Symptomy
Symptomy
dysleksji i
dysleksji i
dysleksji
dysleksji
rozwojowej:
rozwojowej:
Symptomy
Symptomy
dysleksji i
dysleksji i
dysleksji
dysleksji
rozwojowej:
rozwojowej:
Wiek 6 – 7 lat
Wiek 6 – 7 lat
:
:
•
Obniżona sprawność ruchowa m.in. Dziecko słabo biega i skacze, ma
Obniżona sprawność ruchowa m.in. Dziecko słabo biega i skacze, ma
trudności z wykonywaniem ćwiczeń równoważnych , ma trudności z
trudności z wykonywaniem ćwiczeń równoważnych , ma trudności z
uczeniem się jazdy na rowerze, hulajnodze, nartach.
uczeniem się jazdy na rowerze, hulajnodze, nartach.
•
Trudności z wykonywaniem precyzyjnych ruchów w zakresie
Trudności z wykonywaniem precyzyjnych ruchów w zakresie
samoobsługi np. używaniem widelca.
samoobsługi np. używaniem widelca.
•
Trudności z rzucaniem i chwytaniem piłki. Nieprawidłowe układanie w
Trudności z rzucaniem i chwytaniem piłki. Nieprawidłowe układanie w
palcach narzędzia do pisania; trudności z rysowaniem szlaczków,
palcach narzędzia do pisania; trudności z rysowaniem szlaczków,
odtwarzaniem złożonych figur geometrycznych.
odtwarzaniem złożonych figur geometrycznych.
•
Trudności z poprawnym używaniem wyrażeń przyimkowych,
Trudności z poprawnym używaniem wyrażeń przyimkowych,
opisujących stosunki przestrzenne:
opisujących stosunki przestrzenne:
nad-pod, za-przed, wewnątrz-na
nad-pod, za-przed, wewnątrz-na
zewnątrz.
zewnątrz.
•
Wadliwa wymowa, częste przekręcanie trudnych wyrazów, błędy
Wadliwa wymowa, częste przekręcanie trudnych wyrazów, błędy
gramatyczne.
gramatyczne.
•
Trudności z zapamiętywaniem wiersza, piosenki, więcej niż jednego
Trudności z zapamiętywaniem wiersza, piosenki, więcej niż jednego
polecenia w tym samym czasie; trudność z zapamiętywaniem nazw,
polecenia w tym samym czasie; trudność z zapamiętywaniem nazw,
mylenie nazw zbliżonych fonetycznie; trudność z zapamiętaniem
mylenie nazw zbliżonych fonetycznie; trudność z zapamiętaniem
materiału uszeregowanego w serie i sekwencje, jak nazwy dni tygodnia,
materiału uszeregowanego w serie i sekwencje, jak nazwy dni tygodnia,
pór roku, kolejnych posiłków i szeregi 4-cyfrowe.
pór roku, kolejnych posiłków i szeregi 4-cyfrowe.
•
Trudności w różnicowaniu głosek podobnych np. s-z, k-g, b-
Trudności w różnicowaniu głosek podobnych np. s-z, k-g, b-
p; trudności z wydzielaniem sylab i głosek ze słów, ich
p; trudności z wydzielaniem sylab i głosek ze słów, ich
syntezowaniem i manipulowaniem ze strukturą
syntezowaniem i manipulowaniem ze strukturą
fonologiczną słów.
fonologiczną słów.
•
Trudności z wyróżnianiem elementów z całości, a także z ich
Trudności z wyróżnianiem elementów z całości, a także z ich
syntezowaniem w całość.
syntezowaniem w całość.
•
Trudności z wyodrębnianiem szczegółów różniących dwa
Trudności z wyodrębnianiem szczegółów różniących dwa
obrazki, z odróżnianiem kształtów podobnych lub
obrazki, z odróżnianiem kształtów podobnych lub
identycznych, lecz inaczej położonych w przestrzeni.
identycznych, lecz inaczej położonych w przestrzeni.
•
Opóźnienie rozwoju lateralizacji.
Opóźnienie rozwoju lateralizacji.
•
Opóźnianie orientacji w schemacie ciała i przestrzeni:
Opóźnianie orientacji w schemacie ciała i przestrzeni:
dziecko ma trudności z określaniem swoich części ciała. Nie
dziecko ma trudności z określaniem swoich części ciała. Nie
umie wskazać kierunku na prawo i lewo od siebie.
umie wskazać kierunku na prawo i lewo od siebie.
•
Trudności w orientacji w czasie, np. z określaniem pory roku,
Trudności w orientacji w czasie, np. z określaniem pory roku,
dnia, godziny na zegarze.
dnia, godziny na zegarze.
•
Trudności w nauce czytania (wolno czyta, głoskuje,
Trudności w nauce czytania (wolno czyta, głoskuje,
przekręca, nie zawsze dokonuje poprawnej syntezy)
przekręca, nie zawsze dokonuje poprawnej syntezy)
Wiek młodszy szkolny 7 -10
Wiek młodszy szkolny 7 -10
lat:
lat:
•
Mała sprawność ruchowa całego ciała: dziecko ma problem z
Mała sprawność ruchowa całego ciała: dziecko ma problem z
nauczeniem się jazdy na dwukołowym rowerze, wrotkach, łyżwach,
nauczeniem się jazdy na dwukołowym rowerze, wrotkach, łyżwach,
niechętnie uczestniczy w zabawach ruchowych i lekcjach w-f.
niechętnie uczestniczy w zabawach ruchowych i lekcjach w-f.
•
Obniżona sprawność ruchowa rąk.
Obniżona sprawność ruchowa rąk.
•
Trudności z używaniem nożyczek.
Trudności z używaniem nożyczek.
•
Trudności z rzucaniem piłki do celu i chwytaniem.
Trudności z rzucaniem piłki do celu i chwytaniem.
•
Dziecko brzydko i niechętnie rysuje, pisze, nie mieści się w liniaturze,
Dziecko brzydko i niechętnie rysuje, pisze, nie mieści się w liniaturze,
zbyt mocno uciska długopis, ręka szybko się meczy, pisze wolno.
zbyt mocno uciska długopis, ręka szybko się meczy, pisze wolno.
•
Trudności z rysowaniem szlaczków, odtwarzaniem złożonych figur
Trudności z rysowaniem szlaczków, odtwarzaniem złożonych figur
geometrycznych.
geometrycznych.
•
Trudności z zapamiętywaniem.
Trudności z zapamiętywaniem.
•
Wadliwa wymowa, przekręcanie wyrazów, używanie sformułowań
Wadliwa wymowa, przekręcanie wyrazów, używanie sformułowań
niepoprawnych pod względem gramatycznym.
niepoprawnych pod względem gramatycznym.
•
Trudności z poprawnym używaniem wyrażeń przyimkowych,
Trudności z poprawnym używaniem wyrażeń przyimkowych,
opisujących stosunki przestrzenne:
opisujących stosunki przestrzenne:
nad-pod, za-przed, wewnątrz-na
nad-pod, za-przed, wewnątrz-na
zewnątrz
zewnątrz
.
.
•
Trudności z pamięcią fonologiczną, sekwencyjną, zapamiętywaniem
Trudności z pamięcią fonologiczną, sekwencyjną, zapamiętywaniem
wiersza, piosenki, więcej niż jednego polecenia w tym samym czasie.
wiersza, piosenki, więcej niż jednego polecenia w tym samym czasie.
•
Trudności z zapamiętywaniem nazw, mylenie nazw
Trudności z zapamiętywaniem nazw, mylenie nazw
zbliżonych fonetycznie, trudność z zapamiętaniem
zbliżonych fonetycznie, trudność z zapamiętaniem
materiału uszeregowanego w serie i sekwencje, jak
materiału uszeregowanego w serie i sekwencje, jak
nazwy dni tygodnia, pór roku, nazw miesięcy.
nazwy dni tygodnia, pór roku, nazw miesięcy.
•
Trudności z nazywaniem i zapamiętaniem liter
Trudności z nazywaniem i zapamiętaniem liter
alfabetu, cyfr, powtarzaniem z pamięci szeregu słów
alfabetu, cyfr, powtarzaniem z pamięci szeregu słów
oraz szeregów cyfrowych.
oraz szeregów cyfrowych.
•
Trudności z szybkim wymienianiem nazw.
Trudności z szybkim wymienianiem nazw.
•
Wolne tempo nazywania szeregu prostych obrazków.
Wolne tempo nazywania szeregu prostych obrazków.
•
Trudności z zapamiętaniem tabliczki mnożenia.
Trudności z zapamiętaniem tabliczki mnożenia.
•
Trudności z wyróżnieniem elementów z całości, a
Trudności z wyróżnieniem elementów z całości, a
także z ich syntezowaniem w całość.
także z ich syntezowaniem w całość.
•
Utrzymująca się oburęczność.
Utrzymująca się oburęczność.
•
Trudność z jednoczesnym wskazaniem na sobie
Trudność z jednoczesnym wskazaniem na sobie
części ciała.
części ciała.
•
Trudności z określeniem położenia przedmiotów względem siebie.
Trudności z określeniem położenia przedmiotów względem siebie.
•
Pisanie liter i cyfr zwierciadlanie lub zapisywanie wyrazów od
Pisanie liter i cyfr zwierciadlanie lub zapisywanie wyrazów od
strony prawej do lewej.
strony prawej do lewej.
•
Trudności w czytaniu: wolne tempo, prymitywna technika, bardzo
Trudności w czytaniu: wolne tempo, prymitywna technika, bardzo
szybko czyta, lecz popełnia przy tym wiele błędów, niewłaściwe i
szybko czyta, lecz popełnia przy tym wiele błędów, niewłaściwe i
słabe rozumienie przeczytanego tekstu.
słabe rozumienie przeczytanego tekstu.
•
Trudności z opanowaniem poprawnej pisowni związane z
Trudności z opanowaniem poprawnej pisowni związane z
opóźnieniem rozwoju spostrzegania wzrokowego i pamięci
opóźnieniem rozwoju spostrzegania wzrokowego i pamięci
wzrokowej; trudności z zapamiętaniem kształtu rzadziej
wzrokowej; trudności z zapamiętaniem kształtu rzadziej
występujących liter, mylenie liter podobnych pod względem
występujących liter, mylenie liter podobnych pod względem
kształtu:
kształtu:
l-t-ł, m-n.
l-t-ł, m-n.
mylenie liter identycznych, lecz inaczej
mylenie liter identycznych, lecz inaczej
położonych w przestrzeni:
położonych w przestrzeni:
p-b-d,
p-b-d,
popełnianie błędów podczas
popełnianie błędów podczas
przepisywania tekstów.
przepisywania tekstów.
•
Trudności z opanowaniem poprawnej pisowni związane z
Trudności z opanowaniem poprawnej pisowni związane z
opóźnieniem rozwoju spostrzegania słuchowego dźwięków mowy
opóźnieniem rozwoju spostrzegania słuchowego dźwięków mowy
oraz opóźnieniem pamięci słuchowej i mowy: mylenie liter
oraz opóźnieniem pamięci słuchowej i mowy: mylenie liter
odpowiadających głoskom podobnym fonetycznie, trudności z
odpowiadających głoskom podobnym fonetycznie, trudności z
zapisywaniem zmiękczeń, mylenie głosek i-j, głosek nosowych ą-
zapisywaniem zmiękczeń, mylenie głosek i-j, głosek nosowych ą-
om, ę-en, nagminne opuszczenie, dodawanie, przestawianie,
om, ę-en, nagminne opuszczenie, dodawanie, przestawianie,
podwajanie liter i sylab, pisanie wyrazów bezsensownych, nasilone
podwajanie liter i sylab, pisanie wyrazów bezsensownych, nasilone
trudności podczas pisania ze słuchu.
trudności podczas pisania ze słuchu.
Wiek szkolny – powyżej 10 r. ż
Wiek szkolny – powyżej 10 r. ż
(od klasy IV)
(od klasy IV)
•
Obniżona sprawność ruchowa całego ciała
Obniżona sprawność ruchowa całego ciała
dziecko ma problem z nauczeniem
dziecko ma problem z nauczeniem
się jazdy na dwukołowym rowerze, wrotkach, łyżwach, niechętnie
się jazdy na dwukołowym rowerze, wrotkach, łyżwach, niechętnie
uczestniczy w zabawach ruchowych i lekcjach w-f.
uczestniczy w zabawach ruchowych i lekcjach w-f.
•
Obniżona sprawność ruchowa rąk; trudności z wykonywaniem
Obniżona sprawność ruchowa rąk; trudności z wykonywaniem
precyzyjnych ruchów w czasie zajęć szkolnych np. rysowaniem
precyzyjnych ruchów w czasie zajęć szkolnych np. rysowaniem
schematów.
schematów.
•
Trudności z rzucaniem piłki do celu i chwytaniem.
Trudności z rzucaniem piłki do celu i chwytaniem.
•
Uczeń brzydko i niechętnie rysuje, pisze mało czytelnie, zbyt mocno
Uczeń brzydko i niechętnie rysuje, pisze mało czytelnie, zbyt mocno
przyciska długopis, ręka się męczy, nie nadąża przepisywać tekst z
przyciska długopis, ręka się męczy, nie nadąża przepisywać tekst z
tablicy, nie nadąża z wykonywaniem prac pisemnych podczas
tablicy, nie nadąża z wykonywaniem prac pisemnych podczas
sprawdzianów.
sprawdzianów.
•
Używanie niepoprawnych sformułowań pod względem gramatycznym.
Używanie niepoprawnych sformułowań pod względem gramatycznym.
•
Trudności z poprawnym używaniem wyrażeń przyimkowych, opisujących
Trudności z poprawnym używaniem wyrażeń przyimkowych, opisujących
stosunki przestrzenne:
stosunki przestrzenne:
nad-pod, za-przed, wewnątrz-na zewnątrz.
nad-pod, za-przed, wewnątrz-na zewnątrz.
•
Trudności z różnicowaniem podobnych głosek, myli wyrazy zbliżone
Trudności z różnicowaniem podobnych głosek, myli wyrazy zbliżone
fonetycznie.
fonetycznie.
•
Trudności w operowaniu na cząstkach fonologicznych.
Trudności w operowaniu na cząstkach fonologicznych.
•
Trudności z językami obcymi: problemy z zapamiętywaniem słówek,
Trudności z językami obcymi: problemy z zapamiętywaniem słówek,
prawidłową wymową.
prawidłową wymową.
•
Trudności ze słuchaniem i z zapamiętywaniem instrukcji.
Trudności ze słuchaniem i z zapamiętywaniem instrukcji.
•
Trudności z szybkim przypominaniem sobie nazw,
Trudności z szybkim przypominaniem sobie nazw,
nazwisk, z właściwym używaniem wyrazów w
nazwisk, z właściwym używaniem wyrazów w
odpowiednim znaczeniu.
odpowiednim znaczeniu.
•
Trudności w przedmiotach szkolnych wymagających
Trudności w przedmiotach szkolnych wymagających
dobrej percepcji wzrokowej, spostrzegania przestrzeni i
dobrej percepcji wzrokowej, spostrzegania przestrzeni i
pamięci wzrokowej: przyroda – zła orientacja na mapie.
pamięci wzrokowej: przyroda – zła orientacja na mapie.
•
Mylenie znaków i symboli matematycznych takich jak
Mylenie znaków i symboli matematycznych takich jak
+ i x, znaków mniejszości i większości.
+ i x, znaków mniejszości i większości.
•
Problemy z figurami geometrycznymi.
Problemy z figurami geometrycznymi.
•
Trudności z interpretacją symboli i odczytywaniem
Trudności z interpretacją symboli i odczytywaniem
tabel.
tabel.
•
Mylenie kierunków lewo-prawo, góra-dół.
Mylenie kierunków lewo-prawo, góra-dół.
•
Trudności w starannym i prawidłowym zapisywaniu
Trudności w starannym i prawidłowym zapisywaniu
cyfr w odpowiednich kolumnach.
cyfr w odpowiednich kolumnach.
•
Zła orientacja na mapie, mylenie kierunków w
Zła orientacja na mapie, mylenie kierunków w
przestrzeni.
przestrzeni.
•
Odczytywanie liczb od prawej do lewej.
Odczytywanie liczb od prawej do lewej.
•
Trudności z zapamiętaniem terminów, dat w życiu codziennym.
Trudności z zapamiętaniem terminów, dat w życiu codziennym.
•
Problemy z określeniem chronologii zdarzeń, datowaniem wydarzeń.
Problemy z określeniem chronologii zdarzeń, datowaniem wydarzeń.
•
Ograniczona pamięć krótkoterminowa, trudności w uczeniu się
Ograniczona pamięć krótkoterminowa, trudności w uczeniu się
faktów.
faktów.
•
Trudności w zapamiętywaniu definicji, słownictwa, wyrazów.
Trudności w zapamiętywaniu definicji, słownictwa, wyrazów.
•
Trudności w formułowaniu następstwa myśli w mowie, planowaniu i
Trudności w formułowaniu następstwa myśli w mowie, planowaniu i
pisaniu wypracowań.
pisaniu wypracowań.
•
Trudności z odnalezieniem właściwego słowa.
Trudności z odnalezieniem właściwego słowa.
•
Trudności w natychmiastowym odpowiadaniu na pytanie.
Trudności w natychmiastowym odpowiadaniu na pytanie.
•
Wolniejsze automatyzowanie się procesu uczenia się.
Wolniejsze automatyzowanie się procesu uczenia się.
•
Trudności w pamięciowym opanowaniu tabliczki mnożenia, alfabetu.
Trudności w pamięciowym opanowaniu tabliczki mnożenia, alfabetu.
•
Trudności w zapamiętywaniu kolejności wykonywania czynności.
Trudności w zapamiętywaniu kolejności wykonywania czynności.
•
Trudności w zapamiętywaniem wierszy i terminów.
Trudności w zapamiętywaniem wierszy i terminów.
•
Przekręcanie nazw i nazwisk.
Przekręcanie nazw i nazwisk.
•
Trudności ze skupieniem uwagi przez dłuższy czas.
Trudności ze skupieniem uwagi przez dłuższy czas.
•
W sytuacji stresu liczne błędy podczas pisania, które uczeń jest w
W sytuacji stresu liczne błędy podczas pisania, które uczeń jest w
stanie dostrzec po pewnym czasie.
stanie dostrzec po pewnym czasie.
•
Trudności w robieniu więcej niż jednej rzeczy w tym samym czasie.
Trudności w robieniu więcej niż jednej rzeczy w tym samym czasie.
•
Nienadążanie w sytuacjach takich jak egzamin, test, klasówka.
Nienadążanie w sytuacjach takich jak egzamin, test, klasówka.
•
Trudności w czytaniu:
Trudności w czytaniu:
•
Opóźnione tempo opanowania czytania w
Opóźnione tempo opanowania czytania w
stosunku do rówieśników i dzieci o tym
stosunku do rówieśników i dzieci o tym
samym poziomie inteligencji.
samym poziomie inteligencji.
•
Czytanie wolne, niedokładne i niepłynne.
Czytanie wolne, niedokładne i niepłynne.
•
Czytanie poprawne pod względem
Czytanie poprawne pod względem
technicznym, ale bez zrozumienia.
technicznym, ale bez zrozumienia.
•
Czytanie na głos bardzo nieporadne,
Czytanie na głos bardzo nieporadne,
wywołuje silny lęk.
wywołuje silny lęk.
•
Mylne odczytywanie wyrazów o podobnej
Mylne odczytywanie wyrazów o podobnej
budowie w języku ojczystym i obcym.
budowie w języku ojczystym i obcym.
•
Odczytywanie wyrazów od tyłu.
Odczytywanie wyrazów od tyłu.
•
Niechęć do czytania.
Niechęć do czytania.
•
Pisanie – poprawność ortograficzna:
Pisanie – poprawność ortograficzna:
•
Zapisywanie wyrazu w różny sposób w tej samej pracy pisemnej.
Zapisywanie wyrazu w różny sposób w tej samej pracy pisemnej.
•
Opuszczanie, dodawanie i przestawianie liter w pracy.
Opuszczanie, dodawanie i przestawianie liter w pracy.
•
Opuszczanie, podwajanie sylab i wyrazów.
Opuszczanie, podwajanie sylab i wyrazów.
•
Mylenie liter podobnych, np.
Mylenie liter podobnych, np.
b-d-p-g, w-m-n-u, l-t-ł.
b-d-p-g, w-m-n-u, l-t-ł.
•
Pisanie – tworzenie tekstu:
Pisanie – tworzenie tekstu:
•
Trudności z pisaniem wypracowań, wolne tempo.
Trudności z pisaniem wypracowań, wolne tempo.
•
Trudności w poprawnym stosowaniu wyrazów.
Trudności w poprawnym stosowaniu wyrazów.
•
Niezbyt liczne błędy gramatyczne.
Niezbyt liczne błędy gramatyczne.
•
Trudności z pisaniem w języku obcym.
Trudności z pisaniem w języku obcym.
•
Trudności ze zmianą stylu pisania, aby dostosować się do
Trudności ze zmianą stylu pisania, aby dostosować się do
wymagań różnych nauczycieli.
wymagań różnych nauczycieli.
•
Pisanie – kaligrafia:
Pisanie – kaligrafia:
•
Odręczne pismo jest nierówne, niestaranne, mało czytelne.
Odręczne pismo jest nierówne, niestaranne, mało czytelne.
•
Pisanie może być dla ucznia czynnością żmudną, mozolną.
Pisanie może być dla ucznia czynnością żmudną, mozolną.
•
Zbyt wolne przepisywanie z tablicy.
Zbyt wolne przepisywanie z tablicy.
•
Wolne tempo pisania.
Wolne tempo pisania.
•
Szybkie męczenie się ręki.
Szybkie męczenie się ręki.
•
Trudności w szybkim sporządzaniu notatek podczas wykładu,
Trudności w szybkim sporządzaniu notatek podczas wykładu,
dziecko nie potrafi słuchać i pisać jednocześnie.
dziecko nie potrafi słuchać i pisać jednocześnie.