WZORCE POSTAWNO - LOKOMOCYJNE W MÓZGOWYM PORAŻENIU DZIECIĘCYM

WZORCE

POSTAWNO – LOKOMOCYJNE

W MÓZGOWYM PORAŻENIU

DZIECIĘCYM

DIPLEGII SPASTYCZNEJ

Mózgowe porażenie

dziecięce

To zespół charakteryzujący się

przewlekłymi zaburzeniami

czynności ośrodkowego neuronu

ruchowego, będącego

następstwem uszkodzenia mózgu

w czasie jego rozwoju. Zaburzenia

nie postępują, ale ich obraz

zmienia się w miarę rozwoju

i dojrzewania OUN.



Spontaniczny rozwój dziecka z mpd

zostaje zakłócony wskutek

samoistnego kompensowania

niedostatków posturalnych i

ruchowych określanych mianem

wzorców kompensacyjnych.



Stopień nieprawidłowości zachowań

posturalnych i ruchowych zależny

jest od aktywności kompensacyjnych

mechanizmów antygrawitacyjnych.

WZORCE

KOMPENSACYJNE

Występujące łącznie, w postaci

kompensacyjnych

przemieszczeń poszczególnych

segmentów ciała, cechy

determinujące postawę

i lokomocję dziecka z mpd,

obserwowane po osiągnięciu

przez niego pozycji pionowej.

Wzorce kompensacyjne

w diplegii spastycznej

Mogą występować obustronnie w postaci

symetrycznego rozkładu [AA, PP] co ma

związek z globalną synergią. Jednak

u dzieci z diplegią spastyczną mimo

„symetrycznego” niedowładu

obejmującego obie kkd zawsze mamy

doczynienia z asymetrią funkcjonalną,

ponieważ jedna z kd jest zawsze

„lepsza”, a druga „gorsza”, zwykle

jednak kd lepsza w fazie podporu jest

gorszą w fazie wymachu.

Kompensacyjne wzorce

posturalne [kwp]

diplegii spastycznej



Antygrawitacyjny z symetrycznym

rozkładem kwp – A/A;



Prograwitacyjny z symetrycznym

rozkładem kwp – P/P;



Mieszany z asymetrycznym

rozkładem kwp – A/P lub P/A.

Charakterystyczna cecha

wzorców kompensacyjnych

diplegii spastycznej

Tendencja do nawykowego

przeciążania lub odciążania kkd

(jednej lub obu), czyli

„uległość” wobec grawitacji lub

przeciwstawianie się jej. Stąd

też wzorce te określamy jako

prograwitacyjne

i antygrawitacyjne.

KOMPENSACYJNE MECHANIZMY

POSTURALNE



O ich charakterze decyduje rozkład

antygrawitacyjnych

i prograwitacyjnych kompensacyjnych

wzorców posturalnych;



Na ich podstawie wyróżniono oraz

scharakteryzowano 3 kompensacyjne

typy posturalne zgodne z rozkładem

kompensacyjnych wzorców

posturalnych.

KOMPENSACYJNE

TYPY POSTURALNE

Służą do zastępczej

stabilizacji ciała

w płaszczyźnie strzałkowej

zgodnie

z rozkładem

kompensacyjnych wzorców

posturalnych.

KOMPENSACYJNE

TYPY POSTURALNE



Objawiają się charakterystyczną sylwetką ciała i

różnią się w zakresie podstawowych parametrów

określających usytuowanie poszczególnych

segmentów ciała w swobodnej pozycji stojącej,

mianowicie:

•

pozycją tułowia w przestrzeni;

•

kształtem przednio-tylnych krzywizn kręgosłupa;

•

rozkładem masy ciała na płaszczyźnie podparcia;

•

usytuowaniem miednicy, stawów biodrowych,

kolanowych i pozycją stóp.

KOMPENSACYJNE

TYPY POSTURALNE



Typ o lordotycznej sylwetce ciała

i symetrycznym rozkładzie kompensacyjnych

wzorców posturalnych – anty/antygrawitacyjny;



Typ o kifotycznej sylwetce ciała,

z obustronnym, symetrycznym rozkładem

niedowładów prograwitacyjnych kkd

–

pro/prograwitacyjny;



Typ o lordotycznej sylwetce ciała

i asymetrycznym rozkładzie kompensacyjnych

wzorców posturalnych – anty/prograwitacyjny.

CHARAKTERYSTYKA DZIECKA Z

DIPLEGIĄ SPASTYCZNĄ

Z OBUSTRONNYM

SYMETRYCZNYM

KOMPENSACYJNYM WZORCEM

POSTURALNO - MOTORYCZNYM

ANTYGRAWITACYJNYM

A/A



synergizmy wyprostne;



wysokie uniesienie środka ciężkości;



niemożność utrzymania niepodpartej

dodatkowo pozycji stojącej:

•

mała płaszczyzna podparcia;

A/A



Sylwetka lordotyczna:

•

pogłębiona lordoza lędźwiowa;

•

miednica ufiksowana w

przodopochyleniu;

•

zlordotyzowana kifoza piersiowa;

•

tułów pochylony ku przodowi;

•

nawykowe przeciążenia

przodostopia;

A/A



równoległe ustawienie linii barków

i miednicy;



boczne wygięcie kręgosłupa w stronę

zdrowszą lub lepszą;



większe obciążenie kd zdrowszej lub

lepszej;



przodoskręcenie miednicy po stronie

przeciążonej;



tyłoskręcenie miednicy po stronie

niedowładnej lub gorszej;

A/A



Charakterystyczny obraz stawów

kkd:

•

stawy biodrowe w zgięciu;

•

nadmierne symetryczne zgięcie w

stawach kolanowych lub

symetryczne przeprosty;

•

symetryczne duże zgięcie

podeszwowe stóp.

A/A podczas chodu



miednica po stronie gorszej lub

niedowładnej przeważnie nie

dochodzi do linii prostopadłej do

kierunku ruchu, oscylując w

zakresie wartości ujemnych;



występuje nadmierne unoszenie

miednicy w okresie pełnego

podporu;



kolano i stopa dążą do szpotawości;

A/A podczas chodu



niemożność utrzymania niepodpartej

dodatkowo pozycji stojącej;



łatwiejsze przenoszenie kd i szybsze

przemieszczanie się w stosunku do

dzieci ze wzorcem P/P, ale zatrzymanie

nierzadko kończy się upadkiem,

ewentualnie na przeszkodzie;



kroczenie w związku z wyprostnym

synergizmem ma charakter ruchów

„cyrkla mierniczego”, ponieważ

przenoszenie kd odbywa się poprzez

rotację miednicy.

CHARAKTERYSTYKA DZIECKA Z

DIPLEGIĄ SPASTYCZNĄ

Z OBUSTRONNYM

SYMETRYCZNYM

KOMPENSACYJNYM WZORCEM

POSTURALNO - MOTORYCZNYM

PROGRAWITACYJNYM

P/P



synergizmy zgięciowe;



nisko usytuowany środek ciężkości ciała;



względnie dobra możliwość

utrzymywania równowagi w pozycji

stojącej:

•

większa płaszczyzna podparcia niż u

dzieci ze wzorcem A/A;

•

dodatkowy punkt podporu pomiędzy

kolanami;

P/P



Sylwetka kifotyczna:

•

tułów pochylony ku przodowi;

•

wyrównana lub spłycona lordoza

lędźwiowa;

•

miednica ufiksowana w tyłozgięciu,

•

znacznie pogłębiona kifoza

piersiowa,

P/P



nierównoległe kątowe ustawienie

linii barków i miednicy;



boczne wygięcie kręgosłupa

w stronę gorszą;



większe obciążanie kd

niedowładnej lub gorszej;



przodoskręcenie miednicy po

stronie niedowładnej lub gorszej;



tyłoskręcenie miednicy po stronie

zdrowszej lub lepszej.

P/P



Charakterystyczny obraz kkd:

•

stawy biodrowe w dużym zgięciu;

•

duże symetryczne zgięcie w stawach

kolanowych;

•

symetryczne duże zgięcie grzbietowe

stóp;

•

nawykowe przeciążenie przodostopia

i śródstopia po stronie przyśrodkowej;

•

większe obciążenie kd niedowładnej lub

gorszej;

P/P wzorzec motoryczny



chód utrudniony, na ugiętych nogach;



trudności z odrywaniem stóp od podłoża;



trudności z utrzymaniem równowagi

w jednonożnym podporze;



miednica po stronie gorszej na ogół nie

wraca do linii prostopadłej do kierunku

ruchu, oscylując raczej w zakresie

dodatnich wartości wskaźnika rotacji;



nadmierne opadanie miednicy w okresie

pełnego podporu,



staw kolanowy i stopa dążą do koślawości;



ruchy kroczenia są ruchami obwodzenia.

A/P – skrajny, wyłącznie z pionowym podziałem

wzorców kompensacyjnych, brak selektywności

poziomej i dysocjacji globalnych synergii



Sylwetka lordotyczna:

•

tułów odchylony ku tyłowi;

•

zlordotyzowana kifoza piersiowa,

•

pogłębiona lordoza lędźwiowa;

•

asymetria obciążania stóp

z przeciążeniem strony

prograwitacyjnej;

•

opadanie miednicy po stronie

prograwitacyjnej;

A/P – skrajny, wyłącznie z pionowym podziałem

wzorców kompensacyjnych, brak selektywności

poziomej i dysocjacji globalnych synergii



Charakterystyczny obraz kkd:

•

stawy biodrowe asymetryczne –

prograwitacyjny w zgięciu;

antygrawitacyjny w normie;

•

nadmierne i asymetryczne zgięcie w

stawach kolanowych;

•

asymetryczne ustawienie stóp –

duże zgięcie grzbietowe po stronie

prograwitacyjnej

duże zgięcie podeszwowe po stronie

antygrawitacyjnej

Document Outline