Umowy cywilnoprawne w 

administracji (13)

dr Marek Świerczyński

Katedra Prawa Cywilnego i Prawa 

Prywatnego Międzynarodowego

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Umowa w sprawie zamówienia 

publicznego nie jest odrębnym typem 

umowy nazwanej. 

• Przepisy prawa o zamówieniach 

publicznych „wykorzystują” kodeksowe 

typy umów (np. zob. definicja dostaw z art. 

2 pkt 2 pzp). 

• Przepisy te dopuszczają również 

utworzenie umowy mieszanej łączącej 

elementy kilku kodeksowych typów umów 

bądź innej umowy nienazwanej. 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Przepisy o umowach w sprawach 

zamówień publicznych stanowią 

ograniczenie swobody umów (swobody 

kontraktowej) wyrażonej w art. 353(1) k.c. 

• Ograniczenie swobody ukształtowania 

treści umowy w sprawie zamówienia 

publicznego dotyczy w szczególności 

treści umowy, okresu trwania umowy, 

a także swobody wyboru formy. 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Każda umowa w sprawie zamówienia 

publicznego, chociażby nie 

przewidywały tego przepisy 

regulujące dany typ umowy, musi 

pod rygorem nieważności zostać 

zawarta z zachowaniem formy 

pisemnej. 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• W art. 139 ust. 3 p.z.p. wyrażona 

została zasada jawności umów w 

sprawach zamówień publicznych 

wynikająca z zasady jawności 

postępowania o udzielenie 

zamówienia publicznego (art. 8 

p.z.p.). 

• W świetle tego przepisu umowy są 

jawne i podlegają udostępnianiu na 

zasadach określonych w przepisach o 

dostępie do informacji publicznej. 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Umowa w sprawie zamówienia 

publicznego może zostać zawarta jedynie 

w zakresie określonym w postępowaniu 

poprzedzającym jej zawarcie. 

• Świadczenie, określone w zawartej umowie 

które ma spełnić wykonawca, powinno być 

odzwierciedleniem opisu przedmiotu 

zamówienia oraz warunków umowy 

zawartych w specyfikacji istotnych 

warunków zamówienia (art. 140 ust. 1). 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Zmiana umowy w sprawie zamówienia 

publicznego jest dopuszczalna w dwóch 

przypadkach: 

– na skutek okoliczności, których nie 

można było przewidzieć w chwili wyboru 

najkorzystniejszej oferty lub 

– gdy zmiany te są korzystne dla 

zamawiającego (art. 144 p.z.p.). 

• Zmiana powinna każdorazowo odbywać 

się za zgodą wykonawcy. 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• W umowach w sprawach zamówień 

publicznych możliwość swobodnego 

określania okresu, na który zostanie zawarta 

umowa, została ograniczona (z wyjątkiem 

umów wskazanych w art. 143 ust. 1 pkt 1-4 

p.z.p.). 

• Podstawową zasadą dotyczącą 

kształtowania terminu obowiązywania 

jest zakaz zawierania umów na czas 

nieoznaczony. 

• Umowy długoterminowe ograniczają bowiem 

konkurencję na rynku zamówień publicznych, 

utrudniając dostęp do uzyskania zamówienia. 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Wyjątkowe dopuszczenie możliwości 

zawierania umów na czas nieoznaczony 

dla zamówień określonych w  art. 143 ust. 1 

p.z.p. związane jest z charakterem tych 

zamówień. 

• Zamówienia te wykonywane są w ramach 

monopoli naturalnych, na rynkach, na 

których nie istnieje konkurencja. 

• Zmuszanie ich stron do ciągłego odnawiania 

umowy w okresach oznaczonych 

stanowiłoby jedynie administracyjne 

utrudnienie obrotu prawnego. 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

•

Szczególnym uprawnieniem zamawiającego 

jest prawa odstąpienia od umowy

•

Do skorzystania przez zamawiającego z prawa 

do odstąpienia od umowy konieczne jest 

jednoczesne spełnienie następujących 

przesłanek: 

–

1) zaistnienia istotnej zmiany okoliczności 

–

2) na skutek istotnej zmiany okoliczności 

zaistnieniem stanu, w którym wykonanie 

umowy nie leży w interesie publicznym.

–

3) niemożności przewidzenia zmiany 

okoliczności i jej następstw w chwili zawarcia 

umowy.

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Przepis art. 146 ust. 1 pzp reguluje 

nieważność umowy w sprawie 

zamówienia publicznego. 

– nie są to wyłączne przesłanki 

nieważności umowy. 

– do umów w sprawie zamówień 

publicznych będą się odnosić również 

wszelkie przesłanki nieważności 

określone w odrębnych przepisach, w 

tym w szczególności wskazane w 

kodeksie cywilnym. 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Zabezpieczenie należytego wykonania umowy jest rodzajem 

kaucji przekazywanej przez wykonawcę (jako dłużnika) 

zamawiającemu (jako wierzycielowi) celem ewentualnego 

zabezpieczenia roszczeń, które mogą powstać w związku z 

zawartą umową. 

• Instytucja zabezpieczenia umacnia zatem pozycję 

zamawiającego jako wierzyciela. 

• Ustanowienie zabezpieczenia należytego wykonania umowy 

wymaga odrębnego porozumienia pomiędzy zamawiającym 

i wykonawcą. 

• Pomimo tego, iż przepisy prawa zamówień publicznych w 

oznaczonych okolicznościach wymagają, aby zamawiający 

żądał od wykonawcy wniesienia zabezpieczenia, to jednak 

nie jest ono nigdy elementem konstrukcyjnym 

umowy w sprawie zamówienia publicznego, lecz 

odrębnym zobowiązaniem o niesamoistnym 

charakterze. 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Zabezpieczenie będzie służyć w szczególności pokryciu 

następujących roszczeń o zapłatę: 

– 1) odszkodowania z tytułu niewykonania lub nienależytego 

wykonania zobowiązania ( art. 471 k.c.), 

– 2) odszkodowania z tytułu zwłoki w wykonaniu umowy 

wzajemnej (art. 491 § 1 k.c.), 

– 3) odszkodowania z tytułu niemożności świadczenia, za którą 

wykonawca ponosi odpowiedzialność ( art. 493 § 1 k.c.), 

– 4) odszkodowania z tytułu szkody wynikłej z niewykonania 

zobowiązania z umowy wzajemnej ( art. 494 k.c.), 

– 5) kary umownej (art. 483 § 1 k.c.), 

– 6) kary stanowiącej określoną kwotę pieniężną zastrzeżonej 

przez strony na wypadek nienależytego wykonania 

zobowiązania niezależnie od powstania szkody. 

• Zabezpieczenie służy także pokryciu roszczeń z tytułu rękojmi 

za wady w tych stosunkach prawnych, w których dojdzie do 

powstania rękojmi