Postępowanie egzekucyjne w
administracji
Literatura:
T. Jędrzejewski, M. Masternak, P. Rączka-
„Administracyjne postępowanie
egzekucyjne”, Toruń 2009
M. Susałko- „Postępowanie egzekucyjne w
administracji”, Warszawa 2009
M. Szubiakowski, M. Wierzbowski, A.
Wiktorowska, Postępowanie
administracyjne – ogólne, podatkowe i
egzekucyjne, Warszawa 2003
C.D.
1. E. Ochendowski, Postępowanie
administracyjne, ogólne, egzekucyjne i
sądowo-administracyjne, Toruń 2005
2. Z. Leoński, Administracyjne postępowanie
egzekucyjne. Problemy węzłowe, Poznań
2003
3. P. Przybysz, Postępowanie egzekucyjne w
administracji. Komentarz, LexisNexis,
Warszawa 2007
Zródła prawa w postępowaniu
egzekucyjnym w administracji
- Ustawa z dnia 17 czerwca 1996 r. o
postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
- Odpowiednie stosowanie przepisów KPA,
- Ustawa z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach
i gwarancjach udzielanych przez Skarb
Państwa oraz niektóre osoby prawne,
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. –
Ordynacja podatkowa,
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo
bankowe.
C.D.
- Ustawa z dnia 14 grudnia 1995 r. o
spółdzielczych kasach oszczędnościowo –
kredytowych,
- Prawo wekslowe,
- Kodek postępowania cywilnego,
- Kodeks pracy,
- Kodeks cywilny.
Odpowiednie stosowanie
przepisów KPA
Przepisy KPA mają zastosowanie w
postępowaniu egzekucyjnym wyłącznie w
sprawach nie uregulowanych „inaczej” w
ustawie egzekucyjnej. Stosowanie
przepisów KPA wchodzi, zatem w rachubę
tylko w przypadku baraku regulacji
określonego zagadnienia w ustawie
egzekucyjnej. Ponadto nie stosuje się
przepisów KPA, wprost, lecz
„odpowiednio”, co oznacza, że niektóre
przepisy tego aktu będą miały pełne
zastosowanie
C.D.
np. przepisy o wezwaniach, doręczeniach,
terminach, inne natomiast, ze względu na
specyfikę postępowania egzekucyjnego,
będą mogły być stosowane z
odpowiednimi modyfikacjami np. przepisy
o podaniach, zażaleniach lub też w ogóle
nie będą miały zastosowania np. przepisy
o rozprawie, o ugodzie administracyjnej
Rozwój prawnej regulacji
egzekucji administracyjnej
1928 - wprowadzenie pierwszego aktu
jednolicie regulującego postępowanie
egzekucyjne, Rozporządzenie Prezydenta
RP z 22.03.1928r. o postępowaniu
przymusowym w administracji
1932 – wprowadzenie odrębnej regulacji
egzekucji świadczeń pieniężnych, Ustawa z
10.03.1932r. o przejęciu egzekucji
administracyjnej przez władze Skarbowe
oraz o postępowaniu egzekucyjnym władz
skarbowych
C.D.
1947 – uchylenie przepisów wydanych w
okresie międzywojennym dotyczących
egzekucji świadczeń pieniężnych, Dekret
z 28.01.1947r. o egzekucji
administracyjnej świadczeń pieniężnych
1966 – ponowne objęcie jednym aktem
egzekucji obowiązków pieniężnych i
niepieniężnych, ustawa z 17.06.1966r. o
postępowaniu egzekucyjnym w
administracji
C.D.
1975 i 1985- nowelizacje ustawy o
postępowaniu egzekucyjnym w administracji
1990- wprowadzenie zmian w ustawie o
postępowaniu egzekucyjnym w administracji
1991- tekst jednolity ustawy
1998 i 2000- dodatkowe zmiany ustawy
2001- obszerna nowelizacja ustawy
2002- kolejny tekst jednolity ustawy
Zakres regulacji
Postępowanie wierzycieli w przypadku
uchylania się zobowiązanych od
wykonania ciążących na nich obowiązków,
o których mowa w art.2.
Postępowanie organów egzekucyjnych i
zakres stosowanych środków przymusu.
Sposób i zakres udzielenia pomocy obcemu
państwu przy dochodzeniu należności
pieniężnych
Źródła obowiązków
Decyzje administracyjne (wezwania,
nakazy, zarządzenia).
Postanowienia administracyjne.
Przepis prawa.
Egzekucję administracyjną stosuje się do
obowiązków określonych w art. 2 upea, gdy
wynikają one z decyzji lub postanowień
właściwych organów, albo bezpośrednio z
przepisu prawa, chyba że przepis
szczególny zastrzega dla tych obowiązków
tryb egzekucji sądowej (art. 3 § 1 upea).
Podstawa wszczęcia post.
egzekucyjnego
Decyzja określająca wysokość zaległości
podatkowej.
Decyzja określająca wysokość obowiązku
przy obowiązkach wynikających z mocy
prawa.
Deklaracja, zeznanie, zgłoszenie celne lub
informacja o dopłatach z pouczeniem, że
stanowią one podstawę do wystawienia
tytułu egzekucyjnego.
Powstanie obowiązku z mocy
prawa
wyrok WSA Opole z 2006-02-22, sygn. I
SA/Op 370/05 Orzecznictwo w Sprawach
Gospodarczych 2009/2/18/73
Zobowiązanie z tytułu opłaty dodatkowej za
parkowanie pojazdu na drodze publicznej w
strefie płatnego parkowania bez uiszczenia
opłaty za parkowanie, o której stanowi art.
13f ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o
drogach publicznych (Dz.U. 2004 Nr 204
poz. 2086 ze zm.) powstaje z mocy prawa.
C.D.
W konsekwencji podstawę prowadzenia
egzekucji administracyjnej w celu
przymusowego wykonania tego
obowiązku stanowi art. 3 § 1 ustawy z
dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji (Dz.U.
2002 nr 110 poz. 968 ze zm.).
Wyłączenie spod egzekucji
administracyjnej
postanowienie SN z 1997-03-26, sygn. III KKO
2/97 Orzecznictwo SN Izba Administracyjna,
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
1997/22/452
Zakłady budżetowe gmin, prowadzące
działalność gospodarczą w zakresie
komunikacji w zakresie komunikacji miejskiej
mogą dochodzić należności za przewóz osób i
opłatę dodatkową za jazdę bez biletu
środkami komunikacji miejskiej w drodze
sądowej i realizować tytuły wykonawcze
wydane na podstawie orzeczeń sądowych w
drodze egzekucji sądowej.
Obowiązki podatkowe
wynikające bezpośrednio z
przepisu prawa
wyrok NSA O/Wrocław z 1993-03-04, sygn.
SA/Wr 1799/92 Orzecznictwo Naczelnego
Sądu Administracyjnego 1993/3/80
1. Przepis art. 3 ustawy z dnia 17 czerwca
1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w
administracji /t.j. Dz.U. 1991 Nr 36 poz.
161/ dopuszczający wszczęcie egzekucji
administracyjnej w celu wykonania
obowiązku wynikającego bezpośrednio z
przepisu prawa, nie ma zastosowania do
zobowiązań podatkowych.
C.D.
2. Podstawą wystawienia tytułu
wykonawczego obowiązku podatkowego
do celów wykonania tego obowiązku w
drodze postępowania egzekucyjnego w
administracji może być wyłącznie decyzja
organu podatkowego /art. 5 ust. 3 ustawy
z dnia 19 grudnia 1980 r. o
zobowiązaniach podatkowych - Dz.U. Nr
27 poz. 111 ze zm./
Struktura postępowania
administracyjnego sensu largo
Prawo administracyjne
Postępowanie administracyjne i
sądowo-administracyjne
Postępowanie egzekucyjne w
administracji
Pojęcie postępowania
egzekucyjnego w administracji
Służy realizacji norm prawa
administracyjnego
Jest dopełnieniem postępowania
jurysdykcyjnego
C.D.
Celem egzekucji administracyjnej jest
przymusowe wykonanie zobowiązania.
Wykonanie polega na osiągnięciu takiego
stanu rzeczywistości społecznej, który jest
zgodny z treścią aktu poddanego tej
egzekucji. W konsekwencji przymus
egzekucyjny stosowany jest tylko tak
długo jak długo stan rzeczywisty jest
niezgodny z treścią obowiązku.
Administracyjne postępowanie
egzekucyjne, a egzekucja
administracyjna
Adm. postępowanie egzekucyjne-
stosowanie przez powołane do tego
organy przewidzianych w ustawie
środków przymusu państwowego
służących doprowadzeniu do wykonania
przez zobowiązanych obowiązków
wynikających ze stosunków
administracyjnoprawnych oraz innych
obowiązków poddanych tej egzekucji
C.D.
Stosowanie środków przymusu polega na
wykonywaniu czynności egzekucyjnych,
które obejmują wszelkie podejmowane
przez organ egzekucyjny działania
zmierzające do zastosowania lub
zrealizowania środków egzekucyjnych.
(art. 1a pkt 2 ustawy)
C.D.
Egzekucja administracyjna- to
zorganizowany ciąg czynności
procesowych podejmowanych przez
organy egzekucyjne w celu
przymusowego wykonania obowiązków
objętych egzekucją administracyjną.
C.D.
Z reguły:
- egzekucja poprzedzona jest czynnościami
postępowania egzekucyjnego (np.
wszczęcie postępowania
egzekucyjnego),
C.D.
- egzekucja rozpoczyna się dopiero od
momentu doręczenia zobowiązanemu
odpisu tytułu wykonawczego lub
doręczenia dłużnikowi zajętej
wierzytelności zawiadomienia o zajęciu
wierzytelności albo innego prawa
majątkowego,
Stosunek adm. post.
egzekucyjnego do ogólnego
post. adm.
POSTĘPOWANIE
ORZEKAJ ĄCE
POSTĘPOWANIE
EGZEKUCYJ NE
CEL
POSTĘPOWANIA
doprowadzenie
do realizacji
normy prawa
materialnego –
poprzez
autorytatywną
konkretyzację tej
normy
doprowadzenie do realizacji
normy prawa materialnego –
poprzez wykonanie tej
normy zgodnie z jej
konkretyzacją (ma miejsce
po postępowaniu
orzekającym za wyjątkiem,
gdy podstawą egzekucji jest
bezpośrednio norma prawa
materialnego lub orzeczenie
sądu)
Stosunek adm. post.
egzekucyjnego do ogólnego
post. adm.
POSTĘPOWANIE
ORZEKAJ ĄCE
POSTĘPOWANIE
EGZEKUCYJ NE
PRZEDMIOT
POSTĘPOWANIA
konkretyzacja
normy prawa
materialnego i
jej weryfikacja
wykonanie tej
konkretyzacji (organ
egzekucyjny nie jest
uprawniony do badania
zasadności
i wykonalności obowiązku
objętego tytułem
wykonawczym)
Stosunek adm. post.
egzekucyjnego do ogólnego
post. adm.
POSTĘPO
WANIE
ORZEKAJ Ą
CE
POSTĘPOWANIE
EGZEKUCYJ NE
WSPÓLNOŚĆ
UREGULOWAŃ
PRAWNYCH
----------------------
----------------------
----------------------
----------------------
---------------------
Art. 18 ust. p.e.a. – jeżeli
przepisy tej ustawy nie stanowią
inaczej w postępowaniu
egzekucyjnym mają
zastosowanie przepisy k.p.a.,
z uwzględnieniem rozwiązań
właściwych dla postępowania
egzekucyjnego (np. wyłącza się
ugodę, współdziałanie organów
itp.)
Stosunek adm. post.
egzekucyjnego do ogólnego
post. adm.
POSTĘPO
WANIE
ORZEKAJ Ą
CE
POSTĘPOWANIE
EGZEKUCYJ NE
WSPÓLNOŚĆ
UREGULOWAŃ
PRAWNYCH
----------------------
----------------------
----------------------
----------------------
---------------------
Stosuje się uzupełniająco
zasady ogólne k.p.a. (bez
ugody) oraz przepisy dotyczące:
- rozstrzygania sporów;
- wyłączenia pracownika i
organu;
- pełnomocnictwa;
- doręczeń i wezwań
- protokołów i adnotacji;
Stosunek adm. post.
egzekucyjnego do ogólnego
post. adm.
POSTĘPO
WANIE
ORZEKAJ Ą
CE
POSTĘPOWANIE
EGZEKUCYJ NE
WSPÓLNOŚĆ
UREGULOWAŃ
PRAWNYCH
----------------------
----------------------
----------------------
----------------------
---------------------
- udostępniania akt sprawy;
- terminów;
- dowodów
- postanowień, zażaleń;
- wznowienia postępowania;
- stwierdzenia nieważności
postanowienia na które służy
zażalenie (III SA/Wa 3649/06);
- skarg i wniosków.
Stosunek adm. post.
egzekucyjnego do ogólnego
post. adm.
POSTĘPOW
ANIE
ORZEKAJ Ą
CE
POSTĘPOWANIE EGZEKUCYJ NE
RÓWNOCZESN
E
PROWADZENIE
POSTĘPOWAŃ
------------------------
------------------------
------------------------
------------------------
-------------
- może być prowadzone
równocześnie z postępowaniem
orzekającym, gdy decyzji nadano
rygor natychmiastowej
wykonalności lub która podlega
takiemu wykonaniu z mocy
ustawy;
Stosunek adm. post.
egzekucyjnego do ogólnego
post. adm.
POSTĘPOW
ANIE
ORZEKAJ Ą
CE
POSTĘPOWANIE EGZEKUCYJ NE
RÓWNOCZESN
E
PROWADZENIE
POSTĘPOWAŃ
------------------------
------------------------
------------------------
------------------------
-------------
- może być prowadzone
równocześnie z postępowaniem
orzekającym weryfikacyjnym
zwykłym lub nadzwyczajnym
(zachodzi możliwość wstrzymania
postępowania egzekucyjnego)
Stosunek adm. post.
egzekucyjnego do post.
zabezpieczającego
postępowanie zabezpieczające zwykle
poprzedza postępowanie egzekucyjne, ale
może także toczyć się jednocześnie (np.
gdy wierzyciel występuje o
zabezpieczenie przyszłych
powtarzających się świadczeń)
C.D.
Po przeprowadzeniu postępowania
zabezpieczającego nie będzie prowadzone
postępowanie egzekucyjne gdy:
- zabezpieczenie nastąpiło przed ustaleniem
obowiązków w postępowaniu orzekającym,
a nie zostały one ustalone
- wierzyciel nie wystąpił o wszczęcie
postępowania egzekucyjnego w terminie;
- zobowiązany wykonał obowiązek przed
wszczęciem postępowania egzekucyjnego.
Stosunek adm. post.
egzekucyjnego do sądowego
post. egzekucyjnego
Co do zasady są to odrębne postępowania
od siebie niezależne (mają inną podstawę
egzekucji), ale istnieją wyjątki od tej
reguły. W myśl art. 2 § 2 p.e.a. przepis
szczególny może zastrzec dla należności
pieniężnych o charakterze
cywilnoprawnym tryb egzekucji
administracyjnej
C.D.
Art. 4 p.e.a. dopuszcza sytuację, w której
obowiązki administracyjne mogą być
egzekwowane w trybie egzekucji sądowej,
jeśli przewiduje to przepis szczególny,
C.D.
Te 2 postępowania są od siebie całkowicie
odrębne. Są unormowane w różnych
aktach prawnych. Są prowadzone przez
różne organy egzekucyjne (komornik jest
organem egzekucji sądowej). Niekiedy
może dojść do zbiegu egzekucji adm. i
sądowej, jest to sytuacja prawna, w której
do tego samego prawa majątkowego
zostaje skierowana zarówno egzekucja
adm. jak i egzekucja sądowa.
Zakres podmiotowy egzekucji
administracyjnej
Podmioty uprawnione do stosowania
środków egzekucyjnych- podmioty czynne
Podmioty, wobec których środki te mogą
być stosowane- podmioty bierne
Zadania podmiotów czynnych
Podejmowanie działań zmierzających do
zastosowania, a następnie zrealizowania
środka egzekucyjnego
Uprawniony jest organ egzekucyjny, czyli
organ uprawniony w całości lub w części do
stosowania określonych w ustawie środków
służących doprowadzeniu do wykonania
przez zobowiązanych ich obowiązków
charakterze pieniężnym lub niepieniężnym
lub zabezpieczeniu wykonania tych
obowiązków
Podmioty czynne
Ze względu na charakter, na
właściwość rzeczową wyróżniamy:
Organ uprawniony do prowadzenia
egzekucji należności pieniężnych:
W pełnym zakresie środki egzekucyjne
może stosować tylko jeden organ, jest to
Naczelnik Urzędu Skarbowego.
C.D.
W ograniczonym zakresie egzekucje mogą
prowadzić następujące organy:
Dyrektor Oddziału ZUS /ograniczony zakres
przedmiotowy egzekucji/, może stosować
4 środki egzekucyjne:
- Z wynagrodzenia za pracę.
- Ze świadczeń ubezpieczenia społecznego.
- Z rachunków bankowych.
- Z wierzytelności pieniężnych.
.
C.D.
Gdy nie może skutecznie ściągnąć
należności, występuje do Naczelnika Urzędu
Skarbowego, który może w pełnym zakresie
stosować środki egzekucyjne.
Egzekucja obowiązków o
charakterze niepieniężnym
Organ uprawniony do prowadzenia egzekucji
obowiązków o charakterze niepieniężnym:
Dyrektor Urzędu Celnego /ogranicz zakres
przedmiotowy egzekucji, w zakresie
związanym ze wszelkimi należnościami
celnymi/. Może stosować 3 środki
egzekucyjne.
- Z wynagrodzenia za pracę.
- Z rachunków bankowych.
- Z zajętych w celu zabezpieczenia pieniędzy,
ruchomości, wierzytelności pieniężnych czy
innych praw majątkowych.
C.D.
Dyrektor Regionalnego Oddziału Wojskowej
Agencji Mieszkaniowej. /ogranicz zakres
przedmiotowy/:
- Z wynagrodzenia za pracę.
- Ze świadczeń zaopatrzenia emerytalnego
lub ubezpieczenia społecznego
.
C.D.
Organy gmin o statusie miasta.
Dotyczy to gmin wchodzących w skład
powiatu warszawskiego.
Niektórych miast o liczbie mieszkańców
powyżej 100 000.
/zakres przedmiotowy/.
Podatki i opłaty lokalne – mogą stosować
wszystkie środki egzekucyjne z wyjątkiem
egzekucji z nieruchomości
Egzekucja obowiązków o
charakterze pieniężnym
Obowiązki o charakterze niepieniężnym:
1. Organem, który takie obowiązki może
egzekwować jest wojewoda. Może
egzekwować obowiązki związane z
zadaniami z zakresu administracji rządowej
w województwie. /jest to stosunkowo szeroki
zakres/
2. Organy jednostek samorządu
terytorialnego /wójt, burmistrz, prezydent,
starosta, marszałek/ Obowiązki związane z
zadaniami własnymi, zleconymi oraz z
zadaniami z zakresu administracji rządowej..
C.D.
3. Kierownik Wojewódzkiej Służby Inspekcji i
Straży. /Straż pożarna. Policja. Inspekcja
Weterynaryjna. Inspekcja Ochrony
Środowiska. Inspekcja Nasion i Ochrony
Roślin/.
4. Kierownicy powiatowych Służb Inspekcji i
Straży /Straż Pożarna. Policja. Inspekcja
Budowlana. Inspekcja Weterynaryjna/.
C.D.
5. W przypadkach określonych szczególnymi
przepisami każdy organ policji, Agencji
Bezpieczeństwa Wewnętrznego lub Straży
Granicznej, organy Państwowej Inspekcji
Pracy wydający decyzje I instancji. Organ
Straży Pożarnej kierujący akcją ratowniczą
a także inne organy powołane do ochrony
spokoju, bezpieczeństwa, porządku,
zdrowia publicznego lub mienia
społecznego.
Właściwość miejscowa
Właściwość związana z różnymi środkami
egzekucyjnymi.
Egzekucja z nieruchomości – właściwość ta
jest ustalana wg miejsca położenia
nieruchomości /wg większej części
położenia/ gdy części są równe, organ
egzekucyjny wyznacza Minister Finansów.
.
C.D.
Przy egzekucji wszelkich pozostałych
należności, wyznaczona jest wg miejsca
zamieszkania lub siedziby
zobowiązanego.
Egzekucja o charakterze niepieniężnym:
zasada wg miejsca zamieszkania, siedziby
lub miejsca pobytu zobowiązanego
C.D.
Gdy chodzi o egzekucję z należności
niepieniężnych, opuszczenie lokalu,
zabranie rzeczy lub pomieszczenia wg
lokalizacji rzeczy, pomieszczenia, lokalu
Zakres przedmiotowy egzekucji
w administracji
Kryterium- źródło powstania obowiązku:
Obowiązki wynikające z aktów adm.
Obowiązki wynikające bezpośrednio z
przepisów prawa
Obowiązki wynikające z deklaracji lub
zeznania
Obowiązki wynikające ze zgłoszenia celnego
Obowiązki wynikające z deklaracji
rozliczeniowej
C.D.
Obowiązki wynikające z orzeczeń i innych
aktów prawnych wydanych przez
właściwe organy państw obcych
Obowiązki wynikające z tytułów
wykonawczych wystawionych przez
właściwego Ministra na podstawie ustawy
z dnia 8 maja 1997 o poręczeniach i
gwarancjach udzielonych przez Skarb
Państwa i niektóre osoby prawne
Przedmiot egzekucji adm.
Obowiązki o charakterze
publicznoprawnym, wynikające ze
stosunków administracyjnoprawnych,
pozostające we właściwości organów
administracji rządowej i organów
samorządu terytorialnego
Dzielimy je na obowiązki o charakterze
pieniężnym i niepieniężnym
Rodzaje obowiązków
podlegających egzekucji adm.
Podatki, opłaty i inne należności, do
których stosuje się przepisy o
zobowiązaniach podatkowych.
Niepodatkowe należności budżetowe, do
których stosuje się przepisy ustawy o
finansach publicznych i należności z
tytułu przychodów z prywatyzacji.
Grzywny i kary pieniężne wymierzane przez
ograny administracji publicznej.
C.D.
Inne niż w/w należności, jeżeli zostają we
właściwości rzeczowej organów administracji
publicznej.
Należności przypadające od jednostek
budżetowych, wynikające z zastosowania
wzajemnego potrącenia zobowiązań
podatkowych z zobowiązaniami tych
jednostek.
Należności pieniężne przekazane do egzekucji
administracyjnej na podstawie innych ustaw
C.D.
Wpłaty na rzecz funduszy celowych utworzonych
na podstawie odrębnych przepisów.
Należności pieniężne z tytułu składek do
Funduszu Żeglugi Śródlądowej oraz składek
specjalnych do Funduszu Rezerwowego.
Należności pieniężne z tytułu: uzyskanych
środków unijnych, podatku VAT, akcyzy,
należności przywozowych i wywozowych,
podatku od dochodu, podatku od majątku,
podatku od składek ubezpieczeniowych,
odsetek, kar i grzywien administracyjnych itp..
C.D.
Należności przekazywane do egzekucji
administracyjnej na podstawie umów
międzynarodowych.
Obowiązki o charakterze niepieniężnym
pozostające we właściwości organów adm.
rządowej i samorządu terytorialnego.
Obowiązki z zakresu bhp i nałożone na
podstawie decyzji PIP.
Należności egzekwowane w ramach pomocy
udzielanej obcemu państwu przy dochodzeniu
należności powstałych na jego terytorium
C.D.
Należności egzekwowane w ramach
korzystania z pomocy udzielanej przez
obce państwo przy dochodzeniu
należności powstałych na terytorium RP:
Zwroty, interwencje i inne środki będące
częścią systemu finansowania
Europejskiego Funduszu Orientacji i
Gwarancji Rolnej
Opłaty przewidziane w ramach wspólnej
organizacji rynku UE dla sektora cukru
C.D.
Należności przewozowe
Należności wywozowe
Podatek VAT
Akcyzy od produktów tytoniowych, alkoholi,
napojów alkoholowych i olejów mineralnych
Podatek od dochodu lub majątku
Podatek od składek ubezpieczeniowych
Odsetki, kary i grzywny administracyjne
Obowiązki o charakterze
niepieniężnym
Wykonanie pewnych czynności- np. obowiązek
rozbiórki budynku
Zaniechanie określonych działań, np.
obowiązek zaniechania robót budowlanych,
Znoszenie jakiegoś stanu lub rzeczy, np.
poddanie się rewizji osobistej
Nieprzeszkadzanie innej osobie w wykonywaniu
jej praw, np. obowiązek powstrzymywania się
od przeszkadzania poborcy skarbowemu przy
dokonywaniu przez niego zajęcia skarbowego
C.D.
Wydanie rzeczy ruchomej lub
nieruchomości, np. obowiązek wydania
rzeczy, która ze względów sanitarnych
podlega zniszczeniu, obowiązek wydania
wywłaszczonej nieruchomości
Opróżnienie lokalu mieszkalnego lub
innego pomieszczenia
Przedmioty podlegające
wyłączeniu spod egzekucji
administracyjnej
Zgodnie z art. 8 § 1 upea do takich
przedmiotów zalicza się:
Przedmioty urządzenia domowego
Pościel, bielizna i ubrania niezbędne dla
zobowiązanego i będących na jego
utrzymaniu członków rodziny
Ubranie niezbędne do pełnienia służby lub
wykonywania zawodu
C.D.
Zapasy żywności i opału niezbędne
zobowiązanemu i będących na jego
utrzymaniu członków rodziny na okres 30 dni
1 krowa, 2 kozy lub 3 owce potrzebne do
wyżywienia zobowiązanego i będących na
jego utrzymaniu członków rodziny, wraz
zapasem paszy i ściółki do najbliższych
zbiorów
Narzędzia i inne przedmioty niezbędne do
pełnienia służby przez zobowiązanego lub do
wykonywania przez niego zawodu
C.D.
Narzędzia i inne przedmioty niezbędne do
wykonywania pracy zarobkowej osobiście
przez zobowiązanego oraz surowce
niezbędne do tej pracy na okres 7 dni-
WYJĄTEK STANOWI ŚRODEK TRANSPORTU
Pieniądze w kwocie 760 zł
Wkłady oszczędnościowe złożone w
bankach
Kwoty otrzymane jako stypendia
C.D.
wkłady oszczędnościowe złożone w
spółdzielczych kasach oszczędnościowo-
kredytowych w wysokości określonej
przepisami ustawy z dnia 14 grudnia
1995 r. o spółdzielczych kasach
oszczędnościowo-kredytowych ,
kwoty otrzymane na pokrycie wydatków
służbowych, w tym kosztów podróży i
wyjazdów,
C.D.
dokumenty osobiste, po jednej obrączce
zobowiązanego i jego współmałżonka,
wykonanej z metali szlachetnych, ordery i
odznaczenia oraz przedmioty niezbędne
zobowiązanemu i członkom jego rodziny
do nauki lub wykonywania praktyk
religijnych, a także przedmioty
codziennego użytku, które mogą być
sprzedane znacznie poniżej ich wartości, a
które dla zobowiązanego mają znaczną
wartość użytkową,
C.D.
kwoty otrzymane z tytułu zasiłku stałego,
zasiłku stałego wyrównawczego, renty
socjalnej, gwarantowanego zasiłku
okresowego, pomocy pieniężnej dla rodzin
zastępczych oraz pomocy dla uczących się i
studiujących wychowanków placówek
opiekuńczo-wychowawczych i rodzin
zastępczych
rzeczy niezbędne ze względu na ułomność
fizyczną zobowiązanego lub członków jego
rodziny,
C.D.
kwoty otrzymane z tytułu obowiązkowych
ubezpieczeń majątkowych
środki pochodzące z dotacji przyznanej z
budżetu państwa na określone cele i
znajdujące się na wyodrębnionym rachunku
bankowym prowadzonym dla obsługi
bankowej dotacji,
rzeczy służące w kościołach i innych domach
modlitwy do odprawiania nabożeństwa lub do
wykonywania innych praktyk religijnych albo
będące obiektami kultu religijnego, choćby
były kosztownościami lub dziełami sztuki.
Przedmioty nie podlegające
wyłączeniu spod egzekucji adm.
meble stylizowane i stylowe,
telewizory do odbioru programu w kolorze,
chyba że zobowiązany wykaże, że od roku
produkcji telewizora upłynęło więcej niż 5
lat,
stereofoniczne radioodbiorniki
urządzenia służące do nagrywania lub
odtwarzania obrazu lub dźwięk
C.D.
komputery i urządzenia peryferyjne, chyba
że są one niezbędne zobowiązanemu do
pracy zarobkowej wykonywanej przez
niego osobiście,
futra ze skór szlachetnych,
dywany wełniane i ze skór naturalnych,
porcelana, szkło ozdobne i kryształy,
sztućce z metali szlachetnych,
dzieła sztuki.
Orzeczenie
Wyrok NSA- ośrodek zamiejscowy w
Szczecinie z dnia 8 lipca 1998, sygn. I
SA/Sz 1626/97:
„W świetle przepisu art. 8 § 2 ustawy
egzekucyjnej, zarzut zastosowania zbyt
uciążliwego środka, polegającego na zajęciu
telewizora nie jest zasadny. Z treści tego
przepisu wynika, że nie uważa się za
przedmioty niezbędne zobowiązanemu lub
członkom jego rodziny, między innymi,
„telewizora do odbioru programów w
kolorze””.
Przedmioty podlegające
wyłączeniu spod egzekucji adm.
gdy zobowiązanym jest rolnik
Art. 8a. § 1. Jeżeli zobowiązanym jest rolnik
prowadzący gospodarstwo rolne,
egzekucji nie podlegają również:
1) jeden koń wraz z uprzężą, jedna
krowa, dwie kozy, jeden tryk i dwie owce,
jedna maciora oraz dziesięć sztuk drobiu,
2) jedna jałówka lub cieliczka w
przypadku braku krowy,
3) zapasy paszy i ściółki dla inwentarza,
o którym mowa w pkt 1 i 2, aż do
najbliższych zbiorów,
C.D.
4) jeden pług, jeden zespół bron, jeden
kultywator, jeden kierat, jedna sieczkarnia,
jeden wóz, jedne sanie robocze,
5) zboże lub inne ziemiopłody, niezbędne do
najbliższych siewów lub najbliższego
sadzenia w gospodarstwie rolnym
zobowiązanego,
6) zwierzęta gospodarskie w drugiej połowie
okresu ciąży i w okresie odchowu potomstwa
oraz to potomstwo w okresie: źrebaki do 5
miesięcy, cielęta do 4 miesięcy, jagnięta do 3
miesięcy, prosięta do 2 miesięcy i koźlęta do
5 miesięcy
C.D.
7) zakontraktowane zwierzęta rzeźne, jeżeli
ich waga nie odpowiada warunkom
handlowym albo termin dostawy nie upłynął
lub nie upływa w miesiącu przeprowadzenia
egzekucji,
8) jeden ciągnik na 25 ha powierzchni
gruntów, nie mniej jednak niż jeden ciągnik
na gospodarstwo rolne, wraz z urządzeniami
towarzyszącymi niezbędnymi do uprawy,
pielęgnacji, zbioru i transportu ziemiopłodów,
9) jeden silnik elektryczny,
C.D.
10) podstawowe maszyny i narzędzia
rolnicze w ilości niezbędnej do pracy w
gospodarstwie rolnym zobowiązanego,
11) podstawowy sprzęt techniczny
niezbędny do zakończenia cyklu danej
technologii produkcji w gospodarstwie
specjalistycznym zobowiązanego,
12) zapasy paliwa i części zamienne
niezbędne do normalnej pracy ciągnika i
maszyn rolniczych na okres do
zakończenia cyklu produkcyjnego,
C.D.
13) nawozy oraz środki ochrony roślin w
ilości niezbędnej na dany rok gospodarczy
dla gospodarstwa rolnego zobowiązanego,
14) stado użytkowe kur niosek w okresie
pierwszych 6 miesięcy nośności,
15) stado podstawowe zwierząt
futerkowych oraz zwierzęta futerkowe, co
do których hodowca zawarł umowę
kontraktacyjną na dostawę skór z tych
zwierząt,
C.D.
16) zapasy paszy i ściółki dla inwentarza, o
którym mowa w pkt 6, 7, 14 i 15, aż do
najbliższych zbiorów,
17) zapasy opału na okres 6 miesięcy,
18) zaliczki kontraktacyjne.
C.D.
Egzekucji nie podlega ponadto nadwyżka
inwentarza żywego ponad ilości określone
w § 1, jeżeli naczelnik urzędu skarbowego,
po uzgodnieniu z zarządem gminy, uzna ją
za niezbędną do prowadzenia tego
gospodarstwa rolnego, a dłużnik zobowiąże
się do spłacenia egzekwowanej należności
w terminie lub w ratach określonych przez
wierzyciela. W przypadku niedotrzymania
przez zobowiązanego warunków spłaty
należności podjęte zostaną dalsze
czynności egzekucyjne.
C.D.
Wyłącza się spod egzekucji zajęte
zwierzęta gospodarskie, wpisane do ksiąg
zwierząt zarodowych albo uznane za
rozpłodniki odpowiednie do dalszej
hodowli, jeżeli nie mogą być sprzedane
osobie, która wykaże, że posiada
gospodarstwo rolne, w którym istnieją
warunki do dalszej hodowli.
C.D.
Wierzytelność pieniężna, przypadająca
rolnikowi z tytułu umowy kontraktacji, może
być zajęta egzekucyjnie do wysokości 25%
należności za dostarczony towar bez
uwzględnienia ewentualnych potrąconych
pożyczek i zaliczek kontraktacyjnych
Stosowanie innych ustaw
Art. 9 § 1 Wynagrodzenie ze stosunku pracy
podlega egzekucji w zakresie określonym
w przepisach Kodeksu pracy.
Art. 10 § 1 Świadczenia pieniężne
przewidziane w przepisach o zaopatrzeniu
emerytalnym podlegają egzekucji w
zakresie określonym w tych przepisach.
Zbieg egzekucji
W przypadku gdy w wyniku zbiegu
egzekucji administracyjnej i egzekucji
sądowej administracyjny organ
egzekucyjny prowadzi obie egzekucje,
przepisy art. 8-10 stosuje się również do
należności podlegających egzekucji
sądowej, chyba że określone w
przepisach Kodeksu postępowania
cywilnego ograniczenia egzekucji są
mniejsze
Zażalenie na zajęcie
egzekucyjne
Art. 13. § 1. Organ egzekucyjny, na wniosek
zobowiązanego i ze względu na ważny jego
interes, może zwolnić z egzekucji określone
składniki majątkowe zobowiązanego, jeżeli
zobowiązany uzyskał na to zgodę
wierzyciela.
§ 2. Na postanowienie w sprawie zwolnienia z
egzekucji składników majątkowych
zobowiązanego służy zażalenie
zobowiązanemu i wierzycielowi niebędącemu
jednocześnie organem egzekucyjnym
C.D.
Zwolnienie spod egzekucji następuje:
Na wniosek zobowiązanego
Zobowiązany musi wykazać ważny interes
Zobowiązany musi uzyskać zgodę
wierzyciela
Forma rozstrzygnięcia- organ wydaje
postanowienie
Na w.w postanowienie przysługuje
zażalenie- termin 7 dni
Immunitet, a egzekucja adm.
Art. 14. § 1. Przeciwko osobom, które
korzystają z przywilejów i immunitetów
dyplomatycznych i w zakresie
przewidzianym przez ustawy, umowy lub
powszechnie ustalone zwyczaje
międzynarodowe nie podlegają
orzecznictwu organów polskich, nie może
być prowadzona egzekucja
administracyjna, chyba że chodzi o sprawę,
w której osoby te podlegają orzecznictwu
polskich organów administracyjnych
Wszczęcie egzekucji
Art. 15. § 1. Egzekucja administracyjna może
być wszczęta, jeżeli wierzyciel, po upływie
terminu do wykonania przez zobowiązanego
obowiązku, przesłał mu pisemne upomnienie,
zawierające wezwanie do wykonania
obowiązku z zagrożeniem skierowania
sprawy na drogę postępowania
egzekucyjnego, chyba że przepisy szczególne
inaczej stanowią. Postępowanie egzekucyjne
może być wszczęte dopiero po upływie 7 dni
od dnia doręczenia tego upomnienia
Forma rozstrzygnięcia
Art. 17. § 1. O ile przepisy niniejszej ustawy
nie stanowią inaczej, rozstrzygnięcie i
zajmowane przez organ egzekucyjny lub
wierzyciela stanowisko w sprawach
dotyczących postępowania
egzekucyjnego następuje w formie
postanowienia
Rodzaje wydawanych
rozstrzygnięć
Decyzje- akty prawne, które rozstrzygają o
istocie sprawy lub w inny sposób kończą
postępowanie w danej instancji (art. 104
kpa i art. 207 § 2 ordynacji podatkowej)
Postanowienia- nie rozstrzygają sprawy
administracyjnej, lecz dotyczą
poszczególnych kwestii w toku
postępowania
C.D.
Załatwienie sprawy w postępowaniu
administracyjnym może także nastąpić w
formie UGODY.
Po jej zatwierdzeniu przez organ przed
którym została zawarta wywiera takie
same skutki jak decyzja wydana w toku
postępowania administracyjnego.
Obowiązki wynikające z zatwierdzonej
ugody podlegają takiej samej egzekucji,
jak obowiązki wynikające decyzji
Egzekucja dot. aktów
generalnych
Obowiązek wynika bezpośrednio z przepisu
prawa- np. złożenie deklaracji podatkowej
W sytuacji gdy podatnik błędnie obliczy
wysokość należności publicznoprawnej i
taką błędną kwotę wpłaci na rzecz
właściwego organu ten będzie
zobligowany do wydania decyzji
stwierdzającej nadpłatę lub zaległość
podatkową.
C.D.
W związku z tak problematyczną procedurą
NSA sformułował pogląd , że do
zobowiązań podatkowych nie ma
zastosowania art. 3 ustawy egzekucyjnej
Art. 3 a upea
Art. 3a. § 1. W zakresie zobowiązań:
powstałych w przypadkach określonych w
art. 8 i 21 § 1 pkt 1 ustawy - Ordynacja
podatkowa (...)stosuje się również egzekucję
adm., jeżeli wynikają one odpowiednio:
1) z deklaracji lub zeznania złożonego przez
podatnika lub płatnika,
2) ze zgłoszenia celnego złożonego przez
zobowiązanego,
3) z deklaracji rozliczeniowej złożonej przez
płatnika składek na ubezpieczenie społeczne
Przesłanki zastosowania art. 3 a
§ 1 upea
§ 2. W przypadkach, o których mowa w § 1,
stosuje się egzekucję administracyjną, jeżeli:
1) w deklaracji, zeznaniu, zgłoszeniu celnym
albo w deklaracji rozliczeniowej zostało
zamieszczone pouczenie, że stanowią one
podstawę do wystawienia tytułu
wykonawczego,
2) wierzyciel przed wszczęciem
postępowania egzekucyjnego przesłał
zobowiązanemu upomnienie, o którym mowa
w art. 15 § 1
Orzeczenie
Wyrok NSA- ośrodek zamiejscowy w
Lublinie z dnia 14 marca 2001 r., sygn.
I SA/Lu 452/2000
„Wszczęcie administracyjnego postępowania
egzekucyjnego wobec dłużników Skarbu
Państwa jest ustawowym obowiązkiem
urzędu skarbowego, a zatem wierzyciel nie
może kierować się własnym uznaniem, czy
wszcząć egzekucję”.
Zasady postępowania
egzekucyjnego
W post. Egzekucyjnym w adm. mają
zastosowanie trojakiego rodzaju
zasady:
Zasady ogólne całego systemu prawa
Zasady ogólne post. adm. uregulowane w
kpa
Zasady charakterystyczne dla
postępowania egzekucyjnego
Zasady ogólne całego systemu
prawa
To zasady charakterystyczne dla całego
systemu prawa, obowiązujące w każdej
jego gałęzi, np. :
zasada praworządności,
zasada demokratycznego państwa prawa
Zasad równości wobec prawa
Itd.
Obowiązują we wszystkich postępowaniach
Zasady ogólne post. adm.
uregulowane w kpa
Ich stosowanie w postępowaniu
egzekucyjnym uzasadnia się tym, że
skoro postępowanie przymusowe jest
następnym etapem postępowania
administracyjnego i stanowi w pewnym
sensie jego dopełnienie, to obydwa te
postępowania powinny opierać się na
tych samych założeniach
Zasady kpa stosowane wprost
zasada praworządności (legalności,
legalności działania),
Zasada przekonywania
Zasada udzielania informacji
Zasada szybkości i prostoty postępowania
Zasady kpa stosowane
odpowiednio
Zasada pisemnego załatwienia sprawy
Zasada prawdy obiektywnej- stosuje się,
gdy organ prowadzi postępowanie
wyjaśniające
Zasady kpa, które nie mają
zastosowania
Zasada trwałości decyzji ostatecznych
Zasada ugodowego załatwienia sprawy
Zasady postępowania
egzekucyjnego
Zasada celowości
Zasada obowiązku prowadzenia egzekucji
Zasada stosowania wyłącznie środków
egzekucyjnych w ustawie
Zasada stosowania środków prowadzących
bezpośrednio do wykonania obowiązku
Zasada stosowania najłagodniejszych
środków
Zasada niezbędności
C.D.
Zasada zagrożenia
Zasada poszanowania min. egzystencji
Zasada prowadzenia egzekucji w sposób
najmniej uciążliwy dla zobowiązanego
Zasada gospodarnego prowadzenia
egzekucji
Zasada niezależności stosowania środków
egzekucyjnych od środków represyjnych
Zasada celowości
Wynika ona z art. 7 § 2 ustawy p.e.a.
stanowiącego, że organ egzekucyjny
powinien posługiwać się tym środkiem,
który prowadzi bezpośrednio do
wykonania obowiązku. Chodzi tu o taki
środek, który będzie efektywny i
skuteczny w konkretnym przypadku, a
ponadto pozwoli najszybciej osiągnąć cel
egzekucji.
C.D.
Jeśli zatem organ egzekucyjny ma do
wyboru egzekucję z pieniędzy i egzekucję
z ruchomości, a zobowiązany wykazuje
chęć uiszczenia należności pieniężnej
gotówką, to organ ten powinien
naturalnie przyjąć wpłatę. Prowadzenie
egzekucji z ruchomości dłużnika byłoby
niecelowe z uwagi na długi jej tryb.
C.D.
Niekiedy przepisy ustaw szczególnych
wskazują, jaki środek lub środki należy
stosować dla egzekwowania danego
rodzaju obowiązków.
Wskazanie środka jest wiążące dla
podmiotu będącego egzekutorem tych
powinności.
Zasada obowiązku prowadzenia
egzekucji
Wynika ona z art. 6 ustawy p.e.a., który
stanowi, że w przypadku gdy zobowiązany
uchyla się od wykonania obowiązku,
wierzyciel powinien podjąć czynności
zmierzające do zastosowania środków
egzekucyjnych.
Obowiązek prowadzenia egzekucji adm. ma
uzasadnienie w tym, że jej przedmiotem są
obowiązki o charakterze administracyjnym.
C.D.
Z reguły są to więc obowiązki wobec
Państwa. Realizacja tych obowiązków nie
zależy zatem od swobody wyboru
wierzyciela (w przeciwieństwie do
egzekucji w post. Cywilnym), ale jest
ustawowym obowiązkiem.
Obowiązki wierzyciela to doręczenie
zobowiązanemu pisemnego upomnienia,
C.D.
Sporządzenie tytułu wykonawczego oraz
skierowanie wniosku do organu
egzekucyjnego o wszczęcie egzekucji.
Gdy wierzycielem jest organ egzekucyjny
sam sporządza tytuł wykonawczy i
przystępuje do egzekucji.
Zasada stosowania wyłącznie
środków egzekucyjnych
przewidzianych w ustawie
Podstawa prawna art. 7 § 1 upea. Na
podstawie tego przepisu można stosować
tylko środki egzekucyjne przewidziane w
ustawie.
Środki te są odrębnie uregulowane dla
egzekucji należności pieniężnych i
niepieniężnych (art. 1a pkt 12 ustawy).
C.D.
Stosowanie jakichkolwiek innych, nie
wymienionych w ustawie, środków
egzekucyjnych zmierzających do
wykonania obowiązku jest niedozwolone.
W przypadku naruszenia tej zasady
zobowiązany może wnieść zarzut (art. 33
pkt 6). Nadto zastosowanie takiego środka
stanowi podstawę do umorzenia post.
(art. 59 § 1 pkt 7)
Zasada stosowania środków
prowadzących bezpośrednio do
wykonania obowiązku
Podstawa prawna- art. 7 § 2 upea- spośród
środków egzekucyjnych przewidzianych w
ustawie należy stosować te środki, które
prowadzą bezpośrednio do wykonania
obowiązku. Zasada ta stanowi jeden z
przejawów zasady celowości, której istotą
jest unikanie stosowania środków zbyt
dolegliwych dla zobowiązanego.
C.D.
Przykład:
w celu doprowadzenia do wykonania nakazu
rozbiórki obiektu budowlanego możliwe
jest zastosowanie grzywny w celu
przymuszenia.
Zasada ta wiąże nie tylko organ
egzekucyjny, ale także wierzyciela.
Zasada stosowania
najłagodniejszych środków
egzekucyjnych
Gdy istnieje kilka środków egzekucyjnych
zmierzających bezpośrednio do wykonania
zobowiązania należy wybrać ten , który
jest najmniej uciążliwy dla
zobowiązanego.
Wiąże się z zasadą celowości, gdyż celem
egzekucji jest wykonanie obowiązku przez
zobowiązanego, ale nie za pomocą
represij.
C.D.
Stosowanie środków egzekucyjnych nie może
zmierzać do wyrządzenia zobowiązanemu
dolegliwości. Organ egzekucyjny
zobowiązany jest do stosowania środków
najmniej uciążliwych dla zobowiązanego.
Orzecznictwo:
zastosowanie najmniej uciążliwego środka
może mieć miejsce w przypadku, gdy
istnieje w tym względzie możliwość wyboru.
C.D.
Jeżeli organ, w konkretnym przypadku, ma
do dyspozycji tylko 1 środek egzekucyjny,
wówczas jest uprawniony do jego
zastosowania, niezależnie od tego jak
bardzo jest on dolegliwy.
C.D.
W świetle art. 100 § 1 upea egzekucja z
nieruchomości może być prowadzona
tylko wtedy, gdy zastosowanie innych
przewidzianych w ustawie środków
egzekucyjnych okazało się bezskuteczne.
Orzecznictwo: podstawową przesłanką przy
wyborze środka egzekucyjnego jest cel
egzekucji, zatem gdy cel egzekucji tego
wymaga można stosować wszystkie środki
jednocześnie
C.D.
Art. 28 upea- wierzycie może wskazać
środek egzekucyjny, a w przypadku
egzekucji obowiązku o charakterze
niepieniężnym wskazanie środka przez
wierzyciela jest obligatoryjne.
Organ nie jest związany wyborem
wierzyciela, gdyż jest zobligowany
zastosować środek najmniej uciążliwy dla
zobowiązanego, jeżeli zmierza
bezpośrednio do wykonania obowiązku
C.D.
Art. 33 pkt 8 upea- naruszenie tej zasady
stanowi podstawę do wniesienia przez
zobowiązanego zarzutu.
W razie jego uwzględnienia organ
egzekucyjny postanawia o zastosowaniu
innego mniej uciążliwego środka
egzekucyjnego.
Orzecznictwo
Zgodnie z wyrokiem NSA z 9 lutego 2000r.,
sygn. akt I SA/Gd 213/98, Lex nr 40392, z
treści art. 7 § 2 ustawy o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji jednoznacznie
wynika konieczność zastosowania takiego
środka lub środków egzekucyjnych, które
umożliwią pokrycie powstałych zaległości.
Natomiast zastosowanie najmniej
uciążliwego środka egzekucyjnego może
mieć miejsce w przypadku istnienia w tym
względzie możliwości wyboru.
C.D.
Skoro skarżący sam stwierdził, że nie posiada
innego majątku oprócz samochodu, to
obowiązkiem organu egzekucyjnego było
dokonanie jego zajęcia, gdyż tylko w ten
sposób możliwe było prowadzenie egzekucji.
Nie można więc uznać za słuszny zarzutu, iż w
niniejszej sprawie zastosowany został środek
egzekucyjny nadmiernie uciążliwy, zwłaszcza
że skarżącego nie pozbawiono możliwości
zwykłego używania zajętego samochodu
(wyrok NSA w Warszawie z 26 stycznia 2000
r., III SA 1248/99, Lex nr 47240).
Zasada niezbędności
Egzekucja administracyjna może być
prowadzona tylko wtedy, gdy jest to
niezbędne dla zrealizowania celu
egzekucji, jakim jest wykonanie obowiązku.
Jeżeli cel został już osiągnięty, nie może być
wykonany, a także jeżeli cel egzekucji nie
może zostać osiągnięty ze względu na to,
że obowiązek stał się bezprzedmiotowy, to
w myśl art. 7 § 3 upea stosowanie środków
egzekucyjnych jest niedopuszczalne
C.D.
Stwierdzenie faktu, że obowiązek został
wykonany nie jest problematyczne.
Natomiast pojęcie bezprzedmiotowości
egzekucji, to sytuacja w której wykonanie
obowiązku stało się niemożliwe, np. rzecz
która miała być odebrana w toku
egzekucja uległa zniszczeniu, lub
obowiązek przestał być aktualny, np. minął
stan klęski żywiołowej w związku z którym
nałożony został egzekwowany obowiązek.
C.D.
Przejawem zasady niezbędności jest
przewidziany w art. 45 § 1 upea obowiązek
odstąpienia przez organ i egzekutora od
czynności egzekucyjnych, jeżeli
zobowiązany okazał dowody stwierdzające
wykonanie, umorzenie,wygaśnięcie lub
nieistnienie obowiązku, odroczenie
terminu jego wykonania, rozłożenie na
raty należności pieniężnych, a także gdy
zachodzi błąd co do osoby zobowiązanego.
C.D.
Po odstąpieniu od czynności egzekucyjnych
organ powinien rozważyć potrzebę
zawieszenia postępowania (np. gdy
odroczono termin wykonania obowiązku)
lub jego umorzenia (np. gdy obowiązek
nie istnieje).
Zasada zagrożenia
Zasada wyrażona w art. 15 u.p.e.a.
nakazuje wierzycielowi przesłanie
pisemnego upomnienia zobowiązanemu.
Warunkiem prowadzenia postępowania
egzekucyjnego jest uprzednie zagrożenie
zobowiązanemu sankcjami egzekucji
administracyjnej, jeżeli dobrowolnie nie
wykona obowiązku.
C.D.
Warto wskazać na wyrok NSA w
Warszawie z 6 maja 1998 r., w
którym sąd stwierdził, że:
„brak doręczenia zobowiązanemu
upomnienia jest wadą uniemożliwiającą
prowadzenie egzekucji administracyjnej (I
SA 122/98, Lex nr 44676)”.
C.D.
Wierzyciel po upływie terminu wykonania
obowiązku przez zobowiązanego, przesyła
mu pisemne upomnienie, w którym
wzywa go do wykonania obowiązku z
zagrożeniem skierowania sprawy na
drogę postępowania egzekucyjnego.
Postępowanie egzekucyjne może być
wszczęte dopiero po upływie siedmiu dni
od dnia doręczenia upomnienia.
C.D.
Celem upomnienia jest skłonienie
zobowiązanego do dobrowolnego
wykonania obowiązku. Brak upomnienia
stanowi podstawę zgłoszenia zarzytu (art.
33 pkt 7 u.p.e.a.), a następnie umorzenia
postępowania (art. 59 § 1 pkt 7 u.p.e.a.).
C.D.
Od omawianej zasady istnieje coraz więcej
wyjątków, co spowodowało, iż możliwość
wszczęcia egzekucji należności
pieniężnych bez doręczenia
zobowiązanemu upomnienia stała się
zasadą, a wyjątkiem od niej jest wymóg
zagrożenia.
C.D.
Np. Na podstawie rozporządzenia MF z dnia
22.11 2001 r. w sprawie wykonania
niektórych przepisów ustawy o
postępowaniu egzekucyjnym w
administracji upomnienie nie jest
wymagane, gdy egzekucja dotyczy np.
należności z tytułu grzywien wymierzonych
w drodze mandatu karnego w sprawach o
wykroczenia oraz w postępowaniu karnym
skarbowym oraz innych należności
nałożonych w tym postępowaniu
Zasada poszanowania minimum
egzystencji
W myśl art. 8–10 u.p.e.a., dopuszczalne jest
prowadzenie egzekucji na majątku tylko o
tyle, o ile przez to nie będzie zagrożone
minimum utrzymania osoby zobowiązanej
oraz tych osób, które ona utrzymuje.
Ustawodawca wprowadza tu swoistą
granicę egzekucji do środków i
przedmiotów koniecznych dla utrzymania
zobowiązanego i jego rodziny a także
dalszych możliwości zarobkowych.
C.D.
Ustawa dość szczegółowo wymienia
przedmioty niepodlegające egzekucji, a
wśród nich przedmioty urządzenia
domowego, pościel, bieliznę
zobowiązanego i rodziny, wkłady
oszczędnościowe osoby fizycznej łącznie
do wysokości równej trzykrotnemu
przeciętnemu miesięcznemu
wynagrodzeniu w sektorze
przedsiębiorstw bez wypłat nagród z
zysku,
C.D.
ogłaszanego przez Prezesa GUS, za okres
bezpośrednio poprzedzający dzień
wystawienia tytułu wykonawczego,
papiery osobiste, obrączki ślubne z metali
szlachetnych (po jednej), przedmioty
niezbędne do nauki, do wykonywania
praktyk religijnych.
C.D.
Ustawodawca wskazał również przedmioty,
które nie są uznawane za niezbędne
zobowiązanemu i jego rodzinie do
egzystencji, np. meble stylowe i
stylizowane, telewizory do odbioru
programu w kolorze, futra ze skór
szlachetnych, dzieła sztuki.
C.D.
Zwolnienie przedmiotu spod egzekucji-
przesłanki:
- zobowiązany wystąpi z wnioskiem
- zwolnienie jest uzasadnione ważnym
interesem zobowiązanego
- zobowiązany uzyska zgodę wierzyciela
Przesłanki te muszą wystąpić
kumulatywnie.
C.D.
W przypadku kumulatywnego wystąpienia
tych przesłanek organ egzekucyjny może,
lecz nie musi zwolnić określony składnik
majątkowy spod egzekucji.
Orzekanie w tych sprawach opiera się na
uznaniu administracyjnym.
Orzecznictwo
Samochód osobowy używany przez
dłużnika do wykonywania działalności
zarobkowej nie jest przedmiotem, o
którym mowa w art. 8 § 1 pkt 5 ustawy z
1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w
administracji, niezbędnym do
wykonywania zawodu (wyrok NSA w Gda
ńsku I SA/Gd 1809/98, Lex nr 44380).
Orzecznictwo
Segment pokojowy i lodówka nie są
przedmiotami, które nie podlegają
egzekucji administracyjnej. Nie są to
bowiem podstawowe przedmioty
urządzenia domowego niezbędne
dłużnikowi i jego rodzinie (wyrok NSA w
Łodzi z 18 grudnia 1996 r., I S.A./Łd
2983/95, Lex nr 28977).
Zasada prowadzenia egzekucji
w sposób najmniej uciążliwy dla
zobowiązanego
Przejawem tej zasady jest przede
wszystkim dokonywanie czynności
egzekucyjnych w porze dogodnej dla
zobowiązanego.
Zasada ta nazywana jest w literaturze
także zasadą prowadzenia egzekucji w
porze najdogodniejszej dla
zobowiązanego.
Wywodzi się ją z art. 52 § 1 upea, który
zezwala na prowadzenie egzekucji w dni
wolne od pracy lub w porze nocnej
jedynie wtedy, gdy cel egzekucji tego
wymaga, który stanowi wyjątek od
omawianej zasady.
Pora nocna według upea- 21- 7.
C.D.
Prowadzenie czynności egzekucyjnych w
dni wolne od pracy lub w porze nocnej
może nastąpić tylko na podstawie
zezwolenia organu egzekucyjnego, które
egzekutor ma obowiązek przedstawić
zobowiązanemu.
Dodatkowo w porze nocnej należy powołać
świadka.
Zasada gospodarnego
prowadzenia egzekucji
Polega na obowiązku prowadzenia
postępowania egzekucyjnego w taki sposób,
aby osiągnąć cel egzekucji w sposób
najmniej kosztowny dla zobowiązanego.
Np. art. 8 § 1 pkt upea- Wyłączeniu spod
egzekucji podlegają przedmioty codziennego
użytku, które mogą być sprzedane znacznie
poniżej ich wartości, a dla zobowiązanego
mają znaczną wartość użytkową.
C.D.
Np. Art. 102 § 1 upea- dozorca ma obowiązek
przechowywania zajętej ruchomości z taką
starannością, aby zajęta rzecz nie straciła na
wartości.
Np. Odpowiedzialność wierzyciela i organu
egzekucyjnego za szkody wyrządzone
zobowiązanemu wskutek niezgodnego z
prawem wszczęcia lub prowadzenia
egzekucji lub post. Zabezpieczającego- odp.
Ta opiera się na przepisach kc, do których
odsyła art. 168 b
Zasada niezależności
stosowania środków
egzekucyjnych od środków
przymusu
Zasada ta ma zastosowanie, gdy
niewykonanie obowiązku podlegającego
egzekucji administracyjnej stanowi
jednocześnie czyn zagrożony sankcją
karną lub dyscyplinarną.
C.D.
Np. podatnik nie wywiązuje się z obowiązku
zapłaty podatku- obowiązek ten podlega
przymusowemu wykonaniu w drodze
egzekucji administracyjnej.
Jednocześnie podatnik podlega
odpowiedzialności przewidzianej w
kodeksie karnym skarbowym
C.D.
Oznacza to, że postępowanie egzekucyjne i
postępowania o charakterze represyjnym
są od siebie niezależne
Przyjęcie takiej regulacji uzasadnione jest
tym, że celem postępowania
egzekucyjnego jest wykonanie obowiązku,
a celem postępowania karnego jest
zastosowanie represji.