CZYNNOŚCI RATUNKOWE
Ocena ABC
Wywiad
Ocena mechanizmu
wypadku
Ocena przytomności
Rozpoznanie
Wezwanie pomocy
przytomn
y
bezpieczni
e
Działania według potrzeb
Ciągła ocena
poszkodowanego
Obserwacja
Badanie fizykalne
CZYNNOŚCI RATUNKOWE
Ocena ABC
Wywiad
Ocena mechanizmu
wypadku
Ocena przytomności
Rozpoznanie
Wezwanie pomocy
przytomn
y
bezpieczni
e
Działania według potrzeb
Ciągła ocena
poszkodowanego
Obserwacja
Badanie fizykalne
CZYNNOŚCI RATUNKOWE
Ocena ABC
Wywiad
Ocena mechanizmu
wypadku
Ocena przytomności
Rozpoznanie
Wezwanie pomocy
Działania według potrzeb
Ciągła ocena
poszkodowanego
Obserwacja
Badanie fizykalne
CZYNNOŚCI RATUNKOWE
Ocena ABC
Wywiad
Ocena mechanizmu
wypadku
Ocena przytomności
Rozpoznanie
Wezwanie pomocy
Działania według potrzeb
Ciągła ocena
poszkodowanego
Obserwacja
Badanie fizykalne
Mechanizm urazu
• Tępe:
– Zderzenie
– Upadek
– Uderzenie tępym
przedmiotem
• Przenikające:
– Pociski
– Noże
– Upadki na nieruchome
(umocowane) obiekty
Mechanizm urazu -
przykłady
• Mechanizm urazu kręgosłupa podczas
gwałtownego hamowania pojazdu / zderzenia
• Inne mechanizmy urazu kręgosłupa:
– Upadek z wysokości
– Skok do wody
– Porażenie prądem / piorunem
– Powieszenie
– Potrącenie
Mechanizm urazu -
przykłady
• Oznaki różnych mechanizmów tępych w wypadku komunikacyjnym
CZYNNOŚCI RATUNKOWE
Ocena ABC
Wywiad
Ocena mechanizmu
wypadku
Ocena przytomności
Rozpoznanie
Wezwanie pomocy
Działania według potrzeb
Ciągła ocena
poszkodowanego
Obserwacja
Badanie fizykalne
A (airway)
drożność dróg
oddechowych
B (breathing)
oddech
C (circulation)
oznaki krążenia
ABC
• A :
dźwięki wydobywające się z ust poszkodowanego
(chrapanie, bulgotanie, świst, charczenie)
• B :
oddech spokojny / szybki
(>5 oddechów / 10 sekund – stan zagrożenia życia)
• C :
kolor skóry, napięcie mięśni
CZYNNOŚCI RATUNKOWE
Ocena ABC
Wywiad
Ocena mechanizmu
wypadku
Ocena przytomności
Rozpoznanie
Wezwanie pomocy
Działania według potrzeb
Ciągła ocena
poszkodowanego
Obserwacja
Badanie fizykalne
• Czy pamiętasz co się stało?
• Co Ci dolega?
• Czy jesteś na coś chory?
• Czy przyjmujesz jakieś leki?
• Czy jesteś na coś uczulony?
CZYNNOŚCI RATUNKOWE
Ocena ABC
Wywiad
Ocena mechanizmu
wypadku
Ocena przytomności
Rozpoznanie
Wezwanie pomocy
Działania według potrzeb
Ciągła ocena
poszkodowanego
Obserwacja
Badanie fizykalne
• Zwróć uwagę na to czy Cię
dobrze widzi i słyszy.
•
Oceń:
– Świadomość
– Koncentrację
– Orientację
•
Zwróć uwagę na to, co i jak
mówi poszkodowany
CZYNNOŚCI RATUNKOWE
Ocena ABC
Wywiad
Ocena mechanizmu
wypadku
Ocena przytomności
Rozpoznanie
Wezwanie pomocy
Działania według potrzeb
Ciągła ocena
poszkodowanego
Obserwacja
Badanie fizykalne
• Głowa
• Szyja
• Klatka piersiowa
• Brzuch
• Miednica
• Kończyny dolne
• Kończyny górne
• Plecy
CZYNNOŚCI RATUNKOWE
Ocena ABC
Wywiad
Ocena mechanizmu
wypadku
Ocena przytomności
Rozpoznanie
Wezwanie pomocy
Działania według potrzeb
Ciągła ocena
poszkodowanego
Obserwacja
Badanie fizykalne
112 – CPR
999 – Pogotowie
Ratunkowe
998 – Straż Pożarna
997 – Policja
CZYNNOŚCI RATUNKOWE
Ocena ABC
Wywiad
Ocena mechanizmu
wypadku
Ocena przytomności
Rozpoznanie
Wezwanie pomocy
Działania według potrzeb
Ciągła ocena
poszkodowanego
Obserwacja
Badanie fizykalne
Postępowanie w zagrożeniach
• Okołourazowych
• Pochodzenia wewnętrznego
• Środowiskowych
• Toksycznych.
Postępowanie:
• Stabilizacja stanu
poszkodowanego
• Bez zbędnych ruchów
• Wsparcie psychiczne
• Komfort termiczny
• Zależne od rozpoznania
• Rany:
– Cięte
– kłute (punktowe)
– Szarpane
– Kąsane
– Darte
– Otarcia
– Tłuczone
– Miażdżone
– Postrzałowe
Zagrożenia
okołourazowe
• Rodzaje ran:
– Czyste
– Zanieczyszczone
• Postępowanie:
– Przyłożenie jałowego opatrunku na ranę i przymocowanie
go bandażem
Zagrożenia
okołourazowe
Krwotok
• Postępowanie:
– Unieść kończynę powyżej serca
– Opatrunek osłaniający / uciskowy
– Ucisk na tętnicę
– Opaska uciskowa jako ostateczność
– Postępowanie przeciwwstrząsowe
• Opatrunek ma być:
– Skuteczny
– Dostosowany do okolicy ciała
– Nie odcinać dopływu krwi poniżej miejsca założenia
Zagrożenia
okołourazowe
• Utrata krwi:
– 1 litr (dorosły)
– 0,5 litra (dziecko)
– 100 – 200 ml (niemowlę)
Stwarza zagrożenie dla życia!
Zagrożenia
okołourazowe
Wstrząs
• Zespół ciężkich zaburzeń ogólnoustrojowych powstałych
pod wpływem urazu, krwotoku, reakcji uczuleniowej lub
działania innych szkodliwych czynników, prowadzących
do ostrego zmniejszenia przepływu krwi przez ważne dla
życia narządy (mózg, serce, płuca, wątroba, nerki).
Zagrożenia
okołourazowe
• Wstrząs – objawy:
– blada, chłodna, wilgotna skóra
– uczucie niepokoju
– pobudzenie psychoruchowe przechodzące w apatię
– szybki, płytki i nierówny oddech
– słabo wyczuwalne tętno na tętnicach obwodowych
– słabo wyczuwalne tętno na tętnicach szyjnych - powyżej
100-120/min
– utrata przytomności
– Bezdech
– zatrzymanie czynności serca
Zagrożenia
okołourazowe
• Wstrząs – postępowanie:
– Odizolowanie od przyczyny
– Tamowanie krwotoków
– Stabilizacja poszkodowanego
– Pozycja leżąca na plecach z uniesionymi kończynami dolnymi
– Termoizolacja
– Wsparcie psychiczne
Zagrożenia
okołourazowe
Zagrożenia
okołourazowe
• Cechy obrażeń:
– Bolesność / tkliwość / mrowienie
– Deformacja
– Ograniczona / nieprawidłowa
ruchomość
– Nienaturalne położenie / długość
– Trzeszczenie
– Obrzęk
– Zmiana zabarwienia skóry
– Napięcie mięśni
– Niepokój, strach, panika, pocenie się
• Urazy głowy, szyi, kręgosłupa
– Unieruchomienie głowy, odcinka szyjnego kręgosłupa
– Jeśli obecna rana – opatrunek osłaniający
• Urazy klatki piersiowej
– Stabilizacja klatki piersiowej
– Jeśli obecna rana – opatrunek osłaniający – zastawkowy
– SPRAWDŹ PLECY!
Zagrożenia
okołourazowe
• Urazy brzucha
– Ugięcie nóg w kolanach
– Jeśli rana z wytrzewieniem – nie wpychać wnętrzności do jamy
brzusznej, opatrunek osłaniający (najlepiej zwilżony)
– SPRAWDŹ PLECY!
• Urazy miednicy
– Stabilizacja miednicy
– Jeśli obecna rana – opatrunek osłaniający
Zagrożenia
okołourazowe
• Urazy narządu ruchu
– Jeśli obecna rana – opatrunek osłaniający
– Stabilizuj w pozycji zbliżonej do fizjologicznej,
w razie konieczności w pozycji zastanej
– Unieruchom:
dwa sąsiadujące stawy (przy
złamaniach kości)
dwie sąsiadujące kości (przy
uszkodzonym stawie)
– Jeśli otwarte złamanie – stabilizuj wystającą kość
Zagrożenia
okołourazowe
•
Amputacja
– Opatrunek osłaniający / uciskowy na ranę
– Ucisk na tętnicę / założenie opaski uciskowej
– Postępowanie przeciwwstrząsowe, unieruchomienie
•
Amputowana część ciała
– Owinięcie w jałową gazę
– Umieszczenie w worku plastykowym, a tego w drugim worku
z wodą i lodem
– Przekazanie ekipie ratunkowej.
Zagrożenia
okołourazowe
•
Zmiażdżenie
– Opatrunek osłaniający na ranę
– Jeżeli od momentu wystąpienia ucisku minęło 10 minut, nie usuwać
ucisku przed udzieleniem pomocy medycznej
– Postępowanie przeciwwstrząsowe
•
Ciało obce w ranie
– Stabilizować, unieruchomić – NIE wyciągać!
– Opatrunek osłaniający na ranę
– Postępowanie przeciwwstrząsowe
Zagrożenia
okołourazowe
Oparzenie termiczne
(I, II, III stopnia)
Postępowanie
• Ocena powierzchni oparzenia
– poniżej 10% - schładzanie wodą 15 – 30 min. do ustąpienia bólu
– powyżej 10% - schładzanie wodą ok. 1 min. mokra gaza do ustąpienia
bólu
• Opatrunek jałowy
• Zabezpieczenie przed wychłodzeniem
Zagrożenia
okołourazowe
Oparzenie chemiczne
(I, II, III stopnia)
Postępowanie
• Usunięcie substancji chemicznej
• Zabezpieczenie substancji chemicznej
• Usunięcie odzieży, biżuterii
• Ocena powierzchni oparzenia
– poniżej 10% - schładzanie wodą 15 – 30 min. do ustąpienia bólu
– powyżej 10% - schładzanie wodą ok. 1 min. lub do usunięcia
substancji
• Opatrunek jałowy
• Zabezpieczenie przed wychłodzeniem
Zagrożenia
okołourazowe
Zagrożenia wewnętrzne
• Układ krążenia (zawał serca)
• Układ oddechowy (zadławienie, astma)
• Układu nerwowy (epilepsja, omdlenie)
Objawy
• Bóle w klatce
piersiowej
• Duszność
• Osłabienie
• Niepokój,
strach, panika
• Pocenie się
Postępowanie
• Pozycja półsiedząca
• Bez zbędnych ruchów
• Jeśli poszkodowany
ma swój lek, może go
sobie podać.
Przyczyna
Niedokrwienie mięśnia serca
Ostre stany sercowe
Objawy
• Krztuszenie
• Świsty
• Trudności z
oddychaniem
• Sinienie
• Sygnalizowanie
zadławienia
Postępowanie
• Zależy od stopnia
zadławienia
• Zapytaj: Zadławiłeś
się?
Przyczyna
Ciało obce w drogach oddechowych
Zadławienie
5 uderzeń między łopatki
Zadławienie - dorośli
Zachęcaj do kaszlu
Nieefektywny kaszel
Efektywny kaszel
5 uciśnięć nadbrzusza
Do momentu:
• Usunięcia ciała obcego
• Nieefektywnego kaszlu
Do momentu:
• Usunięcia ciała obcego
• Utraty przytomności
Zadławienie
5 uderzeń między łopatki
Zadławienie – dzieci (>1
r.ż.)
Zachęcaj do kaszlu
Nieefektywny kaszel
Efektywny kaszel
5 uciśnięć nadbrzusza
Do momentu:
• Usunięcia ciała obcego
• Nieefektywnego kaszlu
Do momentu:
• Usunięcia ciała obcego
• Utraty przytomności
• 5 wdechów ratunkowych
U NIEMOWLĄT po 5 UDERZENIACH MIĘDZY ŁOPATKI
wykonuje się
5 UCIŚNIĘĆ KLATKI PIERSIOWEJ!
Zadławienie
Objawy
• Świsty
• Trudności z
oddychaniem
• Sinienie
• Uporczywy kaszel
Postępowanie
• Odizolowanie od
przyczyny
• Zalecenie wykonywania
spokojnych wdechów
• Jeśli poszkodowany ma
swój lek, może go sobie
podać.
Przyczyna
Skurcz drzewa oskrzelowego na skutek stresu, reakcji
uczuleniowej
Astma
Astma
Objawy
• Sztywność ciała
• Drgawki ciała
• Utrata
przytomności
Postępowanie
•
Odizolowanie od przyczyny
•
Stabilizacja głowy i odcinka
szyjnego kręgosłupa
•
Kontrola ABC
•
Pozycja bezpieczna na boku
Przyczyna
Zaburzenia neurologiczne występujące na skutek silnych bodźców
stresowych, dźwiękowych, świetlnych
Epilepsja
Objawy
• Bezwładność ciała
• Krótkotrwała
utrata
świadomości
Postępowanie
• Uniesienie dolnych kończyn
powyżej poziomu serca
• Kontrola przytomności
• Kontrola ABC
Przyczyna
Niedotlenienie mózgu
Omdlenie
Objawy
• Niedowład
• Zaburzenie
mowy,
równowagi
• Silny ból głowy,
jakiego wcześniej
nie było
• Utrata
przytomności
Postępowanie
• Kontrola ABC
Przyczyna
Pęknięcie naczynia / niedokrwienie mózgu
Udar mózgu
Wychłodzenie
Postępowanie
• Zabezpieczenie przed dalszym wychłodzeniem
• Ściągnięcie mokrej odzieży
• Osuszanie
• Nie pocierać ciała
• Opatrunek jałowy
Zagrożenia
środowiskowe
Odmrożenie
(I, II, III stopnia)
Postępowanie
• Zabezpieczenie przed dalszym odmrożeniem
• Szybkie ogrzewanie (kąpiel wodna o temperaturze 40 – 42
0
C)
• Ściągnięcie mokrej odzieży
• Nie pocierać ciała
• Opatrunek jałowy
Zagrożenia
środowiskowe
Łagodne przegrzani
e
• Objawy: obrzęk, skurcze mięśni, omdlenie, tężyczka
• Postępowanie: podaż płynów, chłodzenie
Wyczerpanie upałem
• Objawy: skurcze mięśni, omdlenie, przyspieszony oddech,
pocenie się
• Postępowanie: podaż płynów, chłodzenie
Udar cieplny
• Objawy: wysoka temperatura ciała, dezorientacja, senność,
drgawki, pocenie się, słabość, nudności, wymioty
• Postępowanie: chłodzenie
Zagrożenia
środowiskowe
Ukąszenie, pogryzienie, użądlenie
• Objawy
– Bóle
– Podwyższona temperatura
– Duszność
– Obrzęk
– Ślady wejścia toksyny
– Osłabienie
– Niepokój, pocenie się
•Postępowanie
– Ocena przyczyny
– Zabezpieczenie
substancji
– Kontrola ABC
Zagrożenia
środowiskowe
Zatrucia
• Objawy
– Bóle w brzuchu
– Podwyższona temperatura
– Duszność
– Osłabienie
– Niepokój, pocenie się
• Postępowanie
– Zabezpieczenie substancji
– Kontrola ABC
Zagrożenia toksyczne
Postępowanie z
poszkodowanym
przytomnym
PYTANIA?
PODSUMOWANIE
• Właściwe przeprowadzone rozpoznanie
umożliwia określenie przyczyny wypadku i
prawdopodobnych obrażeń ciała.
• Prawidłowa ocena stanu poszkodowanego
umożliwia wiarygodne przekazanie informacji o
stanie poszkodowanego i wybór najwłaściwszego
postępowania.
• Ogólne zasady postępowania są stałe –
wymagają one modyfikacji w poszczególnych
przypadkach nagłych wewnętrznych czy
okołourazowych.
PODSUMOWANIE
Ocena ABC
Wywiad
Ocena mechanizmu
wypadku
Ocena przytomności
Rozpoznanie
Wezwanie pomocy
przytomn
y
bezpieczni
e
Działania według potrzeb
Ciągła ocena
poszkodowanego
Obserwacja
Badanie fizykalne
PIERWSZA POMOC
Bezpieczeństwo ratownika
Etyka
Psychologia
Prawo
BEZPIECZEŃSTWO
RATOWNIKA
• Kontakt z wydzielinami osoby poszkodowanej;
Ryzyko zakażenia HIV, HBV
Źródła wirusów:
• Krew
• Sperma
• Wydzielina pochwy
• Maź stawowa
• Płyn z opłucnej, otrzewnej,
osierdzia
• Płyn owodniowy
• Inne zawierające widoczną
domieszkę krwi
Wolne od tych patogenów są:
• Plwociny
• Wydzieliny z nosa
• Kał, mocz
• Pot
• Łzy
• Wymiociny
Warunek!
Brak widocznej domieszki krwi.
ETYKA
• Wdechy ratunkowe bez urządzenia
oddzielającego drogi oddechowe
poszkodowanego od naszych;
• Powikłane uszkodzenia ciała
spowodowane przez uciskanie klatki
piersiowej;
• Działania ratownicze w miejscu
niebezpiecznym.
Pierwsza pomoc - Czy mnie też dotyczy?
PSYCHOLOGIA
• Reakcja na stres podczas akcji ratunkowej i po jej zakończeniu.
• Wsparcie dla ratownika.
• Przekazywanie informacji rodzinie poszkodowanego.
PRAWO
Art. 162 Kodeksu Karnego
§ 1
Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim
niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu
nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby
na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2
Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne
poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest
niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej.
Art. 96 Kodeks wykroczeń
Każdy uczestnik ruchu drogowego widząc wypadek jest zobowiązany do
udzielenia
pierwszej pomocy poszkodowanym w przeciwnym razie podlega karze grzywny
lub pozbawienia prawa jazdy.
• Kto zauważy osobę lub osoby znajdujące się w
bezpośrednim niebezpieczeństwie utraty życia
lub zdrowia zobowiązany jest udzielić pierwszej
pomocy.
• Ratowanie życia to działanie w stanie wyższej
konieczności, a to wyłącza tzw. karną
bezprawność czynu
• Każdy ma moralny i prawny obowiązek
udzielenia pierwszej pomocy osobie
znajdującej się w stanie zagrożenia
życia.
PRAWO
DZIĘKUJĘ
RAT
LINE
Szkolenia pierwszej pomocy i ratownictwa
medycznego
Sprzedaż i wypożyczanie sprzętu medycznego
Zabezpieczenia medyczne imprez
40-014 Katowice e-mail:
ratline@vp.pl
NIP:
628-209-41-49
ul. Stanisława 9 tel.: 509-338-741 REGON:
120422656
www.ratline.
pl