Slajd 1

Badanie podmiotowe

Badanie

podmiotowe

miejscowe

ogólne

statyczne

pomiary linijne

(długości i obwody

kończyn

badanie części

recepcyjnej OUN

- Ocena postawy ciała

dynamiczne

badanie zakresu

ruchomości

ocena siły mięśniowej

Testy czynnościowe

Analiza chodu

badanie funkcji chwytnej

w obrębię kończyn górnej

testy funkcjonalne

(stopień samodzielności

pacjenta)



Prawidłowo przeprowadzone badania

stanowiły podstawę dla programów

(określenie celów usprawniania) oraz

pośrednio determinuje dobór

zastosowanych środków

terapeutycznych (ordynacja).

Powtórne badanie przeprowadzone

tymi samymi metodami umożliwia

kontrolę efektów procesu leczniczego.

Dla realizacji powyższych założeń jest

odpowiednio prowadzona

dokumentacja

Wywiad



I Dolegliwości teraźniejsze (I część

wywiadu)



II Dotychczasowy przebieg: stan ogólny,

inne schorzenia w tym zakresie. (II część

wywiadu dotyczy aktualnego wypadku)



III Wywiad socjalny (I część wywiadu

personalnego)



IV Rozwój zdrowotny (wcześniejsze

choroby) pozostałych narządów (II część

wywaiadu personalnego)



V wywiad rodzinny



Badanie podstawowych parametrów funkcji

narządu ruchu (zakres ruchu, siły mięśniowej i

sterowania) należy przeprowadzać w warunkach

odciążenia (w leżeniu), jak i w fizjologicznym

obciążeniu podczas chodu w różnych warunkach

(teren nierówny, schody, zmienne tempo chodu

itp.).



Przy ocenie stanu funkcjonalnego kończyny

górnej należy uwzględnić badanie z obciążeniem o

wielkość zależnej od potrzeb. W badaniu

funkcjonalnym narządu ruchu należy również

ocenić kompensacje i możliwości korekcji w

przypadku utrwalonej dysfunkcji a także

przeprowadzić analizę biomechaniczną zjawisk

zaburzeń funkcji, umożliwiający odpowiedni dobór

metod i technik leczenia.



W narządzie ruchu forma i funkcja są

ze sobą ściśle powiązane. Zaburzenie

jednej z nich oddziałuje na zmianę

drugiej. Prawidłowa praca narządu

ruchu w aspekcie mechanicznym

zależna jest od zakresu ruchu, siły

mięśniowej i ośrodkowego układu

nerwowego. Wadliwe funkcjonowanie

jednej z tych składowych prowadzi do

dysfunkcji, patomechanizm najczęściej

dotyczy przeciążeń stawów na skutek

wadliwego ich obciążenia.



Ważnym elementem diagnostycznym jest

ocena postawy ciała. Postawa ciała człowieka

zależy głównie od ukształtowania układu

kostno-stawowego, a zwłaszcza kręgosłupa,

który jest niejako jej członem, od położenia i

kształtu głowy, klatki piersiowej, miednicy

(asymetria postawy niekoniecznie oznacza

zaburzenia ze strony miednicy, ale

zaburzenia miednicy bardzo często objawia

się asymetrią postawy), kończyn górnych i

dolnych. Według Degi anatomicznym kluczem

postawy jest kręgosłup i jego stosunek do

miednicy. Dlatego analizę postawy należy

przeprowadzić w odniesieniu do wszystkich

trzech płaszczyzn.



Zasady oceny wzrokowej



w statyce



Ocena wzrokowa rozpoczyna się z chwilą wejścia

chorego do gabinetu. Zwraca się uwagę na sposób

poruszania się i rozbieranie badanego. Jest konieczne,

aby pacjent rozebrał się całkowicie do spodenek, przy

czym kobiety mogą zachować biustonosz. Badanie

rozpoczyna się od oglądania postawy w pozycji stojącej

swobodnej chorego od przodu, tyłu i boku od stóp ku

górze. Zwraca się uwagę na zmiany poszczególnych

odcinków kręgosłupa, układ i kształt stóp, podudzi

kolan miednicy. Pacjenta należy ustawić w taki sposób

aby pięty znajdowały się na jednym poziomie.



Z przodu zwraca się uwagę na: kształt mostka,

wysklepienie i kształt klatki piersiowej (symetryczna,

asymetryczna), oraz kształt kończyn dolnych (przebieg

linii Mikulicza – koślawość bądź szpotawość stóp).



Z tyłu oceniamy symetrię położenia szpar kolanowej,

fałdów pośladkowych, kolców biodrowych tylnych

górnych, talerzy biodrowych, wysokość oraz

głębokość trójkątów talii, ustawienie dolnych kątów

łopatek i oddalenie ich od kręgosłupa a także

położenie głowy (kąt szyjno barkowy). Pion

spuszczony (zrównoważenie w płaszczyźnie czołowej)

z guzowatości potyliczne powinien dzielić głowę na

połowy, pokrywać się z linią wyznaczającą przebieg

wyrostków kolczystych kręgów oraz bruzdą

międzypośladkową, przebiegać symetrycznie między

przyśrodkowymi kłykciami kości piszczelowych i

padać na środek linii łączącej obie pięty. Każde

odchylenie w tej linii wskazuje na odchylenie od

prawidłowej postawy ciała (np. skrzywienie boczne

kręgosłupa –skolioza), przy czym zrównoważenie

ciała może być pełne (skolioza skompensowana) lub

niepełne (skolioza nieskompensowana).



Należy szczególną uwagę zwrócić na

odchylenie od pionu wyrostka kolczystego

kręgu C7, guzowatość potyliczną

zewnętrzną, odchylenia głowy od pionu w

bok, oraz jak również nierówność obciążenie

kończyn dolnych. W tym celu możemy

zastosować test dwóch wag, w którym

pacjent obciążą jednakowo obie stopy,

ustawione z osobna na każdej wadze tak by

nie widział wskazań wag. Wahania mniejsze

niż 2 kg wydają się być nie istotne, różnica

w obciążeniu obu stóp powyżej 5 kg u osób

dorosłych uznaje się za nieprawidłowe, a u

dzieci nawet 3 kg (Lewit 1984).



Obserwację z boku rozpoczyna się od oceny odchylenie

tułowia i kręgosłupa w obu kierunkach, przednim i tylnym

(rozległość i wielkość kifozy, ustawienie ramion, szyi i

głowy). W tym celu można wykorzystać pion

(zrównoważenie w płaszczyźnie strzałkowej), który

powinien przebiegać przez przewód słuchowy zewnętrzny,

trzony kręgów szyjnych, staw ramienny, nieznacznie do

przodu od trzonów kręgów piersiowych przecinając je na

wysokości przejścia piersiowo-lędźwiowego, trzony

kręgów lędźwiowych, podstawę kości krzyżowej,

nieznacznie do tyłu od osi czołowej stawu biodrowego

oraz nieznacznie do przodu od osi czołowej stawu

kolanowego i stawu skokowo-goleniowego oraz staw

poprzeczny stępu. Oceniając postawę ciała w tej

płaszczyźnie należy zwrócić uwagę na wadliwe wysunięcie

ramion i szyi ku przodowi, wyrównywane hiperlordozą w

górnym odcinku szyjnym. W takim przypadkach otwór

kanału słuchowego znajduje się przed pionem.



Prawidłowe zrównoważenie ciała w płaszczyźnie

strzałkowej, jak i czołowej jest warunkiem

poprawnej stabilizacji postawy. Zaznaczyć należy,

że taki przebieg wymienionych linii pionu może

występować nie tylko przy prawidłowej postawie

ciała. Występuje szereg zmian w obrębie tułowia,

które przy dobrej kompensacji nie wpływają na

przebieg linii pionu wyrażającej zrównoważenie

ciała. Nie można, zatem traktować tych linii jako

bezwzględnych wyznaczników poprawnej postawy

ciała. Linie pionu zarówno w płaszczyźnie

strzałkowej jak i czołowej mogą stanowić punkt

wyjścia przy ocenie stanu postawy ciała.

Prawidłowe zrównoważenie ciała zarówno w

płaszczyźnie strzałkowej, jak i czołowej jest

warunkiem poprawnej stabilizacji postawy.



w dynamice



Badanie chodu wymaga pomieszczenia o większej

przestrzeni tak by badana osoba mogła wykonać

około 5-10 kroków. Zwraca się uwagę na

symetryczność obciążenia obu kończyn, długość

kroków, płynność ruchów. Przed badaniem należy

ocenić stan równowagi postawy stojącej, rozłożenie

ciężaru ciała na obie kończyny.



Równowagę można sprawdzić stosując próbę

Romberga, w której pacjent stojąc w pozycji

zasadniczej, bez kontroli wzrokowej stara się

utrzymać pozycję pionową. W przypadkach

zaburzeń równowagi występuje chwianie się lub

padanie w określonym kierunku. Można również

wykonać tzw. uczuloną próbę Romberga, w której

osoba badana ustawia stopy nie obok siebie, lecz

jedna przed drugą w linii prostej i zamyka oczy.

Prawidłowe jej wykonanie świadczy o sprawnym

utrzymywaniu równowagi.

Ocena neurologiczna

zaburzeń czynnościowych



W ocenie neurologicznych zaburzeń

czynnościowych należy przeprowadzić badanie

czucia w ramach badania orientacyjnego w celu

oceny stanu pacjenta z objawami patologicznymi i

hipotez diagnostycznych wynikających zbadania

układu ruchu. Istnieje kilka sposobów klasyfikacji

części odbiorczej OUN. Head wyróżnił starszą

filogenetycznie część protoplastyczną, której

zadaniem jest ostrzegać i ochraniać organizm

(reakcje na ból, duże i szybkie zmiany na

temperatury) oraz nowszą filogenetycznie część

epikrytyczną spełniającą funkcję kontrolną,

koordynującą działanie organizmu (rozpoznanie

kształtu przedmiotu i ich wagi, nieznaczne zmiany

temperatury, umiejscowienie poszczególnych

części ciała w przestrzeni).



Natomiast podział ze względu na lokalizację

wyróżnia receptory powierzchowne –

eksteroreceptory (odczucie bólu, dotyku,

temperatury ze skóry), receptory głębokie -

proprioreceptory (odczuwanie pozycji i ruchu

poprzez informację ze ścięgien, mięśni, torebek

stawowych, więzadeł) oraz receptory korowe –

połączenie ekstero- i propriocepcji (rozpoznawanie

przedmiotów dotykiem i podwójnego dotyku,

odczuwanie wibracji, rozpoznawanie ciężaru

przedmiotu i kształtów rysowanych na skórze).

Inna uwzględnia pięć podstawowych rodzajów

czucia. Czucie wibracji, czucie ułożenia i czucie

dotyku, które są przewodzone sznurami tylnymi

rdzenia kręgowego, oraz czucie bólu temperatury

przewodzone drogą rdzeniowo-wzgórzową.



Przed wykonaniem badania czucia należy

wytłumaczyć pacjentowi, na czym ono

polega. Następnie należy zbadać go, a potem

sprawdzić czy pacjent zrozumiał polecenie

zachował się zgodnie z oczekiwaniem. Ocenę

czucia na każdy etapie należy rozpocząć od

obszarów zaburzeń czucia, a potem

przesuwać się w kierunku obszarów

nieobjętym zaburzeniem. Badamy dla

porównania lewą i prawą stronę ciała.

Badanie należy zawsze rozpocząć od

dystalnych części kończyn do proksymalnych.

Jeżeli w częściach dystalnych kończyn nie

stwierdza się zaburzeń czucia, nie ma

potrzeby badania części proksymalnych. Przy

badaniu pacjent ma zamknięte oczy.

Czucie wibracji



Do badania czucia wibracji używa się widełek

stroikowych 128 Hz. Badający umieszcza

widełki stroikowe na wystających pod skórą

fragmentach kości. Kładzie się je najpierw na

opuszkach palców stopy, a następnie, jeśli

pacjent nie czuje drgań na stawach

śródstopno- paliczkowych, kostce

przyśrodkowej, guzowatości kości

piszczelowej, kolcu biodrowym przednim

górnym, a w obrębie rąk: na opuszkach

palców dłoni, na każdym stawie

śródpaliczkowym, stawie śródręczno-

paliczkowy, nadgarstku, łokciu i barku.

Czucie ułożenia



Przed wykonaniem testu należy wyjaśnić pacjentowi,

na czym to badanie polega. Badający chwyta paliczek

dalszy pacjenta dwoma palcami (palce powinny być

ustawione pod kątem 90 stopni do kierunku ruchu).

Następnie wykonuje ruch w górę i dół informując

pacjenta o pozycji jego palca. Badanie należ rozpocząć

od wykonania ruchu o dużej amplitudzie ruchu,

stopniowo zmniejszając zakres aż pacjent zacznie

popełniać błędy. W kończynach górnych badamy staw

międzypaliczkowy dalszy, środkowy, staw śródręczno-

paliczkowy, nadgarstek, staw łokciowy, staw barkowy,

a w kończynie dolnej; staw międzypaliczkowy dalszy,

środkowy, staw śródstopno-paliczkowy, staw skokowy,

kolanowy i biodrowy.

Czucie bólu



Do badania używa się szpilki, igły iniekcyjnej lub

pękniętego patyczka. Każdy bodziec powinien być tak

samo silny. Pacjentowi należy wytłumaczyć, na czym

polega badanie oraz wyjaśnić czy szpilka jest ostra czy

tępa. W tym celu dotykamy obszaru prawidłowego

czucia ostrym a następnie tępym końcem szpilki. W

badaniu należy objąć wszystkie dermatomy wszystkie

główne nerwy rozpoczynając od obszaru zmienionego

czucia i przesuwając się kierunku obszaru czucia

prawidłowego w celu wyznaczenia granic zaburzeń.

Należy staranie zbadać dany obszar, porównując i

ustalając różnice między strona prawą i lewą.

Czucie dotyku



Do badania wykorzystuje się kawałek waty, którą

dotyka się skóry pacjent starając się, aby bodźce

były podobne. Sprawdzenie badania polega na

obserwacji czasu reakcji na nieregularnie stosowane

bodźce. Często przydatne są dłuższe przerwy10- 20



Czucie w odcinku lędźwiowym nie wykonuje się w

czasie badania orientacyjnego, jednak należy je

przeprowadzić, kiedy występują objawy ze strony

pęcherza moczowego lub jelit, przy występującym

niedowładzie kończyn dolnych, w zaburzeniu czucia

obu kończyn dolnych oraz przy podejrzeniu zmian w

obrębie stożka rdzeniowego lub ogona końskiego.

Czucie temperatury.



Badając czucie temperatury wykorzystujemy dwa

naczynia z ciepłą i zimną wodą. Dotykamy skóry stóp,

dłoni lub odpowiedniego obszaru zaburzonego czucia.



Inne rodzaje czucia (czucie dyskryminacyjne) badamy

dotykając dwóch punktów jednocześnie np. stępionym

cyrklem. Przed badaniem dotykamy oboma końcami

później jednym końcem cyrkla na obszarze

niezmienionego czucia pod kontrolą wzroku pacjenta.

Badanie wykonujemy przy zamkniętych oczach

stopniowo zmniejszając rozstaw ramion cyrkla raz

jednym raz dwoma końcami. Przy prawidłowym czuciu na

palcu wskazującym odległości między końcami < 5 mm,

na małym palec < 7 m, na palcu u nogi 10 mm. Uwaga

wyniki zależą od grubości skóry. Wyniki są bardzo różne.

Wyniki badana porównuje się ze stroną prawa i lewa.

Badanie palpacyjne



Badanie palpacyjne umożliwia rozpoznawanie

najdelikatniejszych zaburzeń czynności

ruchowych pod względem jakościowym i

ilościowym oraz objawów odruchowych, takich

jak zmiana konsystencji mięśni, więzadeł,

tkanki podskórnej i skóry. Zwracamy uwagę na

kolor (zaburzenia ukrwienia), blizny, modzele,

egzemy, znamiona, strefy łącznotkankowe,

potliwości skóry, temperaturę, obserwacji

powiększenia lub zmniejszenia obwodów czy

też asymetrii poszczególnych części ciała.



W badaniu palpacyjnym należy ocenić struktury

istniejącej blizny gdyż w uszkodzeniu tkanek miękkich

zarówno bezpośrednio (makrourazy w krótkim okresie

czasu), jak i pośrednio (mikrourazy w przeciągu

długiego okresu czasu), zasady usprawniania muszą

być dostosowane do zasad naturalnego gojenia.

Celem jest przywrócenie biomechaniki, a potem

leczenie tkanek miękkich zgodnie ze stadium, na

jakim znajduje się proces gojenia. Większości naprawa

tkanek polega na proliferacji tkanki włóknistej.

Możemy podzielić go na trzy fazy; fazę wyjściową,

fazę fibroblastyczną i dojrzewanie. W fazie pierwszej

(wyjściowej) dochodzi do odpowiedzi zapalnej, która

przygotowuje ranę do następczego gojenia poprzez

usunięcie martwiczych tkanek i bakterii. W tej fazie w

rozchylone brzegi rany wypełniane są włókniakiem

(skrzep). W fazie drugiej bez względu na

umiejscowienie rany, fibroblasty prowadzą proces

naprawy zastępując zniszczone struktury tkanką

włóknistą.



Z fibroblastów uwalniany jest tropokolagen, który łączy

się, tworząc włókna kolagenowe. Nie ma ostrego

odgraniczenia pomiędzy końcem poprzedniej fazy a

początkiem dojrzewania. Ilość kolagenu w obrębie rany

przestaje narastać między 3 a 4 tygodniem od urazu.

Mimo, iż ilość jego jest stała lub ulega zmniejszeniu po

okresie rozrostu tkanki włóknistej, to wzrasta odporność

rany na rozciąganie. W wyniku wewnątrzcząsteczkowych

i międzycząsteczkowych wzajemnych połączeń włókien

kolagenowych oraz ciągłego modelowania rany poprzez

rozpuszczanie i przekształcenie włókien kolagenowych

powstanie mocniejszy splot. Dlatego też cześć zaburzeń

czynności spotykanych w układzie mięśniowo-

szkieletowym wynika z syntezy i odkładania się tkanki

tworzącej bliznę i ze sposobu, w jaki różnią się fizycznie

właściwości powstałego kolagenu od otaczającej nie

uszkodzonej tkanki. Powstała naprawa (blizna) może

wpłynąć w znacznym stopniu na czynność narządu

ruchu.

Dynamiczne badanie odcinkowe-badanie zakresu ruchu



Metodyka badania

Badanie wykonujemy taśmą

krawiecką, miękką. Pozycje wyjściowe do badań powinny

być wygodne, stabilne i umożliwiające wzrokową kontrolę

wykonywanych czynności. Na ogół są to pozycje leżąc

tyłem.



Pomiary długościowe

Dotyczą długości względnej (ze

stawem, którym badana kończyna łączy się z odpowiednią

obręczą), bezwzględnej ( bez ww. stawu.), absolutnej (tzn. z

ręką w kkg i stopą w kończynie dolnej) i odcinkowej, która

określa długość części kończyny – np. uda w kończynach

dolnych albo przedramienia w kończynach górnych. Badanie

powinno dotyczyć jednocześnie obu kończyn. Wyniki

zapisuje się, bo tylko porównanie długości zdrowej kończyny

i chorej pozwala na prawidłową ocenę. Warunek ten nie

może być spełniony w sytuacji, kiedy obie kończyny mają

nieprawidłową długość wówczas zapisuje się je w

specjalnych tabelach i dołącza się do całości dokumentacji

kinezyterapeutycznej. Dokładność pomiaru do jednego

centymetra ( 88,7 cm należy zapisać 89, przy 88,3 należy

zapisać 88).

Pomiar obwodów



Pomiar obwodów

Służą do oceny przyrostów lub

ubytków masy mięśniowej. Wykonany poprzez stawy

porównawczo w jednej i w drugiej kończynie

pomagają w wykrywaniu zmian zapalno

wysiękowych, które przeważnie znacznie zwiększają

obwód w chorym stawie. Częstość pomiarów

obwodowych jest znacznie większa niż przy

pomiarach długości. Szybkość zmian zachodzących w

tkance mięśniowej pod wpływem treningu nakazuje

wykonywać te badania, co siedem dni. Przy zmianach

w obrębie stawów wykonuje się je jeszcze częściej,

co trzy pięć dni. Ponadto dokładność pomiarów

należy zawęzić do 0.5 cm, bowiem przyrost masy

mięśniowej w obwodzie o 1 cm to dużo i taki wynik

terapeutyczny wymaga wielkiego wkładu pracy.



Obwody kończyn zmieniają się. Obwód kończyny

w pozycji, w której mięsień jest w stanie skurczu,

jest większy od obwodu mierzonego podczas

rozluźnienia mięśni. Kończyna, na której są żylaki,

będzie wykazywała w pozycji stojącej większe

obwody niż w pozycji leżącej. W podobny sposób

wpływają obrzęki hydrostatyczne.



Obwody stawów zwiększają się, gdy

wypełniają je wysięki lub gdy grubieje ich błona

maziowa. Ze zwiększonym obwodem stawu idzie

często w parze, zmniejszenie obwodów

przylegających części kończyny z powodu zaniku

mięśniowego, przy czym mięśnie jednostawowe

zanikają szybciej i znaczniej niż mięśnie

dwustawowe.

Ocena czynnościowa narządu ruchu

Charakterystyka czynnościowa stawu



1. Fizjologiczne napięcie mięśni (tonus) – jest to

nieznaczny stan napięcia, który nie podlega

naszej woli i znajduje się pod wpływem

autonomicznego układu nerwowego.



a) Napięcie służące do przezwyciężenia siły

ciężkości i utrzymania ciała w określonej postawie

oraz w równowadze przestrzennej („tonus

d’attitude”).



b) Napięcie pomocnicze ( tonus de soutien)

wspierającą mięśniową we wszystkich

czynnościach zamierzonych i ruchach dowolnych,

zwiększając jej płynność i dokładność.



2. Zwiększone napięcie spoczynkowe (napięcie

mięśni, hypertonus, spazm) z drażliwością

uciskową lub bez niej.

3. Wzmożone napięcie

porażenie spastyczne charakteryzuje się

elastycznym oporem przeciw wydłużeniu i

rozciąganiu (objaw scyzorykowy),

sztywność –opór przy rozciąganiu jest

równomierny przez cały okres ruchu lub

przebiega skokami.

4. Zmniejszone napięcie spoczynkowe

(hypotonus)

odruchowo zmniejszone napięcie

(zahamowanie)

niedowład obwodowy

5. Obniżenie napięcia mięśniowego (porażenie

wiotkie)



Podstawowe właściwości działania mięśni.

Prawidłowa czynność opiera się na trzech

jego właściwościach:



zdolność kurczenia się, która jest

czynnikiem reakcji na bodziec nerwowy i

jest źródłem jego siły;



zdolność rozkurczenia się i rozciągania,

która jest podstawową jego elastyczności;



zdolność współdziałania z innymi

mięśniami, we właściwym czasie i

odpowiedniej sile, co nazywamy

koordynacjom działania. Nie ma

wyizolowanego działania poszczególnego

mięśnia w naszym organizmie. Mięsień

działa w zespole innych mięśni.



Mięśnie kurczące się wykonują pewna pracę.

Wynikiem ich pracy jest wprowadzenie w ruch

jakiegoś odcinka ciała, stabilizacji innych

odcinków ciała, czy też utrzymania

odpowiedniego napięcia lub zachowania

właściwej postawy.



Rozróżniamy aktywność mięśniową



izometryczną, w której występuje napięcie

mięśnia bez zmiany jego długości,



izotoniczną, w której występuje jednostajne

napięcie mięśnia przy jego skróceniu,



auksoniczną, w której występuje równocześnie

zmiana długości i napięcia mięśnia,



izokinetyczną, w której występuje aktywacja

przy stałych prędkościach kątowych,



praca izolityczną, w której utrzymuje się

napięcie mięśnia przy jego wydłużeniu.



Mięśnia biorące udział w ruchu czynnym

dzielimy na następujące grupy:



mięśnie odpowiadające za ruch - mm.

agonistyczne; ich skurcz wprowadza w ruch

dany odcinek ciała;



mięśnie współdziałające – mm. antagonistyczne;

hamują one ruch wykonywany przez agonistów;



mięśnie współdziałające przy ruchu – mm

synergistyczne; współdziałają one z agonnistami

i pomagają w wykonywaniu ruchu;



mięśnie stabilizujące przy ruchu – mm. to te,

których skurcz i napięcie stabilizuje sąsiednie

stawy i utrzymuje w odpowiedniej pozycji

kończynę czy tułów, ułatwiając tym samym

wykonanie ruchu agonistom.



Dysfunkcja narządu ruchu może wynikać z

zaburzeń wynikających z uszkodzenia tkanek

miękkich okołostawowych lub z

nieprawidłowością czynnościową stawu.

Przyczynia się ona do powstania wadliwego

modelu biomechanicznego (wzorca ruchowego)

dla danego stawu, który pogłębia istniejące

dysfunkcje. Tym zmianom często towarzyszy ból.

Ból jest odczuciem, które zależy od wielu

czynników biopsychosocjalne. Jedne, które

inicjują odpowiedź na ból (mechaniczne lub

chemiczne drażnienie nocyreceptorów w

tkankach wrażliwych na ból) mogą być całkiem

odmienne od tych, które podtrzymują percepcje.

Ból upośledzający jest formą do zachowania bólu

znajdujących się pod stałym wpływem czynników

środowiskowych. Nieprawidłową czynność stawu

nie zawsze jest spowodowana z bólem.



Ruchu w stawie odbywa się w określonej osi i

płaszczyźnie.



Przez oś rozumiemy linię, wokół której odbywa

się ruch.



Płaszczyzna jest to powierzchnia znajdująca pod

kątem prostym w stosunku do osi, wokół której

odbywa się ruch.



Rozróżniamy:

oś strzałkową

, biegnąc

równoległe do szwu strzałkowego czaszki, a więc

w kierunku przednio-tylnym; ruch wokół tej osi

odbywa się w płaszczyźnie czołowej. Ruchy w

płaszczyźnie czołowe wokół osi strzałkowej to

zginanie doboczne

(

skłon boczny tułowia),

odwodzenie to ruch kończyny lub jej części w

kierunku bocznym i przywodzenie to ruch

kończyny lub jej części z powrotem do

płaszczyzny czołowej (pośrodkowa).



Rozróżniamy następujące zakresy ruchu:



pełny zakres ruchu, tj. wówczas, kiedy ruch w

stawie odbywa się od maksymalne rozkurczu do

maksymalnego skurczu mięśni lub odwrotnie. Jest

to zakres ruchu mający rzadko zastosowanie w

życiu codziennym.



Środkowy zakres ruchu, tj. wówczas, kiedy ruch

w stawie odbywa się od stanu niepełnego skurczu

mięśni lub odwrotnie. Jest to zakres ruchu

najczęściej stosowany w życiu codziennym.



Zewnętrzny zakres ruchu, tj. wówczas, kiedy ruch

odbywa się od stanu pełnego rozkurczu do stanu

połowy pełnego mięśni lub odwrotnie.



Wewnętrzny zakres ruchu, tj. wówczas, kiedy ruch

w stawie odbywa się od stanu pełnego skurczu do

stanu połowy pełnego rozkurczu mięśni lub

odwrotnie.



W terminologii zaburzeń ruchu w stawach

napotyka się dwa określenia: przykurcz i

„ograniczenie ruchu”. Oba te określenia nie

są jednoznaczne, ponieważ do ograniczenia

ruchu mogą doprowadzić: przykurcz

tj.

ograniczenie zakresu ruchu w stawie

spowodowane zmianami chorobowymi

tkanek miękkich, a więc mięśni, ścięgien,

torebki stawowej, więzadeł a także skóry.

Zesztywnienie

tj. ograniczenie zakresu

ruchu spowodowane zmianami chorobowymi

elementów kostnych lub chrzęstnych w

chodzący w skład stawu; zesztywnienie

może być całkowite lub częściowe.



Oś czołowa

, czyli poprzeczna, biegnie

równolegle do szwu wieńcowego czaszki;

ruch wokół osi czołowej odbywa się w

płaszczyźnie strzałkowej. Ruchy w

płaszczyźnie strzałkowej wokół osi czołowej

to zginanie. Ruch ten rozpoczyna się z

pozycji zerowej przy pomocy mięśni zginaczy.

Prostowanie to

ruch, który rozpoczyna się z

pozycji zgięcia do pozycji zerowej wykonany

przy pomocy prostowników. Prostowanie to

ruch rozpoczynający się z pozycji zerowej

wykonany przy pomocy mięśni prostowników.

Zginanie do pozycji zerowej

ruch

rozpoczynający się z maksymalnej pozycji

wyprostnej do pozycji zerowej wykonany przy

pomocy mięśni zginaczy.



pionową

, która biegnie od szczytu

sklepienia czaszki do środka czworoboku

podparcia ( równolegle do linii ciężkości);

ruch wokół osi pionowej odbywa się w

płaszczyźnie poprzecznej. Ruchy w

płaszczyźnie poprzecznej wokół osi

pionowej. Pojęcie skręt (rotacja) może

zostać użyte do opisania ruchu wokół jej osi

podłużnej bądź osi równoległej do niej. Skręt

(rotacja) w prawo i w lewo obrazuje ruchy

ciała, które odbywają się w płaszczyźnie

poprzecznej. Skręt (rotacja) do wewnątrz i

na zewnątrz obrazuje ruchy kończyn, które

odbywają się wokół osi podłużnej kości.



Przykurcz w zgięciu należałoby określić

jako: ograniczenie prostowania. Przykurcz

w wyproście należałoby określić jako:

ograniczenie zgięcia. Rodzaje ruchów w

stawach.



Ruchy w stawach możemy podzielić na

trzy kategorie:



ślizganie,



toczenie



obracanie



różne

rodzaje

ruchów

mogą

różne

rodzaje

ruchów

mogą

występować w tym samym stawie i

rzadko tylko w poszczególnych stawie

może odbywać jeden rodzaj ruchu.



Ruch ślizgowy jest to ruch, w którym

pomiędzy dwoma ciałami jeden punkt

jednego ciała w chodzi w kontakt z ciągle

nowymi punktami drugiego ciała, to mamy

do czynienia z ruchem ślizgowym, tak jak

piasta dokoła osi koła, tylko tutaj nie mamy

oczywiście całkowitego okrążenia, lecz ruchy

ograniczone w obydwie strony. Podczas

ruchów czysty ruch ślizgowy nie występuje,

ponieważ żaden staw nie ma powierzchni

stawowych (zarówno płaskich jak i

łukowatych), ale tylko takie, które są

przystające częściowo. Wszystkie stawy

posiadają pewne nierówności, co powoduje,

że ślizg po łuku stanowi jedynie komponent

ślizgowy podczas odbywającego się tu ruchu

toczenia z poślizgiem.



Toczenie

jest ruch, w którym

między dwiema

powierzchniami stawowymi nowe punkty jednej

powierzchni w chodzą w kontakt z ciągle

nowymi punktami drugiej powierzchni, to mamy

do czynienia z toczeniem ( w początkowych

stadiach zgięcia stawu kolanowego, skroniowo-

żuchwowego). Ruchy są tutaj podobne do

ruchów koła u wozu poruszającego się po ziemi.

Toczenie może występować tylko między

powierzchniami o różnym promieniu krzywizny.



Ruchy obrotowe występują wtedy, kiedy dwie

powierzchnie stawowe o kształcie odcinków kuli

stykają się w jednym punkcie i w tym punkcie

stycznym jedna kość obraca się na drugiej w

stosunku do swej długiej osi, tak jak bąk obraca

się na swym podłożu.



Rozróżniamy w ustawieniu kości i stawów

pozycję zerową. Pozycja zerowa, określana

jest jako neutralna zerowa pozycja

wyjściowa. Od pozycji zerowej mierzy się

zakres ruchu kości.



Pozycja spoczynkowa to trakcje ustawienie

stawu, w którym torebka stawowa jest

maksymalnie rozluźniona dając dużą

przestrzeń śródstawową. Powierzchnie

stawowe obu członów stawu mają ze sobą

najmniejszy kontakt. Aktualna pozycja

spoczynkowa jest to pozycja spoczynkowa,

która ulega zmianie w wyniku działania

patologicznych czynników zewnętrznych

lub wewnętrznych.z



- Diagnostyka różnicująca pochodzenie bólu



Badanie czynnego i biernego testu ruchomości

niezależnie od szybkości wykonania powinien

przebiegać równomiernie i w sposób wolny od

ograniczeń. Test można powtórzyć, jeżeli jest tego

konieczność. Zakłócenia jakości ruchu mogą być

spowodowane uszkodzeniem stawu bądź leżących

wokół tkanek miękkich – mogą one wskazywać na

łuk bolesny. Ból ten ujawnia się w jakimkolwiek

przedziale zakresu ruchu podczas wykonywania

ruchu czynnego lub biernego, a który zanika po

przejściu obszaru bolesnego. Występowanie łuku

bolesnego może świadczyć, iż delikatna tkanka

ściskana jest poprzez tkanki twarde. Odchylenie od

prawidłowego wzorca ruchowego mogą być

spowodowane próbą ominięcia strefy bólu przed

pacjenta.



- Gra ślizgu stawowego



Ruchy w stawie zależą z jednej strony

od jego budowy anatomicznej, a z

drugiej od mięśni, które ten ruch

wykonują. Oprócz tego w tym stawie

możliwe są ruchy przesuwania

wzajemnego szeregów kostnych oraz

ich rozciąganie –gra stawowa (joint

play). Ruchy te można zbadać biernie.

Niewielkie ślizgowe ruchy mają

istotne znaczenie, gdyż są one

punktem wyjścia do normalnej

czynności ruchowej stawu.

Wyczuwanie oporu końcowego to ruch

bierny od pierwszego zatrzymania do

zatrzymania końcowego. Oceniamy go

podczas ruchów kątowych i ruchów

przemieszczenia w stawie. W obu

przypadkach, w warunkach normalnych,

wyczuwamy zwykle pod koniec ruchów

fizjologicznych miękki opór, który ruchami

biernymi „sprężynującymi”, pokonać aż do

granicy anatomicznej ruchu. Patologiczny

opór końcowy wyczuwamy jako twarde

ograniczenie ruchu biernego już w zakresie

ruchu fizjologicznego, nie poddającego się

ruchom sprężynowania (rycina2, 3)



Pomiar ruchomości



Przy badaniu ruchu w stawie należy zwrócić uwagę

na zakres ruchu, precyzje ruchu oraz ustalić czy w

czasie ruchu pojawiają się dolegliwości bólowe.

Zakres ruchu w stawie może być łatwą wskazówką

dla określenia funkcjonalnej sprawności kończyny.

Pomiaru dokonujemy za pomocą kątomierza.

Należy badać dwa rodzaje zakresu ruchu, tzn.

czynny i bierny

. Czynny jest wynikiem pracy

mięśni odpowiedzialnych za jego wykonanie.

Bierny natomiast jest efektem przyłożenia siły

zewnętrznej. Koniec ruchu czynnego określamy

jako granicę fizjologiczną, a koniec ruchu biernego

jako anatomiczną. Dalszy ruch między granicą

fizjologiczną i anatomiczną, możliwy jest dzięki

elastyczności części miękkich stawu. Zakres ruchu

można ocenić mierząc goniometrem w stopniach

lub zastosować manualny test ruchomości w skali

od 0-6



Jakość ruchu

ejestruje się w dwóch

fazach: jakość ruchu od jego rozpoczęcia

do pierwszego oporu oraz jakość ruchu

od pierwszego oporu do oporu

końcowego. Jakość ruchu do pierwszego

wyczuwalnego oporu badamy najpierw

czynnie, a potem biernie (rycina 1).

Podczas ruchu czynnego z pozycji

zerowej badający obserwuje

wyprowadzenie ruchu a podczas ruchu

biernego z pozycji zerowej badający

wyczuwa zmiany, np. opór przed

wystąpieniem pierwszego zatrzymania.



Mierząc zakres w stawie kątomierzem należy

zwrócić uwagę na prawidłowe umieszczenie jego

osi obrotu, ramienia ruchomego i nie ruchomego.

Oś obrotu kątomierza powinna się znajdować na

wysokości obrotu stawu, a ramiona w osi długiej

lub równolegle do osi długiej segmentów, których

ruch mierzymy. Punkt, w którym ma być

umiejscowiona oś obrotu kątomierza najlepiej jest

przed pomiarem oznaczyć dermografem. Pomiar

wykonujemy przykładając kątomierz w chwili,

kiedy chory wykonał ruch w maksymalnym

zakresie. Odcinek bliższy musi być dobrze

ustabilizowany, po to by był w pełni

unieruchomiony, co uniemożliwia podczas badania

przenoszenie wykonywanego ruchu na inne

sąsiednie stawy. Brak stabilizacji może dać

nieprawdziwe wyniki badań



Pomiary wykonane przy użyciu kątomierza nie są

zupełnie ścisłe, a dokładność ich zależy w dużej

mierze od wprawy i doświadczenia badającego.

Przy pomiarach ruchów w dużych stawach

używamy kątomierza o długich ramionach



Uzyskane za pomocą pomiarów wartości zakresu

ruchów w stawie porównujemy z wartościami

zakresu ruchów symetrycznego stawu oraz z

normalnymi przyjętymi dla poszczególnych

stawów.



Zakres ruchomości zależy od wielu czynników,

tak jak wiek badanego,



poziom jego ogólnej sprawności fizycznej,



stan odżywiania.



Ważne jest natomiast wykonanie pomiarów

zakresu ruchów w stawach symetrycznych oraz

porównanie pomiarów wstępnych i kontrolnych.



Przy ocenie zakresu ruchu w stawie można

również rozpoznać wzorzec torebkowy lub

przykurcz mięśnia. Ograniczenie zakresu ruchu

w stawie może powstać na skutek obkurczenia

torebki stawowej. Kolejność ograniczenia

ruchomości w różnych kierunkach następuje w

każdym stawie z określoną prawidłowością,

którą Cyriax opisał jako wzorzec torebkowy.

Jeżeli ograniczenie ruchomości stawu nie

odpowiada wzorcowi torebkowemu, wtedy

istnieje inna przyczyna ograniczenia ruchu w

stawie (stan zapalny, wolne ciało w obrębie

stawu, bądź przyczyna może być poza

stawowa).

Wzorzec torebkowy stwierdzany

jest tylko w stawach poruszanych przez mięśnie.



Oceniając hypomobilność stawu, która może

być spowodowana przykurczem mięśnia

należy maksymalnie oddalić od siebie

przyczep początkowy i końcowy mięśnia,

przy czym trzeba wziąć pod uwagę nie tylko

funkcję główna, ale wszystkie funkcje

poboczne we wszystkich stawach, na które

oddziałuje.



W niektórych przypadkach analizując zakres

ruchu biernego (ocena zmodyfikowanych

kryteriów przedstawionych przez Hospital

del Mar) możemy stwierdzić czy u badanego

nie występuje ogólnie zwiększona

ruchomość stawów (hipermobilność), o

przez ·ocenę niżej wymienionych cech

(obecność u mężczyzn 3 a u kobiet 4).



W tym celu oceniamy ruch w stawie



nadgarstkowo –śródręcznym kciuka, (bierne

zbliżenie kciuka do przedniej części przedramię

na odległość mniejszą niż 2 cm),



stawy śródręczno-paliczkowe (śródręcze

ustabilizowane na podłożu, a bierny przeprost

wynosi powyżej 90˚),



staw łokciowy (bierny przeprost powyżej 10˚),



zespół ramienno –barkowy (bierna rotacja

zewnętrzna powyżej 90˚),



staw biodrowy (bierne odwodzenie 85˚),



staw kolanowy (bierny przeprost powyżej 10˚),



stawy śródstopno-paliczkowe (śródstopie

ustabilizowane na podłożu,



bierny przeprost powyżej 90˚)



i wszystkie stawy, w których obserwujemy częste

obrzęki i wysięki.



Manualny test ruchomości w skali od 0 – 6.



Pomiar zakresu ruchu w niektórych małych stawach, w

amphiatrosach oraz w pojedynczych stawach kręgosłupa

jest niemożliwy, dlatego też można zastosować manualny

test ruchomości.



0 = brak ruchomość -

ankyloza



Hypomobilność

1 = ruchomość bardzo

ograniczona



2 = ruchomość mało

ograniczona



Stan prawidłowy

3 = ruchomość

prawidłowa



4. = ruchomość trochę

nadmierna, bez bólu



Hypermobilność

5. = ruchomość

nadmierna z bólem



6. = pełna niestabilność



Test oceny siły mięśni daje:



obraz sprawności fizycznej jednostki,



służy nam do doboru odpowiednich

ćwiczeń leczniczych



służy do oceny wyników usprawniania.



Ocena siły mięśnia oraz określenia

charakteru jego czynności jest

podstawą diagnostyki, określa prognozę

i postępowanie w zaburzeniach układu

nerwowego i mięśniowego.



Metody oceny siły mięśniowej.



Siła mięśnia może być mierzona jako

skurcz izotoniczny, podczas którego

następuje skrócenie włókien

mięśniowych bez zmian ich napięcia.

Podczas skurczu izotonicznego

mierzona jest siła w czasie pełnego lub

częściowego zakresu ruchu. W

warunkach skurczu izotonicznego

pomiar dotyczy raczej pracy niż siły

mięśniowej (Mosso, Hellebrandta, De

Lorma).



Oceny siły mięśniowej dokonuje się w czasie

skurczu izometrycznego w pewnych ściśle

określonych pozycjach. Przy skurczu

izometrycznym nie zmienia się nie zmienia się

długość mięśnia , a wzrasta stan jego napięcia.



Do badania siły skurczu izometrycznego

stosowane są różne techniki pomiarowe:



ręczna, sprężynowa, hydrauliczna – rtęciowa,

pneumatyczna, metoda pomiaru naprężenia,

dynamometryczna. Wszystkie wyżej wymienione

techniki wymagają specjalnych aparatów.



Ocena siły mięśniowej możemy rozpocząć od

oceny mięśni wskaźnikowych. Są one unerwione

głównie przez jeden poziom rdzenia kręgowego.

Jedno lub dwustronne osłabienie siły badanych

mięśni wskaźnikowych może świadczyć o

zaburzeniu czynności rdzenia kręgowego na

danym poziomie.



C1 – zginacze i prostowniki stawów szczytowo-potylicznych,



C2 – rotatory stawu szczytowo-obrotowego,



C3 – pochyły przedni, środkowy i tylny,



C4 – dźwigacz łopatki, czworoboczny,



C5 – dwugłowy ramienia,



C6 – ramienno-promieniowy, prostowniki stawu nadgarstkowo-

promieniowego,



C7 – trójgłowy ramienia, zginacze stawu nadgarstkowo-

promieniowego, prostowniki stawów



palców,



C8 – zginacze stawów palców ręki, przywodziciele stawów

kciuka,



Th1 – międzykostne dłoniowe i grzbietowe dłoni,



L1 – L2 dźwigacz jąder,



L2 – L3 przywodziciele stawu biodrowego,



L4 – piszczelowy przedni, głowa przyśrodkowa czworogłowego

uda,



L5 – piszczelowy tylny, prostowniki palucha i palców stopy,



S1 – strzałkowy długi i krótki, głowa przyśrodkowa trójgłowego

łydki



Testowanie metodą Loveta.



Testowanie mięśni metodą Loveta jest najczęściej używane

w codziennej praktyce, ponieważ nie wymaga żadnej

aparatury.



Jest to metoda subiektywna, dlatego używamy określenia

pomiar a nie ocena siły mięśni), umożliwiająca oceną

aktualnej siły mięśnia podczas jednorazowego jego skurczu.



Metoda ta opiera się na badaniu ręcznym poszczególnych

mięśni w określonych pozycjach i przy określonym ruchu.



W każdym ruchu jest jeden mięsień, który głównie za tę

czynność odpowiada



Nie ma izolowanego działania mięśnia, ale są określone

izolowane pozycje działania danego mięśnia. Dlatego też

zasadnicze znaczenie ma dobór takiej pozycji wyjściowej,

która stwarza warunki sprzyjające izolowanemu skurczowi

badanego mięśnia.



W tych pozycjach wyłącza się działanie mięśni

synergistycznych i wtedy porażenie lub osłabienie

badanego mięśnia wyraźnie się uzewnętrznia.



Staramy się unikać wielokrotnych powtórzeń

testowania tego samego mięśnia, aby nie

spowodować jego zmęczenia. Badany musi dokładnie

znać ruch, jaki ma wykonać. Umożliwia to skupienie

uwagi na wykonaniu tej czynności i współpracę z

badającym.



Siłę badanego mięśnia oceniamy wg 6 stopniowej

skali Loveta w stopniach odsetkach, a mianowicie.



0 = 0% -

brak śladu skurczu mięśnia



1 = 10% -

ślad skurczu mięśnia bez efektu

ruchowego,



2 = 25% -

ruch w pełnym zakresie w odciążeniu,



3 = 50% -

ruch w pełnym zakresie z pokonaniem

ciężaru kończyny lub części ciała,



4 = 80% =

mięsień wykonuje ruch jak poprzednio

pokonując niewielki opór,



5. = 100% = siła mięśnia normalna.



W praktyce często rozszerzamy skalę używając

znaków plus lub minus, np. +3, -2. Stwierdzenie

śladu skurczu mięśnia 1 jest trudne i możliwe tylko

dla mięśni leżących powierzchownie. Ślad tego

skurczu można wyczuć drogą palpacji w okolicach

brzuśca mięśnia lub wyczuć i zobaczyć w miejscu,

gdzie ścięgno mięśnia przebiega tuż pod skórą. Brak

wykonania ruchu w teścia na 0-1 umożliwia na

przyjęcie takiej pozycji wyjściowej, która pozwoli na

dokładne sprawdzenie palpacyjne napięcia mięśnia.



Testując na 2 musimy stworzyć warunki

umożliwiające pracę mięśnia w odciążeniu, a więc

wyeliminować ciężar części ciała, którą badany

mięsień porusza. Ponadto należy tak dobierać

pozycje wyjściowe, by płaszczyzna ruchu była

zawsze równoległa do podłoża. Na przykład oceniają

siłę mięśniową przywodzicieli stawu biodrowego

będzie to pozycja leżenia na boku testowanym a w

przypadku odwodzicieli zespołu stawów barkowych

leżenie tyłem.



Nie stosujemy tych zasad przy teście w płaszczyźnie

skrętnej. Przy badaniu rotatorów należy tak ustawić

kończynę górną lub dolną, aby znieść siłę ciężkości.



Zasadę równoległości płaszczyzny do podłoża nie

stosuje się przy określaniu siły mięśni tułowia.

Badając ruchy kręgosłupa, które odbywają się w

jednej płaszczyźnie ( zgięcie, wyprost) leżąc na

boku poza podłożem, odciążonym na podwieszkach

przy stabilizacji miednicy zyskałoby na

obiektywności. Należy zwrócić uwagę przy doborze

pozycji wyjściowych, aby ułożenie nie powodowało

ucisku masy ciała na pracującą grupę mięśniową.



Odciążenie uzyskujemy przez:



Ręce fizjoterapeuty. Do odciążenia

wykorzystuje się jedną kończynę górną,

podczas gdy drugą można wykorzystać

do stabilizacji. Badana kończyna pacjenta

spoczywa na ręce badającego. Takie

odciążenie eliminuje uczucie strachu i

obawę przed ewentualnym bólem.



System bloczkowy (podwieszenie) ten

rodzaj odciążenia zapewnia dobre

ustawienie płaszczyzny i kierunku ruchu.



Płaszczyzny poślizgowe wykorzystując

gładkie wytalkowane powierzchnie.



Ocena siły mięśnia na 3 jest najłatwiejsza i polega na

obserwacji samodzielnego ruchu w pełnym zakresie z

pokonaniem ciężaru danego odcinka ciała. Dobór

pozycji wyjściowych przy ruchach

jednopłaszczyznowych powinien uwzględniać zawsze

prostopadłe ułożenie kończyn do podłoża. Zasady tej

nie stosujemy przy ruchach skrętnych.



Ocena siły mięśnia 4 i 5. Pomiar siły na 4 jest trudna,

ponieważ mięsień oprócz ciężaru kończyny musi

pokonać pewien opór. Wielkość tego oporu nie jest tu

ściśle wymierna i zależy od doświadczenia i

umiejętności kinezyterapeuty. Pozycje wyjściowe są

podobne jak przy testowaniu na 3 stopień z

dodatkowym najczęściej ręcznym dozowanym, oporem

zewnętrznym. Opór ten należy przykładać na możliwie

najdłuższej dźwigni zawsze w tym samym miejscu w

kolejnych badaniach. Dlatego też wskazany jest pomiar

długości dźwigni przy pierwszym badaniu i zapisaniu jej

w karcie badań.



Określeniu testu na 5 nie jest trudne, jeśli po jednej

stronie mięśnie są zdrowe. Porównując siłę działania

mięśni strony niedowładnej ze stroną zdrową

stwierdza się, czy dany mięsień pokonuje pełny opór

(wtedy test 5) czy tylko częściowy, umiarkowany

(wówczas stawiamy test 4). Przy obustronnym

niedowładzie mięśni określenie siły mięśnia na 4 i 5

sprawia trudności z powodu braku prawidłowego

wzorca. W takim przypadku badający, opiera się na

własnym doświadczeniu, może postawić według

własnego uznanego prawdopodobieństwa ocenę 4

lub 5, albo porównując ze zdrowym osobnikiem tej

samej płci, w tym samym wieku i kondycji fizycznej,

co badany.



Badanie rozpoczynamy od testu na trzy. Jeżeli

badany wykona samodzielnie odpowiedni ruch w

pełnym zakresie testujemy wówczas na 4 i 5. Przy

nie możności wykonania takiego ruchu testujemy na

2 i 1.



Modyfikacja testu Loveta (Zembaty) uwzględnia ocenę siły

mięśniowej zespołu dynamicznego mięśni wykonujący ruch w

badanym stawie. Ogólnie pozycje wyjściowe dla każdego

zespołu dynamicznego i każdego stopnia skali należy tak

dobierać, by zapewnić testowanemu zespołowi dynamicznemu

warunki maksymalnie zbliżone do izolowanego skurczu.

Badający powinien dobrze znać przebieg badanych mięśni, ich

przyczepy końcowy początkowy oraz technikę badania

(odpowiednie pozycje wyjściowe, sposoby stabilizacji kierunki

ruchu). Znajomość przyczepu końcowego mięśnia pozwala na

pełne rozeznanie, co do udziału mięśni w wykonaniu ruchu.

Można posłużyć się przykładem testu mięśnia zginaczy stawu

kolanowego. Są to trzy mięśnie dwu stawowe, które biorą

udział w zginaniu stawu kolanowego, ale również prostują

staw biodrowy. Ocena palpacyjne napięcia mięśniowego od

strony głowy strzałki (m. dwugłowy uda) lub od strony

przyśrodkowej kości piszczelowej (półścięgnisty i półbłoniasty)

pozwoli na wskazanie mięśni biorące udział w tym ruchu.

Również obserwacja położenia podudzia i stopy w czasie

wykonania ruchu zgięcia w stawie kolanowym pozwoli na

ocenę przewagi jednej z grup mięśniowych (półścięgnisty i

półbłoniasty – stopa zwrócona do wewnątrz, dwugłowy – stopa

zwrócona na zewnątrz).



Dynamometryczna ocena siły

mięśniowej. Ważnym w procesie

usprawniania leczniczego jest stosowanie

ćwiczeń czynnych oporowych i treningu

oporowego. Określenie wielkości siły

rozwijanej w czasie ćwiczeń zespołów

dynamicznych jest niezbędna. Metodą

pozwalającą na obiektywną ocenę siły

mięśniowej jest pomiar wykonywany przy

użyciu dynamometrów. W praktyce

najczęściej używa się dynamometrów

pneumatycznych, tensometrycznych,

sprężynowych.



Dokładność pomiarów zależy od rodzaju dynamometrów oraz

warunków badań. Pomiary dynamometryczne pozwalają na

ocenę siły mięśni tylko w warunkach pracy izometrycznej

(statycznej). Oceniając siłę mięśni należy pamiętać, że jej

efekt nie jest zależny od samej siły lecz od momentu

wyrażonego w kilogramometrach. Moment siły mięśni (M)

działającej na staw jest iloczynem długości ramienia obrotu (r

), tj odległości punktu przyłożenia siły od osi obrotu w stawie i

wartości siły wskazanej przez dynamometr (F). A zatem M= F

x r. W badaniach tych należy uwzględnić:



Stanowisko do badań, które musi zapewniać możliwość

przyjęcia odpowiedniej pozycji wyjściowej przez badanego. W

tym celu stanowisko to powinno mieć na swoim wyposażeniu



metalową ramę z uchwytami, umożliwiającymi stabilne

umocowanie dynamometru na różnych poziomach,



dynamometry,



stół złamaną płytą, lub stół i fotel.



Pasy i rynienki stabilizujące,



Podwieszki i mankiety,



Kątomierz, taśma centymetrowa, dermograf.



Pozycje badanego powinny być wygodne stabilne, a przede

wszystkim umożliwiające rozwinięcie maksymalnych

możliwości siłowych w badanej grupie dynamometrycznej.

Należy dobrać takie pozycje wyjściowe, które

eliminowałyby możliwość zaangażowania nie badanych

grup mięsni. Ponadto ze względu na różnorodność

przypadków chorobowych konieczne jest uwzględnienie

większej ilości pozycji wyjściowych tej samej grupy mięsni.

Oceniając poszczególne grupy mięśni można uwzględnić

różne możliwości pomiaru tej grupy mięśni uwzględniając

następujące kryteria:



Uwzględnia się ustawienie badanej części ciała eliminując

jej ciężar, tzn. oś długa badanej części biegnie prostopadle

do podłoża,



Wyłączenie działania siły ciężkości badanego odcinka ciała

uzyskuje się przez stosowanie podwieszenia.



Uwzględnia się pozycje, w której ustawienie badanej części

ciała nie eliminuje jej ciężaru podczas pomiaru (oprócz

oporu stawianego przez dynamometr badany pokonuje

dodatkowo ciężar ciała, na który działa oceniana grupa

mięśni).

Data

Kończyna

górna

(k.g.p.)

Kończyna

lewa

(k.g.l.)

Różnica

Punkty topograficzne

kośćca Kończyn górnych

Długość względna

Wyrostek barkowy łopatki –

wyrostek rylcowaty kości

promieniowej

Długość

bezwzględna

Guzek większy kości ramiennej

– wyrostek rylcowaty kości

promieniowej

Długość absolutna

Guzek większy kości ramiennej

– opuszka (koniec) III palca

Długość ramienia

Guzek większy kości

ramiennej – wyrostek łokciowy

kości łokciowej

Długość

przedramienia

Wyrostek łokciowy kości

łokciowej – wyrostek rylcowaty

kości łokciowej

Długość ręki

Od środka linii łączącej oba

wyrostki rylcowaty kości

przedramienia do końca

opuszki III palca po stronie

grzbietowej

Szerokość ręki

Po stronie grzbietowej –

odległość między główką II i V

kości śródręcza

Data

Kończyna

dolna

prawa

(k.d.p.)

Kończyna

dolna

lewa

(k.d.l.)

Różnic

Punkty topograficzne

kośćca Kończyn górnych

Długość względna

Kolec biodrowy przedni górny –

kostka przyśrodkowa goleni

Długość względna

Pępek – kostka przyśrodkowa

goleni

Długość

bezwzględna

Krętarz większy kości udowej –

kostka boczna

Długość absolutna

Krętarz większy kości udowej –

zewnętrzna krawędź stopy na

wysokości kostki bocznej przy

stopie w pozycji pośredniej

Długość uda

Krętarz większy kości udowej –

szpara kolanowa po stronie

bocznej

Długość podudzia

Szpara stawu kolanowego po

stronie przyśrodkowej – kostka

przyśrodkowa goleni

Długość stopy

Od guza piętowego po stronie

podeszwowej do końca

palucha

Stawy

Symbol

płaszczyz

Ruchy

Norm wg ISOM

Kręgosłup szyjny

Wyprost - 0 - zgięcie

Skłon - 0 - skłon

boczny w lewo boczny w

prawo

Rotacja w - 0 - rotacja w

w lewo prawo

40 – 0 – 40

45 – 0 – 45

50 – 0 – 50

Kręgosłup

piersiowo -

lędźwiowych

Wyprost - 0 - zgięcie

Skłon - 0 - skłon

boczny w lewo boczny w

prawo

Rotacja w - 0 - rotacja w

w lewo prawo

30 – 0 – 30

45 – 0 – 45

Zakres ruchu kończyny górnej

Zespół stawów

barkowych

wyprost – 0 – zgięcie

odwodzenie – 0 – przywodzenie

wyprost – 0 – zgięcie

rotacja – 0 – rotacja

zewnętrzna wewnętrzna

40 – 0 – 170

170 – 0 – 0

30 – 0 - 135

(F=0)

60 – 0 - 70

(F=90)

90 – 0 – 80

Staw łokciowy

wyprost - 0 - zgięcie

0 – 0 – 150

Staw promieniowy

łokciowy bliższy i

dalszy

supinacja – 0 - pronacja

90 – 0 – 80

Staw nadgarstkowy

zgięcie – 0 – zgięcie

grzbietowe dłoniowe

odwodzenie – 0 – odwodzenie

promieniowe łokciowe

50 - 0 – 60

20 – 0 – 30

Nadgarstkowo

-śródręczne

wyprost - 0 – zgięcie

odwodzenie – 0 – przywodzenie

Odprowadzenie – 0 - obwodzenie

30 – 0 – 15

40 – 0 – 0

20 – 0 – 90

Śródręczno palcowe

wyprost - 0 - zgięcie

5 – 0 – 50

Śródręczno palcowe II-

wyprost – 0 – zgięcie

odwodzenie – 0 - przywodzenie

30 – 0 – 90

Zmienne

Międzypaliczkowy I

Międzypaliczkowy II -V

wyprost – 0 – zgięcie

15 – 0 – 50

0 – 0 - 100

Międzypaliczkowy

dalsze

II -V

wyprost – 0 – zgięcie

0 – 0 - 80

Obręczy kończyn dolnych

Staw Biodrowy

wyprost – 0 – zgięcie

odwodzenie – 0 przywodzenie

rotacja – 0 – rotacja

zewnętrzna

wewnętrzna

15 – 0 -125

45 – 0 – 25

(90)

staw

kolanowy

45 – 0 – 25

staw kolanowy

45 – 0 - 40

Staw kolanowy

wyprost – 0 – zgięcie

0 – 0 - 130

Staw skokowy -

goleniowy

wyprost – 0 – zgięcie

20 – 0 - 45

Stawy stępu

nawracanie – 0 - odwracanie

20 – 0 - 40

Document Outline