MECHANIZMY USZKODZENIA KOMÓREK I TKANEK IMPLIKACJE KLINICZNE

MECHANIZMY

USZKODZENIA KOMÓREK I

TKANEK – IMPLIKACJE

KLINICZNE

MECHANIZMY

USZKODZENIA KOMÓREK I

TKANEK – IMPLIKACJE

KLINICZNE

Dr n. biol. Agnieszka Pawełczyk

Zakład Immunopatologii Chorób Zakaźnych i Pasożytniczych

Akademia Medyczna w Warszawie

Dr n. biol. Agnieszka Pawełczyk

Zakład Immunopatologii Chorób Zakaźnych i Pasożytniczych

Akademia Medyczna w Warszawie

UKŁAD ODPORNOSCIOWY

Zewnętrzna obrona ciała

lizozym

komensale

skóra,

bariera

fizyczna,

kwasy

tłuszczowe,

komensale

niskie pH,

komensale

pochwy

usuwanie
cząsteczek przez
szybkie
przechodzenie
powietrza ponad
małżowinami

śluzówka, rzęski

kwas

szybka zmiana pH

komensale

spłukiwanie dróg
moczowych

PATOGENY WEWNĄTRZKOMÓRKOWE I

ZEWNĄTRZKOMÓRKOWE

PATOGENY WEWNĄTRZKOMÓRKOWE I

ZEWNĄTRZKOMÓRKOWE

NACZYNIE KRWIONOŚNE POWIERZCHNIA
ŚLUZÓWKI

TKANKI CIAŁA JAMY
CIAŁA

sfagocytowa
na bakteria

pasożyty
we krwi

komórka
zakażona
wirusam

bakterie na
nabłonku

bakterie w
tkankach

pasożyty wewnątrz
komórki

nicienie w
jelitach

ODPORNOŚĆ

WRODZONA
NABYTA

FAGOCYTY

LIMFOCYTY

FAGOCYTY

LIMFOCYTY

MONOCYTY
MAKROFAGI
NEUTROFILE
KOMÓRKI NK
CZYNNIKI HUMORALNE



MONOCYTY



MAKROFAGI



NEUTROFILE



KOMÓRKI NK



CZYNNIKI HUMORALNE

LIMFOCYTY T
LIMFOCYTY B



LIMFOCYTY T



LIMFOCYTY B

Fagocyty linii
fagocytów
jednojądrzastych

makrofagi

pęcherzykowe

komórki Kupfera

wątroby

monocyty krwi

makrofagi osiadłe

węzłów chłonnych

komórki

prekursorowe

szpiku kostnego

mózgowe komórki
mikrogleju

makrofagi
śledzionowe

nerkowe fagocyty
mezangialne

maziówkowe komórki
A

FAGOCYTOZA

TWORZENIE
FAGOSOMU

LIZOSOM NISZCZENIE I TRAWIENIE

FAGOCYTOZA ŁĄCZENIE SIĘ LIZOSOMÓW UWALNIANIE

PRODUKTÓW
BAKTERYJNYCH

FAGOCYTOZA ŁĄCZENIE SIĘ LIZOSOMÓW UWALNIANIE

PRODUKTÓW
BAKTERYJNYCH

SKŁADNIKI UKŁADU ODPORNOŚCIOWEGO

leukocyty

limfocyty fagocyty komórki

pomocnicze inne

limfocyty fagocyty komórki

pomocnicze inne

komórki

limfocyt

fagocyty neutrofile eozynofile bazofile kom. tuczne
trombocyty

PRZECIWCIAŁA CYTOKINY DOPEŁNIACZ MEDIATORY ZAPALNE

INTERFERONY

CYTOKINY

Przykłady współdziałania między cytokinami

SYNERGIZM

IL - 2

IFN γ

TYWACJA

KOMÓRKI

IL - 1

IL - 2

INDUKCJA RECEPTORA

Interferony

Właściwości:

immunologiczne – min. regulacja ekspresji

MHC klasy I i II na komórce

cytostatyczne

ograniczanie zakażeń wirusowych

(we wczesnej, nieswoistej fazie obrony indukują stan odporności

antywirusowej).

przeciwwirusowe

Interferony

Właściwości:

immunologiczne – min. regulacja ekspresji

MHC klasy I i II na komórce

cytostatyczne

ograniczanie zakażeń wirusowych

(we wczesnej, nieswoistej fazie obrony indukują stan odporności

antywirusowej).

przeciwwirusowe

Interferony alfa i beta wytworzone w zakażonej
komórce, pobudzają w sąsiednich komórkach 2
różne mechanizmy przeciwirusowe:



Indukują kinazę białkową, która hamuje
fosforylację i przez to blokuje translację
wirusa.



Indukuje syntetazę 2.5 oligoadenylową, która
aktywuje endonukleazę degradującą wirusowe
RNA.

Interferony alfa i beta wytworzone w zakażonej
komórce, pobudzają w sąsiednich komórkach 2
różne mechanizmy przeciwirusowe:



Indukują kinazę białkową, która hamuje
fosforylację i przez to blokuje translację
wirusa.



Indukuje syntetazę 2.5 oligoadenylową, która
aktywuje endonukleazę degradującą wirusowe
RNA.

3. PRZEWLEKŁE ZAPALENIE W STAWACH

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE W STAWACH

MECHANIZMY IMMUNOPATOLOGICZNE

TYPU KOMÓRKOWEGO

MECHANIZMY IMMUNOPATOLOGICZNE

TYPU KOMÓRKOWEGO

kompleksy

immunologicz

PMN

nadżerka

chrząstce

łuszczka

przewlekła
odpowiedź
zależna od
komórek T w
stawie

makrofag

zapalnie
zmieniona
błona
maziowa

komórka
plazmatyczna

ODPOWIEDŹ IMUNOLOGICZNA PRZECIW

WIRUSOM

ODPOWIEDŹ IMUNOLOGICZNA PRZECIW

WIRUSOM

1. Wirusy – bezwzględne pasożyty

wewnątrzkomórkowe

 zakażenia ostre i przewlekłe

2. Mechanizmy odporności nieswoistej.
 IFN i komórki NK

3. Mechanizmy odporności swoistej.
 przeciwciała
 limfocyty Tc

Wirusy – bezwzględne pasożyty

wewnątrzkomórkowe



zakażenia ostre i przewlekłe

Mechanizmy odporności nieswoistej.



IFN i komórki NK

Mechanizmy odporności swoistej.



przeciwciała



limfocyty Tc

Różne rodzaje zakażenia

wirusowego

Różne rodzaje zakażenia

wirusowego

POCZĄTEK

ZAKAŻENIA

KONSEKWENCJE

PRZYKŁAD

OSTRY

WYZDROWIENIE I

ELIMINACJA WIRUSA

wirus grypy
rota wirusy

OSTRY

LATENCJA, PO REAKTYWACJI

UWALNIANE SĄ NOWE

WIRUSY

WIRUS OSPY

WIETRZNEJ/
PÓŁPAŚĆCA, WIRUS

OPRYSZCZKI

OSTRY

PRZETRWANIE Z

UWALNIANIEM CIĄGŁYM LUB

PRZERYWANYM

WIRUS HBV,
WIRUS EPSTEINA-

BARRA

NIEOSTRY

PRZETRWAŁA, POWOLNA

INFEKCJA

WIRUS ODRY

(PODOSTRE TWARDNIEJACE

ZAPALENIE MÓZGU - SSPE)

ODPOWIEDŹ IMUNOLOGICZNA PRZECIW

WIRUSOM

ODPOWIEDŹ IMUNOLOGICZNA PRZECIW

WIRUSOM

4. Strategie unikania układu

immunologicznego

gospodarza:

 zmienność antg.
 hamowanie działania IFN

(EBV)

 hamowanie transportu MHC II na

powierzchnię kom.

(adenowirusy)

 kodowanie produkcji cytokin

(EBV)

Strategie unikania układu

immunologicznego

gospodarza:



zmienność antg.



hamowanie działania IFN

(EBV)



hamowanie transportu MHC II na
powierzchnię kom.

(adenowirusy)



kodowanie produkcji cytokin

(EBV)

ODPOWIEDŹ IMUNOLOGICZNA PRZECIW

WIRUSOM

ODPOWIEDŹ IMUNOLOGICZNA PRZECIW

WIRUSOM

4. Strategie unikania działania układu

immunologicznego

gospodarza:

 zmienność antg.

 hamowanie działania IFN

(EBV)

 hamowanie transportu MHC II na powierzchnię

kom.

(adenowirusy)

 kodowanie produkcji cytokin

(EBV)

 zakażanie komórek immunokompetentnych

 wytwarzanie substancji obronnych

Strategie unikania działania układu

immunologicznego

gospodarza:



zmienność antg.



hamowanie działania IFN

(EBV)



hamowanie transportu MHC II na powierzchnię

kom.

(adenowirusy)



kodowanie produkcji cytokin

(EBV)



zakażanie komórek immunokompetentnych



wytwarzanie substancji obronnych

Substancje obronne wirusów:

GLIKOPROTEIDY I PEPTYDY ANTAGONIŚCI

• wirusy herpes (HCV i ludzki CMV)

wytwarzają glikoproteidy wiążące

receptory Fc IgG, co możne zaburzać

aktywację dopełniacza i blokować działanie

antywirusowe swoistych przeciwciał.

• wirusowi HCV przypisuje się zdolność

produkcji peptydów antagonistów, które

mogą blokować receptory na L B

produkujących swoiste przeciwciała.

Substancje obronne wirusów:

GLIKOPROTEIDY I PEPTYDY ANTAGONIŚCI

• wirusy herpes (HCV i ludzki CMV)

wytwarzają glikoproteidy wiążące

receptory Fc IgG, co możne zaburzać

aktywację dopełniacza i blokować działanie

antywirusowe swoistych przeciwciał.

• wirusowi HCV przypisuje się zdolność

produkcji peptydów antagonistów, które

mogą blokować receptory na L B

produkujących swoiste przeciwciała.

Substancje obronne wirusów:

MECHANIZMY ANTY IFN, HAMOWANIE MHC I

• niektóre wirusy (np. EB i adeno-) są zdolne do

stymulacji mechanizmów obronnych

przeciwdziałaniu interferonu. Wytwarzają one

krótkie odcinki DNA hamujące aktywację kinazy

białkowej pobudzanej przez IFN, która blokuje

translację

• inne wirusy (np. CMV) wytwarzają białka

hamujące transport MHC klasy I na powierzchnie

komórki co uniemożliwia rozpoznanie zakażonych

komórek przez limfocyty cytotoksyczne. Ponadto

niektórym wirusom przypisuje się zdolność

produkcji homologów cytokin lub ich receptorów.

Substancje obronne wirusów:

MECHANIZMY ANTY IFN, HAMOWANIE MHC I

• niektóre wirusy (np. EB i adeno-) są zdolne do

stymulacji mechanizmów obronnych

przeciwdziałaniu interferonu. Wytwarzają one

krótkie odcinki DNA hamujące aktywację kinazy

białkowej pobudzanej przez IFN, która blokuje

translację

• inne wirusy (np. CMV) wytwarzają białka

hamujące transport MHC klasy I na powierzchnie

komórki co uniemożliwia rozpoznanie zakażonych

komórek przez limfocyty cytotoksyczne. Ponadto

niektórym wirusom przypisuje się zdolność

produkcji homologów cytokin lub ich receptorów.

IMMUNOPATOLOGIA ZAKAŻEŃ

WIRUSOWYCH

IMMUNOPATOLOGIA ZAKAŻEŃ

WIRUSOWYCH

USZKODZENIE TKANEK ZALEŻNE OD TWORZENIA

KOMPLEKSÓW IMMUNOLOGICZNYCH. (HBV)

USZKODZENIE TKANEK ZA POŚREDNICTWEM

LIMFOCYTÓW T. (wirus limfocytowego zapalenia

OMR)

ZAKAŻENIE WIRUSOWE PRZYCZYNA ZJAWISK

AUTOIMMUNOLOGICZNYCH (USZKODZENIA,

MIMIKRA). (wirus Theilera)

ZAKAŻENIE KOMÓREK UKŁADU

ODPORNOŚCIOWEGO.

USZKODZENIE TKANEK ZALEŻNE OD TWORZENIA

KOMPLEKSÓW IMMUNOLOGICZNYCH. (HBV)

USZKODZENIE TKANEK ZA POŚREDNICTWEM

LIMFOCYTÓW T. (wirus limfocytowego zapalenia

OMR)

ZAKAŻENIE WIRUSOWE PRZYCZYNA ZJAWISK

AUTOIMMUNOLOGICZNYCH (USZKODZENIA,

MIMIKRA). (wirus Theilera)

ZAKAŻENIE KOMÓREK UKŁADU

ODPORNOŚCIOWEGO.

Mechanizmy immunopatogenności

POJEDYNCZA TOKSYNA
LUB ADHEZJA DO
NABŁONKA

INWAZJA

TOKSYNA

DZIAŁANIE OGÓLNE

Guzowata postać
trądu

Paciorkowce typu A

Vibrio cholerae

Paciorkowce typu A

Vibrio cholerae

ODP.TYPU

KOMÓRKOWEGO

Mechanizmy immunopatogenności

POJEDYNCZA TOKSYNA
LUB ADHEZJA DO
NABŁONKA

INWAZJA

MIEJSCOWA
INWAZYJNOŚĆ I
MIEJSCOWA
TOKSYCZNOŚĆ

TOKSYNA

DZIAŁANIE OGÓLNE

MIEJSCOWA
INWAZJA

Staphylococcu
s aureus

Guzowata postać
trądu

Paciorkowce typu A

Vibrio cholerae

Paciorkowce typu A

Vibrio cholerae

Mechanizmy immunopatogenności

POJEDYNCZA TOKSYNA
LUB ADHEZJA DO
NABŁONKA

INWAZJA

MIEJSCOWA
INWAZYJNOŚĆ I
MIEJSCOWA
TOKSYCZNOŚĆ

TOKSYNA

DZIAŁANIE OGÓLNE

MIEJSCOWA
INWAZJA

PRZECIWCIAŁA

NEUTRALIZUJĄCE

ODP.TYPU

KOMÓRKOWEGO

ODP.TYPU

KOMÓRKOWEGO I

HUMORALNA

Immunopatologia zakażeń bakteryjnych

i przeciwgrzybiczych

Immunopatologia zakażeń bakteryjnych

i przeciwgrzybiczych

1. NADMIERNE UWALNIANIE CYTOKIN
– WSTRZĄS SEPTYCZNY, REAKCJA

SHWARTZMANA

2. ZABURZENIA UWALNIANIA CYTOKIN
– PRZEWLEKŁE USZKODZENIA TKANEK

NADMIERNE UWALNIANIE CYTOKIN

–

WSTRZĄS SEPTYCZNY, REAKCJA

SHWARTZMANA

ZABURZENIA UWALNIANIA CYTOKIN

– PRZEWLEKŁE USZKODZENIA TKANEK

ODPORNOŚĆ NA INWAZJE PIERWOTNIAKÓW I

NICIENI

ODPORNOŚĆ NA INWAZJE PIERWOTNIAKÓW I

NICIENI



INWAZJE SWOISTE I PRZEWLEKŁE



NEUTROFILE, EOZYNOFILE, PŁYTKI KRWI



LIMFOCYTY T (!) : Th1 i Th2



INWAZJE SWOISTE I PRZEWLEKŁE



NEUTROFILE, EOZYNOFILE, PŁYTKI KRWI



LIMFOCYTY T

(!)

: Th1 i Th2

MECHANIZMY UNIKANIA ODPWIEDZI IMMUNOLOGICZNEJ

PRZEZ PASOŻYTY

MECHANIZMY UNIKANIA ODPWIEDZI IMMUNOLOGICZNEJ

PRZEZ PASOŻYTY



otoczka lipofosfoglikanowa L.major

(aktywacja C)



glikoproteina T. cruzi



unik „wybuchu tlenowego”

(pasożyty wewnątrzkomórkowe) (T. gondi, Leishmania)



atak immunologiczny

(przetrwanie: E. histolitica, tasiemce)



mimikra (Schistosoma)



immunosupresja

IMMUNOPATOLOGIA W ZAKAŻENIACH

PASOŻYTNICZYCH



WZROST LICZBY I AKTYWNOŚCI MAKROFAGÓW



POWSTAWANIE ZIARNINIAKÓW



SŁONIOWACIZNA



TWORZENIE KOMPLEKSÓW IMMUNOLOGICZNYCH



UWALNIANIE MEDIATORÓW KOM ÓREK TUCZNYCH



WSTRZĄS ANAFILAKTYCZNY



REAKCJE PODOBNE DO DYCHAWICY OSKRZELOWEJ



AUTOPRZECIWCIAŁA



NADMIERNA PRODUKCJA CYTOKIN



IMMUNOSUPRESJA



WZROST LICZBY I AKTYWNOŚCI MAKROFAGÓW



POWSTAWANIE ZIARNINIAKÓW



SŁONIOWACIZNA



TWORZENIE KOMPLEKSÓW IMMUNOLOGICZNYCH



UWALNIANIE MEDIATORÓW KOM ÓREK TUCZNYCH



WSTRZĄS ANAFILAKTYCZNY



REAKCJE PODOBNE DO DYCHAWICY OSKRZELOWEJ



AUTOPRZECIWCIAŁA



NADMIERNA PRODUKCJA CYTOKIN



IMMUNOSUPRESJA

Zakażenie a nadwrażliwość

Nadwrażliwość – nadmiernie pobudzona

odp.

immunologiczna powodująca uszkodzenie
tkanek.

Mechanizmy nadwrażliwości mogą
występować w przewlekłych lub
nawracających zakażeniach o różnej

etiologii

(wirusy, bakterie, pasożyty grzyby)

Zakażenie a nadwrażliwość

Nadwrażliwość – nadmiernie pobudzona

odp.

immunologiczna powodująca uszkodzenie
tkanek.

Mechanizmy nadwrażliwości mogą
występować w przewlekłych lub
nawracających zakażeniach o różnej

etiologii

(wirusy, bakterie, pasożyty grzyby)

NADWRAŻLIWOŚĆ

TYP I – ANAFILAKTYCZNA (IgE)

TYP II (IgG LUB IgM)

TYP III – KOMPLEKSY IMMUNOLOGICZNE

TYP IV – REAKCJA OPÓŹNIONA:

KONTAKTOWA
TUBERKULINOWA
ZIARNINIAKOWA

TYP I

– ANAFILAKTYCZNA (IgE)

TYP II

(IgG LUB IgM)

TYP III

– KOMPLEKSY IMMUNOLOGICZNE

TYP IV

– REAKCJA OPÓŹNIONA:

KONTAKTOWA
TUBERKULINOWA
ZIARNINIAKOWA

Wszystkie typy nadwrażliwości mogą

prowadzić do uszkodzenia tkanek w

czasie

przewlekłych lub nawracających

infekcji, ale

typ I występuje jedynie przy

specyficznych

predyspozycjach zakażonego

organizmu.

Wszystkie typy nadwrażliwości mogą

prowadzić do uszkodzenia tkanek w

czasie

przewlekłych lub nawracających

infekcji, ale

typ I występuje jedynie przy

specyficznych

predyspozycjach zakażonego

organizmu.

Typ I reakcji nadwrażliwości

(anafilaktyczny)

Typ I reakcji nadwrażliwości

(anafilaktyczny)

podczas pierwszego kontaktu z obcym
antygenem – alergenem powstają przeciwciała

głównie

w klasie IgE obecne w tkankach kom. tuczne wiążą

Pc (przeciwciała), ponieważ posiadają na swej
powierzchni receptory Fc IgE. Każdy kolejny

kontakt z

tym samym antygenem – alergenem powoduje
degranulację kom. tucznej i uwalnianie mediatorów
reakcji zapalnych (anafilaktycznych) do tkanki

podczas pierwszego kontaktu z obcym
antygenem – alergenem powstają przeciwciała

głównie

w klasie IgE obecne w tkankach kom. tuczne wiążą

Pc (przeciwciała), ponieważ posiadają na swej
powierzchni receptory Fc IgE. Każdy kolejny

kontakt z

tym samym antygenem – alergenem powoduje
degranulację kom. tucznej i uwalnianie mediatorów
reakcji zapalnych (anafilaktycznych) do tkanki

Typ II - cytotoksyczny

Kom. po przyłączeniu przeciwciała skierowanego

przeciw jej antygenom:

ulega

opsonizacji

i jest fagocytowana przez

makrofagi (receptor Fc)

na skutek adherencji immunologicznej zostaje

sfagocytowana przez makrofagi (C3)

może zostać zniszczona w mechanizmie

ADCC

przez

komórki K

przyłączenie kolejnych składników dopełniacza (C1-

C9) prowadzi do efektu cytolitycznego

Kom. po przyłączeniu przeciwciała skierowanego

przeciw jej antygenom:

ulega

opsonizacji

i jest fagocytowana przez

makrofagi (receptor Fc)

na skutek adherencji immunologicznej zostaje

sfagocytowana przez makrofagi (C3)

może zostać zniszczona w mechanizmie

ADCC

przez

komórki K

przyłączenie kolejnych składników dopełniacza (C1-

C9) prowadzi do efektu cytolitycznego

PRZECIWCIAŁA (Pc)

–

– na powierzchni komórki znajdują się różne

antygeny, które mogą być rozpoznawane

przez swoiste przeciwciała (po zakażeniu

wewnątrzkomórkowym – antygeny czynnika

zakaźnego). Pc wiążą się z tymi antygenami,

a następnie do ich Fc może przyłączyć się

makrofag lub komórka K i w mechanizmie

fagocytozy lub cytotksyczności komórka

zwana docelową zostaje uszkodzona

PRZECIWCIAŁA (Pc)

–

– na powierzchni komórki znajdują się różne

antygeny, które mogą być rozpoznawane

przez swoiste przeciwciała (po zakażeniu

wewnątrzkomórkowym – antygeny czynnika

zakaźnego). Pc wiążą się z tymi antygenami,

a następnie do ich Fc może przyłączyć się

makrofag lub komórka K i w mechanizmie

fagocytozy lub cytotksyczności komórka

zwana docelową zostaje uszkodzona

DOPEŁNIACZ (C)

Pc związane z Ag na komórce docelowej

aktywują C’ na drodze klasycznej, dochodzi

do aktywacji składowych dopełniacza;

aktywne składowe 7 – 9 C’ mają właściwości

perforyn i powodują lizę błony komórkowej

komórki docelowej . Powstała w procesie

aktywacji składowa C3b obecna na komórce

docelowej jest rozpoznawana przez

receptory komórek efektorowych (np.

makrofagów, K) co może spowodować

przyłączenie tych komórek i zniszczenie

komórki docelowej.

DOPEŁNIACZ (C)

Pc związane z Ag na komórce docelowej

aktywują C’ na drodze klasycznej, dochodzi

do aktywacji składowych dopełniacza;

aktywne składowe 7 – 9 C’ mają właściwości

perforyn i powodują lizę błony komórkowej

komórki docelowej . Powstała w procesie

aktywacji składowa C3b obecna na komórce

docelowej jest rozpoznawana przez

receptory komórek efektorowych (np.

makrofagów, K) co może spowodować

przyłączenie tych komórek i zniszczenie

komórki docelowej.

Typ III nadwrażliwości

(

uszkadzanie tkanek przez KI)

Typ III nadwrażliwości

(

uszkadzanie tkanek przez KI)

• W przebiegu zakażenia w płynach

ustrojowych i na powierzchni tkanek
pojawiają się KI (kompleksy
immunologiczne) tworzone przez antygeny
czynników zakaźnych i swoiste Pc.
Cząsteczka Pc związana w KI nabiera
nowych właściwości m. in. Aktywuje układ
dopełniacza i łączy się z aktywną składową
C3b.

• Krążące KI „wyłapywane” są przez

erytrocyty ponieważ znajdują się na nich
receptory (CR1) dla C3 (700).

• W przebiegu zakażenia w płynach

• Krążące KI „wyłapywane” są przez

erytrocyty ponieważ znajdują się na nich
receptory (CR1) dla C3 (700).

NADWRAŻLIWOŚĆ TYPU III

KATEGORIE CHORÓB KOMPLEKSÓW

IMMUNOLOGICZNYCH

KATEGORIE CHORÓB KOMPLEKSÓW

IMMUNOLOGICZNYCH

UTRZYMUJĄCA SIĘ INFEKCJA ANTYGEN

ZAKAŻONY

DROBNOUSTRÓJ

NARZĄD (Y)

UTRZYMUJĄCA SIĘ INFEKCJA ANTYGEN

ZAKAŻONY

DROBNOUSTRÓJ

NARZĄD (Y)

AUTOIMMUNIZACJA AUTOANTYGEN

NERKI, STAWY,

TĘTNICE, SKÓRA

AUTOIMMUNIZACJA AUTOANTYGEN

NERKI, STAWY,

TĘTNICE, SKÓRA

WDYCHANY ANTYGEN PLEŚNIE, ANTG.

PŁUCA

ROŚLINNE I ZWIERZĘCE

WDYCHANY ANTYGEN PLEŚNIE, ANTG.

PŁUCA

ROŚLINNE I ZWIERZĘCE

PRZYCZYNA ANTYGEN

MIEJSCE

ODKŁADANIA SIĘ

KOMPLEKSÓW

RODZAJE CHORÓB KOMPLEKSÓW

IMMUNOLOGICZNYCH

RODZAJE CHORÓB KOMPLEKSÓW

IMMUNOLOGICZNYCH



PRZETRWAŁA INFEKCJA

trąd, gorączka krwotoczna dengue,

WZW,gronkowcowe zapalenie wsierdzia



CHOROBA AUTOIMMUNIZACYJNA

reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń

układowy, zapalenie wielomięśniowe



INHALACJA MATERIAŁU ANTYGENOWEGO

płuco farmera, płuco hodowli gołębi



PRZETRWAŁA INFEKCJA

trąd, gorączka krwotoczna dengue,

WZW,gronkowcowe zapalenie wsierdzia



CHOROBA AUTOIMMUNIZACYJNA

reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń

układowy, zapalenie wielomięśniowe



INHALACJA MATERIAŁU ANTYGENOWEGO

płuco farmera, płuco hodowli gołębi

Odkładanie kompleksów

immunologicznych w ścianach naczyń

krwionośnych

•

IC wyzwalają z układu dopełniacza C3a i

C5a, które z kolei pobudzają bazofile do

wydzielania amin naczynioruchowych

•

Kompleksy działają bezpośrednio na

bazofile i płytki, co prowadzi do

uwalniania amin. Te ostatnie

(np.

histamina, hydroksytryptamina )

powodują

skurcz śródbłonków, co zwiększa

przepuszczalność naczyń

Odkładanie się kompleksów

immunologicznych w ścianach

naczyń krwionośnych

Zwiększona przepuszczalność naczyń

wpływa na odkładanie się KI w ich ścianach .

Indukuje to agregację płytek i aktywację

dopełniacza. Zagregowane płytki tworzą

mikrozakrzepy na odsłoniętym kolagenie

błony podstawnej śródbłonków. Neutrofile

gromadzą się miejscowo pod wpływem

składowych dopełniacza ale nie mogą

wchłonąć kompleksów. Wydzielają swoiste

enzymy lizosomalne, powodując dalsze

uszkodzenia ściany naczyniowej.

Transport i usuwanie kompleksów

immunologicznych.

•

U naczelnych kompleksy wiązane via

CR1 na erytrocytach są transportowane

do wątroby, gdzie usuwane sa przez

makrofagi wątrobowe. Kompleksy

uwolnione z erytrocytów przez czynnik

I są pochłaniane przez komórki mające

receptory dla Fc i C (w tym makrofagi).

Solubilizacja dużych kompleksów, które

mogą być sfagocytowane bezpośrednio

przez makrofagi tkankowe.

Eliminacja KI

•

Erytrocyty usuwają KI z małych naczyń

krwionośnych do wątroby i śledziony

gdzie kompleksy te mogą być

degradowane przez osiadłe tam

mononukleary.

•

Sama obecność KI w krążeniu nie jest

groźna dla organizmu.

•

Uszkadzające tkanki mechanizmy

zaczynają działać dopiero wówczas gdy

kompleksy odkładają się w tkankach.

•

Do odkładania się KI w tkankach może

dochodzić w czasie przewlekłych zakażeń

kiedy spada efektywność eliminacji tych

kompleksów z krążenia i równocześnie

wzrasta przepuszczalność naczyń

krwionośnych.

•

Efektywność eliminacji KI z krążenia ulega

znacznemu obniżeniu wówczas gdy tworzą

się długotrwałe KI, wskutek czego spada

ilość czynnych receptorów CR1 na

erytrocytach.

•

Erytrocyty słabo wyłapują KI, a

przeładowane monocyty w wątrobie i w

śledzionie przestają efektywnie je

degradować.

•

Równocześnie ze zwiększeniem ilości

krążących KI w długotrwałych zakażeniach

wzrasta przepuszczalność naczyń

spowodowana aminami uwalnianymi przez

komórki tucze, bazofile, płytki krwi oraz

zaktywowane składniki dopełniacza.

•

KI odkładają się w tkankach – skórze,

nerkach, mięśniach, a szczególnie w

naczyniach krwionośnych i kłębkach

nerkowych wzbudzając procesy zapalne.

•

Patogenność KI zależy od ich wielkości,

stosunku ilości Ag do Pc i klasy

immunoglobulin.

•

Duże kompleksy są usuwane z krążenia

w ciągu kilku minut, ponieważ lepiej

przylegają do transportujących je

erytrocytów.

•

Niewielkie KI, szczególnie z

dużym nadmiarem Ag, mają

największą tendencję do

odkładania się w tkankach.

•

KI zawierające IgG są dobrze

wiązane przez erytrocyty i

systematycznie usuwane z

krążenia, a następnie

degradowane w śledzionie i

wątrobie.

•

Niewielkie KI, szczególnie z

dużym nadmiarem Ag, mają

największą tendencję do

odkładania się w tkankach.

•

KI zawierające IgG są dobrze

wiązane przez erytrocyty i

systematycznie usuwane z

krążenia, a następnie

degradowane w śledzionie i

wątrobie.

Typ IV nadwrażliwości – odpowiedź

komórkowa opóźniona

Komórki wywołujące opóźnioną odpowiedź (głównie

LCD4)

musiały być wytworzone przez gospodarza w odpowiedzi

na wcześniejszy kontakt z danym antygenem.

Rozróżnia się 3 rodzaje nadwrażliwości typu IV:

Rozróżnia się 3 rodzaje nadwrażliwości typu IV:
•

kontaktowa

•

tuberkulinowa

•

ziarniniakowa

Dwa pierwsze rodzaje tych reakcji stosuje się czasem w

diagnostyce, trzeci natomiast występuje podczas

przewlekłych lub nawracających zakażeń.

TYP

CZAS

REAKCJI

OBRAZ

KLINICZNY

BADANIE

HISTOLOGICZN

ANTYGEN

KONTAKTOWY

48-72

godz.

wyprysk

limfocyty,

później

makrofagi,

obrzęk

naskórka

NASKÓRKOWY

(nikiel, guma,

trucizna bluszczu)

TUBRKULINOW

48-72

godz.

miejscowe

stwardnie

nie

limfocyty

monocyty

makrofagi

ŚRÓDSKÓRNY

(np.tuberkulina)

ZIARNINIAK

21 – 28

dni

twardnieni

(skóry,

płuc)

makrofagi,

kom.

nabłonkowate,

kom.

olbrzymie,

włóknienie

UTRZYMUJĄCE

SIĘ KI

CHARAKTERYSTYKA REAKCJI TYPU IV

– NADWRAŻLIWOŚCI OPÓŹNIONEJ

CHARAKTERYSTYKA REAKCJI TYPU IV

– NADWRAŻLIWOŚCI OPÓŹNIONEJ

•

W reakcji nadwrażliwości typu IV zwaną

ziarniniakową swoiste dla danego Ag

limfocyty T z receptorami CD4 w

kontakcie z tym antygenem produkują

wiele cytokin.

•

Cytokiny (głównie TNF) pwodują, że

makrofagi ulegają przemianie w komórki

nabłonkowe, te zaś łączą się w komórki

nabłonkowate, te zaś łączą się w komórki

olbrzymie. Zapoczątkowuje to procesy

włóknienia prowadzące do martwicy, co

klinicznie można zaobserwować jako

stwardnienie tkanki.

Przewlekłe zakażenia ludzi, w których wykrywa

się opóźnione reakcje komórkowe –

Nadwrażliwość typu IV:

•

gruźlica

•

Trąd

•

Sarkoidoza

•

Leishmanioza

•

Listerioza

•

Grzybice

Przyczyną są patogeny długotrwale stymulujące

swoimi antygenami układ immunologiczny.

Document Outline