Socjalizacja 

nauczyć się żyć w 

społeczeństwie

5.06.21

Socjalizacja

 

 

Nasza struktura biologiczna nie zapewnia nam 

Nasza struktura biologiczna nie zapewnia nam 

człowieczeństwa

człowieczeństwa

 

 

Najbardziej podstawowe ludzkie zdolności, takie jak 

Najbardziej podstawowe ludzkie zdolności, takie jak 

rozróżnianie dźwięków, rozumienie 

rozróżnianie dźwięków, rozumienie 

i posługiwanie się gestami, chodzenie, mówienie, reagowanie na 

i posługiwanie się gestami, chodzenie, mówienie, reagowanie na 

innych ludzi, 

innych ludzi, 

są w znacznym stopniu wyuczone

są w znacznym stopniu wyuczone

. 

. 

Socjalizacja to złożony, wielostronny proces uczenia się, dzięki 

Socjalizacja to złożony, wielostronny proces uczenia się, dzięki 

któremu człowiek, istota biologiczna, staje się istotą społeczną, 

któremu człowiek, istota biologiczna, staje się istotą społeczną, 

członkiem określonego społeczeństwa 

członkiem określonego społeczeństwa 

i reprezentantem określonej kultury.

i reprezentantem określonej kultury.

5.06.21

Zadania socjalizacji

W toku socjalizacji człowiek poznaje 

W toku socjalizacji człowiek poznaje 

i przyswaja sobie:

i przyswaja sobie:

 

 

Umiejętności 

Umiejętności 

 

 

Normy i wzory zachowań

Normy i wzory zachowań

 

 

Wartości

Wartości

 

 

Umiejętności posługiwania się 

Umiejętności posługiwania się 

rozmaitymi przedmiotami

rozmaitymi przedmiotami

MECHANIZMY 
SOCJALIZACJI

5.06.21



Naśladowanie – związane z obserwowaniem zachowań a 

następnie odwzorowywaniem ich 



Identyfikacja – odnoszenie się do wzorów osobowych, 

autorytetów, idoli 



Internalizacja – przyswajanie elementów kultury, które w 

tym procesie przekształcają się w prywatne, indywidualne 

przekonania, poglądy, motywacje, aspiracje, predyspozycje, 

kanony moralne itp. 



Wychowanie – stosowanie tzw. wzmocnień pozytywnych i 

negatywnych (nagród i kar) by nauczyć tych sposobów 

zachowań i umiejętności, które są oczekiwane od jednostki 

w danej zbiorowości

5.06.21

Zasady socjalizacji

1. Wczesna socjalizacja ma znacznie większy wpływ na 

1. Wczesna socjalizacja ma znacznie większy wpływ na 

formowanie się naszych ludzkich cech aniżeli późniejsza.

formowanie się naszych ludzkich cech aniżeli późniejsza.

2. Interakcja z osobami ważnymi  - takimi, z którymi 

2. Interakcja z osobami ważnymi  - takimi, z którymi 

nawiązujemy związek emocjonalny – ma na nas o wiele większy 

nawiązujemy związek emocjonalny – ma na nas o wiele większy 

wpływ aniżeli z pozostałymi ludźmi.

wpływ aniżeli z pozostałymi ludźmi.

3. Długotrwałe związki z innymi ludźmi mają większy wpływ na 

3. Długotrwałe związki z innymi ludźmi mają większy wpływ na 

naszą osobowość aniżeli krótkie i przypadkowe.

naszą osobowość aniżeli krótkie i przypadkowe.

5.06.21

Rodzaje socjalizacji

1. 

1. 

Socjalizacja pierwotna

Socjalizacja pierwotna

 

 

– człowiek przechodzi ją w dzieciństwie

– człowiek przechodzi ją w dzieciństwie

2. 

2. 

Socjalizacja wtórna

Socjalizacja wtórna

 

 

– wprowadza człowieka w poszczególne 

– wprowadza człowieka w poszczególne 

segmenty życia

segmenty życia

3. 

3. 

Resocjalizacja

Resocjalizacja

 

 

– przebudowa osobowości i zmiana 

– przebudowa osobowości i zmiana 

tożsamości

tożsamości

Pozycja społeczna



sposób usytuowania człowieka w zbiorowości. We 
współczesnym społeczeństwie każdy człowiek należy do 
wielu zbiorowości i w każdej z nich zajmuje jakąś 
pozycję: w rodzinie może być ojcem czy dzieckiem, w 
szkole – nauczycielem, uczniem, woźnym, w szpitalu – 
lekarzem, pacjentem, w klubie sportowym – 
zawodnikiem, kapitanem, trenerem. 



Każdy człowiek zajmuje w swoim życiu wiele pozycji 
(jednocześnie lub kolejno) – tyle, do ilu zbiorowości 
należy. 

5.06.21

Rola społeczna

Zbiór praw i obowiązków wiążących 

Zbiór praw i obowiązków wiążących 

każdego, kto zajmuje daną pozycję 

każdego, kto zajmuje daną pozycję 

społeczną, bez względu na cechy osobiste.

społeczną, bez względu na cechy osobiste.

ELEMENTY KONSTRUOWANIA ROLI:

• zachowania nakazane
• zachowania zakazane
• margines swobody

 

 

Role przypisane i osiągane

Role przypisane i osiągane

5.06.21

Pozycja a rola społeczna

5.06.21

Partnerzy roli

Wzory osobowe

5.06.21



Zespół cech idealnych, jakie jednostka winna 

okazywać oraz zespół idealnych zachowań, 
które powinny odpowiadać tym cechom, jak 
również konkretna postać, która w swym 
postępowaniu ów wzór w maksymalnym 
stopniu realizuje. 

Stereotypy

5.06.21



Funkcjonujący w świadomości społecznej 

skrótowy, uproszczony i zabarwiony 
wartościująco obraz rzeczywistości odnoszący 
się do rzeczy, osób, grup społecznych, 
instytucji itp., utrwalony przez tradycję i nie 
ulegający zmianom.