Dr n. med. Bogusław Bucki
Zaburzenia czynnościowe
Zaburzenia czynnościowe
przewodu pokarmowego
przewodu pokarmowego
Biegunki ostre
Biegunki ostre
Instytut Dietetyki
PWSZ w Nysie
Dr n. med. Bogusław Bucki
Zaburzenia czynnościowe
Zaburzenia czynnościowe
przewodu pokarmowego
przewodu pokarmowego
Biegunki ostre
Biegunki ostre
Instytut Dietetyki
PWSZ w Nysie
Biegunka ostra
Rozpoznawana jest jeżeli:
- trwa do 10 dni
- 3 lub więcej stolców na dobę
- stolec patologiczny (krew, śluz, ropa)
- obj. stolców u niemowląt > 10 g / kg
mc / d
- obj. stolców u dzieci starszych jest
> 200 g / d
Przyczyny biegunki ostrej
Zakażenie wirusowe (ok. 50%)
- głównie z rodziny rotawirusów
Zakażenie bakteryjne
- Salmonella
- Schigella
- Enterobacter cloace (E.coli)
- Yersinia enterocolitica
- Staphylococcus aureus
Przyczyny biegunki ostrej
Inwazje pasożytnicze
- Giardia lamblia
„
Zatrucia” pokarmowe
Leki
- antybiotyki
- środki przeczyszczające
Biegunka wirusowa
Uszkodzenie enterocytów
- wtórne obniżenie disacharydaz,
- upośledzone wchłanianie glukozy
- upośledzone wchłanianie sodu
Enterotoksyna NSP4 wywołuje sekrecję
- wody
- elektrolitów
Objawy biegunki wirusowej
- wodniste stolce,
- wymioty (w ok. 90%),
- nieżyt górnych dróg
oddechowych,
- łagodny przebieg.
Strategia postępowania
w biegunce ostrej
Wywiad
(czas, obecność krwi, ropy,…),
Ocena stanu odwodnienia,
Bilans płynowy
( ważenie pieluchy,
wymioty, …)
Decyzja o leczeniu
(szpital, dom)
Odwodnienie
Iº
Lekkie -
ubytek masy ciała ≤ 5%
- dziecko spokojne, przytomne
,
-
skóra i gałki oczne prawidłowo napięte,
- podczas płaczu łzawi,
- błony śluzowe wilgotne,
- brak oznak pragnienia,
Niedobór płynów ok. 50 ml / kg mc.
Odwodnienie
IIº
Umiarkowane
-
ubytek masy ciała 5 - 10%
- dziecko niespokojne, pobudzone
-
gałki oczne zapadnięte,
- skóra małoelastyczna,
- brak łzawienia,
- błony śluzowe suche,
- spragnione, pije łapczywie
Niedobór płynów ok. 50 - 100 ml/kg
mc.
Odwodnienie
IIIº
Ciężkie / toksyczne
- dziecko podsypiające, nieprzytomne, wiotkie,
-
gałki oczne głęboko zapadnięte, suche,
- skóra plastyczna, mało elastyczna
- brak łzawienia,
- śluzówki suche, spękane,
- pije słabo, niezdolne do samodzielnego picia
Niedobór płynów ≥ 100 ml / kg mc.
Zapotrzebowanie płynowe
Noworodki < 10 doby życia.
- wcześniaki:< 1500 g. 100 – 150 ml
/kg /d.
> 1500 g. 150 ml /kg /d.
- hipotroficzne:
< 1500 g. 150 ml /kg /d.
> 1500 g. 150 - 200 ml /kg /d.
- donoszone : 80 -100
ml /kg /d
Zapotrzebowanie płynowe
Noworodki i niemowlęta > 10 doby
< 10 kg
100 -150 ml /kg /dobę
Niemowlęta > 10 kg mc
1000 ml. + 50 ml. / kg
>
10 kg mc.
Dzieci starsze > 20 kg mc
1500 ml. + 20 ml. / kg > 20 kg mc.
Postępowanie
Koncepcja leczenia drogą płynów
doustnych
- aktywny, sprzężony z biernym
wchłanianiem wody transport sodu (Na)
i glukozy w jelicie cienkim.
Stosowane płyny nie powinny zawierać więcej
niż
60 mmol / l sodu (Na)
Postępowanie
Koncepcja leczenia drogą płynów
doustnych
- stężenie glukozy w doustnym płynie
nawadniającym wynoszące 20 - 30 g / l
zapewnia maksymalne wchłanianie
wody i sodu.
Stężenie glukozy >165 mmol / l może wywołać
biegunkę osmotyczną
Postępowanie
Nawadnianie drogą doustną
DPN – Doustny Płyn Nawadniający
- Natrii chlorati (NaCl) 0,3 g
- Kalii chlorati (KCl)
0,3 g
- Natrii bicarbonici0,5 g
- Glucosi / sacharosi
5,0 g
Agua 200 ml
, zawiera ok. 56 mmol/l
Na
Postępowanie
Nawadnianie drogą doustną
P
łynem doustnym przygotowanym w
domu
Sól (NaCl) 0,9 g
Sacharoza
4,0 g
Woda 200 ml
zawiera ok. 56 mmol / l (Na)
Płyn powinien być tak słony jak łzy
Postępowanie
Nawadnianie / rehydratacja
„Przerwa wodna” przez ok. 4 godz.,
-
podajemy 50 - 100 ml / kg mc. płynu
nawadniającego, po tym czasie;
- kontynuować żywienie naturalne,
karmienie
piersią.
- żywienie sztuczne wymaga dodatkowej
podaży 100 – 200 ml wody.
Postępowanie
Nawadnianie / rehydratacja
Kontynuacja nawadniania w ilości
100 ml / kg mc. / dobę, do czasu
ustąpienia objawów,
-
po każdym stolcu powinno się podać
dodatkowo 10 – 20 ml / kg mc. DPN.
Postępowanie
Nawadnianie / rehydratacja
Ocena prawidłowego nawadniania:
- diureza ≥ 2,0 ml / kg mc. / godz.
- ustępowanie objawów klinicznych
odwodnienia,
- poprawa stanu ogólnego.
Postępowanie
Nawadnianie / rehydratacja
W przypadku obecności wymiotów:
- częste podawanie płynów co 2 – 5
min.,
- płyny zimne,
- objętość 5 – 10 ml.
Postępowanie
wspomagające
Marchwianka :
- woda,
- energia,
- substraty do produkcji, w procesie
fermentacji, kwasów tłuszczowych
krótkołańcuchowychh,
h
- odżywiają enterocyty, ułatwiają wchłanianie wody i
sodu,
- niestandaryzowany skład elektrolitowy,
- azotany i azotyny
Postępowanie
wspomagające
Kleik ryżowy / „ryż na wodzie”
- polimer glukozy
( uzupełnienie nawadniania )
Smecta (glikokrzemian),
- poprawia spoistość stolca,
- zmniejsza wchłanianie elektrolitów
Cholestyramina,
- wiąże toksyny i kwasy żółciowe,
- może wywołać kwasicę, hiperchloremię,
niedrożność jelit
Wskazania do intensyfikacji
leczenia
- Biegunka > 10 ml / kg mc. / godz.,
- Wymioty,
- Nasilające się objawy odwodnienia,
- Niechęć do picia,
- Zapalenie jamy ustnej,
- Ograniczenie świadomości, śpiączka,
- Objawy niedrożności p. pokarmowego.
Żywienie
Wczesna realimentacja po rehydratacji.
Niemowlęta i małe dzieci:
- zupy,
- niesłodzone soki owocowe,
- napoje mleczne ( jogurtowe),
- kleik na ryżu.
Zalecane jest aby w okresie realimentacji unikać
potraw
zawierających gluten!
Żywienie
Wczesna realimentacja po rehydratacji.
Dzieci starsze:
- chude mięso,
- ryby,
- jaja,
- przetwory mleczne (jogurtowe),
- gotowane jarzyny,
- banany,
- skrobia.
Żywienie
Dodatkowe zalecenia:
- Dieta bogato energetyczna i
łatwostrawna
- podczas choroby wchłania się od 60 – 80 % kalorii,
- podczas rekonwalescencji 80 – 90 % kalorii,)
- Skrobia ( gotowana kasza, ryż)
- Oleje roślinne.
Żywienie
Dodatkowe zalecenia:
- Sok jabłkowy i inne soki owocowe - słodzone,
- Napoje słodzone (Coca Cola)
( ze względu na dużą zawartość cukrów prostych i wysoką
osmolalność
ok. 700 mOsm/l, 550 mOsm/l, mogą nasilać biegunkę –
„biegunka osmotyczna”)
- Nietolerancja mleka
( „kwaśne stolce” pH < 5, wodniste, wymagają wprowadzenia do
diety jogurtów lub mieszanek o obniżonej zawartości laktozy.)