuj metody nauczania do stylów uczenia 

się uczniów.

• Dbaj, aby poziom motywacji uczniów nie był zbyt 

niski (wtedy nic nie robią), ani za wysoki (wtedy 

dochodzi do dezorganizacji myślenia i działania, 

zwłaszcza w sytuacjach trudnych).

• Próbuj zaciekawić uczniów i rozwijać ich 

zainteresowania; motywy poznawcze (pragnienie 

wiedzy i rozumienia) dają znacznie lepsze            

          i trwalsze efekty niż czysto egocentryczne 

           (rywalizacja, pokazanie swojej wyższości)  

                          i zewnętrzne (nauka dla stopnia 

i sprawienia przyjemności innym osobom).

 

 

Techniki motywujące 

ucznia do nauki:

•

Obniżaj w grupie uczniów poziom napięcia i lęku; im 

wyższy lęk, tym mniejsza sprawność intelektualna.

•

Oczekuj od uczniów tego, co w nich najlepsze            

        i mów im o tym.

•

Dostosuj wymagania do górnej granicy możliwości 

uczniów: niech mają poczucie osiągalności celu, ale 

przy dużym wysiłku; tylko wtedy bowiem nauka 

może być dla nich w pełni satysfakcjonującym 

wyzwaniem.

•

Przypominaj uczniom, że niepowodzenia i błędy        

           to normalny etap na drodze  do doskonalenia 

się.

 

 

Techniki motywujące 

ucznia do nauki:

• Ucz wyciągania konstruktywnych wniosków      

               z porażek.

• Zachęcaj do odnoszenia sukcesów.

• Omawiaj konkretne korzyści, jakie można 

odnieść z każdej lekcji.

• Chwal uczniów często; także za najdrobniejsze 

osiągnięcia.

• Nagradzaj współpracę.

 

 

Techniki motywujące 

ucznia do nauki:

• Przyznawaj się do błędów, okazuj, że jesteś 

omylny, ponieważ to zwiększa sympatię 

uczniów do ciebie i modeluje zachowanie 

uczniów (stanowi wzór do naśladowania).

• Utrzymuj własną motywację do pracy na 

wysokim poziomie: bądź entuzjastyczny.

• Kontroluj własny poziom stresu.

 

 

Motywacja nauczyciela 

do pracy 

• Istnieje wprost proporcjonalna 

zależność między poziomem 
motywacji nauczyciela a 
poziomem motywacji uczniów.

 

 

Aby aktywizować uczniów 

należy:

• stosować metody i techniki 

aktywizujące, sprzyjające 

samodzielności myślenia                   i 

działania, kształtowanie pozytywnej 

motywacji do uczenia się

• organizować pracę tak, aby uczniowie 

mieli okazję zaspokajać swoje potrzeby

 

 

Aby aktywizować uczniów 

należy:

• uatrakcyjniać zajęcia poprzez 

zaciekawienia, zaskoczenia, zabawę

• tworzyć małe grupy
• tworzyć sytuacje, w których 

uczniowie stają się 

eksperymentatorami i odkrywcami

• gromadzić bogaty warsztat dla ucznia

 

 

Do metod aktywizujących 

proces nauczania zaliczamy:

•

aktywny wykład

•

pracę z tekstem

•

pokaz

•

pytania i odpowiedzi

•

dyskusję

•

burzę mózgów

•

metody aktywności kreatywnej

•

analizę przypadku

•

odgrywanie ról

•

dramę

•

symulacje

•

karty dydaktyczne

•

mapy mentalne

•

linie czasu

•

wizualizację

•

pracę w grupach

 

 

Dziękuję za uwagę