background image

1

Potencjalnie odwracalne przyczyny

zatrzymania krążenia

Hipoksja

Hipowolemia

Hiperkaliemia

Hipotermia

Odma prężna(tension 

pneumothorax)

Tamponanda serca

Zatrucie(Toxic/therapeu

tic disorders

Zator, 

zakrzep(Thrombo-

embolic obstruction)

background image

2

Zatrucia

background image

3

 

Rodzaj substancji toksycznej

Dawka

Droga wchłaniania

Czas działania

background image

4

Przewód pokarmowy (leki, alkohol, 

grzyby,jady roślinne)
Skóra i błony śluzowe (jady zwierzęce 

i rozpuszczalniki organiczne)
Drogi oddechowe (gazy 

duszące,drażniące, środki ochrony 

roślin)
Wkłucia donaczyniowe, podskórne 

(środki narkotyczne)

background image

5

 

Zaburzenia żołądkowo jelitowe
Zmiany skórne
Charakterystyczny zapach z ust
Owrzodzenia śluzówek jamy ustnej
Zwężenie lub rozszerzenie źrenic
Ślinotok
Przyspieszony lub zwolniony oddech

background image

6

 

Zaburzenia pracy serca

Zaburzenia psychiczne

Zaburzenia świadomości, utrata 

przytomności

Drgawki, porażenie

background image

7

Postepowanie

Przerwanie ekspozycji na substancję 

toksyczną

Kontrola funkcji życiowych (ABC)

Tlenoterapia

Bezpieczne ułożenie chorego

Zabezpieczenie substancji toksycznej

background image

8

Nie należy:

Prowokować wymiotów 

Stosować neutralizacji

Podawać nic doustnie (poza 

ewentualnym płukaniem jamy ustnej)

background image

9

Zatrucia

Zatrucia

 

 

lekami

lekami

Wybrane zagadnienia

Wybrane zagadnienia

background image

10

zatrucia lekami

zatrucia lekami

Zatrucie benzodiazepinami

Zatrucie benzodiazepinami

 

 

Leki z grupy benzodiazepin są używane w leczeniu nerwicy 

lękowej, bezsenności, zespołów lękowych, jako leki 

przeciwdrgawkowe i zwiotczające mięśnie szkieletowe

background image

11

 

(1) Toksyczność. Zatrucia benzodiazepinami są 

częste, jakkolwiek do zgonów w wyniku 

zatrucia benzodiazepinami dochodzi bardzo 

rzadko. Śmiertelne zatrucia są zazwyczaj 

wynikiem mieszanego zatrucia 

benzodiazepinami i innymi lekami 

wpływającymi depresyjnie na OUN. 

background image

12

 

 

Mechanizm działania.

 Benzodiazepiny wzmacniają 

hamujące działanie kwasu gamma-

aminomasłowego (GABA).

Benzodiazepiny łącząc się ze swoim receptorem 
powodują zmiany jego konformacji przestrzennej, 
ułatwiające powstanie połączenia GABA- GABA 
receptor.

Połączenie się GABA z receptorem otwiera kanały 
chlorkowe w błonie komórkowej neuronu w wyniku 
czego wzrasta napływ jonów chlorkowych do 
wnętrza komórki powodując hiperpolaryzację błony 
komórkowej,

background image

13

GRUPA

NAZWA

CZAS 

DZIAŁANIA

( godz)

bardzo krótko 
działające

Midazolam 
( Versed)

2 - 5

 

 

Temazepam 
( Restoril)

10

 

Triazolam 
( Halcion)

1, 7 - 3

krótko 
działające

Alprazolam 
( Xanax)

11 - 14

 

Lorazepam 
( Ativan)

10 - 20

 

Oxazepam 
( Serax)

3 -21

Długo 
działające

Chlordiazepoxide 

5 - 30

 

Clorazepate 

36 - 200

 

Clonazepam 

10 - 50

 

Diazepam 
( Valium)

20 -50

 

Flurazepam

50 - 100

 

Prazepam 
( Centrex)

26 - 200

zatrucia lekami

zatrucia lekami

background image

benzodiazepiny

14

zatrucia lekami

zatrucia lekami

Obraz kliniczny 

Obraz kliniczny 

Depresja OUN jest stałym objawem zatrucia. Mog

Depresja OUN jest stałym objawem zatrucia. Mog

ą

ą

 

 

wyst

wyst

ę

ę

powa

powa

ć

ć

:

:

(1) zawroty głowy, apatia

(1) zawroty głowy, apatia

(2) senno

(2) senno

ść

ść

, stupor, 

, stupor, 

ś

ś

pi

pi

ą

ą

czka

czka

(3)

(3)

 

 

hipotonia 

hipotonia 

(4) spowolnienie ruchowe, zaburzenia równowagi

(4) spowolnienie ruchowe, zaburzenia równowagi

(5) depresja oddechowa, hipotermia (rzadko)

(5) depresja oddechowa, hipotermia (rzadko)

Diagnostyka różnicowa

Diagnostyka różnicowa

 obejmuje: 

 obejmuje: 

uraz głowy, krwawienie podpaj

uraz głowy, krwawienie podpaj

ę

ę

czynówkowe, 

czynówkowe, 

hipoglikemi

hipoglikemi

ę

ę

 i inne zaburzenia metaboliczne, zatrucie 

 i inne zaburzenia metaboliczne, zatrucie 

tlenkiem węgla.

tlenkiem węgla.

background image

benzodiazepiny

15

zatrucia lekami

zatrucia lekami

Ocena

Ocena

Badanie fizykalne.  Ocena w pierwszej kolejności obejmuje  

Badanie fizykalne.  Ocena w pierwszej kolejności obejmuje  

badanie wg zasady ABC i wykluczenie ewentualnego urazu.

badanie wg zasady ABC i wykluczenie ewentualnego urazu.

Badania laboratoryjne. 

Badania laboratoryjne. 

(a) glukoza

(a) glukoza

 

 

- wykona

- wykona

ć

ć

 test przy

 test przy

ł

ł

ó

ó

ż

ż

kowy

kowy

(b) test ciążowy

(b) test ciążowy

(c )st

(c )st

ęż

ęż

enie etanolu we krwi

enie etanolu we krwi

(d) badanie przesiewowe moczu na obecność leków- pomoc w 

(d) badanie przesiewowe moczu na obecność leków- pomoc w 

ustaleniu rozpoznania zatrucia mieszanego innymi lekami 

ustaleniu rozpoznania zatrucia mieszanego innymi lekami 

mogącymi  powodować zmiany stanu świadomości pacjent.

mogącymi  powodować zmiany stanu świadomości pacjent.

(e) ilościowe oznaczenie benzodiazepin we krwi- to badanie nie 

(e) ilościowe oznaczenie benzodiazepin we krwi- to badanie nie 

ma większej wartości w ramach postępowania doraźnego w 

ma większej wartości w ramach postępowania doraźnego w 

zatruciu benzodiazepinami

zatruciu benzodiazepinami

Inne badania diagnostyczne

Inne badania diagnostyczne

 - 

 - 

EKG.

EKG.

 

 

background image

benzodiazepiny

16

zatrucia lekami

zatrucia lekami

Leczenie 

Leczenie 

Większość pacjentów wymaga jedynie leczenia objawowego i 

Większość pacjentów wymaga jedynie leczenia objawowego i 

obserwacji.

obserwacji.

Badania dodatkowe 

Badania dodatkowe 

Stan ogólny pacjentów zatrutych benzodiazepinami ulega 

Stan ogólny pacjentów zatrutych benzodiazepinami ulega 

zazwyczaj

zazwyczaj

 

 

poprawie po upływie 12- 36 godzin leczenia 

poprawie po upływie 12- 36 godzin leczenia 

objawowego. 

objawowego. 

(a) Drogi oddechowe powinny być zabezpieczone pod 

(a) Drogi oddechowe powinny być zabezpieczone pod 

względem drożności i przed ewentualną aspiracją.

względem drożności i przed ewentualną aspiracją.

(b) Należy podać węgiel aktywowany i płyny dożylnie.

(b) Należy podać węgiel aktywowany i płyny dożylnie.

Podanie odtrutek- Flumazenil (Anexate). 

Podanie odtrutek- Flumazenil (Anexate). 

Flumazenil znosi objawy zatrucia benzodiazepinami poprzez 

Flumazenil znosi objawy zatrucia benzodiazepinami poprzez 

kompetytywne łączenie się z  receptorem. Ponieważ 

kompetytywne łączenie się z  receptorem. Ponieważ 

biologiczny okres półtrwania flumazenilu jest krótszy od 

biologiczny okres półtrwania flumazenilu jest krótszy od 

biologicznego okresu półtrwania  większości leków z grupy 

biologicznego okresu półtrwania  większości leków z grupy 

benzodiazepin

benzodiazepin

wi

wi

ę

ę

typowe jest 

typowe jest 

ponown

ponown

ie

ie

 wystąpi

 wystąpi

enie

enie

 

 

zaburzeń przytomności

zaburzeń przytomności

.

.

background image

benzodiazepiny

17

zatrucia lekami

zatrucia lekami

Post

Post

ę

ę

powanie

powanie

Zwolnienie do domu

Zwolnienie do domu

.  Pacjenci, którzy zażyli tylko 

.  Pacjenci, którzy zażyli tylko 

benzodiazepiny, są przytomni, po kilkugodzinnej 

benzodiazepiny, są przytomni, po kilkugodzinnej 

obserwacji mogą zostać wypisani do domu.

obserwacji mogą zostać wypisani do domu.

Wskazania do hospitalizacji

Wskazania do hospitalizacji

 obejmują:

 obejmują:

(a) głęboką śpiączkę lub depresję oddechową

(a) głęboką śpiączkę lub depresję oddechową

(b) dowody na zażycie również innych leków

(b) dowody na zażycie również innych leków

(c) zastosowanie flumazenilu

(c) zastosowanie flumazenilu

background image

18

Podział

Barbitu

-ranów

LEK

½

(godz)

Vd

( L/kg)

Wiązan

ie z 

białka

mi

(%)

Wydala

-nie z 

mocze

m

(%)

Ultra 
krótko 
działające 
( znieczulaj
ące)

Tiopental- 
Penthotal, 
Metoheksital- 
Brietal

 

6 – 46
1 – 2  

1,4 

-6,7

1,1

72 

-86

73

 

Krótko 
działające
( uspokajaj
ące, 
nasenne)

Pentobarbital- 
Nembutal
Sekobarbital- 
Seconal

 

20 - 30 
22 - 29

0,5 – 

1,0

1,6 – 

1,9

65

46 - 

70

 

Średnio 
długo 
działające

uspokajają

ce, 
nasenne)

Amobarbital  - 
Amytal
Aprobarbital - 
Alurate 
Butabarbital- 
Soneryl

 

15 – 

40

14 – 

34

34 - 42

0,9 – 

1,4

0,6 – 

0,7

59

55 - 

70

 

7 – 18

 

Długo 
działają
ce

(przeciwpa
dacz
-kowe)

barbital - Weronal 
fenobarbital- 
Luminal
 

48

48 - 
144

 

0,4 – 

0,6

0,5 – 

0,6

25
50

60 - 

90
25 

-50

background image

19

Leki uspokajające i nasenne o innej budowie

Leki uspokajające i nasenne o innej budowie

 

Pochodne tiazolu

Pochodne tiazolu

Chlormethiazol  (Heminevrin),

Chlormethiazol  (Heminevrin),

  pochodna  tiaminy.  Stosowany  jako 

  pochodna  tiaminy.  Stosowany  jako 

lek  uspokajający  oraz  przeciwdrgawkowy.  Dożylnie  podawany  w 

lek  uspokajający  oraz  przeciwdrgawkowy.  Dożylnie  podawany  w 

stanie  padaczkowym,  szczególnie  u  pacjentów  opornych  na 

stanie  padaczkowym,  szczególnie  u  pacjentów  opornych  na 

leczenie  pochodnymi  benzodiazepiny  lub  barbituranami.  Pomocny 

leczenie  pochodnymi  benzodiazepiny  lub  barbituranami.  Pomocny 

podczas 

leczenia 

objawów 

ostrego 

alkoholowego 

zespołu 

podczas 

leczenia 

objawów 

ostrego 

alkoholowego 

zespołu 

odstawienia  takich  jak  psychoza  alkoholowa  oraz  ciężkie, 

odstawienia  takich  jak  psychoza  alkoholowa  oraz  ciężkie, 

zagrażające życiu delirium tremens.

zagrażające życiu delirium tremens.

Działa  poprzez  kompleks  receptora  GABA-A,  jednak  w  innym 

Działa  poprzez  kompleks  receptora  GABA-A,  jednak  w  innym 

miejscu 

niż 

pochodne 

benzodiazepiny 

czy 

barbiturany. 

miejscu 

niż 

pochodne 

benzodiazepiny 

czy 

barbiturany. 

Potencjalizuje  działanie  zarówno  GABA  jak  i  glicyny.  W  większych 

Potencjalizuje  działanie  zarówno  GABA  jak  i  glicyny.  W  większych 

dawkach  aktywuje  bezpośrednio  receptor  GABA-A  z  większą  siłą 

dawkach  aktywuje  bezpośrednio  receptor  GABA-A  z  większą  siłą 

niż barbiturany.

niż barbiturany.

Szybko ulega absorpcji, osiągając maksymalne stężenie we krwi po 

Szybko ulega absorpcji, osiągając maksymalne stężenie we krwi po 

ok. 0.5-1h po stosowaniu dawek terapeutycznych. Dostępność 

ok. 0.5-1h po stosowaniu dawek terapeutycznych. Dostępność 

biologiczna leku jest bardzo niska (10-20%), co związane jest z 

biologiczna leku jest bardzo niska (10-20%), co związane jest z 

wysokim współczynnikiem ekstrakcji wątrobowej. Objętość 

wysokim współczynnikiem ekstrakcji wątrobowej. Objętość 

dystrybucji wynosi 4-12L/kg. Z białkami osocza wiąże się w 60-

dystrybucji wynosi 4-12L/kg. Z białkami osocza wiąże się w 60-

70%. Mniej niż 1% dawki jest wydalane w formie niezmienionej z 

70%. Mniej niż 1% dawki jest wydalane w formie niezmienionej z 

moczem.

moczem.

background image

20

Biologiczny okres półtrwania jest równy 3-8h, z wydłużeniem u ludzi 

Biologiczny okres półtrwania jest równy 3-8h, z wydłużeniem u ludzi 

starszych  i  w  niewydolności  wątroby.  W  marskości  wątroby 

starszych  i  w  niewydolności  wątroby.  W  marskości  wątroby 

dostępność biologiczna wzrasta około 10-krotnie.

dostępność biologiczna wzrasta około 10-krotnie.

W przedawkowaniu farmakokinetyka leku ulega zmianie, ze względu 

W przedawkowaniu farmakokinetyka leku ulega zmianie, ze względu 

na  proces  wysycenia,  co  pociąga  za  sobą  poważne  kliniczne 

na  proces  wysycenia,  co  pociąga  za  sobą  poważne  kliniczne 

konsekwencje.  Biologiczny  okres  półtrwania  wzrasta  do  4-17h. 

konsekwencje.  Biologiczny  okres  półtrwania  wzrasta  do  4-17h. 

Przekracza  barierę  krew-płyn  mózgowo-rdzeniowy  oraz  barierę 

Przekracza  barierę  krew-płyn  mózgowo-rdzeniowy  oraz  barierę 

łożyska.

łożyska.

Heminevrin

Heminevrin

Objawy  zatrucia  chlormetiazolem  podobne  są  do  tych  wywołanych 

Objawy  zatrucia  chlormetiazolem  podobne  są  do  tych  wywołanych 

barbituranami,  z  głęboką  śpiączką,  depresją  oddechową,  spadkiem 

barbituranami,  z  głęboką  śpiączką,  depresją  oddechową,  spadkiem 

ciśnienia  i  hipotermią.  Typowe  jest  wzmożone  wydzielanie  śluzu  w 

ciśnienia  i  hipotermią.  Typowe  jest  wzmożone  wydzielanie  śluzu  w 

drzewie oskrzelowym. 

drzewie oskrzelowym. 

Leczenie według zasad intensywnej terapii zachowawczej.

Leczenie według zasad intensywnej terapii zachowawczej.

background image

21

Zolpidem  (Stilnox),

Zolpidem  (Stilnox),

  pochodna  imidazopirydyny.  Zaliczany  do  III 

  pochodna  imidazopirydyny.  Zaliczany  do  III 

generacji  (po  barbituranach  i  benzodiazepinach)  leków  nasennych.   

generacji  (po  barbituranach  i  benzodiazepinach)  leków  nasennych.   

Jest 

krótko 

działającym 

lekiem 

nasennym, 

pierwszy 

raz 

Jest 

krótko 

działającym 

lekiem 

nasennym, 

pierwszy 

raz 

zastosowanym w 1988 roku. 

zastosowanym w 1988 roku. 

Zolpidem  jako  selektywny  agonistą  receptora  benzodiazepinowego 

Zolpidem  jako  selektywny  agonistą  receptora  benzodiazepinowego 

typu 1 (zwanego omega-1), działa na specyficzne regiony OUN, które 

typu 1 (zwanego omega-1), działa na specyficzne regiony OUN, które 

odpowiedzialne  są  za  działanie  nasenne.  Dlatego  posiada  wąskie 

odpowiedzialne  są  za  działanie  nasenne.  Dlatego  posiada  wąskie 

spektrum 

efektów 

klinicznych. 

Pozbawiony 

jest 

działania 

spektrum 

efektów 

klinicznych. 

Pozbawiony 

jest 

działania 

uspokajającego,  przeciwlękowego,    przeciwdrgawko

uspokajającego,  przeciwlękowego,    przeciwdrgawko

-

-

wego  oraz 

wego  oraz 

miorelaksującego.  Dopiero  w  wysokich  dawkach  może  wywoływać 

miorelaksującego.  Dopiero  w  wysokich  dawkach  może  wywoływać 

efekt przeciwdrgawkowy i zwiotczający mięśnie. 

efekt przeciwdrgawkowy i zwiotczający mięśnie. 

Wykazuje słabą tolerancje, objawy uzależnienia i zespół abstynencji. 

Wykazuje słabą tolerancje, objawy uzależnienia i zespół abstynencji. 

Nie  zaburza  głęboko  struktury  snu,  nie  powoduje  wyraźnej 

Nie  zaburza  głęboko  struktury  snu,  nie  powoduje  wyraźnej 

bezsenności  z  “odbicia”  po  odstawieniu,  senności  dziennej 

bezsenności  z  “odbicia”  po  odstawieniu,  senności  dziennej 

następnego dnia po podaniu, ani niepamięci wstecznej.

następnego dnia po podaniu, ani niepamięci wstecznej.

Zolpidem

Zolpidem

background image

22

Dostępność biologiczna zolpidemu wynosi 70%. Szybko wchłania się 

Dostępność biologiczna zolpidemu wynosi 70%. Szybko wchłania się 

z  przewodu  pokarmowego.  Maksymalne  stężenie  we  krwi  osiąga 

z  przewodu  pokarmowego.  Maksymalne  stężenie  we  krwi  osiąga 

między 0.5 – 3h. Z białkami osocza ulega związaniu w 95%. Niewielka 

między 0.5 – 3h. Z białkami osocza ulega związaniu w 95%. Niewielka 

lipofilność związku wpływa na objętość dystrybucji równą 0.5 L/kg. W 

lipofilność związku wpływa na objętość dystrybucji równą 0.5 L/kg. W 

organizmie  ulega  metabolizmowi  do  nieaktywnych  metabolitów, 

organizmie  ulega  metabolizmowi  do  nieaktywnych  metabolitów, 

wydalanych  drogą  nerkową  (56%)  i  kałem  (37%).  Jest  lekiem  o 

wydalanych  drogą  nerkową  (56%)  i  kałem  (37%).  Jest  lekiem  o 

bardzo  krótkim  okresie  półtrwania  (T1/2=1-3h).  U  pacjentów  w 

bardzo  krótkim  okresie  półtrwania  (T1/2=1-3h).  U  pacjentów  w 

podeszłym  wieku  oraz  z  niewydolnością  wątroby  zwiększa  się 

podeszłym  wieku  oraz  z  niewydolnością  wątroby  zwiększa  się 

biodostępność  leku  i  wydłuża  się  biologiczny  okres  półtrwania,  co 

biodostępność  leku  i  wydłuża  się  biologiczny  okres  półtrwania,  co 

wymaga  modyfikacji  dawkowania. W małych ilościach przechodzi do 

wymaga  modyfikacji  dawkowania. W małych ilościach przechodzi do 

mleka matki.

mleka matki.

Stosowany  w  dawce  10  mg  przed  snem,  w  ciężkich  przypadkach 

Stosowany  w  dawce  10  mg  przed  snem,  w  ciężkich  przypadkach 

można zwiększyć dawkowanie do 15-20 mg.

można zwiększyć dawkowanie do 15-20 mg.

Objawy  uboczne  stosowania  leku  w  dawkach  terapeutycznych:  bóle 

Objawy  uboczne  stosowania  leku  w  dawkach  terapeutycznych:  bóle 

głowy,  nudności,  wymioty,  zaburzenia  pamięci,  dezorientacja 

głowy,  nudności,  wymioty,  zaburzenia  pamięci,  dezorientacja 

występują rzadko. Lek może nasilać działanie depresyjne etanolu.

występują rzadko. Lek może nasilać działanie depresyjne etanolu.

Zolpidem

Zolpidem

background image

23

Zolpidem

Zolpidem

Objawy  zatrucia:  senność,  bóle  i  zawroty  głowy,  krótko  trwająca 

Objawy  zatrucia:  senność,  bóle  i  zawroty  głowy,  krótko  trwająca 

śpiączka, nudności, wymioty, szpilkowate źrenice, depresja OUN oraz 

śpiączka, nudności, wymioty, szpilkowate źrenice, depresja OUN oraz 

układu oddechowego.

układu oddechowego.

Leczenie:  płukanie  żołądka  wodą  z  węglem  aktywowanym. 

Leczenie:  płukanie  żołądka  wodą  z  węglem  aktywowanym. 

Podawanie  soli  przeczyszczających.  Nie  należy  prowokować 

Podawanie  soli  przeczyszczających.  Nie  należy  prowokować 

wymiotów! Monitorować czynność układu oddechowego. 

wymiotów! Monitorować czynność układu oddechowego. 

Flumazenil  odwraca  farmakologiczny  efekt  zolpidemu,  szczególnie 

Flumazenil  odwraca  farmakologiczny  efekt  zolpidemu,  szczególnie 

działanie depresyjne na ośrodek oddechowy.

działanie depresyjne na ośrodek oddechowy.

background image

24

Zo

Zo

piklon

piklon

Zopiklon (Imovane)

Zopiklon (Imovane)

, pochodna cyklopyrolonu. Wykazuje szerokie 

, pochodna cyklopyrolonu. Wykazuje szerokie 

spektrum aktywności farmakologicznej. 

spektrum aktywności farmakologicznej. 

Działa nasennie, przeciwlękowo, przeciwdrgawkow

Działa nasennie, przeciwlękowo, przeciwdrgawkow

o

o

, a także 

, a także 

zmniejsza napięcie mięśniowe. Stosowany jest jednak tylko jako lek 

zmniejsza napięcie mięśniowe. Stosowany jest jednak tylko jako lek 

nasenny w zaburzeniach snu i premedykacji.

nasenny w zaburzeniach snu i premedykacji.

Zopiklon jest agonistą receptora benzodiazepinowego. Działa 

Zopiklon jest agonistą receptora benzodiazepinowego. Działa 

poprzez receptor GABA-A w miejscach allosterycznych w stosunku do 

poprzez receptor GABA-A w miejscach allosterycznych w stosunku do 

receptora benzodiazepinowego. Ma zdolność wypierania 

receptora benzodiazepinowego. Ma zdolność wypierania 

benzodiazepin z ich miejsc wiązania. Jednak nie wpływa on 

benzodiazepin z ich miejsc wiązania. Jednak nie wpływa on 

modulująco na neuromediator 

modulująco na neuromediator 

(

(

GABA

GABA

)

)

 z powodu różnych od wpływu 

 z powodu różnych od wpływu 

benzodiazepin zmian komformacyjnych receptora. 

benzodiazepin zmian komformacyjnych receptora. 

Zopiklon wykazuje wybiórcze wysokie powinowactwo do receptora 

Zopiklon wykazuje wybiórcze wysokie powinowactwo do receptora 

benzodiazepinowego zlokalizowanego centralnie (kora mózgu, 

benzodiazepinowego zlokalizowanego centralnie (kora mózgu, 

móżdżek i hipokamp).

móżdżek i hipokamp).

background image

25

W  nieznacznym  stopniu  jest  przyczyną  rozwoju  tolerancji  oraz 

W  nieznacznym  stopniu  jest  przyczyną  rozwoju  tolerancji  oraz 

objawów  abstynencji  po  nagłym  przerywaniu  przewlekłego  leczenia 

objawów  abstynencji  po  nagłym  przerywaniu  przewlekłego  leczenia 

dużymi dawkami.

dużymi dawkami.

Dostępność biologiczna wynosi 80%. Szybko wchłania się z przewodu 

Dostępność biologiczna wynosi 80%. Szybko wchłania się z przewodu 

pokarmowego,  osiągając  maksymalne  stężenie  we  krwi  po  1,5-2h. 

pokarmowego,  osiągając  maksymalne  stężenie  we  krwi  po  1,5-2h. 

Ulega szybkiej dystrybucji do tkanek, głównie mózgu (V

Ulega szybkiej dystrybucji do tkanek, głównie mózgu (V

d

d

=1.5L/kg).

=1.5L/kg).

W  organizmie  ulega  metabolizmowi  wątrobowemu,  a  następnie 

W  organizmie  ulega  metabolizmowi  wątrobowemu,  a  następnie 

eliminacji  metabolitów  głównie  drogą  nerkową.  Posiada  krótki 

eliminacji  metabolitów  głównie  drogą  nerkową.  Posiada  krótki 

biologiczny okres półtrwania (T1/2=5h).

biologiczny okres półtrwania (T1/2=5h).

Nie ulega kumulacji, również nie wchodzi w interakcje z etanolem.

Nie ulega kumulacji, również nie wchodzi w interakcje z etanolem.

Stosowany w dawce 7.5 mg przed snem, nie dłużej niż 28 dni. U osób 

Stosowany w dawce 7.5 mg przed snem, nie dłużej niż 28 dni. U osób 

starszych oraz w niewydolności wątroby dawki należy zmniejszyć do 

starszych oraz w niewydolności wątroby dawki należy zmniejszyć do 

3.75 mg przed snem.

3.75 mg przed snem.

Z  objawów  ubocznych  charakterystyczny  jest  gorzki  lub  metaliczny 

Z  objawów  ubocznych  charakterystyczny  jest  gorzki  lub  metaliczny 

smak w ustach, suchość w jamie ustnej, rzadko pojawia się senność, 

smak w ustach, suchość w jamie ustnej, rzadko pojawia się senność, 

bóle głowy i nudności.  

bóle głowy i nudności.  

Objawy przedawkowania znoszone są przez flumazenil.

Objawy przedawkowania znoszone są przez flumazenil.

Zo

Zo

piklon

piklon

background image

26

Hydroksyzyna

Hydroksyzyna

 

 

Preparat: Hydroxyzinum, Atarax

Preparat: Hydroxyzinum, Atarax

Jest  lekiem  o  działaniu  anksjolitycznym,  wykazującym  działanie 

Jest  lekiem  o  działaniu  anksjolitycznym,  wykazującym  działanie 

cholinolityczne  i  blokującym  również  receptory  histaminowe  H

cholinolityczne  i  blokującym  również  receptory  histaminowe  H

1

1

Stosowany  jest  obecnie  jako  lek  przeciwhistaminowy  w  odczynach 

Stosowany  jest  obecnie  jako  lek  przeciwhistaminowy  w  odczynach 

alergicznych  skórnych  z  towarzyszącym  dużym  świądem.  Podawany 

alergicznych  skórnych  z  towarzyszącym  dużym  świądem.  Podawany 

doustnie 0.025g co 6-8h, również we wstrzyknięciach domięśniowych 

doustnie 0.025g co 6-8h, również we wstrzyknięciach domięśniowych 

jako doraźny lek przeciwlękowy.

jako doraźny lek przeciwlękowy.

Nie wywołuje zależności fizycznej, ani objawów abstynencji.

Nie wywołuje zależności fizycznej, ani objawów abstynencji.

 

 

Farmakokinetyka:

Farmakokinetyka:

Objętość  dystrybucji  wynosi  16L/kg.  Metabolizuje  w  wątrobie  do 

Objętość  dystrybucji  wynosi  16L/kg.  Metabolizuje  w  wątrobie  do 

aktywnego  metabolitu  cetyryzyny.  T1/2  dla  substancji  macierzystej 

aktywnego  metabolitu  cetyryzyny.  T1/2  dla  substancji  macierzystej 

jest 3-20h, a dla metabolitu 25h.

jest 3-20h, a dla metabolitu 25h.

 

 

Działanie niepożądane:

Działanie niepożądane:

Znaczna senność, objawy atropinowe, zaburzenia krzepnięcia, 

Znaczna senność, objawy atropinowe, zaburzenia krzepnięcia, 

działanie kardiotoksyczne, objawy alergiczne

działanie kardiotoksyczne, objawy alergiczne

 

 

background image

27

Objawy zatrucia

Objawy zatrucia

:

:

OUN

OUN

:  senność,  bóle  głowy,  zaburzenia  równowagi  i  koordynacji 

:  senność,  bóle  głowy,  zaburzenia  równowagi  i  koordynacji 

ruchu,  halucynacje,  zamroczenie,  możliwość  wystąpienia  śpiączki, 

ruchu,  halucynacje,  zamroczenie,  możliwość  wystąpienia  śpiączki, 

hipertermii, możliwość porażenia ośrodka oddechowego

hipertermii, możliwość porażenia ośrodka oddechowego

Układ krążenia

Układ krążenia

: tachykardia, spadek ciśnienia tętniczego krwi

: tachykardia, spadek ciśnienia tętniczego krwi

Układ oddechowy

Układ oddechowy

: możliwość zaburzeń oddechu

: możliwość zaburzeń oddechu

Narząd wzroku

Narząd wzroku

: rozszerzenie źrenic

: rozszerzenie źrenic

Przewód pokarmowy

Przewód pokarmowy

: suchość błony śluzowej, nudności, wymioty

: suchość błony śluzowej, nudności, wymioty

 

 

Badania  laboratoryjne:

Badania  laboratoryjne:

  równowaga  kwasowo-zasadowa,  elektrolity; 

  równowaga  kwasowo-zasadowa,  elektrolity; 

EKG

EKG

 

 

Leczenie:

Leczenie:

Płukanie  żołądka  z  zachowaniem  ostrożności.  Po  zakończeniu 

Płukanie  żołądka  z  zachowaniem  ostrożności.  Po  zakończeniu 

płukania 

podać 

węgiel 

aktywowany, 

następnie 

środek 

płukania 

podać 

węgiel 

aktywowany, 

następnie 

środek 

przeczyszczający.

przeczyszczający.

Leczenie objawowe wg zasad intensywnej terapii zachowawczej.

Leczenie objawowe wg zasad intensywnej terapii zachowawczej.

W  przypadku  wystąpienia  objawów  antycholinergicznych  podać 

W  przypadku  wystąpienia  objawów  antycholinergicznych  podać 

salicylan fizostygminy.

salicylan fizostygminy.

Hydroksyzyna

Hydroksyzyna

background image

28

zatrucia lekami

zatrucia lekami

Zatrucie neuroleptykami

Zatrucie neuroleptykami

Toksyczno

Toksyczno

ść

ść

N

N

euroleptyki cechują si

euroleptyki cechują si

ę

ę

 duż

 duż

ą

ą

 rozpi

 rozpi

ę

ę

to

to

ś

ś

ci

ci

ą

ą

 

 

pomiędzy dawkami terapeutycznymi i 

pomiędzy dawkami terapeutycznymi i 

toksycznymi

toksycznymi

,

,

 istnieje zróżnicowanie w tej grupie

 istnieje zróżnicowanie w tej grupie

 

 

jeśli chodzi o efekty toksyczne - 

jeśli chodzi o efekty toksyczne - 

np.

np.

:

:

 

 

w zatruciach 

w zatruciach 

haloperidolem częstość  zatruć zagrażających 

haloperidolem częstość  zatruć zagrażających 

życiu

życiu

 jest znikoma

 jest znikoma

podczas gdy

podczas gdy

 w przypadkach 

 w przypadkach 

zatruć tiorydazyną 

zatruć tiorydazyną 

ryzyko zgonu jest duże.

ryzyko zgonu jest duże.

Patofizjologia

Patofizjologia

Niektóre neuroleptyki (np. tiorydazyna, 

Niektóre neuroleptyki (np. tiorydazyna, 

mesorydazyna) mogą wywoływać zaburzenia 

mesorydazyna) mogą wywoływać zaburzenia 

rytmu serca podobne do spotykanych w 

rytmu serca podobne do spotykanych w 

zatruciach cyklicznymi antydepresantami. 

zatruciach cyklicznymi antydepresantami. 

background image

neuroleptyki

29

zatrucia lekami

zatrucia lekami

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny

Objawy neurologiczne

Objawy neurologiczne

zaburzenia poruszania si

zaburzenia poruszania si

ę

ę

 (reakcja dystoniczna i 

 (reakcja dystoniczna i 

dyskinezy ze spowolnieniem - najczęściej 

dyskinezy ze spowolnieniem - najczęściej 

związane ze stosowaniem haloperidolu

związane ze stosowaniem haloperidolu

),

),

 

 

objawy 

objawy 

mogą wyglądać niepokojąco

mogą wyglądać niepokojąco

, ale

, ale

 rzadko st

 rzadko st

anowią

anowią

 

 

zagrożenie

zagrożenie

 

 

życia

życia

,

,

 

 

zaburzenia

zaburzenia

 stan

 stan

u

u

 świadomości

 świadomości

 i przytomności

 i przytomności

drgawki, 

drgawki, 

złośliwy zespół neuroleptyczny. 

złośliwy zespół neuroleptyczny. 

Objawy ze strony układu sercowo- naczyniowego

Objawy ze strony układu sercowo- naczyniowego

.

.

spadek ciśnienia tętniczego krwi i zaburzenia 

spadek ciśnienia tętniczego krwi i zaburzenia 

rytmu serca.

rytmu serca.

Objawy zespołu cholinolitycznego

Objawy zespołu cholinolitycznego

.

.

Większość neuroleptyków wykazuje działanie 

Większość neuroleptyków wykazuje działanie 

cholinolityczne.

cholinolityczne.

background image

neuroleptyki

30

zatrucia lekami

zatrucia lekami

Diagnostyka różnicowa

Diagnostyka różnicowa

Diagnostyka różnicowa obejmuje: ostre stany 

Diagnostyka różnicowa obejmuje: ostre stany 

psychotyczne, zatrucie lekami z grupy trójcyklicznych 

psychotyczne, zatrucie lekami z grupy trójcyklicznych 

antydepresantów, sepsę, zapalenie opon mózgowych i 

antydepresantów, sepsę, zapalenie opon mózgowych i 

drgawki. W przypadkach przebiegających z 

drgawki. W przypadkach przebiegających z 

zaburzeniami o typie dystonii należy dodatkowo 

zaburzeniami o typie dystonii należy dodatkowo 

rozważyć: możliwość wystąpienia epizodu mózgowo-

rozważyć: możliwość wystąpienia epizodu mózgowo-

naczyniowego, psychogeniczną katatonię, tężyczkę, 

naczyniowego, psychogeniczną katatonię, tężyczkę, 

chorobę Parkinsona i zatrucie strychniną. 

chorobę Parkinsona i zatrucie strychniną. 

background image

neuroleptyki

31

zatrucia lekami

zatrucia lekami

Ocena

Ocena

badania biochemiczne- stężenie glukozy, mocznika, 

badania biochemiczne- stężenie glukozy, mocznika, 

kreatyniny, poziom aktywności CPK.

kreatyniny, poziom aktywności CPK.

badania toksykologiczne

badania toksykologiczne

 

 

- badania przesiewowe w 

- badania przesiewowe w 

kierunku obecności podstawowych grup leków

kierunku obecności podstawowych grup leków

badania dodatkowe

badania dodatkowe

 

 

-  może zachodzić konieczność 

-  może zachodzić konieczność 

wykonania dodatkowych badań w zależności od stanu 

wykonania dodatkowych badań w zależności od stanu 

klinicznego pacjenta.

klinicznego pacjenta.

reakcja dystoniczna- badanie moczu, jonogram krwi

reakcja dystoniczna- badanie moczu, jonogram krwi

,

,

 

 

próba diagnostyczna ze środkiem cholinolitycznym- 

próba diagnostyczna ze środkiem cholinolitycznym- 

podanie np. difenhydraminy 0.5-1mg dożylnie lub 

podanie np. difenhydraminy 0.5-1mg dożylnie lub 

domięśniowo lub benzatropium 1-2 mg dożylnie lub 

domięśniowo lub benzatropium 1-2 mg dożylnie lub 

domięśniowo powinno wywołać zmniejszenie objawów 

domięśniowo powinno wywołać zmniejszenie objawów 

zatrucia w ciągu 1 godziny.

zatrucia w ciągu 1 godziny.

zaburzenia przewodnictwa nerwowo-mięśniowego- u 

zaburzenia przewodnictwa nerwowo-mięśniowego- u 

pacjentów z objawami zaburzeń przewodnictwa 

pacjentów z objawami zaburzeń przewodnictwa 

nerwowo mięśniowego należy rozważyć 

nerwowo mięśniowego należy rozważyć 

przeprowadzenie oceny mikrobiologicznej (tężyczka, 

przeprowadzenie oceny mikrobiologicznej (tężyczka, 

botulizm).

botulizm).

Tomografia komputerowa głowy.

Tomografia komputerowa głowy.

background image

neuroleptyki

32

zatrucia lekami

zatrucia lekami

Leczenie

Leczenie

Wstępna stabilizacja

Wstępna stabilizacja

 powinna być przeprowadzona 

 powinna być przeprowadzona 

zgodnie z ogólnie obowiązującymi zasadami .

zgodnie z ogólnie obowiązującymi zasadami .

Leczenie zaburzeń rytmu serca i hipotensji.

Leczenie zaburzeń rytmu serca i hipotensji.

Leczenie drgawek. W przypadkach przebiegających z 

Leczenie drgawek. W przypadkach przebiegających z 

drgawkami            

drgawkami            

podaje się Relanium w dawce 5 mg dożylnie u dorosłych i 

podaje się Relanium w dawce 5 mg dożylnie u dorosłych i 

0.1- 0.5 mg/kg dożylnie u dzieci.

0.1- 0.5 mg/kg dożylnie u dzieci.

Leczenie reakcji dystonicznej. 

Leczenie reakcji dystonicznej. 

difenhydramin

difenhydramin

(25- 50 mg doustnie co 6-8 godzin u 

(25- 50 mg doustnie co 6-8 godzin u 

dorosłych, 

dorosłych, 

5 mg/kg/dobę w dawkach podzielonych u dzieci)  lub 

5 mg/kg/dobę w dawkach podzielonych u dzieci)  lub 

benzatropin

benzatropin

a

a

 (1- 2 mg/dobę) przez okres 24- 48 godzin 

 (1- 2 mg/dobę) przez okres 24- 48 godzin 

aby zapobiec nawrotom objawów o typie zaburzeń 

aby zapobiec nawrotom objawów o typie zaburzeń 

dystonicznych.

dystonicznych.

Leczenie zaburzeń przewodnictwa nerwowo-mięśniowego

Leczenie zaburzeń przewodnictwa nerwowo-mięśniowego

Stosowane są: benzodiazepiny, bromokryptyna (2.5 mg 

Stosowane są: benzodiazepiny, bromokryptyna (2.5 mg 

dwa razy dziennie) lub dantrolen (0.8 mg/kg doustnie lub 

dwa razy dziennie) lub dantrolen (0.8 mg/kg doustnie lub 

dożylnie co 6 godzin), energiczne nawadnianie pacjenta 

dożylnie co 6 godzin), energiczne nawadnianie pacjenta 

aby zapobiec rabdomiolizie.

aby zapobiec rabdomiolizie.

background image

33

KONWENCJONALNE I NOWE LEKI PRZECIWDRGAWKOWE

 

 
     NAZWA LEKU              DAWKA (mg/d)            T1/2 (h)           WIĄZANIE Z          
                          
                                                                                                                  
BIAŁKAMI (%)
 
        Fenytoina                           300-400                         24-30                      90
        (Phenytoinum)
 
        Karbamazepina                  600-1200                         8-12                      75
        (Amizepin, Tegretol)
 
 
        Phenobarbital                       60-120                             72                         50
        (Luminal)
 
        Kwas walproinowy            750-3000                         6-12                        90-95
        (Depakina, Convulex)
 
        Felbamat                             2400-3600                        20-24                      25
 
        Gabapentyna                        900-1800                           5-6                          0
        (Neurontin)
 
        Lamotrygina                         300-700                              24                         55
        (Lamictal)
 
        Wigabatryna                        3000-4000                             ?                           0
        
 
        Tiagabina                                   30                                   7-9                        
96
        (Gabril)
 
        Topiramat                                200-250                             21                       13-
17
        (Topamax)    

background image

34

Karbamazepina 

Karbamazepina 

Zsyntetyzowana w 1952, została wprowadzona w 1962 w Stanach 

Zsyntetyzowana w 1952, została wprowadzona w 1962 w Stanach 

Zjednoczonych do leczenia zapalenia nerwu trójdzielnego, a 

Zjednoczonych do leczenia zapalenia nerwu trójdzielnego, a 

następnie w 1973 jako lek przeciwpadaczkowy.   Stosowana jest w 

następnie w 1973 jako lek przeciwpadaczkowy.   Stosowana jest w 

leczeniu napadów padaczkowych częściowych prostych i złożonych, 

leczeniu napadów padaczkowych częściowych prostych i złożonych, 

padaczce grand mal, padaczce z zaburzeniami psychicznymi, w 

padaczce grand mal, padaczce z zaburzeniami psychicznymi, w 

zapobieganiu nawrotom psychozy maniakalno-depresyjnej, w 

zapobieganiu nawrotom psychozy maniakalno-depresyjnej, w 

leczeniu stanów hipomaniakalnych oraz jako lek z wyboru w neuralgii 

leczeniu stanów hipomaniakalnych oraz jako lek z wyboru w neuralgii 

nerwu trójdzielnego.

nerwu trójdzielnego.

Zatrucia karbamazepiną zdarzają się często, jednak rzadko mają 

Zatrucia karbamazepiną zdarzają się często, jednak rzadko mają 

przebieg śmiertelny. Wiele objawów jest wspólnych z obrazem 

przebieg śmiertelny. Wiele objawów jest wspólnych z obrazem 

przedawkowań trójcyklicznymi antydepresantami i fenytoiną.

przedawkowań trójcyklicznymi antydepresantami i fenytoiną.

 

 

Preparaty:

Preparaty:

Amizepin, Conzepin, Neurotop retard, Tegretol, Tegretol CR, Timonil, 

Amizepin, Conzepin, Neurotop retard, Tegretol, Tegretol CR, Timonil, 

Timonil retard.

Timonil retard.

background image

35

 

 

Farmakokinetyka:

Farmakokinetyka:

Z przewodu pokarmowego ulega powolnemu i niecałkowitemu 

Z przewodu pokarmowego ulega powolnemu i niecałkowitemu 

wchłanianiu, osiągając maksymalne stężenie w surowicy od 6 do 24h. 

wchłanianiu, osiągając maksymalne stężenie w surowicy od 6 do 24h. 

Ulega wydłużeniu do 72h w przypadku przedawkowania. Wartość 

Ulega wydłużeniu do 72h w przypadku przedawkowania. Wartość 

dostępności biologicznej waha się od 70-90%. Karbamazepina jako 

dostępności biologicznej waha się od 70-90%. Karbamazepina jako 

związek silnie lipofilny ulega szybkiej dystrybucji do tkanek. Łatwo 

związek silnie lipofilny ulega szybkiej dystrybucji do tkanek. Łatwo 

przechodzi do tkanki mózgowej i do płynu mózgowo-rdzeniowego, do 

przechodzi do tkanki mózgowej i do płynu mózgowo-rdzeniowego, do 

śliny, przez łożysko do płodu i do mleka matki. Pomimo lipofilnego 

śliny, przez łożysko do płodu i do mleka matki. Pomimo lipofilnego 

charakteru karbamazepiny, objętość dystrybucji wynosi 0.8-1.4 L/kg i 

charakteru karbamazepiny, objętość dystrybucji wynosi 0.8-1.4 L/kg i 

3 L/kg po przedawkowaniu. Z białkami osocza wiąże się w 75-80%. 

3 L/kg po przedawkowaniu. Z białkami osocza wiąże się w 75-80%. 

Jest wydalana w postaci niezmienionej drogą nerek w około 1-2%, 

Jest wydalana w postaci niezmienionej drogą nerek w około 1-2%, 

pozostała część leku ulega biotransformacji w wątrobie, tworząc 

pozostała część leku ulega biotransformacji w wątrobie, tworząc 

ponad 30 metabolitów. 

ponad 30 metabolitów. 

Karbamazepina

Karbamazepina

background image

36

S

S

  St

  St

adia kliniczne w zatruciach karbamazepiną (wg Ellenhorna):

adia kliniczne w zatruciach karbamazepiną (wg Ellenhorna):

-

-

         

         

senność, ataksja, oczopląs  – 11-15mg/l

senność, ataksja, oczopląs  – 11-15mg/l

-

-

         

         

pobudzenie, halucynacje, splątanie, wymioty  – 15-25mg/l

pobudzenie, halucynacje, splątanie, wymioty  – 15-25mg/l

-

-

         

         

śpiączka, drgawki, zaburzenia rytmu, hipotonia, 

śpiączka, drgawki, zaburzenia rytmu, hipotonia, 

zaburzenia oddychania 

zaburzenia oddychania 

 

 

      

      

     

     

– 

– 

poziom 

poziom 

>

>

 25mg/l (najczęściej 40mg/l i więcej)

 25mg/l (najczęściej 40mg/l i więcej)

 

 

Dawka  terapeutyczna

Dawka  terapeutyczna

:

:

 

 

Maksymalna  dawka  dzienna:  800  -  1200mg, 

Maksymalna  dawka  dzienna:  800  -  1200mg, 

stosowana w dawkach podzielonych 200 - 400mg

stosowana w dawkach podzielonych 200 - 400mg

 

 

Dawka toksyczna:

Dawka toksyczna:

Niebezpieczna dla życia > 6000 mg

Niebezpieczna dla życia > 6000 mg

Osoby stale zażywające karbamazepinę wykazują większą tolerancję 

Osoby stale zażywające karbamazepinę wykazują większą tolerancję 

na lek.

na lek.

 

 

Karbamazepina

Karbamazepina

background image

37

Objawy zatrucia:

Objawy zatrucia:

Objawy  toksyczne  zatruć  karbamazepiną  związane  są  z  działaniem 

Objawy  toksyczne  zatruć  karbamazepiną  związane  są  z  działaniem 

antycholinergicznym. Dodatkowo, z powodu podobieństwa strukturalnego do 

antycholinergicznym. Dodatkowo, z powodu podobieństwa strukturalnego do 

imipraminy  możemy  obserwować  drgawki  oraz  zaburzenia  przewodnictwa 

imipraminy  możemy  obserwować  drgawki  oraz  zaburzenia  przewodnictwa 

pracy serca (rzadko).

pracy serca (rzadko).

Karbamazepina  wywołuje  głęboką  depresję  oddechową  i  śpiączkę.  Posiada 

Karbamazepina  wywołuje  głęboką  depresję  oddechową  i  śpiączkę.  Posiada 

również 

właściwości 

antyarytmiczne, 

antydiuretyczne, 

uspokajające, 

również 

właściwości 

antyarytmiczne, 

antydiuretyczne, 

uspokajające, 

antydepresyjne oraz miorelaksujące. Objawy antydiuretyczne i hyponatremia 

antydepresyjne oraz miorelaksujące. Objawy antydiuretyczne i hyponatremia 

były opisane jako efekty uboczne dawek terapeutycznych, jednak nie są one 

były opisane jako efekty uboczne dawek terapeutycznych, jednak nie są one 

znaczące w przedawkowaniu, chyba że zostanie wdrożona forsowana diureza.

znaczące w przedawkowaniu, chyba że zostanie wdrożona forsowana diureza.

Pacjenci zatruci karbamazepiną manifestują objawy pobudzenia 

Pacjenci zatruci karbamazepiną manifestują objawy pobudzenia 

i agresji. 

i agresji. 

Czę

Czę

sto

sto

 obserwowana jest różnego stopnia depresja oddechowa i rozszerzenie 

 obserwowana jest różnego stopnia depresja oddechowa i rozszerzenie 

źrenic, które słabo reagują na światło. 

źrenic, które słabo reagują na światło. 

W ostrym zatruciu objawy kliniczne pojawiają się z opóźnieniem z powodu 

W ostrym zatruciu objawy kliniczne pojawiają się z opóźnieniem z powodu 

niecałkowitej absorpcji. Początkowe łagodne objawy toksyczne są widoczne 

niecałkowitej absorpcji. Początkowe łagodne objawy toksyczne są widoczne 

po 3-5 godzinach od spożycia i ulegają pogorszeniu do 8-16 godzin.

po 3-5 godzinach od spożycia i ulegają pogorszeniu do 8-16 godzin.

Karbamazepina

Karbamazepina

background image

38

Diagnostyka:

Diagnostyka:

Opiera się 

Opiera się 

na

na

 wywiad

 wywiad

zie

zie

 lekarski

 lekarski

m

m

, objawy kliniczny takie 

, objawy kliniczny takie 

jak ataksja, stupor i tachykardia z równoczesnym 

jak ataksja, stupor i tachykardia z równoczesnym 

podwyższeniem poziomu karbamazepiny w surowicy. 

podwyższeniem poziomu karbamazepiny w surowicy. 

Oznaczenie stężenia karbamazepiny należy wykonać zaraz 

Oznaczenie stężenia karbamazepiny należy wykonać zaraz 

po przyjęciu pacjenta oraz po 4-6h z powodu opóźnionej 

po przyjęciu pacjenta oraz po 4-6h z powodu opóźnionej 

lub przedłużonej absorpcji. 

lub przedłużonej absorpcji. 

Poziomy we krwi zarówno leku macierzystego jak i 

Poziomy we krwi zarówno leku macierzystego jak i 

metabolitów dobrze korelują ze stanem klinicznym w 

metabolitów dobrze korelują ze stanem klinicznym w 

przedawkowaniu.

przedawkowaniu.

Karbamazepina

Karbamazepina

background image

39

Karbamazepina

Karbamazepina

Klasyfikacja zatrucia CBZ w zależności od dawki toksycznej:

Klasyfikacja zatrucia CBZ w zależności od dawki toksycznej:

1/ łagodne zatrucie po dawce 2 - 10g CBZ: senność, pobudzenie, tachykardia, 

1/ łagodne zatrucie po dawce 2 - 10g CBZ: senność, pobudzenie, tachykardia, 

ataksja, niepokój ruchowy.

ataksja, niepokój ruchowy.

2/  średnie  zatrucie  po  dawce  4  -  18g  CBZ:  drgawki,  płytki  oddech,  zmienna 

2/  średnie  zatrucie  po  dawce  4  -  18g  CBZ:  drgawki,  płytki  oddech,  zmienna 

sztywność mięśni i śpiączka.

sztywność mięśni i śpiączka.

Zatrucie  średniego  stopnia  charakteryzuje  senność,  niezborność  ruchów, 

Zatrucie  średniego  stopnia  charakteryzuje  senność,  niezborność  ruchów, 

zaburzenia mowy, oczopląs, halucynacje, wymioty.

zaburzenia mowy, oczopląs, halucynacje, wymioty.

3/  zatrucie  ciężkie  po  dawce  większej  niż  20g  CBZ:  głęboka  śpiączka  z 

3/  zatrucie  ciężkie  po  dawce  większej  niż  20g  CBZ:  głęboka  śpiączka  z 

niewydolnością krążeniową i/lub oddechową (zaburzenia oddychania, obrzęk 

niewydolnością krążeniową i/lub oddechową (zaburzenia oddychania, obrzęk 

płuc,  zaburzenia  rytmu  i  przewodnictwa,  hipotonia)  oraz  brak  odruchów 

płuc,  zaburzenia  rytmu  i  przewodnictwa,  hipotonia)  oraz  brak  odruchów 

mięśniowych, drgawki uogólnione.

mięśniowych, drgawki uogólnione.

background image

40

Układ nerwowy:

Układ nerwowy:

Pobudzenie  psychoruchowe,  dezorientacja,  zachowanie  agresyjne,  bóle  i 

Pobudzenie  psychoruchowe,  dezorientacja,  zachowanie  agresyjne,  bóle  i 

zawroty  głowy,  zaburzenia  świadomości,  zaburzenia  równowagi,  ataksja, 

zawroty  głowy,  zaburzenia  świadomości,  zaburzenia  równowagi,  ataksja, 

niezborność  ruchów,  senność,  śpiączka,  drżenia  mięśniowe,  drgawki, 

niezborność  ruchów,  senność,  śpiączka,  drżenia  mięśniowe,  drgawki, 

rozszerzenie  źrenic,  zaburzenia  widzenia  -  podwójne  widzenie,  oczopląs, 

rozszerzenie  źrenic,  zaburzenia  widzenia  -  podwójne  widzenie,  oczopląs, 

porażenia mięśni gałki ocznej

porażenia mięśni gałki ocznej

Układ krążenia

Układ krążenia

:

:

Bradykardia,  spadek  ciśnienia  tętniczego  krwi  lub  nadciśnienie,  zaburzenia 

Bradykardia,  spadek  ciśnienia  tętniczego  krwi  lub  nadciśnienie,  zaburzenia 

rytmu  nadkomorowe  i  komorowe,  zaburzenia  przewodzenia,  wydłużenie 

rytmu  nadkomorowe  i  komorowe,  zaburzenia  przewodzenia,  wydłużenie 

zespołu QRS i odcinka QT.

zespołu QRS i odcinka QT.

Układ oddechowy

Układ oddechowy

:

:

Spłycenie  oddechu,  porażenie  ośrodka  oddechowego,  śródmiąższowe 

Spłycenie  oddechu,  porażenie  ośrodka  oddechowego,  śródmiąższowe 

zapalenie płuc, obrzęk płuc.

zapalenie płuc, obrzęk płuc.

Przewód pokarmowy:

Przewód pokarmowy:

Nudności, wymioty.

Nudności, wymioty.

Skóra, bł. śluzowe

Skóra, bł. śluzowe

:

:

Zaczerwienienie i suchość skóry, wzrost temperatury, pęcherze podobne do 

Zaczerwienienie i suchość skóry, wzrost temperatury, pęcherze podobne do 

występujących w zatruciu barbituranami

występujących w zatruciu barbituranami

 

 

Karbamazepina

Karbamazepina

background image

41

Karbamazepina

Karbamazepina

Leczenie:

Leczenie:

Zabezpieczenie podstawowych funkcji życiowych pacjenta.

Zabezpieczenie podstawowych funkcji życiowych pacjenta.

Ocena  wydolności  układu  oddechowego.  Pacjentów  w  stanie  śpiączki  należy 

Ocena  wydolności  układu  oddechowego.  Pacjentów  w  stanie  śpiączki  należy 

sztucznie  wentylować.  Monitorować  ciśnienie  tętnicze  krwi.  Niskie  ciśnienie 

sztucznie  wentylować.  Monitorować  ciśnienie  tętnicze  krwi.  Niskie  ciśnienie 

tętnicze krwi wymaga podawania płynów dożylnie oraz amin presyjnych. 

tętnicze krwi wymaga podawania płynów dożylnie oraz amin presyjnych. 

Pacjentów  objawowych  lub  tych  którzy  spożyli  kilka  gramów  karbamazepiny 

Pacjentów  objawowych  lub  tych  którzy  spożyli  kilka  gramów  karbamazepiny 

oraz  z  wysokim  i  wzrastającym  poziomem  leku  w  surowicy  należy  leczyć  w 

oraz  z  wysokim  i  wzrastającym  poziomem  leku  w  surowicy  należy  leczyć  w 

oddziale intensywnej opieki toksykologicznej. 

oddziale intensywnej opieki toksykologicznej. 

Pacjentów  bezobjawowych  należy  obserwować  minimum  6  godzin  od 

Pacjentów  bezobjawowych  należy  obserwować  minimum  6  godzin  od 

zatrucia.

zatrucia.

Aby  zabezpieczyć  przed  absorpcją  z  przewodu  pokarmowego  wykonać 

Aby  zabezpieczyć  przed  absorpcją  z  przewodu  pokarmowego  wykonać 

płukanie żołądka, podawać węgiel aktywowany oraz środek przeczyszczający.

płukanie żołądka, podawać węgiel aktywowany oraz środek przeczyszczający.

W przypadku pojawienia się objawów zespołu antycholinergicznego podawać 

W przypadku pojawienia się objawów zespołu antycholinergicznego podawać 

salicylan  fizostygminy  -  0.5mg  i.v.  co  kilka  minut  aż  do  zmniejszenia  lub 

salicylan  fizostygminy  -  0.5mg  i.v.  co  kilka  minut  aż  do  zmniejszenia  lub 

ustąpienia objawów. 

ustąpienia objawów. 

Postępowanie objawowe.

Postępowanie objawowe.

Brak specyficznych odtrutek.

Brak specyficznych odtrutek.

background image

42

FENYTOINA

FENYTOINA

leczenie

leczenie

płukanie żołądka - do 12 godzin od spożycia

płukanie żołądka - do 12 godzin od spożycia

węgiel aktywowany - 100-150g u dorosłych, pozostawiony po zabiegu 

węgiel aktywowany - 100-150g u dorosłych, pozostawiony po zabiegu 

płukania żołądka, 

płukania żołądka, 

 

 

siarczan sodu przeczyszczająco

siarczan sodu przeczyszczająco

leczenie objawowe - postępowanie wg zasad intensywnej terapii -  

leczenie objawowe - postępowanie wg zasad intensywnej terapii -  

- spadek CTK - płyny i.v., aminy presyjne

- spadek CTK - płyny i.v., aminy presyjne

- blok serca - atropina 0.5-1mg i.v., stymulacja endokawitarna

- blok serca - atropina 0.5-1mg i.v., stymulacja endokawitarna

- drgawki - Relanium 0,1-0,3mg/kg do 20mg jednorazowo, można powtórzyć 

- drgawki - Relanium 0,1-0,3mg/kg do 20mg jednorazowo, można powtórzyć 

po 10-20min.,     uwaga - możliwa depresja ośrodka oddechowego

po 10-20min.,     uwaga - możliwa depresja ośrodka oddechowego

-

hiperglikemia - małe dawki insuliny, płyny i.v.

hiperglikemia - małe dawki insuliny, płyny i.v.

background image

43

Zespół cholinolityczny

Zespół cholinolityczny

Receptory cholinergiczne

Receptory cholinergiczne

Nikotynowe – 

Nikotynowe – 

zwoje autonomiczne, rdzeń nadnerczy, 

zwoje autonomiczne, rdzeń nadnerczy, 

                       

                       

płytka nerwowo- mięśniowa, OUN.         

płytka nerwowo- mięśniowa, OUN.         

  

  

 

 

Muskarynowe  – 

Muskarynowe  – 

M1:  komórki  okładzinowe  żołądka, 

M1:  komórki  okładzinowe  żołądka, 

OUN.

OUN.

                           

                           

M2: serce, oskrzela, jelita, OUN.

M2: serce, oskrzela, jelita, OUN.

background image

44

Zespół cholinolityczny

Zespół cholinolityczny

 

 

                                   

                                   

Objawy centralne

Objawy centralne

·       Śpiączka

·       Niewydolność oddechowa

·       Stupor

·       Zespół deliryjny (dezorientacja, halucynacje wzrokowe i słuchowe,   

        nadpobudliwość)

·       Wstrząs

·       Zaburzenia pamięci

        Dodatni objaw Babińskiego  

background image

45

Zespół cholinolityczny

Zespół cholinolityczny

O

objawy obwodowe

       

Przyspieszenie akcji serca

Przyspieszenie akcji serca

·

·

       Zaburzenia rytmu serca

       Zaburzenia rytmu serca

·

·

       Rozszerzenie źrenic

       Rozszerzenie źrenic

·

·

       Zatrzymanie moczu

       Zatrzymanie moczu

·

·

       Atonia jelit

       Atonia jelit

·

·

       Hypertermia

       Hypertermia

·

·

       Suchość błon śluzowych

       Suchość błon śluzowych

C

C

czerwona, sucha skóra

czerwona, sucha skóra

 

 

background image

46

Zespół cholinolityczny

Zespół cholinolityczny

Przyczyny zespołu cholinolitycznego

Przyczyny zespołu cholinolitycznego

·       Etanol

·       Etanol

·       Leki: 

·       Leki: 

o działaniu parasympatykolitycznym

o działaniu parasympatykolitycznym

atropina, scopolamina, homatropina, Scopolan (Buscopan) oxyfenonium 

atropina, scopolamina, homatropina, Scopolan (Buscopan) oxyfenonium 

(Spasmophen)

(Spasmophen)

    

    

Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne

Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne

Amitryptylina, Imipramina, nortryptylina, clomipramina (Hydiphen, 

Amitryptylina, Imipramina, nortryptylina, clomipramina (Hydiphen, 

Anafranil), Doxepin (Sinequan), opipramol (Pramolan).

Anafranil), Doxepin (Sinequan), opipramol (Pramolan).

fenotiazyny

fenotiazyny

Promazyna, Chlorpromazyna (Fenactil), lewomepromazyna (Tisercin)

Promazyna, Chlorpromazyna (Fenactil), lewomepromazyna (Tisercin)

Pochodne piperydynowe – Thioridazyna

Pochodne piperydynowe – Thioridazyna

Pochodne piperazynowe – Pernazyna, flufenazyna (Mirenil)

Pochodne piperazynowe – Pernazyna, flufenazyna (Mirenil)

background image

47

Zespół cholinolityczny

Zespół cholinolityczny

L

L

L

L

eki przeciwhistaminowe  

eki przeciwhistaminowe  

 

 

      

      

dimenhydrynat (Aviomarin), Hydroxyzyna (Atarax)

dimenhydrynat (Aviomarin), Hydroxyzyna (Atarax)

 

 

   

   

leki stosowane w chorobie Parkinsona

leki stosowane w chorobie Parkinsona

 

 

   

   

Parkopan (triheksyfenidyl), Akineton (biperiden), Pridinol,     

Parkopan (triheksyfenidyl), Akineton (biperiden), Pridinol,     

 

 

   

   

Cogentin (benzatropina).

Cogentin (benzatropina).

 

 

  

  

 

 

karbamazepina

karbamazepina

 

 

   

   

Glutetymid

Glutetymid

·

·

       Rośliny 

       Rośliny 

A

A

Atropa belladonna (Wilcza jagoda), Datura stramonium (bieluń dziędzierzawa), 

Atropa belladonna (Wilcza jagoda), Datura stramonium (bieluń dziędzierzawa), 

Hyoscyamus niger (Lulek czarny).

Hyoscyamus niger (Lulek czarny).

·

·

       Grzyby o działaniu atropinowym

       Grzyby o działaniu atropinowym

A

A

Amanita muscaria (muchomor czerwony), Amanita pantherina (Muchomor 

Amanita muscaria (muchomor czerwony), Amanita pantherina (Muchomor 

plamisty).

plamisty).

background image

48

Zespół cholinolityczny

Zespół cholinolityczny

S

S

alicylan fizostygminy:

 
 
·

        Amina  czwartorzędowa  (znosi  objawy  obwodowe,  przechodzi  przez  barierę  krew-
mózg znosząc objawy ośrodkowe).

·

       Blokuje AchE co prowadzi do wzrostu stężenie ACh w synapsach nerwowych.

·

       Początek działania ( po podaniu dożylnym lub domię-śniowym 3-8min.), maximum 
działania osiąga po 5-10min. Działanie utrzymuje się przez 30min. do 5 godzin. 

·

       Wskazania do podania salicylanu fizostygminy:

S

twierdzenie  co  najmniej  1  objawu  centralnego  i  2  obwodowych,  bądź  1  objawu 
centralnego i 1 obwodowego, gdy czynnik wywołujący został zidentyfikowany.

·

   

background image

49

Zespół cholinolityczny

Zespół cholinolityczny

S

Salicylan fizostygminy cd.

 
P

Przeciwwskazania:

       

Astma oskrzelowa

       

Cukrzyca

       

Mechaniczna niedrożność jelit

       

Zatrzymanie moczu (przeszkoda mechaniczna).

O

Ostrożnie:

      

Padaczka (może wywołać drgawki)

      

Zespół Parkinsona

      

Bradykardia

      

W  zatruciu  lekami  o  działaniu  kardiotoksycznym  (np.  trójcykliczne 

antydepresanty).

background image

50

Zespół cholinolityczny

Zespół cholinolityczny

P

P

rzedawkowanie (zespół cholionergiczny):

       Skurcz oskrzeli

   Nadmierne wydzielanie (poty, biegunka, łzawienie, nadmierne wydzielanie w drzewie 
oskrzelowym).

       Nudności, wymioty

       Bradykardia

       Ataksja, niedowłady

       Drżenia mięśniowe

       Drgawki

       Omamy

       Porażenie mięśni szkieletowych

 
P

Postępowanie:

       W razie konieczności: intubacja, odsysanie wydzieliny z oskrzeli, mechaniczna wentylacja.

       Atropina i.v. w dawce 2-4mg co 3-10min. (0.5mg atropiny na każdy 1mg podanego salicylanu 
fizostygminy), aż do ustąpienia objawów muskarynowych.


Document Outline