Zdolność do

Zdolność do

czynności

czynności

prawnych

prawnych

Zdolność do czynności

Zdolność do czynności

prawnych

prawnych



Definicja:

Definicja:

„

„

Zdolność nabywania praw i zaciągania

Zdolność nabywania praw i zaciągania

zobowiązań w drodze własnych działań

zobowiązań w drodze własnych działań

prawnych (poprzez składanie prawnie

prawnych (poprzez składanie prawnie

skutecznych oświadczeń woli)”

skutecznych oświadczeń woli)”

czyli:

czyli:

możliwość dokonywania osobiście

możliwość dokonywania osobiście

czynności prawnych

czynności prawnych





Zdolność do czynności

Zdolność do czynności

prawnych

prawnych



Od czego zależała zdolność do

Od czego zależała zdolność do

czynności prawnych w prawie

czynności prawnych w prawie

rzymskim?

rzymskim?

ZNAĆ !!!

ZNAĆ !!!



Wiek

Wiek



Płeć

Płeć



Stan umysłowy

Stan umysłowy



Marnotrawstwo

Marnotrawstwo

Zdolność do czynności

Zdolność do czynności

prawnych a zdolność prawna

prawnych a zdolność prawna

A – osoby mające zdolność prawną

A – osoby mające zdolność prawną

B – osoby mające zdolność do czynności

B – osoby mające zdolność do czynności

prawnych

prawnych

C – osoby mające zarówno zdolność prawną,

C – osoby mające zarówno zdolność prawną,

jak i zdolność do czynności prawnych

jak i zdolność do czynności prawnych

C

B

A

Zdolność do czynności

Zdolność do czynności

prawnych a zdolność prawna

prawnych a zdolność prawna

A

A

– w tym osoby mające jedynie zdolność prawną

– w tym osoby mające jedynie zdolność prawną

(obywatele rzymscy, wolni,

(obywatele rzymscy, wolni,

sui iuris

sui iuris

, ale z przyczyn wieku, płci lub

, ale z przyczyn wieku, płci lub

stanu umysłowego pozbawieni lub ograniczeni w zdolności do

stanu umysłowego pozbawieni lub ograniczeni w zdolności do

czynności prawnych np. kobiety

czynności prawnych np. kobiety

sui iuris,

sui iuris,

mężczyźni niedojrzali

mężczyźni niedojrzali

lub marnotrawcy)

lub marnotrawcy)

B

B

– w tym osoby mające jedynie zdolność do

– w tym osoby mające jedynie zdolność do

czynności prawnych

czynności prawnych

(np. niewolnicy, wolne osoby

(np. niewolnicy, wolne osoby

alieni iuris

alieni iuris

)

)

C

C

– osoby mające zarówno zdolność prawną, jak i

– osoby mające zarówno zdolność prawną, jak i

zdolność do czynności prawnych

zdolność do czynności prawnych

(np. obywatele rzymscy, wolni,

(np. obywatele rzymscy, wolni,

sui iuris

sui iuris

i spełniający przesłanki

i spełniający przesłanki

pełnej zdolności do czynności prawnych - o odpowiednim wieku,

pełnej zdolności do czynności prawnych - o odpowiednim wieku,

płci i stanie umysłowym,

płci i stanie umysłowym,

czyli w zasadzie dojrzali, zdrowi

czyli w zasadzie dojrzali, zdrowi

psychicznie mężczyźni

psychicznie mężczyźni

)

)

Wiek - zestawienie

Wiek - zestawienie



INFANTES

INFANTES

dzieci do 7 roku życia -

dzieci do 7 roku życia -

brak

brak

zdolności do czynności prawnych

zdolności do czynności prawnych



IMPUBERES

IMPUBERES

7-12 lat dziewczęta/7-14 lat

7-12 lat dziewczęta/7-14 lat

chłopcy –

chłopcy –

ograniczona

ograniczona

zdolność do czynności

zdolność do czynności

prawnych

prawnych



PUBERES

PUBERES

w tym mężczyźni 14-25 lat

w tym mężczyźni 14-25 lat

(

(

minores

minores

viginti quinque

viginti quinque

annis

annis

) – minorzy z

) – minorzy z

ustanawianym na ich wniosek kuratorem do

ustanawianym na ich wniosek kuratorem do

dokonywania poszczególnych czynności

dokonywania poszczególnych czynności

UWAGA !!!

Puberes mają

pełną zdolność do czynności

pełną zdolność do czynności

prawnych

prawnych

Impuberes

Impuberes



G. 3.107:

G. 3.107:

„Poddany opiece dokonuje każdej czynności

„Poddany opiece dokonuje każdej czynności

(prawnej) prawidłowo, byleby tylko miał

(prawnej) prawidłowo, byleby tylko miał

przyzwolenie opiekuna, gdy ono jest niezbędne,

przyzwolenie opiekuna, gdy ono jest niezbędne,

mianowicie jeśli sam zaciąga zobowiązanie,

mianowicie jeśli sam zaciąga zobowiązanie,

ponieważ innego zobowiązać względem siebie

ponieważ innego zobowiązać względem siebie

może też bez przyzwolenia opiekuna.”

może też bez przyzwolenia opiekuna.”



Paulus D. 50.17.5:

Paulus D. 50.17.5:

„

„

Poddany opiece [pupil] może dokonywać

Poddany opiece [pupil] może dokonywać

wszelkich czynności za zezwoleniem opiekuna.”

wszelkich czynności za zezwoleniem opiekuna.”



Gaius D. 26.8.9:

Gaius D. 26.8.9:

„

„

Poddany opiece nie może być zobowiązany z

Poddany opiece nie może być zobowiązany z

żadnego kontraktu bez upoważnienia opiekuna:

żadnego kontraktu bez upoważnienia opiekuna:

nabywać zaś dla siebie [...] może także bez

nabywać zaś dla siebie [...] może także bez

upoważnienia opiekuna.”

upoważnienia opiekuna.”

Impuberes

Impuberes



G. 3.109

G. 3.109

„

„

Ale to, co powiedzieliśmy o poddanym opiece,

Ale to, co powiedzieliśmy o poddanym opiece,

jest prawdziwe co do tego,

jest prawdziwe co do tego,

kto ma już pewne

kto ma już pewne

rozeznanie

rozeznanie

, bo dziecko i ten, kto jest (wiekiem)

, bo dziecko i ten, kto jest (wiekiem)

bardzo bliski dziecku, różni się niewiele od

bardzo bliski dziecku, różni się niewiele od

(osoby) umysłowo chorej, ponieważ poddani

(osoby) umysłowo chorej, ponieważ poddani

opiece w tym wieku

opiece w tym wieku

nie mają żadnego

nie mają żadnego

rozeznania

rozeznania

”

”



I. 2.12.l:

I. 2.12.l:

„

„

Ponadto nie mogą sporządzać testamentu

Ponadto nie mogą sporządzać testamentu

niedojrzali, ponieważ umysł ich nie ma żadnego

niedojrzali, ponieważ umysł ich nie ma żadnego

rozeznania.”

rozeznania.”

Impuberes

Impuberes



Czynności

Czynności

przysparzające

przysparzające

(po stronie pupila)

(po stronie pupila)

były

były

ważne

ważne



Czynności

Czynności

rozporządzające

rozporządzające

oraz

oraz

zobowiązujące

zobowiązujące

dokonane

dokonane bez zgody opiekuna

nieważne

nieważne

Auctoritas tutoris

Auctoritas tutoris

(zgoda lub późniejsze

(zgoda lub późniejsze

zatwierdzenie czynności przez opiekuna)

zatwierdzenie czynności przez opiekuna)

–

–

warunek ważności dokonanej czynności

warunek ważności dokonanej czynności

prawnej

prawnej

(!!!)

(!!!)



Czynności

Czynności

zobowiązujące o charakterze

zobowiązujące o charakterze

mieszanym

mieszanym

(powodujące równoczesne

(powodujące równoczesne

przysporzenie w majątku pupila w postaci nabycia

przysporzenie w majątku pupila w postaci nabycia

przez niego wierzytelności – jak i połączone z

przez niego wierzytelności – jak i połączone z

obciążeniem jego majątku w postaci powstania w

obciążeniem jego majątku w postaci powstania w

jego majątku długu) były

jego majątku długu) były

ważne w zakresie

ważne w zakresie

przysporzenia

przysporzenia

(

(

negotium claudicans

negotium claudicans

)

)

ZNAĆ !!!

ZNAĆ !!!

Negotium claudicans I

Negotium claudicans I



Co to oznacza?

Co to oznacza?



Jeśli czynność jest dwustronnie zobowiązująca

Jeśli czynność jest dwustronnie zobowiązująca

Pupil

Pupil

Kontrahent

Kontrahent



Zobowiązanie pupila

Zobowiązanie pupila

nie powstaje

nie powstaje

– kontrahent

– kontrahent

nie ma skargi z zawartego kontraktu.

nie ma skargi z zawartego kontraktu.



Zarazem jeśli kontrahent spełni swoje

Zarazem jeśli kontrahent spełni swoje

świadczenie,

świadczenie,

nie ma możliwości dochodzenia

nie ma możliwości dochodzenia

jego zwrotu

jego zwrotu

.

.



Z tym, że pupil może potwierdzić dokonaną

Z tym, że pupil może potwierdzić dokonaną

przez siebie czynność po dojściu do dojrzałości i

przez siebie czynność po dojściu do dojrzałości i

wówczas staje się ona ważna (

wówczas staje się ona ważna (

retihabitio

retihabitio

)

)

Negotium claudicans II

Negotium claudicans II



Ochrona kontrahenta zostaje wprowadzona

Ochrona kontrahenta zostaje wprowadzona

dopiero w reskrypcie cesarza Antoninusa Piusa

dopiero w reskrypcie cesarza Antoninusa Piusa



Od tej pory zobowiązanie uznaje się za

Od tej pory zobowiązanie uznaje się za

zobowiązanie naturalne

zobowiązanie naturalne

(co dokładnie omówimy na

(co dokładnie omówimy na

prawie zobowiązań, jeśli Państwo do tego czasu ze mną dotrwają

prawie zobowiązań, jeśli Państwo do tego czasu ze mną dotrwają







Pupil odpowiada

Pupil odpowiada

w granicach wzbogacenia

w granicach wzbogacenia



Ulpian D. 3.5.3.4:

Ulpian D. 3.5.3.4:

„Od czasu reskryptu boskiego Antoninusa Piusa

„Od czasu reskryptu boskiego Antoninusa Piusa

również pupil, który prowadził sprawy, może być

również pupil, który prowadził sprawy, może być

pozwany o to, o co się wzbogacił”

pozwany o to, o co się wzbogacił”

Negotium claudicans III

Negotium claudicans III



Zobowiązanie pupila

Zobowiązanie pupila

pozostaje

pozostaje

niezaskarżalne

niezaskarżalne

, ale:

, ale:



Kontrahent

Kontrahent

może powstrzymać się

może powstrzymać się

od świadczenia

od świadczenia

, zanim nie uzyska

, zanim nie uzyska

świadczenia wzajemnego

świadczenia wzajemnego



Kontrahent może

Kontrahent może

żądać zwrotu

żądać zwrotu

swojego świadczenia

swojego świadczenia

do wysokości

do wysokości

wzbogacenia

wzbogacenia

Minores

Minores



Mają pełną zdolność do czynności prawnych

Mają pełną zdolność do czynności prawnych

zatem:

zatem:

wszystkie ich czynności są WAŻNE

wszystkie ich czynności są WAŻNE

Ale:

Ale:

ze względu na niedoświadczenie mogą prosić

ze względu na niedoświadczenie mogą prosić

pretora o

pretora o

restitutio in integrum

restitutio in integrum

(„powrót do

(„powrót do

stanu sprzed dokonania czynności” – uznanie za

stanu sprzed dokonania czynności” – uznanie za

niebyły faktu wywołującego dla

niebyły faktu wywołującego dla

minora

minora

niekorzystne skutki prawne)

niekorzystne skutki prawne)



Jeśli była zgoda kuratora nie mogą w zasadzie

Jeśli była zgoda kuratora nie mogą w zasadzie

ubiegać się o

ubiegać się o

restitutio in integrum

restitutio in integrum

(choć były w

(choć były w

tym zakresie wyjątki)

tym zakresie wyjątki)



Zgoda ta

Zgoda ta

nie jest wymogiem ważności

nie jest wymogiem ważności

dokonanej czynności prawnej

dokonanej czynności prawnej

Płeć

Płeć



Papinian D. l.5.9:

Papinian D. l.5.9:

„W wielu naszych przepisach prawa gorsze

„W wielu naszych przepisach prawa gorsze

jest położenie kobiet niż mężczyzn.”

jest położenie kobiet niż mężczyzn.”



Ulpian D. 50.17.2:

Ulpian D. 50.17.2:

„Kobiety zostały odsunięte od wszelkich

„Kobiety zostały odsunięte od wszelkich

obowiązków obywatelskich i publicznych i

obowiązków obywatelskich i publicznych i

dlatego nie mogą być sędziami ani

dlatego nie mogą być sędziami ani

sprawować urzędu, ani pozywać, ani przyjąć

sprawować urzędu, ani pozywać, ani przyjąć

długu za kogo innego, ani też sprawować

długu za kogo innego, ani też sprawować

zarządu nad cudzym majątkiem.”

zarządu nad cudzym majątkiem.”



Callistratus D. 2.13.l2:

Callistratus D. 2.13.l2:

„Kobiety są odsunięte od wykonywania

„Kobiety są odsunięte od wykonywania

zawodu bankiera, gdyż jest to męskie

zawodu bankiera, gdyż jest to męskie

zajęcie”

zajęcie”

Płeć

Płeć



G. 1,144:

G. 1,144:

„[...] przodkowie [nasi] bowiem chcieli, by

„[...] przodkowie [nasi] bowiem chcieli, by

kobiety, choćby były pełnoletnie,

kobiety, choćby były pełnoletnie,

podlegały

podlegały

opiece

opiece

przez wzgląd na płochość [ich]

przez wzgląd na płochość [ich]

usposobienia.”

usposobienia.”



G.3.107.

G.3.107.

„Poddany opiece dokonuje każdej czynności

„Poddany opiece dokonuje każdej czynności

(prawnej)

(prawnej)

prawidłowo

prawidłowo

, byleby tylko miał

, byleby tylko miał

przyzwolenie opiekuna

przyzwolenie opiekuna

, gdy ono jest niezbędne,

, gdy ono jest niezbędne,

mianowicie jeśli sam zaciąga zobowiązanie,

mianowicie jeśli sam zaciąga zobowiązanie,

ponieważ innego zobowiązać względem siebie

ponieważ innego zobowiązać względem siebie

może też bez przyzwolenia opiekuna.”

może też bez przyzwolenia opiekuna.”



G.3.108.

G.3.108.

„Taki sam jest stan prawny co do kobiet, które

„Taki sam jest stan prawny co do kobiet, które

pozostają pod opieką.”

pozostają pod opieką.”

Płeć

Płeć



G.

G.

l.190:

l.190:

„

„

By kobiety pełnoletnie natomiast podlegały

By kobiety pełnoletnie natomiast podlegały

opiece, nie przemawia za tym - jak się zdaje —

opiece, nie przemawia za tym - jak się zdaje —

żadne bodaj liczące się uzasadnienie, bo [to

żadne bodaj liczące się uzasadnienie, bo [to

uzasadnienie], które pospolicie bywa

uzasadnienie], które pospolicie bywa

przyjmowane, że z powodu płochości [ich]

przyjmowane, że z powodu płochości [ich]

usposobienia są [one] przeważnie

usposobienia są [one] przeważnie

wprowadzane w błąd i słuszne było, iżby

wprowadzane w błąd i słuszne było, iżby

kierowało nimi przyzwolenie opiekunów,

kierowało nimi przyzwolenie opiekunów,

bardziej się wydaje błyskotliwe aniżeli trafne.”

bardziej się wydaje błyskotliwe aniżeli trafne.”

Płeć

Płeć



Kobiety,

Kobiety,

niezależnie od wieku

niezależnie od wieku

(!!!) i tego

(!!!) i tego

czy były

czy były

osobami

osobami

sui iuris

sui iuris

miały

miały

ograniczoną zdolność do

ograniczoną zdolność do

czynności prawnych

czynności prawnych



Zakres ograniczeń różny niż w wypadku

Zakres ograniczeń różny niż w wypadku

impuberes

impuberes

:

:



Kobieta potrzebowała zgody tutora jedynie dla

Kobieta potrzebowała zgody tutora jedynie dla

niektórych czynności

niektórych czynności

(wyzwolenie niewolnika,

(wyzwolenie niewolnika,

sporządzenie testamentu, zaciągnięcie długu, rozporządzenie

sporządzenie testamentu, zaciągnięcie długu, rozporządzenie

rzeczami

rzeczami

res mancipi

res mancipi

)

)



Pozostałe czynności (

Pozostałe czynności (

w tym jednostronnie

w tym jednostronnie

zobowiązujące i rozporządzające

zobowiązujące i rozporządzające

) były ważne i

) były ważne i

skuteczne

skuteczne



Od Augusta kobieta która posiadała trójkę dzieci (

Od Augusta kobieta która posiadała trójkę dzieci (

ius

ius

trium liberorum)

trium liberorum)

uzyskiwała pełną zdolność do

uzyskiwała pełną zdolność do

czynności prawnych

czynności prawnych

Stan umysłowy

Stan umysłowy



G. 3.106:

G. 3.106:

„

„

Chory umysłowo nic może dokonywać żadnej

Chory umysłowo nic może dokonywać żadnej

czynności (prawnej), ponieważ nie rozumie tego, co

czynności (prawnej), ponieważ nie rozumie tego, co

czyni.”

czyni.”



Osoby chore psychicznie –

Osoby chore psychicznie –

nie mają

nie mają

zdolności do czynności prawnych

zdolności do czynności prawnych

ale…

ale…



Ponieważ w Rzymie nie istniało „sądowe

Ponieważ w Rzymie nie istniało „sądowe

stwierdzenie” choroby psychicznej w okresach

stwierdzenie” choroby psychicznej w okresach

„przebłysków świadomości” (

„przebłysków świadomości” (

lucida intervalla

lucida intervalla

),

),

u osób mających tylko czasowe jej zaburzenia,

u osób mających tylko czasowe jej zaburzenia,

istniała zdolność do czynności prawnych

istniała zdolność do czynności prawnych

Marnotrawstwo

Marnotrawstwo



Ulpian D. 27.10.1:

Ulpian D. 27.10.1:

„Ustawa XII Tablic zabrania marnotrawcy

„Ustawa XII Tablic zabrania marnotrawcy

zarządu swymi dobrami. [Ten zakaz]

zarządu swymi dobrami. [Ten zakaz]

początkowo został wprowadzony przez

początkowo został wprowadzony przez

prawo zwyczajowe. Lecz dziś pretorowie lub

prawo zwyczajowe. Lecz dziś pretorowie lub

namiestnicy, jeśli znajdą takiego człowieka,

namiestnicy, jeśli znajdą takiego człowieka,

który w swych wydatkach nie zna końca, tak

który w swych wydatkach nie zna końca, tak

co do czasu, jak i ilości, i trwoni swój

co do czasu, jak i ilości, i trwoni swój

majątek marnotrawiąc [go] i szastając [nim],

majątek marnotrawiąc [go] i szastając [nim],

mają zwyczaj ustanawiać dla niego

mają zwyczaj ustanawiać dla niego

kuratora, tak jak dla umysłowo chorego.”

kuratora, tak jak dla umysłowo chorego.”

Marnotrawstwo

Marnotrawstwo



Ulpian,

Ulpian,

Epitome

Epitome

20.13:

20.13:

„Niemy, głuchy, umysłowo chory, także

„Niemy, głuchy, umysłowo chory, także

marnotrawca, którym ustawowo został zabroniony

marnotrawca, którym ustawowo został zabroniony

zarząd majątkiem, nie mogą sporządzać

zarząd majątkiem, nie mogą sporządzać

testamentu: [...] marnotrawca, ponieważ

testamentu: [...] marnotrawca, ponieważ

zabroniono mu uczestnictwa w obrocie, nie może

zabroniono mu uczestnictwa w obrocie, nie może

zbywać [swego] majątku.”

zbywać [swego] majątku.”



Ulpian D. 45.1.6:

Ulpian D. 45.1.6:

„Ten, komu został zabroniony zarząd [swoimi]

„Ten, komu został zabroniony zarząd [swoimi]

dobrami,

dobrami,

nabywa dla siebie poprzez przyjęcie

nabywa dla siebie poprzez przyjęcie

przyrzeczenia

przyrzeczenia

,

,

nie może

nie może

zaś przekazywać czy

zaś przekazywać czy

być zobowiązanym

być zobowiązanym

przez złożenie przyrzeczenia.

przez złożenie przyrzeczenia.

I dlatego poręczyciel nie może w stosunku do

I dlatego poręczyciel nie może w stosunku do

niego udzielić poręczenia, tak jak nie może tego

niego udzielić poręczenia, tak jak nie może tego

uczynić w stosunku do umysłowo chorego.”

uczynić w stosunku do umysłowo chorego.”

Marnotrawstwo

Marnotrawstwo

Czyli:

Czyli:



W wypadku czynności

W wypadku czynności

przysparzających

przysparzających

(po

(po

stronie marnotrawcy np. przyjęcie darowizny

stronie marnotrawcy np. przyjęcie darowizny

lub stypulacji)

lub stypulacji)

czynność ważna

czynność ważna

i

i

skuteczna

skuteczna



W wypadku czynności

W wypadku czynności

rozporządzających

rozporządzających

i

i

zobowiązujących

zobowiązujących



czynność dokonana

czynność dokonana za zgodą kuratora

ważna

ważna



czynność dokonana

czynność dokonana bez zgody kuratora

nieważna

nieważna

Faktyczne ograniczenia

Faktyczne ograniczenia

zdolności do czynności

zdolności do czynności

prawnych

prawnych



Ograniczenia wynikające

Ograniczenia wynikające

ze specyfiki

ze specyfiki

czynności prawnej

czynności prawnej



G. 1.104:

G. 1.104:

„

„

Poza tym bezskuteczne jest formalne przyrzeczenie, jeśli je

Poza tym bezskuteczne jest formalne przyrzeczenie, jeśli je

odbieram od tego, kto podlega memu prawu, tak samo, jeśli

odbieram od tego, kto podlega memu prawu, tak samo, jeśli

on odbiera formalne przyrzeczenie ode mnie. Jednakże

on odbiera formalne przyrzeczenie ode mnie. Jednakże

niewolnik i osoba podległa władzy z uchwycenia ręką, i

niewolnik i osoba podległa władzy z uchwycenia ręką, i

córka podległa władzy ojcowskiej, i (żona), która jest pod

córka podległa władzy ojcowskiej, i (żona), która jest pod

władzą męża, nie mogą zobowiązywać się nie tylko

władzą męża, nie mogą zobowiązywać się nie tylko

względem tego, czyjej władzy są podlegli lub podległe, ale

względem tego, czyjej władzy są podlegli lub podległe, ale

nawet względem kogokolwiek innego.”

nawet względem kogokolwiek innego.”



G. 1.105:

G. 1.105:

„

„

Że niemy nie może ani odbierać formalnego przyrzeczenia,

Że niemy nie może ani odbierać formalnego przyrzeczenia,

ani przyrzekać, to jest oczywiste. To samo przyjęto również

ani przyrzekać, to jest oczywiste. To samo przyjęto również

co do głuchego, ponieważ i ten, kto odbiera przyrzeczenie,

co do głuchego, ponieważ i ten, kto odbiera przyrzeczenie,

powinien wysłuchiwać słów przyrzekającego, i ten, kto

powinien wysłuchiwać słów przyrzekającego, i ten, kto

przyrzeka słów odbierającego przyrzeczenie.

przyrzeka słów odbierającego przyrzeczenie.

Next time

Next time



Źródła:

Źródła:

G.1.48-97; G.1.108-124; G.1.136-137a

G.1.48-97; G.1.108-124; G.1.136-137a



Literatura:

Literatura:

Z

Z

Podręcznik

Podręcznik

a

a

Rozdział V § 16-17

Rozdział V § 16-17

Podręcznik PR-PPP:

Podręcznik PR-PPP:

Rozdział 3.2.2.

Rozdział 3.2.2.



Kazusy z prezentacji 10_A

Kazusy z prezentacji 10_A

Next time – warto zajrzeć

Next time – warto zajrzeć

Warto zajrzeć:

Warto zajrzeć:



M. Zabłocka,

M. Zabłocka,

Zmiany w ustawach małżeńskich

Zmiany w ustawach małżeńskich

Augusta za panowania dynastii julijsko-

Augusta za panowania dynastii julijsko-

klaudyjskiej,

klaudyjskiej,

Prawo Kanoniczne (PK) 30 (1987)

Prawo Kanoniczne (PK) 30 (1987)

nr 1-2, s. 151-178.

nr 1-2, s. 151-178.



J.

J.

Zabłocki

Zabłocki

,

,

Zgoda małżeńska w prawie

Zgoda małżeńska w prawie

rzymskim

rzymskim

[w:]

[w:]

Honeste vivere… Księga

Honeste vivere… Księga

pamiątkowa ku czci Profesora Władysława

pamiątkowa ku czci Profesora Władysława

Bojarskiego,

Bojarskiego,

Toruń 2001, s. 303-312.

Toruń 2001, s. 303-312.



H. Kupiszewski,

H. Kupiszewski,

Stosunki majątkowe między

Stosunki majątkowe między

narzeczonymi w prawie rzymskim klasycznym

narzeczonymi w prawie rzymskim klasycznym

(dos i donatio),

(dos i donatio),

Prawo Kanoniczne (PK) 20

Prawo Kanoniczne (PK) 20

(1977) nr 3-4, s. 273-282.

(1977) nr 3-4, s. 273-282.