Umiejętności
interpersonalne
• Umiejętności interpersonalne
stanowią podstawowe narzędzie pracy
tak samo przywódców, jak i
pozostałych pracowników i są
nieodzowne w sprawnym zarządzaniu.
• Pierwsze z nich to zdolności
personalne, natomiast drugie to
zdolności interpersonalne.
Umiejętności
interpersonalne
•
Zdolności personalne:
•
doskonalenie świadomości, połączone z
umiejętnością identyfikacji własnych celów i
wartości;
•
kierowanie stresem, czyli umiejętność
określania czynników stresogennych i
zapobiegania im;
•
twórcze rozwiązywanie problemów
związanych z myśleniem racjonalnym i
kreatywnym.
Umiejętności
interpersonalne
• Zdolności interpersonalne:
• umiejętność „podtrzymującego”
komunikowania się (skuteczne słuchanie i
mówienie);
• umiejętność posługiwania się wpływem
społecznym oraz posługiwanie się swoim
autorytetem;
• umiejętność motywowania innych;
• umiejętność kierowania konfliktem.
Umiejętności
interpersonalne
• Słowa kluczowe: inteligencja
emocjonalna, asertywność,
radzenie sobie z sytuacjach
konfliktowych, radzenie sobie ze
stresem, zarządzanie czasem
Inteligencja emocjonalna
• John Mayer i Peter Salovey określili
inteligencję emocjonalną jako:
zdolność do śledzenia cudzych i
własnych uczuć i emocji, rozróżniania
ich i wykorzystywania tego rodzaju
informacji w kierowaniu własnym
myśleniem i działaniem („Rozwój
emocjonalny a inteligencja
emocjonalna”, 1990).
Inteligencja emocjonalna
• Daniel Goleman wskazał, co się składa na
inteligencję emocjonalną: określa ona
nasze zdolności uczenia się umiejętności
praktycznych, które opierają się na pięciu
składnikach: samoświadomości,
motywacji, kierowaniu samym sobą,
empatii i dobrym układaniu stosunków z
innymi osobami („Inteligencja
emocjonalna”, 1997)
Co się składa na
inteligencje emocjonalną
• 1. Umiejętności emocjonalne
• ...wynikają z działań ludzkiego serca, które
daje nam energię czyniącą nas realnymi i
która motywuje nas do określania i
rozwijania naszego potencjału i celu
życiowego; koncentrują się na uczeniu się
alfabetu, gramatyki i słownictwa EQ oraz
na rozpoznawaniu, szanowaniu i cenieniu
mądrości zawartej w uczuciach...
Co się składa na
inteligencje emocjonalną
• . Sprawność emocjonalna
• ...umożliwia praktyczne wykorzystanie
nabytych umiejętności emocjonalnych,
rozwijanie większej autentyczności i
wiarygodności; daje entuzjazm,
elastyczność oraz bardzo konstruktywną
„twardość” przydatną w radzeniu sobie z
wyzwaniami i zmianami, co z kolei
wspomaga „odporność” – zdolność
emocjonalnego przystosowania się do
radzenia sobie z presją i problemami...
Co się składa na
inteligencję emocjonalną
• 3. Emocjonalna alchemia
• ...dzięki
podwyższonej
świadomości
i
intuicyjnym zastosowaniom EQ stajemy się
alchemikami; nie zamykamy się przed
falami emocjonalnymi u siebie i u innych,
lecz
uczymy
się
je
odczuwać
i
przystosowywać się do nich; uczymy się
słuchać swoich wewnętrznych podpowiedzi,
głosu sersa, entuzjazmu i innych emocji
będących katalizatorami zmian i rozwoju...
Co się składa na
inteligencje emocjonalną
• 4. Głębia emocjonalna
• ...kiedy żyjesz z głębi serca, to podążasz za
biegiem swoich myśli, poznajesz swoją
świadomość i nie wahasz się zajmować
stanowiska; Dzięki głębi emocjonalnej
zaczynamy poznawać i wykorzystywać
ukryte możliwości, dzięki którym możemy
stawić czoła losowi i zdobyć się na
osiągnięcie najważniejszych celów w swoim
życiu...
Typologia kompetencji
emocjonalnych
• kompetencje psychologiczne, które
opisują relacje z samym sobą:
samoświadomość, samoocena, samokontrola;
• kompetencje prakseologiczne, które
wskazują stosunek danej osoby do stojących
przed nią zadań i wyzwań: sumienność,
adaptacja, motywacja;
• kompetencje społeczne, które dotyczą
relacji z innymi: empatia, perswazja,
przywództwo, współdziałanie
Asertywność
• Anni Townend (1996): typy postaw w relacjach z
innymi:
• osoba bierna: przekazuje innym kontrolę nad
sytuacją, ulega innym, kosztem tego jest brak szacunku
dla samego siebie, dyskomfort psychologiczny;
• osoba agresywna: lekceważy innych, chce
kontrolować otoczenie, nie szanuje dla innych;
• osobę manipulującą charakteryzuje brak szacunku
dla siebie i dla innych, nieuczciwość, nieszczerość,
podejrzliwość;
• osoba asertywna: zachowuje szacunek dla siebie i
innych, charakteryzuje ją pewność siebie, wysoka
samoocena.
Asertywność
• Asertywność
to
umiejętność
obrony
własnych granic psychologicznych, tego, co
jest dla człowieka istotne i ważne.
• To bycie odpowiedzialnym za własne
decyzje i wybory, a nie tylko pasywne
podporządkowywanie się decyzjom innych.
• To
dystans
w
stosunku
do
ocen
wystawianych przez innych, akceptacja
siebie takim, jakim się jest.
Konflikty
• Istnienie konfliktu jest sprawą
percepcji – to znaczy
przynajmniej jedna strona musi
uświadomić sobie, że jej prawa,
czy interesy są naruszane lub nie
są respektowane.
Szkoła sytuacyjna
•
szkoła interakcyjna
•
konflikt nie tylko może być pozytywną siłą
procesów grupowych, ale wręcz jest
absolutnie niezbędny, inaczej organizacja
stanie się statyczna;
•
organizacja powinna zatem podtrzymywać
stały, minimalny poziom konfliktu.
•
to czy konflikt przyniesie pozytywne czy
negatywne rezultaty zależy od naszej reakcji,
naszego kierowania sytuacją konfliktową.
Wpływ konfliktów
• różnice w osobowości, czyli w
utrwalonych postawach i przekonaniach,
różnice w kwestii wyznawanych
wartości, a także oczekiwań wobec
pracy i innych dziedzin życia;
• indywidualne różnice związane z reakcją
na sytuacje problemowe lub trudne;
różnice w poziomie agresywności,
odporności, uległości;
Wpływ konfliktów
• odmienne postrzeganie celów i zadań
organizacji np. osoba, która nie
podporządkowuje się stawianym przed
nią zadaniom, pozostaje w konflikcie
zarówno z organizacją, jak i innymi
uczestnikami swojej grupy, którzy chcą
te zadania realizować; brak
umiejętności dopasowania się do danej
kultury organizacyjnej
Wpływ konfliktów
• niesprawiedliwy podział gratyfikacji
wynikających z realizacji zadań i
ograniczony zasób dóbr;
• szumy w komunikowaniu się i błędne
odczytywanie docierających sygnałów;
otrzymywanie zniekształconych informacji;
• niezadowolenie z pełnionej roli (poczucie
niespełnienia, niedocenienia, przeciążenie
obowiązkami, brak uznania i aprobaty,
blokowanie aktywności itp.);
Wpływ konfliktów
• niewłaściwy styl kierowania i
zarządzania organizacją (co
prowadzi do niemożności
realizowania swoich potrzeb);
• niewłaściwa organizacja zadań i
obowiązków lub ich
niejednoznaczność.
Działania
• tłumienie i unikanie konfliktu –
dążenie do tego, żeby konflikt nie
został upubliczniony, tzn.
następuje próba wyciszenia go,
odraczanie, niedostrzeganie, że
coś nie funkcjonuje prawidłowo,
tak długo, jak to jest możliwe
Wpływ konfliktów
• dokonanie rozstrzygnięcia – to
znaczy przyznanie racji jednej ze
stron konfliktu; sposób taki
automatycznie dzieli strony
konfliktu na przegranych i
wygranych, co ewidentnie zagraża
przyszłemu ładowi;
Działania
• walka – polega właściwie na
pozostawieniu konfliktu samemu
sobie, a organizacja dopuszcza
stosowanie wszelkich sposobów i
technik (także tych nieetycznych i
„brudnych chwytów”)
pozwalających wygrać i
przeforsować swoją koncepcję;
Działania
• dążenie do kompromisu – wypracowanie
takiego rozwiązania pomiędzy stronami,
które powstaje na bazie ich wzajemnych
ustępstw wobec siebie
• dążenie do kompromisu – wypracowanie
takiego rozwiązania pomiędzy stronami,
które powstaje na bazie ich wzajemnych
ustępstw wobec siebie
Działania
• reorganizacja zespołu – jeśli nie
ma dobrej woli rozwiązania
konfliktu u stron zaangażowanych
lub gdy konflikt przerasta
umiejętności menedżera lub gdy
niektóre osoby są szczególnie
agresywne i negatywnie
nastawione
Działania
• dążenie do rozwiązania – to przyjęcie
wspólnie wypracowanego rozwiązania
przez strony; takiego, które będzie
satysfakcjonujące dla wszystkich stron
zaangażowanych w konflikt;
uczestnictwo w wypracowywaniu
wspólnego rozwiązania zbliża do siebie
strony, pomaga im się lepiej rozumieć,
integruje;
Konstruktywne podejście do
konfliktu
1.
określenie problemu – porozumienie się co do
istoty konfliktu, dzięki czemu można przerwać
działania zmierzające do eskalacji i zrozumieć
punkt widzenia drugiej strony; definiując problem
można już ustalić obszar spraw wspólnych i
różnic;
•
rozpoznawanie przyczyn – dokładne ustalanie
występujących źródeł konfliktu, czyli tego, co
wywołuje w uczestnikach sprzeciw, czy poczucie
zagrożenia indywidualnych interesów i potrzeb;
wnikliwa analiza wydarzeń, które wywołały
konflikt;
Konstruktywne podejście do
konfliktu
1.
tworzenie rozwiązań – ustalenie
pożądanych celów przez wszystkie strony i
wspólna praca nad możliwymi
rozwiązaniami konfliktu, czyli poszukiwanie
takich alternatyw, które będą uwzględniały
te pożądane cele;
2.
ocena i wybór rozwiązania – z puli
wypracowanych rozwiązań po wspólnej ich
ocenie pod kątem przyszłej satysfakcji i
skutków następuje wybór takiego, które
będzie uwzględniać dobro wszystkich stron;
Konstruktywne podejście do
konfliktu
• ocena skuteczności wybranego
rozwiązania – czy dane
rozwiązanie w praktyce faktycznie
wyeliminowało i rozwiązało
problem i czy w praktyce istotnie
satysfakcjonuje strony; jeśli nie to
jest to odpowiedni czas na
wprowadzanie korekty.
Stres w miejscu pracy
Stres powodują czynniki związane z:
• warunkami pracy (praca zmianowa, częste
podróże, hałas);
• ilością pracy (zbytnie obciążenie zadaniami,
nie powierzanie odpowiedzialnych zdań,
wymaganie od danej osoby rzeczy
przekraczającej jej możliwości);
• istotą pracy (zbytnia izolacja pracowników,
rutyna, słabe zarządzanie, poczucie
niepewności);
Stres w miejscu pracy
• Najczęściej spotykane reakcje to:
• ucieczka np. w chorobę;
• walka - wybuchające ciągle awantury i kłótnie;
• nasilające się niezdecydowanie przy
podejmowaniu decyzji;
• nadmierne palenie papierosów i inne nałogi;
• pojawienie się aktywności zastępczych, tików,
nadwrażliwość, nadmierna impulsywność.
Stres w miejscu pracy
Jak przeciwdziałać:
• ustalanie jednoznacznych
priorytetów, racjonalny podział
zadań i czasu, kontrolowanie sytuacji
i pojawiających się wydarzeń,
otwarte komunikowanie się,
ustalanie potrzeb i interesów swoich
oraz podległych pracowników.
Stres w miejscu pracy
• techniki:
• ćwiczenia fizyczne – pozwalają rozładować stres
poprzez skoncentrowanie się na innym wysiłku
• biosprzężenie zwrotne – umiejętność
kontrolowania fizycznych reakcji na stres
• poznanie – analiza swojego działania, która pomoże
zrozumieć obecne położenie i dotrzeć do przyczyn
• odprężenie – techniki relaksacyjne, np. ćwiczenia
oddechu i medytacja przynoszą odprężenie i
pozwalają zmniejszyć napięcie emocjonalne
Techniki zarządzania
czasem:
1.nakazują sporządzanie ogólnego
harmonogramu dnia
2.nakazują klasyfikację zadań do wykonania
w kategoriach „ważne dla mnie
prywatnie” i „ważne dla mnie zawodowo”
3.nakazują dokładną analizę porażek i
niepowodzeń
4.nakazują planowanie więcej zadań do
wykonania, niż można by wykonać