Specyfika pracy z 

dziećmi autystycznymi

Dominika Durczak

Aleksander Dobrowolski

 

 

Autyzm

   

Często przechodzimy obok tego cudu 

jakim jest rozwój dziecka – to przecież 

takie normalne. Doceniamy go wtedy, 

gdy ten naturalny proces rozwoju 

przestaje biec tak jak powinien. Kiedy 

dziecko nie jest z nami, nie reaguje, nie 

bawi się tak jak rówieśnicy, nie 

porozumiewa się głosem, mową ani 

gestem, zachowuje się dziwnie. Wtedy 

mówimy, że „coś jest nie tak”. 

    To jest autyzm dziecięcy.

 

 

Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym, 
które najczęściej ujawnia się w ciągu 
pierwszych trzech lat życia jako rezultat 
zaburzenia neurologicznego, które 
oddziałuje na funkcje pracy mózgu. 
Autyzm występuje raz na 500 osób i 
występuje cztery razy częściej u chłopców 
niż u dziewczynek. Szacuje się, że 
autyzmem w Polsce dotkniętych jest ok.50 
tysięcy osób, w tym ok.10 tysięcy dzieci. 
Tomografia u tych osób wykazuje 
nieprawidłowości w budowie mózgu, z 
wyraźnymi różnicami w rejonach 
móżdżku. Autyzm nie jest chorobą 
psychiczną. Autystyczne dzieci nie są 
„niegrzeczne”. Autyzm nie jest 
spowodowany złym wychowaniem.

 

 

Podstawowe przejawy

1. Trudności w relacjach społecznych.
2. Trudności w rozwoju zabawy i 

wyobraźni.

3. Niechęć do zmiany przyzwyczajeń.
4. Słaba możliwość skupienia uwagi.
5. Mowa rozwija się słabo lub wcale.
6. Nadwrażliwość na dotyk, brak 

reakcji na ból, wzrok, słuch, węch, 
smak.

7. Nadpobudliwość lub otępienie.
8. Częste wybuchy złego humoru bez 

powodu.

9. Przywiązanie do jednego 

przedmiotu lub osoby.

10. Może okazywać agresję.

 

 

Brak kontaktu wzrokowego

Dziwaczne zachowania

Brak zabaw twórczych, opartych na 

wyobraźni

Bezmyślne manipulowanie trzymanymi 

w ręku przedmiotami lub wprawianie 
ich w ruch obrotowy

Jednostronna aktywność

Manifestowanie obojętności

 

 

Nieadekwatny do sytuacji śmiech

Wyrażanie potrzeb przez używanie ręki 

dorosłego

Przyłączanie się do innych tylko, wtedy, 

gdy osoba dorosła je do tego nakłania i 
mu towarzyszy

Powtarzanie słyszanych słów i dźwięków 

bezpośrednio po ich usłyszeniu

Potrzeba niezmienności

Bezustanne mówienie tylko na jeden temat

 

 

Jednak różnice między dziećmi z 
autyzmem są ogromne. 
Niektóre, z mniejszym stopniem 
autyzmu, mogą okazywać tylko 
niewielkie opóźnienie mowy i 
większe problemy w kontaktach 
ze środowiskiem.Osoby z 
autyzmem mogą w zupełnie inny 
sposób reagować na te same 
bodźce, wyrażać inne emocje i 
uczucia.Osoby autystyczne mogą 
mieć także inne choroby 
związane z pracą mózgu, 
np..padaczkę

, opóźnienie 

umysłowe lub choroby 
genetyczne.

 

 

Czynniki mogące wywołać 

autyzm

• Zanieczyszczenie 

środowiska

• Nadużywanie 

antybiotyków

• Thimerosal zawarty 

w szczepionkach i 
ilość szczepień

• Predyspozycje 

genetyczne

    

uszkodzenia 

układu 
nerwowego,    
odpornościoweg
o i pokarmowego 
                 

 

 

Najczęściej występujące problemy 

zdrowotne u osób z autyzmem

1. Zaburzenia trawienia – reakcja na gluten i 

kazeinę

        

Dolegliwością, która jest powszechna jest tzw. „zespół 

cieknącego jelita”, który objawia się biegunką bądź 
zaparciami. Osoby z autyzmem najczęściej 
niekompletnie trawią gluten i kazeinę co powoduje 
zakłócanie pracy układu nerwowego. Polecane jest 
stosowanie diety bezglutenowej i bezmlecznej.

2. Alergie i obniżona odporność immunologiczna

        

Osoby autystyczne bardziej niż przeciętna osoba są 

podatne na alergie

.

Najprawdopodobniej jest to 

spowodowane uszkodzeniem układu 
odpornościowego

.

Badania wykazują, że u dzieci z 

autyzmem występują przeciwciała skierowane przeciw 
osłonce mielinowej komórek mózgowych.

      

 

 

3. Niedobory pierwiastków i witamin

Spowodowane to jest między innymi zaburzeniami układu 
pokarmowego, a także skłonnością dzieci z autyzmem do 
wybiórczego odżywiania się i ograniczania jadłospisu do 
kilku potraw. Niedobory minerałów najczęściej dotyczą 
Zn, Mg, Se, Cr, zaś z witamin- witaminy C, B6, B12, A, E, 
kwasu foliowego.

4. Zaburzenia równowagi bakteryjnej w jelitach

        

Stosunkowo powszechnie występuje u osób z autyzmem 

przerost drożdżaków (najczęściej Candida albicans) jako 
skutek stosowania antybiotyków, które niszczą mikroflorę 
antagonistyczną dla drożdżaków.

5. Osłabiona zdolność zwalczania wolnych 

rodników

        

System, który zapobiega utlenianiu jest upośledzony na 

wskutek niedoboru witamin, pierwiastków oraz enzymów.

6. Zatrucie pierwiastkami ciężkimi, szczególnie 

rtęcią

        

Na wskutek osłabionej zdolności do detoksykacji dzieci z 

autyzmem wykazują objawy zatrucia metalami ciężkimi.

 

 

Leczenie

• Stosowanie odpowiednio dobranych dawek 

witamin, suplementów

• Prowadzenie diety, normalizacja pracy jelit
• Stosowanie probiotyków, leków antygrzybiczych, 

przeciwpasożytniczych

• Stosowanie preparatów podnoszących odporność
• Chelatowanie z metali ciężkich

    

Autyzm jako zaburzenie rozwoju dzieci nie 

powinien być w centrum zainteresowania jedynie 

psychiatrów, psychologów i pedagogów. Autyzm 

można leczyć, ale wymaga to współpracy lekarzy 

wielu specjalności.

 

 

Czy autyzm jest uleczalny?

Chociaż jak dotąd nie można wyleczyć autyzmu, to 

jednak można zrobić dużo, aby wspierać rozwój i poprawić 
codzienne funkcjonowanie osób z autyzmem. Programy 
edukacyjne i szkoleniowe dopasowane do indywidualnych 
potrzeb mogą rozwijać możliwości uczenia się, komunikacji i 
relacji z innymi, a jednocześnie ograniczać nasilenie i częstość 
występowania zachowań destrukcyjnych.Najwięcej korzyści 
daje jak najwcześniejsza interwencja.Terapeuci pracujący z 
dziećmi mają im pomóc w rozwoju umiejętności językowych i 
zachowań społecznych. Niezbędnym elementem jest opieka w 
szkole, pracy, ośrodkach aktywności dlatego, też istnieje 
potrzeba włączania w proces edukacji psychologicznej osób 
bliskich, krewnych, nauczycieli i opiekunów osób z autyzmem.
Nie ma leków, które mogłyby leczyć przyczynowo lub 
poprawiać stan osób z autyzmem, ale pomocne jest 
stosowanie odpowiedniej terapii.

 

 

Przegląd metod terapii osób z autyzmem

• Terapia zaburzeń sensorycznych w autyzmie

      Celem terapii jest oddziaływanie na zaburzone sfery i wyrobienie 

u dziecka tolerancji na bodźce pochodzące z zewnątrz.

• Terapia „Holding”

     Celem jej jest budowanie lub przywrócenie więzi emocjonalnej 

pomiędzy matką i dzieckiem, poprzez wymuszanie bliskiego 
kontaktu fizycznego.

• Zmodyfikowana forma metody dobrego startu

     Głównym jej celem jest usprawnianie i harmonizowanie 

współdziałania motoryki i psychiki przez korekcję i kompensację 
zaburzonych funkcji.Zasadniczą część stanowią ćwiczenia ruchowe, 
ruchowo – słuchowe i ćwiczenia ruchowo – słuchowo – wzrokowe.

• Terapia behawioralna

     Dziecko uczy się w specjalnie dla niego przystosowanym 

środowisku.

 

 

•

 

Model TEACCH

     

W programie TEACCH uznaje się użyteczność 

terapii behawioralnej oraz terapii zaburzeń 
sensorycznych. Akcentuje Się potrzebę 
realizowania indywidualnego programu 
edukacyjnego. Ważnym elementem jest 
doskonalenie umiejętności rodziców w zakresie 
pracy domowej z dzieckiem, pomoc w 
zrozumieniu niepełnosprawności dziecka, 
udzielanie wsparcia emocjonalnego.

 

 

„Bycie osobą autystyczną to jeden 

ze sposobów istnienia. Nawet jeżeli 

nie jest to „normalne” istnienie, 

życie osoby autystycznej może być 

równie pełne i szczęśliwe, jak życie 

każdego człowieka”

(Angel Riviere)

 

 

Dziękujemy za 

uwagę!