PowerPoint Presentation

W.1 PODSTAWY POLITYKI

BEZPIECZENSTWA

NARODOWEGO

WSTĘP

ETYMOLOGIA POJĘCIA ,,POLITYKA”.

ISTOTA POLITYKI.

POJĘCIE I PRZEDMIOT POLITYKI

BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO.

INSTYTUCJONALIZACJA POLITYKI

BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO.

ZAKOŃCZENIE

WSKAZANIA NA POCHODZENIE

TERMINU ,,POLITYKA” OD

STAROŻYTNYCH POJĘĆ GRECKICH:

POLITIKON

(PRZYM.) – SPOŁECZNE,

PUBLICZNE, POWSZECHNE,

OBYWATELSKIE, CODZIENNE, ZWYCZAJNE,

TOWARZYSKIE, UPRZEJME;

POLIS

(RZECZOWNIK) – NAZWA

OZNACZAJĄCA MIASTA-PAŃSTWA W

STAROŻYTNEJ GRECJI. ,,POLIS”

PODKRESLAŁO WSPÓLNOTĘ WOLNYCH

OBYWATELI.

POLITEA

(CZASOWNIK) – UMIEJĘTNE

KIEROWANIE LUDŹMI, SPRAWAMI

PUBLICZNYMI LUB CAŁYM PAŃSTWEM

FRANCUSKIE ŹRÓDŁA TERMINU

,,POLITYKA”

OD XVII w. W UŻYCIU SŁOWO

,,POLITIGUE”.

POCHODZĄCE OD NIEGO POJĘCIA:

,,POLITYK”

– CZŁOWIEK ZNAJĄCY ŚWIAT,

ZDOLNY DO RZĄDZENIA PAŃSTWEM;

,,POLITYCZNOŚĆ”

– JAKO CECHA

OZNACZAŁA GRZECZNOŚĆ, UKŁADNOŚĆ,

DELIKATNOŚĆ, DOBRE MANIERY.

7.2. WG ,,SŁOWNIKA JĘZYKA

POLSKIEGO”, PIW, LWÓW, 1858 (M.S.B

LINDE):



,,NAUKA, JAK RZEPLITĄ RZĄDZIĆ I

ZACHOWAĆ WCALE”,



,,NAUKA POZNAWANIA SPRAW I POTRZEB

PAŃSTWA”,



,,ROZTROPNOŚĆ PODAJĄCA RZĄDZĄCYM

ŚRODKI DO WYKONYWANIA ZAMYSŁÓW

PRZEDSIĘWZIĘTYCH”,



,,GRZECZNOŚĆ, MANIERNOŚĆ

OBYCZAJÓW”

POLITYKA

7.3. WG: ,,SŁOWNIKA JĘZYKA

POLSKIEGO, PIW, 1908 (J. KARŁOWICZ,

A. KRYŃSKI, N.NIEDŹWIECKI):



SZTUKA RZĄDZENIA PAŃSTWEM,

UTRZYMYWANIA I WYZYSKIWANIA

STOSUNKÓW Z OBCYMI PAŃSTWAMI,



NAUKA, WIADOMOŚCI TYCZĄCE SIĘ TAKIEJ

POLITYKI,



ZASADA, SYSTEM, TAKTYKA – PLAN

POSTĘPOWANIA OSÓB RZĄDZĄCYCH W

KRAJU

POLITYKA

WIELORAKIE DEFINIOWANIE

POLITYKI

POD SŁOWEM

POLITYKA

MOŻNA ZROZUMIEĆ:



DZIAŁALNOŚĆ INSTYTUCJI PAŃSTWOWYCH

(POLITYKA = SPRAWY RZĄDOWE)



WZAJEMNY STOSUNEK WŁADZY, WPŁYWU,

KONFLIKTU

(POLITYKA = CAŁOKSZTAŁT

ZORGANIZOWANYCH ZACHOWAŃ SPOŁECZNYCH)



FUNKCJA W SYSTEMIE SPOŁECZNYM

(POLITYKA

= REGULOWANIE PROCESÓW SPOŁECZNYCH)



PROCES PODEJMOWANIA DECYZJI

(POLITYKA =

PODEJMOWANIE DECYZJI PRZEZ RZĄD, PARTIE

POLITYCZNE, GRUPY INTERESÓW)



ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW

(POLITYKA =

SZTUKA PRZEZWYCIĘŻANIA BOLĄCZEK

SPOŁECZNYCH)

- ZESPÓŁ DZIAŁAŃ
PODJĘTYCH PRZEZ OŚRODEK DECYZYJNY,

ZMIERZAJĄCYCH

OSIĄGNIĘCIA

ZAMIERZONYCH CELÓW ZA POMOCĄ
ODPOWIEDNIO DOBRANYCH ŚRODKÓW

POLITYKA

Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, wyd. czwarte,

AON, Warszawa 2002, s. 98.

sposoby

(„droga osiągnięcia celu)

OŚRODEK DECYZYJNY

ŚRODKI

--------------

NARZĘDZIA,

INSTRUMENTY

SPOSOBY, METODY

-------------------------------

,,DROGA” DO OSIAGNIĘCIA CELU

CEL

----------------

STAN

KOŃCOWY

NAJWAŻNIEJSZE SKŁADNIKI

OTOCZENIA I DETERMINANTY

POLITYKI

POLITYKA

KUL

TUR

(PO

LITY

CZN

IDEOLOGIA

ŚĆ

ZAKRES ZAINTERESOWANIA

POLITOLOGII

(LISTA PROBLEMÓW OPRACOWANA W PARYŻU NA

FORUM UNESCO W 1948 R.)



TEORIA POLITYCZNA



HISTORIA MYŚLI POLITYCZNEJ



INSTYTUCJE POLITYCZNE (KONSTYTUCJA, WŁADZA

CENTRALNA, REGIONALNA, LOKALNA, ADMINISTRACJA

PUBLICZNA, FUNKCJE EKONOMICZNE I SPOŁECZNE

RZĄDU)



PARTIE, GRUPY, OPINIA PUBLICZNA



STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE: POLITYKA

MIĘDZYNARODOWA, ORGANIZACJE MIĘDZYNARODOWE,

PRAWO MIĘDZYNARODOWE

ŚRODOWISKO POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

Bezpieczeństwo

narodowe

Interesy

Wartości

Potrzeby

Żywotność

Trwałość

Stabilność

Niebezpieczeństw

Zagrożenie

Wyzwanie

Człowiek

Naród

Państwo

Niebezpieczeństwo

–

możliwa przyczyna strat i szkód

Zagrożenie – już oddziałujące niebezpieczeństwo

Wyzwanie – przejaw zagrożenia wymagający reagowania w celu
uprzedzenia lub minimalizacji strat i szkód

-wg poglądów rosyjskich

SFERY REALIZACJI POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

WARUNKI GEOPOLITYCZNE

WARUNKI REGIONALNE (EUROPEJSKIE)

OTOCZENIE POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

STREFA REALIZACJI POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA

NARODOWEGO

ZAGROŻENI

ŚRODKI I

METODY

POZIOMY

LOKALNY

KRAJOWY

REGIONALNY

GLOBALNY

INTERESY

NARODOW

•POLITYCZNA

•EKONOMICZNA

•MILITARNA

•TECHNOLOGICZNA

•INFORMACYJNA

•KULTURALNA

•…….

•SOCJALNA
•DEMOGRAFICZNA

•DUCHOWA

•KULTURY

•NAUKI

•GENETYKI

•ZDROWIA

•EKOLOGII

•…….

TREŚCIĄ POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA SĄ:

• KWESTIE ZWIĄZANE Z BEZPIECZEŃSTWEM
ZEWNĘTRZNYM

TRADYCYJNYM

ASPEKCIE

WOJSKOWO-

POLITYCZNYM,

EKONOMICZNYM,

CZY

DEMOGRAFICZNYM.

• BEZPIECZEŃSTWO EKOLOGICZNE, SPOŁECZNE,
ZDROWOTNE,

BEZPIECZEŃSTWO

ROZWOJU,

ZAGROŻENIE DZIAŁALNOŚCIĄ NIEPAŃSTWOWYCH
UCZESTNIKÓW STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH,
TRANSNARODOWĄ

PRZESTĘPCZOŚCIĄ

ZORGANIZOWANĄ,

PRZEMYTEM

BRONI

NARKOTYKÓW.

POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA W

SYSTEMIE FUNKCJONOWANIA PAŃSTWA

DZIEDZINY DZIAŁALNOŚCI PAŃSTWA

OBSZAR POLITYKI

BEZPIECZEŃSTWA

SPRAWY ZAGRANICZNE

SPRAWY WEWNĘTRZNE

OBRONNOŚĆ

GOSPODARKA

FINANSE

KOMUNIKACJA

ŁĄCZNOŚĆ

INFORMATYKA

INFRASTRUKTURA

ZDROWIE

INNE

UDZIAŁ PROBLEMÓW BEZPIECZEŃSTWA W DZIALE ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ

DZIEDZINY DZIAŁALNOŚCI PAŃSTWOWEJ – WG WYKAZU DZIAŁÓW ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ-
(USTAWA Z DNIA 4.09.1997 R. O DZIAŁACH ADMINISTRACJI RZADOWEJ)

DZIAŁALNOŚĆ POKOJOWĄ (PODTRZYMYWANIE I
ODBUDOWYWANIE POKOJU WE WSZYSTKICH
ASPEKTACH), WZMACNIANIE POKOJU I DEMOKRATYZACJI
PAŃSTW;

BUDOWĘ NOWEGO MODELU STOSUNKÓW
MIĘDZYNARODOWYCH I BEZPIECZEŃSTWA ZBIOROWEGO,
OPIERAJĄCYCH SIĘ NA WSPÓŁPRACY, KOORDYNACJI
DZIAŁAŃ, KOMUNIKACJI I ŚRODKACH
PREWENCYJNYCH;

NADANIE PRIORYTETU SPOŁECZNO-EKONOMICZNYM I
EKOLOGICZNYM ASPEKTOM BEZPIECZEŃSTWA;

ROZBROJENIE, KONTROLĘ ZBROJEŃ I SIŁ ZBROJNYCH
(TAK ABY ZABEZPIECZAŁY ONE SUWERENNOŚĆ, CAŁOŚĆ
TERYTORIALNĄ I PORZĄDEK WEWNĘTRZNY, A NIE BYŁY
WYKORZYSTYWANE DO ZAMACHÓW NA NIE);

UREGULOWANIE OBROTU I WYKORZYSTANIA ŚRODKÓW
BEZPIECZEŃSTWA (GŁÓWNIE UZBROJENIA), JAK RÓWNIEŻ
WOJSKOWEJ INTEGRACJI PAŃSTW (ŁĄCZNIE Z ASPEKTAMI
OBCEJ OBECNOŚCI WOJSKOWEJ – BAZ W INNYCH
PAŃSTWACH);

WALKĘ Z PRZESTĘPCZOŚCIĄ MIĘDZYNARODOWĄ I
WZMACNIANIE PROCEDUR ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA
WYKROCZENIA W OBSZARZE BEZPIECZEŃSTWA.

CELE SZCZEGÓŁOWE POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA

NARODOWEGO

INTERESY NARODOWE W POLITYCE BEZPIECZEŃSTWA

NARODOWEGO

WG STRATEGII BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP Z

13.10.2007 R.



ŻYWOTNE

WIĄŻĄ SIĘ Z ZAPEWNIENIEM PRZETRWANIA PAŃSTWA I

JEGO OBYWATELI. OBEJMUJĄ:

•

POTRZEBĘ ZACHOWANIA NIEPODLEGŁOŚCI I SUWERENNOŚCI

PAŃSTWA, JEGO INTEGRALNOŚCI TERYTORIALNEJ I NIENARUSZALNOŚCI

GRANIC

•

ZAPEWNIENIA BEZPIECZEŃSTWA OBYWATELI PRAW CZŁOWIEKA I

PODSTAWOWYCH WOLNOŚCI

•

UMACNIANIA DEMOKRATYCZNEGO PORZĄDKU POLITYCZNEGO



WAŻNE

WIĄŻĄ SIĘ Z ZAGWARANTOWANIEM TRWAŁEGO I

ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU CYWILIZACYJNEGO ORAZ

GOSPODARCZEGO KRAJU

•

STWORZENIE WARUNKÓW DO WZROSTU DOBROBYTU

SPOŁECZEŃSTWA, DO ROZWOJU NAUKI I TECHNIKI ORAZ DO

NALEŻYTEJ OCHRONY DZIEDZICTWA NARODOWEGO I TOŻSAMOŚCI

NARODOWEJ A TAKŻE ŚRODOWISKA NATURALNEGO



INNE ISTOTNE INTERESY

ZWIĄZANE Z DĄŻENIEM DO

ZAPEWNIENIA SILNEJ POZYCJI MIĘDZYNARODOWEJ PAŃSTWA

1. ZJEDNOCZENIE SPOŁECZEŃSTWA PONAD PODZIAŁAMI

DO ROZWIĄZYWANIA ZADAŃ OGÓLNONARODOWYCH;

2. UŚWIADOMIENIE WŁADZY I OBYWATELOM ICH

WŁASNYCH INTERESÓW;

3. GOTOWOŚĆ DO ICH OCHRONY I OBRONY;
4. STABILNOŚĆ INSTYTUCJI PAŃSTWOWYCH;
5. ZMNIEJSZENIE ROZPIĘTOŚCI W DOCHODACH I

ROZWARSTWIENIA MIĘDZY BOGATYMI I BIEDNYMI W
NASZYM SPOŁECZEŃSTWIE;

6. ROZWÓJ KULTURALNY I NAUKOWO-TECHNICZNY;
7. ZACHOWANIE STABILNOŚCI I POKOJU W PAŃSTWIE,

REGIONIE I W ŚWIECIE;

8. STABILIZACJA GOSPODARKI Z PRIORYTETEM ROZWOJU

BRANŻ ZORIENTOWANYCH NA INNOWACYJNOŚĆ I
KONKURENCYJNOŚĆ;

9. USTANOWIENIE I UTRZYMANIE DOBROSĄSIEDZKICH

RELACJI Z SĄSIADAMI POŁĄCZONE Z
PRZESTRZEGANIEM ZASADNICZYCH INTERESÓW KRAJU;

WARUNKI SKUTECZNEJ REALIZACJI

POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

10.ZABEZPIECZENIE SOLIDNEJ OBRONY NIEPODLEGŁOŚCI I

CAŁOŚCI TERYTORIALNEJ PAŃSTWA NA PODSTAWIE
UMACNIANIA WŁASNEGO POTENCJAŁU OBRONNEGO W
RAMACH NATO I UE;

11.ROZWÓJ WYSIŁKÓW POKOJOWYCH W RAMACH ONZ,

OBWE I INNYCH ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH;

12.ROZSZERZENIE PROCESÓW ZRÓWNOWAŻONEGO

ROZWOJU WE WSZYSTKICH SFERACH DZIAŁALNOŚCI
PAŃSTWA;

13.POGŁĘBIENIE MIĘDZYNARODOWEGO PROCESU

ZMNIEJSZENIA ZBROJEŃ I SIŁ ZBROJONYCH DO
MINIMALNIE WYSTARCZAJĄCEGO POZIOMU;

14.ZAPEWNIENIE DOSTĘPU DO ZASOBÓW NATURALNYCH I

ZACHOWANIE ŚRODOWISKA NATURALNEGO, W TYM NA
POZIOMIE GLOBALNYM;

15.SKUTECZNE ZWALCZANIE PRZESTĘPCZOŚCI

ZORGANIZOWANEJ, KORUPCJI ORAZ TERRORYZMU I
LIKWIDACJA (OBNIŻENIE POZIOMU) INNYCH CZYNNIKÓW
KRYMINALNYCH, W TYM ZABEZPIECZENIE OSOBISTEGO
BEZPIECZEŃSTWA OBYWATELI.

WARUNKI SKUTECZNEJ REALIZACJI

POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

MIĘDZYNARODOWY

SYSTEM POLITYCZNY

PODMIOTY:

- państwa

- organizacje
międzynarodowe

- organizacje
pozarządowe

- media

- inni

KRAJOWY SYSTEM

POLITYCZNY

PODMIOTY:

- parlament

- społeczeństwo

- system prawny

- media

- inni

C
Z
Y
N
N
I
K
I

S
Y
T
U
A
C
Y
J
N
E

SYSTEM

BEZPIECZEŃSTW

A NARODOWEGO

I
N
T
E
R
E
S
Y

N
A
R
O
D
O
W
E

PRAWO
MIĘDZYNARODO
WE

NARZĘDZIA

dyplomatyczne
            +
ekonomiczne

+ wojskowe

      +
informacyjne

PRAWO KRAJOWE

NARZĘDZIA

wsparcia
politycznego      +
zasoby + wartości
                       +
informacje

-
P

rezydent

          -
RM
              -
RBN
          -
MSZ
          -
MON
         -
inni

relacje, oddziaływania,

wpływy

relacje, oddziaływania,
wpływy

PODMIOTY
:

podejmowa

nie decyzji

formalne

nieformaln
e

WYJŚCIE
SYSTEM
U

decyzje,
strategie,
działania
,
wdrożeni
a

Intelektualne / organizacyjne / projektowe /
poznawcze

INSTYTUCJONALIZACJA POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

RAMY INSTYTUCJONALNE KSZTAŁTOWANIA POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA RP

Prezyde

nt RP

RZĄD

Premier

Rada

Ministrów

MSZ, MON,

MSWiA, inne

BBN

Rada BN

SEJM

Komis

SENA

Komis

PARLAMEN

Grupy nacisku

Lobby

przemysłowe,

handlowe,

korporacyjne,

środowiska urzędnicze

oficerskie, ośrodki

akademickie i

badawcze

Grupy

społeczne

Partie i

organizacje

społeczne

Ośrodki

opiniotwórcze

pozarządowe

organy

konsultacyjne

Opinia publiczna

– ośrodki badania opinii, media publiczne

(państwowe) i prywatne

Rada

Gabinetowa

MODEL PROCESU POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

środowisko międzynarodowe

środowisko wewnętrzne

kanały

komunikacj

Struktury

przetwarza

nia

dane wejściowe

dane wyjściowe

potrzeby

dążenia

oczekiwania

grupy
interesu

środki
masowego
przekazu

opinia
publiczna

rząd

parlament

administrac
ja

strategie

polityka

programy

sprzężenie

zwrotne

PRZEZ METODY POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA

BĘDZIEMY ROZUMIEĆ

SPOSOBY POSŁUGIWANIA SIĘ

PRZEZ PAŃSTWA ŚRODKAMI

BEZPIECZEŃSTWA

NARODOWEGO.

METODY TE ZWYKLE DZIELI SIĘ NA:

POZYTYWNE

, CZYLI NAKŁANIANIE;

NEGATYWNE

, CZYLI PRZYMUS

3. ORAZ

NEUTRALNE

MOŻNA TEŻ WSKAZAĆ INNĄ KLASYFIKACJĘ:

• PERSWAZJĘ,
• POKUSĘ (NP. ŁAPÓWKĘ),
• POZYSKANIE,
• OCHRONĘ,
• ODSTRASZANIE,
• PRZYMUS (GROŹBY)
• I UŻYCIE SIŁY.

METODY POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA

NARODOWEGO

Rozwój

ekonomiczny

DYPLOMATYCZNE

INFORMCYJNE

MILITARNE

EKONOMICZNE

Reprezentacja

Negocjacje

Poparcie

Sygnalizowani

Zastraszanie

Budowanie

koalicji

Budowanie

konsensusu

Działania tajnej

dyplomacji

Wezwanie

ambasadora

Zerwanie

stosunków

dyplomatycznyc

Opuszczenie

ambasady/

ewakuacja

niekombatantów/

całkowita

ewakuacja

Współpraca

organizacjami

międzynarodowy

mi i

pozarządowymi

Dyplomacja

publiczna

Uznanie

dyplomatyczne

Oświadczenia

Publikacje/

komunikaty

prasowe

Zaprzeczenia

dyplomatyczne

Informacja

drukowana,

elektroniczna i

film

Operacje

informacyjne

Operacja

psychologiczna

Podstęp

militarny

Operacje w

sieciach

komputerowych

Wojna

elektroniczna

Sprawy

publiczne

Operacje

bezpieczeństwa

Wojna

nuklearna

Interwencja

Uderzenia/rajdy

Wojna

niekonwencjonaln

Przymus/

przymuszenie/

odstraszanie

Pokaz siły/

operacje

swobody

żeglugi

Rejsy okrętów

Blokada

Wojna

Podniesienie

poziomu

gotowości

Obecność za

granicą

Operacje militarne

inne niż wojna/

operacje wsparcia

pokoju

Kontrola

zbrojeń

Wymuszanie

pokoju/

utrzymanie

pokoju

Operacje

ewakuacji

niekombatantów

Pomoc

humanitarna

Wspieranie

bezpieczeństwa/

kontakty wojskowe

Polityka

handlowa

Promocja

handlu

Sankcje

handlowe

Sojusze

handlowe

Embarga

Pomoc

zagraniczna

Regulacje

prawne

Ochrona

środowiska

Wojna

konwencjonalna

Pomoc w rozwoju

Kontrola

technologii

Wspieranie

bezpieczeństwa/

kontakty wojskowe

Odbudowa

państwa

Bezpieczeństw

o wewnętrzne

Pomoc wojskowa

dla władz

cywilnych

METODY POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

SPEKTRUM ZASTOSOWANIA INSTRUMENTÓW POLITYKI

BEZPIECZEŃSTWA

Dyplomacj

Bez użycia siły

(„miękkie”)

Siłowe

(„twarde”)

Ambasad
y i
konsulat
y

Sojusz
e

Programy

informacyj

Pomoc

zagraniczn

Wzmacnia

nie

zdolności

wojskowyc

Bojkoty

embarg

Blokad

Szpiegost

wo i

sabotaż

Skryte

działania

wojskow

Demonstracyj

ne działania

wojskowe

Interwenc

wojskowa

Wojna

konwencjonal

Wojna

chemiczn

Wojna

jądrowa

Wojna

totalna

wykorzystani

em BMR

Organizacje

międzynarodo

Ź r ó d ł o: adoptowane z Donovan, Freney, Gibson, Duncan, National Security. Case Studies
in Policy making and implementation. U.S. Contingency Operations. Volume II, Newport,
EE.UU., Naval War College Press, 1994.

ZESTAWIENIE ELEMENTÓW OKREŚLAJĄCYCH SIŁĘ

NARODOWĄ

WG AMERYKAŃSKIEGO NEOREALISTY H.J. MORGENTAUA:

• CZYNNIK GEOGRAFICZNY

• ZASOBY NATURALNE

• POTENCJAŁ PRZEMYSŁOWY

• GOTOWOŚĆ MILITARNA (TECHNOLOGIA,
DOWÓDZTWO, LICZEBNOŚĆ I JAKOŚĆ SIŁ ZBROJNYCH)

• CZYNNIK DEMOGRAFICZNY

• CHARAKTER NARODOWY

• MORALE NARODOWE

• JAKOŚĆ DYPLOMACJI

• JAKOŚĆ RZĄDU

H.J. Morgentau, [w:] A. Bodnar, Decyzje polityczne. Elementy teorii,
Warszawa 1985,

s. 220.

Z KOLEI JOHN J. MEARSHEIMER

ZWRACA UWAGĘ PRZEDE WSZYSTKIM NA WIELKOŚĆ
POPULACJI I BOGACTWO NARODOWE

J. J. Mearsheimer, The Tragedy of Great Power Politics, W. W. Notron &

Company, New York, London 2001, s. 52 - 82.

BIBLIOGRAFIA

CEBUL KRZYSZTOF, ZENDROWSKI RADOSŁAW,

WSTĘP DO NAUKI O POLITYCE, PAŃSTWIE I

PRAWIE, WYDAWNICTWO UKSW, WARSZAWA

2006.

BEZPIECZŃSTWO POLITYCZNE I WOJSKOWE, RED.

I OPRAC. CIUPIŃSKI A. I MALAK K. , AON,

WARSZAWA 2004.

KOZIEJ S., MIĘDZY PIEKŁEM A RAJEM. SZARE

BEZPIECZEŃSTWO NA PROGU XXI WIEKU. TORUŃ

2006.

GLOBALIZACJA POLITYKI ŚWIATOWEJ.

WPROWADZENIE DO STOSUNKÓW

MIĘDZYNARODOWYCH, RED. BAYLIS J., SMITH S.,

WYD. UJ, KRAKÓW 2008.

Document Outline