Reumatyzm tkanek
Reumatyzm tkanek
miękkich
miękkich
Lek. med. Justyna
Lek. med. Justyna
Gołębiowska
Gołębiowska
Reumatyzm tkanek
Reumatyzm tkanek
miękkich
miękkich
Lek. med. Justyna
Lek. med. Justyna
Gołębiowska
Gołębiowska
Reumatyzm tkanek miękkich
Reumatyzm tkanek miękkich
To grupa stanów patologicznych i
To grupa stanów patologicznych i
objawów klinicznych, pochodzących z
objawów klinicznych, pochodzących z
tkanek miękkich układu ruchu
tkanek miękkich układu ruchu
(mięśni, powięzi, rozścięgien,
(mięśni, powięzi, rozścięgien,
pochewek ścięgnistych, więzadeł
pochewek ścięgnistych, więzadeł
oraz przyczepów tych elementów do
oraz przyczepów tych elementów do
kości), które nie są przyczynowo
kości), które nie są przyczynowo
związane z układowymi chorobami
związane z układowymi chorobami
tkanki łącznej lub innymi
tkanki łącznej lub innymi
określonymi jednostkami
określonymi jednostkami
chorobowymi, których głównym
chorobowymi, których głównym
objawem jest ból.
objawem jest ból.
Reumatyzm tkanek miękkich
Reumatyzm tkanek miękkich
Podział zespołów bólowych tkanek
Podział zespołów bólowych tkanek
miękkich układu ruchu:
miękkich układu ruchu:
1.
1.
Uogólnione:
Uogólnione:
Zespół fibromialgii
Zespół fibromialgii
Wielomiejscowe przeciążenia
Wielomiejscowe przeciążenia
mięśni szkieletowych i liczne
mięśni szkieletowych i liczne
współistniejące miejscowe
współistniejące miejscowe
zespoły bólowe
zespoły bólowe
Reumatyzm tkanek miękkich
Reumatyzm tkanek miękkich
2. Miejscowe:
2. Miejscowe:
Zespół powtarzalnych naprężeń
Zespół powtarzalnych naprężeń
Zespól bólu mięśniowo-
Zespól bólu mięśniowo-
powięziowego
powięziowego
Choroby przyczepów (entezopatie)
Choroby przyczepów (entezopatie)
Zapalenie ścięgien
Zapalenie ścięgien
Zapalenie kaletek maziowych
Zapalenie kaletek maziowych
Choroby tkanek miękkich z
Choroby tkanek miękkich z
przewagą objawów uciskowych na
przewagą objawów uciskowych na
nerwy obwodowe
nerwy obwodowe
Stany przeciążeniowe mięśni
Stany przeciążeniowe mięśni
Reumatyzm tkanek miękkich
Reumatyzm tkanek miękkich
Do najważniejszych pod względem
Do najważniejszych pod względem
następstw i znaczenia
następstw i znaczenia
społecznego są:
społecznego są:
1.
1.
Zespół fibromialgii
Zespół fibromialgii
2.
2.
Zespół kanału nadgarstka
Zespół kanału nadgarstka
3.
3.
Uszkodzenie stożka ścięgien 4
Uszkodzenie stożka ścięgien 4
mięśni rotatorów
mięśni rotatorów
Zespół fibromialgii
Zespół fibromialgii
Zespół kliniczny, na który składa się
Zespół kliniczny, na który składa się
uogólniony przewlekły ból w
uogólniony przewlekły ból w
układzie ruchu oraz wzmożona
układzie ruchu oraz wzmożona
wrażliwość uciskowa mięśni
wrażliwość uciskowa mięśni
szkieletowych i elementów
szkieletowych i elementów
przystawowych.
przystawowych.
Objawom tym zwykle towarzyszą:
Objawom tym zwykle towarzyszą:
Zaburzenia snu
Zaburzenia snu
Poczucie zmęczenia (porannego)
Poczucie zmęczenia (porannego)
Zaburzenia wegetatywne
Zaburzenia wegetatywne
Zespół fibromialgii
Zespół fibromialgii
Nastawienie depresyjne
Nastawienie depresyjne
Zespół ten występuje 50 x częściej u
Zespół ten występuje 50 x częściej u
kobiet niż u mężczyzn
kobiet niż u mężczyzn
Rozpoznanie
Rozpoznanie
Można postawić tylko jeśli nie
Można postawić tylko jeśli nie
stwierdza się choroby somatycznej,
stwierdza się choroby somatycznej,
która w pełni
która w pełni
usprawiedliwiłaby istnienie opisanych
usprawiedliwiłaby istnienie opisanych
objawów.
objawów.
Zespół fibromialgii
Zespół fibromialgii
Pojęcie Zespołu fibromialgii nie
Pojęcie Zespołu fibromialgii nie
definiuje jednostki chorobowej o
definiuje jednostki chorobowej o
określonej etiopatogenezie.
określonej etiopatogenezie.
Służy tylko, jako termin nozologiczny
Służy tylko, jako termin nozologiczny
dla grupy chorych z podobnymi pod
dla grupy chorych z podobnymi pod
względem klinicznym objawami
względem klinicznym objawami
podmiotowymi i podobnymi
podmiotowymi i podobnymi
wynikami badania przedmiotowego.
wynikami badania przedmiotowego.
Zespół fibromialgii
Zespół fibromialgii
Kryteria diagnostyczne
Kryteria diagnostyczne
:
:
Diagnostykę różnicową ułatwia
Diagnostykę różnicową ułatwia
stwierdzenie dwóch kryteriów
stwierdzenie dwóch kryteriów
klasyfikacyjnych ustalonych przez
klasyfikacyjnych ustalonych przez
ACR, z których oba musza być
ACR, z których oba musza być
spełnione:
spełnione:
1.
1.
Uogólniony trwający > 3 miesiące
Uogólniony trwający > 3 miesiące
ból, wystepujacy jednocześnie po
ból, wystepujacy jednocześnie po
lewej i prawej stronie ciała (powyżej
lewej i prawej stronie ciała (powyżej
Zespół fibromialgii
Zespół fibromialgii
i poniżej przepony) oraz w okolicy
i poniżej przepony) oraz w okolicy
kręgosłupa.
kręgosłupa.
2.
2.
Bolesność uciskowa 11 z 18
Bolesność uciskowa 11 z 18
symetrycznych „punktów tkliwych”
symetrycznych „punktów tkliwych”
1 i 2- przyczepy mięsni
1 i 2- przyczepy mięsni
podpotylicznych
podpotylicznych
3 i 4- przestrzeni między
3 i 4- przestrzeni między
wyrostkami poprzecznymi C
wyrostkami poprzecznymi C
5
5
- C
- C
7
7
5 i 6- górny brzeg mięśnia
5 i 6- górny brzeg mięśnia
czworobocznego w połowie
czworobocznego w połowie
długości
długości
Zespół fibromialgii
Zespół fibromialgii
7 i 8- przyczep mięśnia
7 i 8- przyczep mięśnia
nadgrzebieniowego w okolicy
nadgrzebieniowego w okolicy
przyśrodkowego brzegu łopatki
przyśrodkowego brzegu łopatki
9 i 10- połączenie chrzęstno-kostne
9 i 10- połączenie chrzęstno-kostne
drugiego żebra
drugiego żebra
11 i 12- 2 cm dystalnie od
11 i 12- 2 cm dystalnie od
nadkłykcia bocznego kości
nadkłykcia bocznego kości
ramieniowej
ramieniowej
13 i 14- górny zewnętrzny kwadrant
13 i 14- górny zewnętrzny kwadrant
pośladka
pośladka
Zespół fibromialgii
Zespół fibromialgii
15 i 16- tylna powierzchnia
15 i 16- tylna powierzchnia
wyniosłości krętarza większego
wyniosłości krętarza większego
17 i 18- kłykieć przyśrodkowy kości
17 i 18- kłykieć przyśrodkowy kości
udowej
udowej
Uznanie tkliwości badanego punktu
Uznanie tkliwości badanego punktu
topograficznego opiera się na reakcji
topograficznego opiera się na reakcji
badanego wskazującej na pojawienie
badanego wskazującej na pojawienie
się bólu na ucisk opuszką palca o
się bólu na ucisk opuszką palca o
sile ok. 4 kg, zwiększanej stopniowo
sile ok. 4 kg, zwiększanej stopniowo
z szybkością 1 kg/sek.
z szybkością 1 kg/sek.
Zespół fibromialgii
Zespół fibromialgii
Kliniczne podtypy choroby
Kliniczne podtypy choroby
( używane przez niektóre ośrodki )
( używane przez niektóre ośrodki )
1.
1.
Pierwotny (bez towarzyszących
Pierwotny (bez towarzyszących
chorób)
chorób)
2.
2.
Wtórny (z towarzyszącymi
Wtórny (z towarzyszącymi
chorobami układu ruchu)
chorobami układu ruchu)
występujący częściej
występujący częściej
Zmiany narządowe
Zmiany narządowe
Nie
Nie
powstają żadne zmiany
powstają żadne zmiany
narządowe, częste są wszelkie
narządowe, częste są wszelkie
zaburzenia czynnościowe
zaburzenia czynnościowe
Zespół fibromialgii
Zespół fibromialgii
Diagnostyka różnicowa
Diagnostyka różnicowa
Inne choroby tkanki łącznej.
Inne choroby tkanki łącznej.
Uwaga!
Uwaga!
Pod kliniczną maską ZF mogą kryć
Pod kliniczną maską ZF mogą kryć
się poważne choroby zakaźne,
się poważne choroby zakaźne,
nowotworowe zaburzenia
nowotworowe zaburzenia
endokrynne czy metaboliczne.
endokrynne czy metaboliczne.
Pomocne są szerokie badania
Pomocne są szerokie badania
diagnostyczne oraz konsultacje
diagnostyczne oraz konsultacje
(psychiatryczna).
(psychiatryczna).
Zespół fibromialgii
Zespół fibromialgii
Leczenie
Leczenie
Kinezyterapia
Kinezyterapia
Fizykoterapia
Fizykoterapia
Farmakologia
Farmakologia
- trójcykliczne antydepresanty
- trójcykliczne antydepresanty
(Amitryptylina)
(Amitryptylina)
- leki przeciwbólowe
- leki przeciwbólowe
Terapia zajęciowa
Terapia zajęciowa
Zespół kanału nadgarstka
Zespół kanału nadgarstka
Synndroma canalis carpalis
Synndroma canalis carpalis
To zespól objawów klinicznych
To zespól objawów klinicznych
powtasłych wskutek przewlekłego
powtasłych wskutek przewlekłego
ucisku nerwu pośrodkowego na
ucisku nerwu pośrodkowego na
poziomie kanału nadgarstka
poziomie kanału nadgarstka
utworzonego przez kostki
utworzonego przez kostki
nadgarstka i troczek zginaczy
nadgarstka i troczek zginaczy
(retinaculum flexorum).
(retinaculum flexorum).
Zespół kanału nadgarstka
Zespół kanału nadgarstka
Wiodącym objawem klinicznym są
Wiodącym objawem klinicznym są
akroparestezje, pojawiające się na
akroparestezje, pojawiające się na
ogół częściej w nocy niż w dzień i
ogół częściej w nocy niż w dzień i
ustępujące lub zmniejszające się
ustępujące lub zmniejszające się
pod wpływem potrząsania ręką.
pod wpływem potrząsania ręką.
Akroparestezje dotyczą zwykle
Akroparestezje dotyczą zwykle
palców I-IV, chociaż mogą być
palców I-IV, chociaż mogą być
odczuwne również powyżej
odczuwne również powyżej
nadgarstka i w palcu V.
nadgarstka i w palcu V.
Zespół kanału nadgarstka
Zespół kanału nadgarstka
Rozpoznanie
Rozpoznanie
Najważniejszym kryterium dgn są
Najważniejszym kryterium dgn są
podane wcześniej dolegliwości
podane wcześniej dolegliwości
podmiotowe.
podmiotowe.
ZKN uważany jest za najczęstszą
ZKN uważany jest za najczęstszą
przyczynę bólu rąk (90 %).
przyczynę bólu rąk (90 %).
W Polsce tylko niewielki odsetek ZKN
W Polsce tylko niewielki odsetek ZKN
jest prawidłowo rozpoznawany.
jest prawidłowo rozpoznawany.
Zespół kanału nadgarstka
Zespół kanału nadgarstka
Kryteria diagnostyczne
Kryteria diagnostyczne
1.
1.
Parestezje w zakresie nerwu
Parestezje w zakresie nerwu
pośrodkowego
pośrodkowego
2.
2.
Dodatnie testy prowokujące lub
Dodatnie testy prowokujące lub
przedłużenie przewodnictwa w
przedłużenie przewodnictwa w
nerwie pośrodkowym
nerwie pośrodkowym
3.
3.
Zależność od powtarzanych
Zależność od powtarzanych
naprężeń mięśni przedramion
naprężeń mięśni przedramion
Zespół kanału nadgarstka
Zespół kanału nadgarstka
Testy prowokujace
Testy prowokujace
Najlepszym testem dgn jest
Najlepszym testem dgn jest
test
test
opaski
opaski
uciskowej
uciskowej
. Polega on na
. Polega on na
wypełnieniu założonej na ramię
wypełnieniu założonej na ramię
opaski ciśnieniomierza powyżej
opaski ciśnieniomierza powyżej
wartości ciśnienia skurczowego.
wartości ciśnienia skurczowego.
Test jest dodatni gdy parestezje
Test jest dodatni gdy parestezje
pojawiają się w pierwszej minucie
pojawiają się w pierwszej minucie
trwania ucisku przed parestezjami
trwania ucisku przed parestezjami
z innych okolic.
z innych okolic.
Zespół kanału nadgarstka
Zespół kanału nadgarstka
Innym objawem ułatwiającym
Innym objawem ułatwiającym
rozpoznanie jest
rozpoznanie jest
„przymus
„przymus
strzepywania rąk”
strzepywania rąk”
, pojawiający się
, pojawiający się
po przebudzeniu nocnym,
po przebudzeniu nocnym,
przynoszący ulgę.
przynoszący ulgę.
Przedłużenie przewodnictwa w
Przedłużenie przewodnictwa w
nerwie pośrodkowym pojawia się
nerwie pośrodkowym pojawia się
tylko w stanach zaawansowanych.
tylko w stanach zaawansowanych.
Zespół kanału nadgarstka
Zespół kanału nadgarstka
Podział kliniczny
Podział kliniczny
0 – bezobjawowe zmiany
0 – bezobjawowe zmiany
patologiczne w nerwie
patologiczne w nerwie
pośrodkowym
pośrodkowym
1 – objawowy, przejściowy ucisk na
1 – objawowy, przejściowy ucisk na
nerw pośrodkowy
nerw pośrodkowy
A – podrażnienie subkliniczne nerwu
A – podrażnienie subkliniczne nerwu
(bez dolegliwości, dodatnie testy
(bez dolegliwości, dodatnie testy
prowokujace)
prowokujace)
Zespół kanału nadgarstka
Zespół kanału nadgarstka
B – łagodny ZKN (dolegliwości
B – łagodny ZKN (dolegliwości
sporadyczne)
sporadyczne)
C – Umiarkowany ZKN (dolegliwości
C – Umiarkowany ZKN (dolegliwości
codziennie lub prawie codziennie)
codziennie lub prawie codziennie)
2 – ZKN stałoobjawowy
2 – ZKN stałoobjawowy
3 – ZKN ciężki (nieodwracalne zmiany
3 – ZKN ciężki (nieodwracalne zmiany
w strukturze nerwu, zanik mięśni
w strukturze nerwu, zanik mięśni
kłębu, zmiany troficzne skóry)
kłębu, zmiany troficzne skóry)
Zespół kanału nadgarstka
Zespół kanału nadgarstka
Leczenie
Leczenie
NLPZ miejscowo
NLPZ miejscowo
Łagodne leki moczopędne
Łagodne leki moczopędne
Unieruchomienie stawu
Unieruchomienie stawu
nadgarstkowego z niewielkim
nadgarstkowego z niewielkim
zgięciem łokciowym
zgięciem łokciowym
Podanie do kanału nadgarstka
Podanie do kanału nadgarstka
glikokortykosteroidów
glikokortykosteroidów
Fizykoterapia (ultradźwięki, fono-,
Fizykoterapia (ultradźwięki, fono-,
jonoforeza)
jonoforeza)
Leczenie operacyjne
Leczenie operacyjne