Prezentacja programu PowerPoint

SYSTEMY OCHRONY ZDROWIA

Ochroną zdrowia

nazywamy

zorganizowaną działalność, której celem jest

utrzymanie w dobrym stanie zdrowia

człowieka w środowisku, w którym rozwija

się, żyje i pracuje oraz zapobieganie

chorobom i ich leczenie, przedłużanie życia,

poprawę stanu zdrowia psychicznego i

fizycznego, szerzenie oświaty sanitarnej,

organizowanie opieki lekarskiej i

pielęgniarskiej.

W Europie nie ma jednego

idealnego i wzorcowego

systemu opieki zdrowotnej !

W każdym z państw

europejskich obowiązują inne

zasady udzielania świadczeń,

inna ich organizacja,

a także inne zasady

współpłacenia przez pacjenta.

Polityka ochrony zdrowia

oznacza przyjętą

przez państwo koncepcję ochrony zdrowia

obywateli, której wyrazem jest system

zorganizowanych działań, urządzeń, instytucji i

norm prawnych służących zdrowiu

społeczeństwa.

Polityka zdrowotna

jest dającym się

wyodrębnić procesem intencjonalnie

wywołanych zdarzeń odnoszących się do

spraw zdrowia w skali ponadjednostkowej,

w którym to procesie obecne są

rozstrzygnięcia o charakterze władczym.

Elementami tego procesu mogą być decyzje o

podjęciu i decyzje o niepodejmowaniu działań,

działania podjęte i zrealizowane oraz

działania nie podjęte i zaniechane. Jego

elementami mogą być także tezy ideologiczne

i sądy wartościujące, które ukierunkowują i

uzasadniają decyzje, czy też aktywny lub

bierny stosunek do problemu.

Współczesne systemy ochrony zdrowia

eksponują tzw. pozytywną koncepcję zdrowia,

traktowanego jako zasoby społeczne

stanowiące sumę zasobów jednostkowych.

Taki sposób postrzegania zdrowia wynika

z konieczności ograniczenia lawinowego

wzrostu kosztów usług medycznych.

Podejmuje się działania mające na celu

odejście od prymatu modelu medycznego

(koncentrującego się na leczeniu choroby

i tradycyjnym podejściu do profilaktyki) na

rzecz promocji zdrowia.

Promocja zdrowia

jest sztuką

interweniowania w systemy społeczne

i zachęcania do ich przekształcania w

środowiska zdrowe. Koncepcja promocji

zdrowia zakłada oddziaływanie na

zachowania, styl życia i otoczenie człowieka,

a także na szeroko pojęte uwarunkowania

zdrowia w celu poprawy i utrzymania zdrowia

społeczeństwa.

Zdrowie i opieka zdrowotna

Doskonały system opieki zdrowotnej nie istnieje;

Cały świat staje w obliczu problemów z opieką

zdrowotną czyli w jaki sposób zabezpieczyć

dostępność usług zdrowotnych, na które wciąż

rośnie zapotrzebowanie;

Im lepszy system ochrony zdrowia, tym dłużej

żyją ludzie;

Coraz starsza populacja wymaga większej i

intensywniejszej opieki.

liwo

ci rozwiązania istniejących

problemów

zwiększenie nakładów na system opieki

zdrowotnej;

reglamentacja świadczeń;

zwiększenie efektywności.

Instytucje finansujące opiekę zdrowotną

rządy, pracodawcy, czy też prywatni

ubezpieczyciele uważają, że dostawcy

świadczeń zdrowotnych marnotrawią środki

poprzez:

nieefektywne ich wykorzystanie,

nadużycia, a nawet oszustwa.

Producenci świadczeń zdrowotnych

mają

skrajnie odmienne opinie:

niedoinwestowanie, niedocenianie zbyt niskich

płacach w swoim sektorze.

Tendencje

W wielu krajach europejskich, a także w

Kanadzie i USA formułowana jest od wielu lat

opinia, że obywatele bardziej zasobni i zdrowsi

powinni pokrywać ze swoich składek

ubezpieczeniowych (względnie płaconych

podatków) koszty opieki zdrowotnej ubogich i

przewlekle chorych. Jest to wyrazem poczucia

solidaryzmu społecznego i traktowania

zdrowia w kategoriach dobra wspólnego.

Tendencje c.d.

Solidaryzm

jest akceptowany przy stosunkowo

niewielkim zróżnicowaniu dochodów, i

poglądzie, że zapadalność na poważne

schorzenia ma charakter przypadkowy.

Solidaryzm

jest obecnie kwestionowany, w

miarę rozwarstwiania dochodów

poszczególnych grup społecznych, zwłaszcza

w połączeniu z coraz powszechniejszą opinią,

że kłopoty zdrowotne są nie tyle

spowodowane zrządzeniem losu, co

produktem określonego stylu życia.

Czynniki decydujące o zdrowiu

Czynniki

genetyczne

Wpływy

środowiska

Styl

życia

Opieka

zdrowotna

Miarą powodzenia lub klęski systemu

opieki zdrowotnej s

cele, jakie sobie

stawia ten system, i stopień ich

osi

gni

cia.

Zabezpieczenie i dostarczenie całej populacji możliwie

pełnego zakresu świadczeń medycznych, których ona

wymaga, bez względu na różnicujące ją kryteria

ekonomiczne, społeczne, kulturowe i geograficzne

(dostępność opieki).

Zapewnienie usług i świadczeń profilaktyczno-leczniczych

i rehabilitacyjnych na możliwie najwyższym poziomie,

adekwatnie do poziomu wiedzy i sztuki medycznej.

Organizowanie opieki w możliwie najlepszy sposób, tak

aby zapewnić optymalne wykorzystanie istniejących

zasobów materialnych, finansowych i osobowych

(efektywność opieki zdrowotnej - produktywność,

racjonalność i skuteczność).

Doskonalenie systemu (dynamika systemu).

Zmiany w systemach opieki zdrowotnej

Systemy zmieniają się z upływem czasu, w zależności od

klimatu społecznego i stanu gospodarki.

Czynniki wywołujące zmiany w systemach opieki

zdrowotnej:

Poziom finansowania;

Alokacja środków;

Struktura opieki zdrowotnej;

Motywacje i bodźce dla świadczeniodawców;

Oczekiwania konsumentów/pacjentów.

Na popraw stanu zdrowia społeczeństwa

największy wpływ mają:

Sposób dzielenie środków pomiędzy

świadczeniodawców;

Motywacja pracowników ochrony zdrowia.

Inne czynniki mające wpływ na system:

Demografia;

Istniejąca struktura systemu;

Popyt;

Czynniki społeczno-kulturowe.

Demografia

Do czynników demograficznych można zaliczyć:

wzrost liczby ludności,

zmiany w długości życia populacji oraz działania

odnoszące się do jej podnoszenia,

status ekonomiczny społeczeństwa,

zmiany epidemiologiczne (w tym występowanie

niepełnosprawności).

Najważniejszym obecnie zagadnieniem

demograficznym, wspólnym dla wszystkich

krajów rozwiniętych, jest

szybkie starzenie

się społeczeństw

. Im starsza populacja, tym

więcej wymaga opieki.

Status społeczno-ekonomiczny wyznacza

popyt na opiekę zdrowotną, ponieważ:

obniżenie dochodu na głowę ogranicza

środki dostępne na opiekę zdrowotną

niższy status społeczno-ekonomiczny

idzie w parze z gwałtownym

pogorszeniem ogólnego stanu zdrowia

danej społeczności

Struktura systemu opieki zdrowotnej

Systemy finansowane z wpływów podatkowych zwykle

charakteryzują się lepszą dostępnością, sprawiedliwością i

ograniczeniem wzrostu kosztów,

Systemy oparte na ubezpieczeniu społecznym

(zdrowotnym) z reguły oferują większy wybór

świadczonych usług i ich dostawców, lecz mają spore

problemy z opanowaniem wzrostu kosztów ze względu na

wysokie koszty trans akcyjne i problemy związane z

przekazywaniem środków przez płatników,

Systemy oparte na prywatnych ubezpieczeniach

charakteryzują się zwykle niską dostępnością i

sprawiedliwością.

UWAGA !!! Im większy udział środków publicznych w

systemie opieki zdrowotnej, tym silniejsze są wpływy

polityczne na proces podejmowania decyzji.

Popyt

Popyt zależy od wielu czynników:

Polityka rządu może ograniczyć lub stymulować

popyt. Przykład: Wielka Brytania realizuje politykę

ograniczenia nierówności dostępu dla całego

społeczeństwa do opieki zdrowotnej oraz promocji

usług prewencyjnych, jak np. szczepienia czy badania

kontrolne osób zagrożonych wystąpieniem

nowotworów.

Rozwój nowych technologii (choćby pojawienie się

nowych leków) może pobudzić ogromny popyt tam,

gdzie był on dotąd niewielki.

Świadomość konsumenta (kreowanie np. przez

mass media inicjatyw związanych z promocją zdrowia

czy edukacją zdrowotną) może wywierać wpływ na

poziom popytu.

Czynniki społeczno-kulturowe

Systemy opieki zdrowotnej zdeterminowane

są w znacznym stopniu przez doświadczenia

historyczne;

Kultura i tradycja w dużej mierze kształtują

także popyt na usługi.

Przykład: Bliskie więzy rodzinne, jakie

tradycyjnie występują w Polsce, maskują

potrzebę opieki długoterminowej nad ludźmi

starszymi, co z kolei stanowi poważny problem

w wielu innych krajach.

Systemy opieki zdrowotnej

System opieki zdrowotnej, jak każdy inny

system, to dobrze uporządkowany

i wewnętrznie skoordynowany zespół

elementów, stworzony w celu realizacji

określonych zadań.

Organizacja Wspólnoty Gospodarczej i

Rozwoju (OECD) określa uczestników

systemu opieki zdrowotnej w

następujący sposób:

konsumenci (pacjenci),

dostarczyciele opieki zdrowotnej pierwszego

poziomu,

dostarczyciele opieki zdrowotnej drugiego

poziomu (specjalistycznego),

płatnicy trzeciej strony,

rząd jako instytucja regulująca.

Modele s

by zdrowia

Model narodowej służby zdrowia

Tzw. modele Beveridge'a i Siemaszki mają wiele

podobieństw, oba trak towane sąjako odmiany jednego

modelu - modelu narodowej służby zdrowia.

Model funkcjonujący w Polsce przed 1999 rokiem oparty

był na systemie opracowanym przez Siemaszkę w latach

trzydziestych. Podobieństwa do mo delu Beveridge'a

wywodzą się z filozofii gwarantowania opieki społecznej

(zdrowotnej) wszystkim obywatelom poprzez zaspokojenie

ich podstawowych potrzeb.

W modelu Beveridge'a konieczność ponoszenia przez

państwo gwarancji sprawia, że zaspokajane potrzeby są

rzeczywiście elementarne. Oznacza to świadczenie usług

wszystkim, bez względu na ich status społeczny. Jedynym

kryterium dostępności do usług zdrowotnych stanowi

skierowanie od pracownika systemu.

W systemie narodowej służby zdrowia za

powszechny dostęp do usług zdrowotnych

odpowiada państwo za pośrednictwem

wyspecjalizowanej agendy państwowej służby

zdrowia.

Cała polityka zdrowotna jest realizowana za

pośrednictwem administracji państwowej.

Dlatego jej jednostki podlegają rządowi lub

samorządom lokalnym, a decyzje dotyczące ich

struktury i formy działania są decyzjami natury

politycznej.

W tym sensie system ten można opisać jako

scentralizowany, choć poziom centralizacji może

być różny w zależności od udziału i

odpowiedzialności za zdrowie ponoszone przez

samorząd lokalny.

Państwo ma monopol na zatrudnianie personelu

medycznego, a zatrudnieni są pracownikami

państwowymi. Środki na opiekę zdrowotną

pochodzą z podatków ogólnych lub lokalnych.

Zakłady opieki zdrowotnej maj ą autonomię,

władze ingerują w zarządzanie w ograniczonym

zakresie. Zadaniem władz jest formułowanie

polityki i strategii, ustalanie ogólnych zasad,

dzięki czemu władze uzyskują wpływ na realizację

polityki zdrowotnej.

Główne cechy charakterystyczne modelu

Siemaszki:

powszechna dostępność dla całego społeczeństwa,

finansowanie z budżetu państwa,

zatrudnianie lekarzy przez państwo,

pełny zakres całkowicie bezpłatnych usług, z

wyjątkiem niewielu leków, powszechnie dostępnych

w aptekach,

organizacyjna jednorodność całego centralnie

zaplanowanego systemu,

uczestnictwo społeczeństwa w działaniach na rzecz

ochrony zdrowia,

znacząca rola działań profilaktycznych w całym

społeczeństwie.

Model ubezpieczeniowy

Model ubezpieczeniowy nazywany też modelem

Bismarcka zakłada podejście oparte na

ubezpieczeniach, których celem jest ochrona ludzi,

głównie pracowników najemnych, przed

nieprzewidywalnym zdarzeniem (chorobą) i

wynikającą z niego utratą zarobków i bezpieczeństwa

materialnego rodziny.

Osób o wyższych dochodach nie trzeba zmuszać do

uczestnictwa w obowiązkowym systemie ubezpieczeń

(w Polsce dotychczas uczestnictwo w systemie jest

obowiązkowe)., które mogą dobrowolnie uczestniczyć

w istniejących funduszach lub wstąpić do prywatnych

firm ubezpieczeniowych.

W modelu ubezpieczeniowym grupy

ubezpieczonych mają zwykle pewne cechy

wspólne, np. ten sam zawód, podobne

potencjalne wydarzenia w życiu, ten sam praco

dawca lub zamieszkanie na tym samym terenie.

Płatnicy - kasy chorych - zawierają kontrakty z

instytucjami opieki zdrowotnej na świadczenie

usług zdrowotnych ubezpieczonej populacji na

zasadach ustalonych w drodze dwustronnych

negocjacji.

Osoba ubezpieczona ma wtedy prawo skorzystania z

usług dowolnego dostawcy, który podpisał umowę z

kasą chorych. Jeżeli regularnie opłaca składki

ubezpieczeniowe, ma prawo do opieki medycznej.

Polisa ubezpieczeniowa w tych warunkach pokrywa

zwykle wydatki na usługi zdrowotne i w niektórych

przypadkach zapewnia zwrot utraconych zarobków.

W większości krajów pacjent pokrywa część kosztów

leczenia. Zwrot kosztów może być pełny lub

częściowy. Wydatki na niektóre usługi, jak na

przykład leki, są zwracane w ograniczonym stopniu.

Zwrot utraconych zarobków zależy od

szczegółowych postanowień umowy

ubezpieczenia.

Państwo precyzyjnie reguluje działanie systemu i

uważnie śledzi działania programu prowadzonego

przez instytucje państwowe.

Fundusze zarządzane są przez organizacje

niezależne i cieszą się pełną swobodą procesu

decyzyjnego. Dostawcy usług, zarówno

państwowi, jak i prywatni, konkurują ze sobą o

pacjentów, przy czym ich udział w rynku jest

różny w różnych krajach.

W związku z powyższym proces podejmowania

decyzji ma charakter wysoce zdecentralizowany.

Organa państwa sprawują jedynie ogólny nadzór, ale

jednocześnie państwo musi tworzyć precyzyjne ramy

funkcjonowania systemu.

Jednym z zagrożeń wpisanych w ten system jest

możliwość prowadzenia selekcji osób

ubezpieczanych. Ubezpieczyciele wolą obsługiwać

zdrowych ludzi z grup niskiego ryzyka, zachęcając ich

do uczestnictwa poprzez niższe składki, równocześnie

zniechęcając ludzi z grup ryzyka lub cierpiących na

pewne dolegliwości poprzez podnoszenie składek lub

ograniczanie wachlarza dostępnych usług. Dlatego

zarządzanie ryzykiem jest ważnym elementem

kierowania opieką zdrowotną.

System wprowadzany w Polsce różni się

nieco od opisanego wyżej modelu:

Nie przewiduje wyjątków, wszyscy muszą więc

w nim uczestniczyć,

Początkowo brak możliwości wyboru kasy,

Składka ubezpieczeniowa jest stała i nie

odzwierciedla przynależności do grup ryzyka.

Model rezydualny

Model rezydualny przyjęty w USA nie nakłada na państwo

odpowiedzialności za powszechny dostęp do usług

zdrowotnych.

Każdy obywatel amerykański ma prawo decydować, na co

przeznaczy swoje dochody, co dotyczy także wy datków

warunkujących dostępność do usług zdrowotnych -

ubezpieczenie zdrowotne nie jest obowiązkowe.

Amerykańska gospodarka działa na zasadach rynkowych,

dlatego zakłada się, że dostęp do wszelkich rodzajów dóbr

(w rym opieki zdrowotnej) całkowi cie i wyłącznie zależy od

zasobności klienta.

Model rezydualny wprowadza rozróżnienie między

zdrowiem indywidualnej osoby i zdrowiem

publicznym. Jedynie w tej drugiej kategorii

dopuszcza się agencje publiczne (w tym rząd

federalny) do aktywnego udziału w planowaniu i

prowadzeniu działań nakierowanych przede

wszystkim na prewencyjną opiekę zdrowotną.

Model rezydualny jest niejednorodny i

pluralistyczny, co dotyczy zarówno podaży

(dostawców usług), jak również form

finansowania.

Usługi zdrowotne świadczą prywatne szpitale i

przychodnie, instytucje nie nastawione na zysk,

prowadzone przez organizacje charytatywne, kościoły

i inne grupy religijne, jednostki będące w posiadaniu i

zarządzane przez firmy ubezpieczeniowe i samorządy

lokalne.

Finansowanie opieki zdrowotnej odbywa się poprzez

prywatne firmy ubezpieczeniowe (nastawione na zysk

i charytatywne) proponujące szeroki zakres planów i

programów w zależności od możliwości finansowych

zainteresowanych.

Pakiet usług zdrowotnych (tzn. zakres usług objętych

ubezpieczeniem) i jakość opieki są silnie powiązane z

wysokością płaconych składek.

Model rezydualny ze swej natury dopuszcza istnienie

publicznych dostawców usług, jak również

finansowania ich ze źródeł publicznych.

Sektor publicznych usług zdrowotnych w USA w

znacznym stopniu odzwierciedla założenia, które

można znaleźć w modelach Bismarcka i Beveridge'a

(zasada solidarności społecznej). Odbiorcami usług

zdrowotnych świadczonych przez sektor publiczny są

ubodzy, osoby starsze, mniejszości etniczne,

bezdomni i osoby społecznie upośledzone.

USA to jedno z nielicznych państw

wysokorozwiniętych, gdzie ponad 40 milionów

obywateli nie posiada żadnego prawa do opieki

zdrowotnej.

Podstawową cechą systemu ochrony zdrowia w USA,

wymienianą we wszystkich podręcznikach, jest jego

zróżnicowanie oraz zasada indywidualnej

odpowiedzialności.

Występuje tu wiele ubezpieczeń prywatnych i kilka

państwowych.

W USA są osoby, które stać na korzystanie z opieki

zdrowotnej bez ubezpieczenia, a co za tym idzie

pokrywać bardzo wysokie koszty leczenia oraz osoby,

które nie mogą korzystać z opieki zdrowotnej.

Wydatki zdrowotne w USA są bardzo wysokie w

porównaniu do innych krajów. Dotyczy to zarówno

odsetka produktu narodowego brutto

przeznaczanego na zdrowie, jak i wydatków na

jednego obywatela.

Stosunkowo niski jest natomiast udział wydatków

publicznych w całości wydatków zdrowotnych - w USA

tylko 44% pokrywa państwo, a w innych krajach

średnia wynosi ok. 70%.

Bardzo wysokie mogą się wydawać średnie koszty

jednego dnia pobytu pacjenta w szpitalu, które

wynoszą ponad 1200 dolarów.

Amerykańska służba zdrowia ma drugie miejsce po

Japonii pod względem nasycenia technologiami

medycznymi na świecie i przykładowo liczba

tomografów komputerowych w przeliczeniu na

mieszkańców jest tam kilkakrotnie wyższa niż w

Europie.

Największą popularności w USA cieszą się prywatne ubezpieczenia

zdrowotne.

W latach 90-tych ponad 60% Amerykanów posiadało jakąś formę

ubezpieczenia prywatnego - najczęściej ubezpieczenia, które

oferowali pracodawcy.

Ubezpieczenie pracownika nie jest jednak wcale, tak jak w Polsce,

obowiązkiem pracodawcy. Około 23% osób pracuje, a mimo to oni

sami i ich rodziny nie mają żadnego ubezpieczenia. Powodem jest

często zbyt krótki staż pracy, niepełny etat lub po prostu zbyt

wysokie koszty ubezpieczenia.

Wada ubezpieczeń prywatnych - wydatki na administrację dochodzą

nawet do 40%.

Druga formą ubezpieczenia prywatnego, poza ubezpieczeniami

oferowanymi przez pracodawców, jest tzw. Blue Cross (Blue Shield).

Dział on od lat 30-tych XX wieku i obecnie zajmuje 25% rynku

ubezpieczeniowego.

Ubezpieczenie to pokrywa koszty hospitalizacji, wynagrodzenia lekarzy,

koszty leczenia poważniejszych chorób i urazów oraz koszty porad i zabiegów

ambulatoryjnych.

Blue Cross składa się z samodzielnych systemów ubezpieczeniowych, które

muszą spełniać wspólne wymogi, czyli przede wszystkim nie mogą

różnicować pacjentów na podstawie stanu zdrowia.

Wszystkie firmy działające w Blue Cross muszą działać na zasadzie non-profit,

czyli nie osiągać zysku, muszą też zapewniać ciągłość ubezpieczenia osobom

zmieniającym lub kończącym pracę.

Mimo, że system ochrony zdrowia w Stanach Zjednoczonych

opiera się głównie na ubezpieczeniach prywatnych, to państwo

także przejmuje część odpowiedzialności za leczenie osób,

które nie mogą samodzielnie zapewnić sobie dostępu do

świadczeń.

Dotyczy to głównie osób starszych, niepełnosprawnych oraz

rodzin osiągających dochody niższe niż ustalone minimum.

Dla osób tych stworzono programy publiczne Medicare i

Medicaid.

Medicare jest publicznym programem zdrowotnym

działającym od 1966 roku. Początkowo uprawnienia do

korzystania z opieki zapewnianej w ramach programu

Medicare, uzyskały tylko osoby powyżej 65 roku życia,

pewna grupa emerytów oraz osoby wymagające

dializowania lub przeszczepu. Od lat 60-tych zwiększa się

liczba starszych osób i osób niepełnosprawnych objętych

programem - obecnie jest ich ok. 40 milionów.

W programie Medicare bardzo ważna jest zasada

współpłacenia, czyli pacjenci muszą płacić od 7% do 23%

za poszczególne usługi.

W polskich realiach niektóre zasady Medicare mogą się

wydawać niezrozumiałe np.

Jednorazowa hospitalizacja pacjenta może trwać co

najwyżej 90 dni, a przed kolejną hospitalizacją musi być

zachowana przerwa wynosząca minimum 2 miesiące. Jeśli

pobyt w szpitalu trwa dłużej niż 60 dni, to pacjent musi

pokryć część kosztów wszystkich udzielanych mu

świadczeń medycznych.

Drugi publiczny program to Medicaid - jego celem jest zapewnienie

opieki zdrowotnej rodzinom o najniższym poziomie dochodów, czyli

tym rodzinom, które są uprawnione do korzystania ze świadczeń

pomocy społecznej.

Prawo przystąpienia do tego programu mają przede wszystkim

kobiety ciężarne i dzieci poniżej 6 roku życia, jeśli w ich rodzinie

dochód na osobę wynosi maksymalnie 133% federalnego progu

ubóstwa. Dodatkowo do programu mogą przystąpić osoby

otrzymujące zasiłek dla ubogich, osoby znajdujące się w szczególnie

złej sytuacji materialnej, dzieci do 19 lat z rodzin o dochodach

niższych niż federalny próg ubóstwa, a także niepełnosprawni,

niewidomi i dzieci upośledzone.

Poszczególne stany ustalają własny próg ubóstwa, który pozwala na

uzyskiwania świadczeń w ramach Medicaid. Mimo, że cały program

finansowany jest ze środków publicznych to czasami są stosowane

opłaty za dodatkowe świadczenia. Program Medicaid obejmuje ok. 36

milionów osób, w tym prawie 50% to dzieci.

Program to CHIP czyli Stanowy Program Ubezpieczenia Zdrowotnego

dla Dzieci.

Jest on uzupełnieniem programu Medicaid i przystępują do niego

dzieci pochodzące z rodzin o niskich dochodach, czyli takich których

dochody to co najwyżej 200% poziomu federalnego progu ubóstwa.

Program obejmuje ok. 3 miliony dzieci. Nie jest to jednak dużo -

szacuje się, że w USA liczba dzieci bez prawa do świadczeń

zdrowotnych wynosi 12 milionów. Oprócz dzieci ubezpieczenia nie

posiada ok. 30 milionów dorosłych obywateli USA. W najtrudniejszej

sytuacji pod względem dostępu do opieki medycznej są nielegalni

imigranci, do których należy również liczne grono Polaków.

Zróżnicowanie modeli ochrony zdrowia w

Europie

Model

ubezpieczeniowy

Model narodowy

Niemcy

Austria

Belgia

Francja

Holandia

Szwajcaria

Dania

Finlandia

Hiszpania

Grecja

Irlandia

Norwegia

Portugalia

Szwecja

Anglia

Document Outline