•
Postępująca deregulacja sektora finansowego
•
Zmniejszenie ochrony państwa nad rynkiem
finansowym
•
Liberalizacja rynków finansowych
•
Wzrastająca konkurencja na rynku finansowym
1.
Fuzje
2.
Przejęcia
Forma współpracy między firmami, które
powzięły
postanowienie
o
wspólnym
prowadzeniu działalności, dzięki integracji i
połączeniu swoich zasobów i umiejętności.
Rodzaje:
a)
Rozwiązanie obu spółek i stworzenie nowego
przedsiębiorstwa, które powstaje z połączenia
aktywów i kapitałów obu firm
b)
Inkorporowanie (przyłączenie) jednego z
przedsiębiorstw do drugiego
Transfer kontroli, czyli przeniesienie kontroli
nad
działalnością
gospodarczą
przedsiębiorstwa z jednej grupy inwestorów
na drugą.
Rodzaje:
a)
Przyjazne
b)
Wrogie
„Fuzja, przejęcie lub współpraca strategiczna
dwóch lub kilku banków w celu zachowania lub
wzmocnienia konkurencyjności rynkowej”
S. Lachowski, Niezwykłe przyspieszenie, „Bank”, 1998, nr 1, s.34
„Wszelkie przedsięwzięcia polegające na łączeniu
dwóch lub więcej banków w jedną organizacyjną
całość lub tworzeniu zespołu banków powiązanych
kapitałowo, współdziałających ze sobą i
prowadzących wspólną politykę”
B. Kosiński, Konsolidacja kapitałowa w sektorze bankowym, „Bank i Kredyt”,
2000, nr10, Bankowe ABC, nr66, s.1
Analizując najczęściej przytaczane definicje
można zauważyć, że w każdym przypadku
konsolidacja sektora bankowego jest
pojmowana szeroko i uwzględnia całokształt
procesów przejęć oraz połączeń, których
efektem powinno być ogólnie pojęte
wzmocnienie pozycji konkurencyjnej banku.
1.
Klasyczne fuzje dwóch lub kilku
samodzielnych banków, u których podstaw
leży decyzja o połączeniu sił w celu
skutecznej realizacji przyjętej strategii.
2.
Przejmowanie przez bank większy i
silniejszy, np. w drodze zakupu, instytucji
mniejszej i słabszej kapitałowo.
3.
Zakup udziałów w kapitale akcyjnym banku
przez bank dostatecznie silny kapitałowo w
wysokości pozwalającej na aktywny wpływ
na strategię i politykę operacyjną oraz
obsadę stanowisk kierowniczych.
4.
Tworzenie bankowych holdingów i grup
kapitałowych, tzn. zespołów podmiotów w
których jednostka dominująca posiada
kluczowe pakiety akcji jednostek
podporządkowanych.
Przez
holding bankowy
rozumie się taką
formę współpracy, w której jednostką
dominującą jest spółka holdingowa
nieprowadząca działalności bankowej, a
zarządzająca pakietami akcji jednostek
podporządkowanych.
Kapitałowa grupa bankowa
zaś to zespół
złożony z banku dominującego,
posiadającego kluczowe pakiety akcji, oraz
banków podporządkowanych.
5.
Tworzenie się konglomeratów finansowych
polegające na tworzeniu szczególnego
rodzaju grup bankowych, w których skład,
oprócz banków depozytowo-kredytowych,
wchodzą banki inwestycyjne oraz
instytucje ubezpieczeniowe.
6.
Zrzeszanie się małych banków, np.
spółdzielczych, lokalnych kas
oszczędnościowych, w celu prowadzenia
współpracy z bankiem dużym.
1.
Tworzenie sojuszy przez przyjazne zakupy
mniejszościowych pakietów właścicielskich.
2.
Tworzenie grup bankowych przez nabywanie
mniejszościowych pakietów właścicielskich
o charakterze strategicznym.
3.
Transgraniczne przejęcia mniejszych
banków przez większe.
4.
Narodowe fuzje lub przejęcia banków w celu
zdominowania rynku krajowego.
5.
Fuzje tworzące międzynarodowe giganty.
Klasyfikacja:
a)
techniczne i operacyjne
b)
rynkowe i marketingowe
c)
finansowe
d)
menadżerskie
•
konkurencję ze strony innych banków oraz
instytucji parabankowych i niebankowych
•
globalizację i liberalizację rynków
finansowych
•
zmiany w otoczeniu gospodarczym na skutek
wdrażania innowacji technologicznych
•
rozszerzenie bazy klientów i zwiększenie ich
zdolności wyboru konkurencyjnych źródeł
finansowania lub lokat finansowych
•
zagrożenie upadłością banków o trudnej
sytuacji finansowej
•
potrzebę reorganizacji i restrukturyzacji
instytucji finansowych
•
możliwości osiągnięcia przez banki korzyści
wynikających z synergii
•
nacisk właścicieli banków na polepszenie
efektywności finansowej, zwłaszcza zwrotu z
kapitału
•
działania władz kształtujących politykę
gospodarczą
•
relatywnie niską cenę zakupu w stosunku do
kosztów inwestycji odtworzeniowych czy
tworzenia nowych instytucji lub sieci
•
łatwy dostęp do źródeł finansowania tych
transakcji dzięki posiadaniu nadwyżek
wolnych środków pieniężnych lub dobrej
koniunkturze na rynku kapitałowym
•
nie mają odpowiednich zasobów, pozwalających
na zmianę polityki w trakcie cyklu
koniunkturalnego
•
nie posiadają licznego personelu, którego
kwalifikacje pozwalałyby na głębokie zmiany
zarówno w działalności pożyczkowej, jak i
lokacyjnej
•
nie dysponują odpowiednimi środkami na
szkolenie personelu w takim samym stopniu jak
mogą to robić duże banki
•
brak jest także zasobów finansowych, które
pozwoliłyby na sprostanie wzrastającemu
popytowi na kredyty ze strony rozwijających się
pożyczkobiorców
W praktyce operacjom konsolidacyjnym
towarzyszą zwykle wysokie koszty,
wynikające z przeprowadzonych zmian
organizacyjnych i kadrowych, zmian
technicznych, odpraw dla zwalnianych załóg,
przystosowania zespołu pracowników do
nowych rozwiązań.
Klasyfikacja:
1.
Transakcyjne
, ponoszone na usługi doradcze,
obsługę prawną przedsięwzięcia, prowizje dla
banków inwestycyjnych, itp..
2.
Jednorazowe koszty finansowe integracji
,
związane z prowadzeniem procesu przejęcia,
koszty redukcji, harmonizacji procesów.
3.
Niejednorazowe koszty finansowe,
będące
wydatkami rozłożonymi w czasie i ponoszonymi w
celu zintegrowania łączących się podmiotów.
4.
Koszty zasobów ludzkich
, wynikające z utraty
produktywności pracy związanej z implementacją
planu integracji
•
Podział instytucji finansowych:
–
Depozytowe (banki)
–
Banki specjalistyczne
–
Firmy ubezpieczeniowe
Lata 1980/1990 eliminacja
regulacji
–
Garn-ST. Germain Depository Act
–
Competetive Equality Banking Act
–
Riegel-Neal Interestate Banking and Branching
Efficiency Act
–
Financial Act Modernization
•
1990-1999 liczba banków zmniejszyła się z
15304 do 10070
•
Towarzyszył temu wzrost wielkości instytucji
finansowych mierzonej wartością aktywów
oraz udziałem w rynku
Rokiem wzmożonej aktywności był rok 1995
−
Odnotowano 493 krajowe transakcje M&A
W 1999 roku – 30 transakcji transgranicznych
W 1998 roku wartość transakcji krajowych wyniosła
372 mld USD, a w 1999 transakcji
transgraniczncych 32 mld USD
•
1995-Cahse Manhattan Corporation i Chemical
Banking Corporation
–
Aktywa nowej instytucji wyniosły 300 mld USD
–
Stał się jednym z największych banków na świecie
1998 – Citicorp i Travellers Group Inc
–
Powstał konglomerat oparty na 3 fialarach :
Bankowość detaliczna, inwestycyjna i
działalność ubezpieczeniowa
–
komplementarność usług oferowanych
przez obie instytucje
–
700 mld USD aktywów
–
Efekt synergii operacyjnej oraz efekt
dywersyfikacji
Brak banku o charakterze ogólnokrajowym
◦
Bank America – wybrzeże zachodnie
◦
Nations Bank – południowy wschód
◦
Bank One- region centralny
◦
Chase Manhattan – region Nowego Jorku i
północny wschód
◦
First Union Corp – wschodnie wybrzeże
•
1990-1996 sytuacja japońskich banków ulegała
pogorszeniu
•
Mała efektywność oraz niska jakość
oferowanych produktów
•
1996- deregulacja rynków kapitałowych
•
1998 – zniesienie zakazu tworzenia struktur
holdingowych w sferze usług finansowych
•
Od 2000 roku nasilenie procesów fuzji i przejęć
pomiędzy bankami funkcjonującymi w tym
samym segmencie rynku bankowego
•
Problemem są oszczędności kosztowe odłożone
w czasie
1996- fuzja Mitsubishi Bank oraz Bank of
Tokyo
•
600 mld USD aktywów
•
Obniżka kosztów działania wynikiem racjonalizacji
sieci placówek i redukcji etatów
2000 – powstał holding finansowy DKB Fuji Bank IBJ
-jeden z największych banków na świecie pod
względem aktywów
•
Unia walutowa jako finalizacja procesu
deregulacji
•
Znaczne rozdrobnienie instytucji
finansowych
•
Duże zaangażowanie państwa jako
właściciela banków
•
W ostatnich latach XX wieku intensywne
nasilenie fuzji i przejęć w Europie Zachodniej
•
1. Integracja kapitałowa z innymi bankami
2. Integracja z firmami ubezpieczeniowymi
2 kierunki geograficzne:
I. w ramach UE ( wewnątrz danego kraju)
II. Geograficzna ekspansja na rynki
rozwijające się
•
W 1999 r. w krajach europejskich miało
miejsce 414 przejęć krajowych, 27 w
krajach UE oraz 56 w krajach spoza UE
•
W 80% transakcji były zaangażowane
głównie banki niemieckie, włoskie,
francuskie i austriackie
•
Konsolidacja regionalna: HVB Group, KBC,
Unicredito Italiano, Nordea
•
W przyszłości będą miały miejsce fuzje i
przejęcia przede wszystkim w wymiarze
międzynarodowym
•
Proces prywatyzacji rozpoczęty, gdzie
sprzedającym był na ogół Skarb Państwa
•
1993- AIB European Investments zakupił
Wielkopolski Bank Kredytowy S.A.
•
1994- Bayerische Hypound und
Vereiensbank AH – BPH S.A.
•
1996-BIG Bank Gdański S.A. (fuzja)
•
1996- Polski Bank Rozwoju S.A.- BRE S.A.
(fuzja)
1. do 1996 r. fuzje i przejęcia sanacyjne
2. Od 1997 do 1999 – fuzje i przejęcia
podmiotów w dobrej sytuacji ekonomicznej
oraz konsolidacja administracyjna
3. Od 1999 r. – konsolidacja właścicielska,
będąca wynikiem przejmowania banków
polskich przez kapitał zagraniczny
•
Od 1999 ma miejsce jeszcze jeden szczególny
rodzaj fuzji
– HypoVereinsbanku z z Bankiem Przemysłowo-Handlowym
– Citibank Poland z Bankiem Handlowym
– ING z Bankiem Śląskim
Od 2000 roku decyzję często podejmowane są za granicą:
-w sytuacji zakupu 2 banków polskich przez tego samego
inwestora strategicznego ( Wielkopolski Bank Kredytowy
z Bankiem Zachodnim)
-łączenie się 2 banków zagranicznych posiadających
większościowe pakiety w bankach w Polsce ( BPH z PBK)
W 2002 r. Dominet dokonał zakupu akci Cuprum Banku, a
Nordea przejęła LG Petrobank
• Wzrost udziału w kapitalizacji giełdy
• Wzrost koncentracji usług bankowych
• Mimo skoncentrowanej grupy największych
banków daje się zauważyć duże
rozproszenie
• Pekao S.A. z BPH jako efekt połączenia
UniCredito z HVB
•
Do struktur Banku
SA została
przyłączona część Centrali Banku BPH wraz z
285 Oddziałami, a także Centra Korporacyjne
wraz ze wszystkimi klientami korporacyjnymi,
część Biura Maklerskiego, placówki
partnerskie oraz spółki zależne, z wyjątkiem
BPH TFI
• Plany kupna AIG Bank przez PKO BP
• Przejęcie przez Barclays części
inwestycyjnej Lehman Brothers
• Przejęcie Bear Stearns przez JP Morgan
• Kupno Merrill Lynch przez Bank of America
