PIERWSZA POMOC W ZRANIENIACH, ZŁAMANIACH
KRWOTOKACH, I OPARZENIACH POSTĘPOWANIE W
ZATRUCIACH I WSTRZĄSIE
Mgr Ewa Maj
Zakład Medycyny Ratunkowej i Medycyny
Katastrof Uniwersytetu Medycznego
PIERWSZA POMOC W ZRANIENIACH, ZŁAMANIACH
KRWOTOKACH, I OPARZENIACH POSTĘPOWANIE W
ZATRUCIACH I WSTRZĄSIE
Mgr Ewa Maj
Zakład Medycyny Ratunkowej i Medycyny
Katastrof Uniwersytetu Medycznego
RANA
Rana (vulnus) – przerwanie ciągłości
powłok zewnętrznych z rozejściem
się brzegów, krwawieniem i bólem.
W każdej ranie, niezależnie od jej
rodzaju, wyróżnia się ściany, brzegi
i dno.
Szczególne postacie ran: zatruta,
płatowa, przenikająca, postrzałowa.
PODZIAŁ RAN
otarcie
rany kłute
rany cięte
rany tłuczone
rany rąbane, miażdżone, szarpane
rany kąsane
rany postrzałowe
rany zatrute
RANA CIĘTA
Powstaje w następstwie działania narzędzia
ostrego, tnącego np. nóż, brzytwa, szkło.
Brzegi rany ciętej są gładkie bez uchyłków
i kieszeni.
Krwawienie z takiej rany jest obfite, gdyż
przecięte naczynia zieją.
Krew
wypływająca
z
rany
usuwa
mechanicznie zanieczyszczenia.
Rany
goją
się
dobrze
–
małe
niebezpieczeństwo zakażenia.
RANA PŁATOWA I RĄBANA
Rana
płatowa
-powstaje
gdy
narzędzie tnące np. nóż, ustawione
jest pod kątem do powierzchni
skóry. Cechy podobne do rany ciętej.
Rana rąbana – powstaje przez silne
zadziałanie
ciężkiego
narzędzia
ostrego (siekiera, szabla, tasak).
Często dochodzi do amputacji części
ciała.
RANA KŁUTA
Spowodowana jest przez narzędzia
ostre, których powierzchnie tnące są
bardzo małe, np. szpilka, drzazga,
gwóźdź, widły, sztylet, bagnet i ma
cechy zbliżone do rany ciętej.
Często
powoduje
krwawienia
wewnętrzne, a ponadto gromadząca
się
w
głębi
tkanek
wydzielina
przyranna
usposabia
do
rozwoju
zakażenia.
RANA TŁUCZONA
Powstaje w następstwie zadziałania
narzędzia
tępego
lub
tępo-
krawędzistego
(np.
kamień,
kij,
młotek).
Brzegi jej są stłuczone, zgniecione, a
dno jest nierówne z uchyłkami i
kieszeniami.
Krwawienie jest skąpe, a stłuczone
tkanki łatwo obumierają i powstaje
martwica tkanek, stanowiąca podłoże
do rozwoju zakażenia.
RANA MIAŻDŻONA
Powstaje gdy zgniecenie tkanek jest
bardzo rozległe i głębokie.
Spowodowana jest dużą siłą urazu, np.
zasypanie
węglem
czy
ziemią
po
wybuchu,
przejechanie,
zgniecenie
miedzy buforami wagonu kolejowego.
Obrażeniom tym towarzyszy często
wstrząs urazowy.
Rana ta sprzyja rozwojowi zakażeń
przyrannych, jak np. zgorzeli gazowej.
RANA SZARPANA
Powstaje gdy narzędzie tępe działa pod
pewnym kątem lub stycznie w stosunku
do powierzchni ciała i odrywa część
tkanek.
Brzegi tej rany są nierówne,
poszarpane, a dno ma kieszenie i
zachyłki
W dnie widać postrzępioną tkankę
tłuszczową i mięśnie. Często występuje
ubytek skóry i tkanek głębszych.
RANA KĄSANA (GRYZIONA)
Zadawane przez zwierzęta (psa, kota,
konia) i człowieka, są podobne
do ran szarpanych lub szarpano-
tłuczonych.
Szczególnie niebezpieczne są rany
zadane przez konia – jego silne zęby
wyszarpują całe fragmenty tkanek
miękkich.
Duże niebezpieczeństwo zakażenia,
ponieważ flora bakteryjna w ślinie jest
obfita i zjadliwa
RANA POSTRZAŁOWA
Ma
cechy
podobne
do
ran
szarpanych i tłuczonych,
jednak dołączają się do nich
zmiany
wywołane
energią
kinetyczną pocisku: działanie fali
nadciśnieniowej i podciśnieniowej,
siła mechaniczna oraz rezonans,
powodują
pękanie
tkanek
i
narządów w pobliżu kanału rany.
RANA POSTRZAŁOWA
W ranie tej można wyróżnić:
- wlot - niewielki, o średnicy pocisku,
równych brzegach, skóra w okolicy wlotu,
czasem osmalona, oparzona z wbitymi
resztkami prochu;
-
kanał – wąski, prosty lub o zmiennym
przebiegu;
-
wylot
–
często
nie
jest
położony
przeciwlegle w stosunku do wlotu,
ma
dużą
powierzchnię,
znaczne
krwawienie, dno i brzegi poszarpane
z widocznymi odłamkami kostnymi.
ZAOPATRZENIE RANY
Na miejsce rany nałożyć czysty, w miarę
możliwości jałowy opatrunek z gazy.
Nie dotykać ran palcami i nie wyjmować ciał
obcych tkwiących w ranie.
Nie przemywać ran środkami
antyseptycznymi –jedynie polać 3% wodą
utlenioną.
Obserwować chorego, nie pozostawiać go
samego.
Dbać o suchość opatrunku dokładając
kolejną warstwę
ZAOPATRYWANIE RAN
W zranieniach klatki piersiowej:
nie wyciągać tkwiących w ścianie klatki
piersiowej ciał obcych, nie unieruchamiać
ich gdy rytmicznie poruszają się, nałożyć
jedynie delikatny opatrunek osłaniający,
na ranę zakłada się opatrunek
uszczelniający „flater”, aby zapobiegać
ewentualnie narastającej odmie,
chorego ułożyć na boku po stronie
zranionej, w pozycji półleżącej.
ZAOPATRYWANIE RAN
W ranach brzucha, w wyniku których doszło do
wytrzewienia jelit:
delikatnie okryć trzewia czystym opatrunkiem, nie
wciskać ich do brzucha,
dbać o zachowanie suchości opatrunku z zewnątrz
przez dokładanie kolejnych warstw opatrunku,
chorego ułożyć w pozycji półsiedzącej lub na
boku w zależności od przebiegu rany z lekko
podkurczonymi nogami w stawach biodrowych i
kolanowych,
nie podawać choremu nic doustnie.
Zawsze wdrożyć postępowanie p/wstrząsowe
.
Krwawienie, krwotok, wstrząs
krwotoczny
KRWAWIENIE- zaburzenie w krążeniu
polegające na wydostaniu się krwi w
pełnym składzie poza obręb łożyska
naczyniowego.
RODZAJE: tętnicze, żylne, miąższowe,
krwotok z serca.
KRWOTOK- powyżej 500 ml (zewnętrzny,
wewnętrzny – do tkanek lub jam ciała).
WSTRZĄS KRWOTOCZNY- powyżej 30%
objętości krwi krążącej.
KRWOTOK
Objętość krwi krążącej to ok.70 ml/kg m.c.
Utrata:
-
do 10% - pragnienie, niewielkie przyspieszenie tętna,
-
10-20% - pragnienie, tętno 110-120/min, osłabienie,
ortostatyczne spadki ciśnienia tętniczego, zblednięcie
skóry,
-
20-30% - tętno 120-150/min, skóra blada, chłodna,
osłabienie, spadek ciśnienia tętniczego, przyspieszenie
oddechu, skąpomocz,
-
ponad 30% - tętno powyżej 150/min, nitkowate, może
być niewyczuwalne, skóra blada, zimna, wilgotna,
znaczny spadek ciśnienia tętniczego, pobudzenie lub
apatia, przyspieszenie oddechu lub duszność, bezmocz.
Możliwe zatrzymanie podstawowych czynności
życiowych.
PIERWSZA POMOC
W KRWAWIENIACH
Ułożenie chorego płasko.
Doraźne zatamowanie krwawienia przez
uniesienie zranionej kończyny, uciśnięcie
naczynia doprowadzającego w miejscach
typowych lub bezpośredni ucisk ręką miejsca
krwawienia (jałowy materiał opatrunkowy).
Założenie opatrunku uciskowego w
miejscu krwawienia!
– podstawowa metoda
zaopatrywania krwotoków w pierwszej pomocy.
PIERWSZA POMOC
W KRWAWIENIACH
Obserwacja chorego i wyglądu opatrunku.
Przekrwawiający opatrunek poprawić przez
dołożenie materiału opatrunkowego i dociśnięcie
z taką siłą aby zachować krążenie głębokie.
Nie
wolno zdejmować już nałożonego
opatrunku.
W sytuacji narastającego zasinienia,
drętwienia i mrowienia uciśniętej kończyny
rozluźnić założony opatrunek.
Wdrożyć postępowanie p-wstrząsowe.
Dla ratowania życia rozważyć konieczność
założenia opaski zaciskającej.
PIERWSZA POMOC
W KRWAWIENIACH
Wskazania do opaski zaciskającej:
-
amputacja urazowa,
-
otwarte złamanie z silnym krwawieniem,
-
ciało obce w ranie,
-
zmiażdżenie kończyny,
-
wykrwawienie z zagrożeniem życia, jako następstwo
nieskutecznego opatrunku uciskowego,
-
doraźnie, w sytuacji konieczności jednoczesnego
udzielenia pomocy wielu rannym.
8-10 cm szerokości, w 1/3 górnej części
ramienia lub uda, dokładnie zapisać czas
założenia, zwolnienia ucisku może dokonać
dopiero lekarz.
PIERWSZA POMOC
W KRWAWIENIACH
Krwawienie z nosa:
-
posadzić pacjenta w pozycji lekko pochylonej do przodu z
opuszczoną głową ku dołowi –
nie odchylać głowy ku tyłowi!
-
umożliwić ujście krwi na zewnątrz przez nozdrza, aby
pacjent nie połykał krwi,
-
położyć na kark i nasadę nosa zimne, wilgotne okłady,
-
jeżeli utrata krwi zagraża wstrząsem, położyć pacjenta
na boku aby zapewnić swobodny wypływ krwi,
-
zapewnić kwalifikowaną pomoc medyczną – tamponada
wykonana przez laryngologa.
PIERWSZA POMOC
W KRWAWIENIACH
Postępowanie w krwotokach
wewnętrznych polega na:
ułożeniu w najdogodniejszej,
ułatwiającej oddychanie pozycji (wyższe
ułożenie głowy i klatki piersiowej),
oziębieniu przypuszczalnej okolicy
krwawienia (worek z lodem),
prowadzeniu ciągłej obserwacji chorego
(nie podawać płynów do picia),
zapewnieniu choremu kwalifikowanej
pomocy medycznej.
OPARZENIA
Ciężkość i rozległość oparzeń zależy
od temperatury, rodzaju i czasu
działania czynnika parzącego,
powierzchni oparzonych powłok i
głębokości uszkodzenia tkanek.
Rozległe oparzenie wywołuje zespół
zaburzeń organizmu zwany chorobą
oparzeniową, której pierwszą fazą
jest wstrząs hipowolemiczny.
OPARZENIA
Powierzchnię oparzonej skóry oceniamy
na podstawie reguły Wallace'a. U osoby
dorosłej głowa z szyją stanowi 9%,
kończyna górna 9%, kończyna dolna
18%, i tułów z jednej strony 18%
powierzchni skóry, krocze 1%.
Łatwiejszą do zapamiętania jest reguła
dłoni. Powierzchnia dłoni stanowi ok.1%
własnej powierzchni skóry.
PIERWSZA POMOC
W OPARZENIACH
1.
Zniesienie czynnika parzącego:
– rozpocząć oziębianie rany oparzeniowej poprzez
umieszczenie pod strumieniem zimnej wody
(reguła 3x15 – woda o temp. 15 stp. C, przez
15 minut, z wysokości 15 cm),
- poszkodowanych płonących przewrócić na
ziemię, dokładnie ugasić płonącą odzież
okrywając niepalnym materiałem, a następnie
polewamy go zimną wodą,
- u oparzonych wapnem niegaszonym należy
usunąć je ze skóry przez ścieranie, a potem
spłukać silnym strumieniem wody.
PIERWSZA POMOC
W OPARZENIACH
2.
Z oparzonych kończyn zdjąć biżuterię.
3.
Oparzone miejsce zabezpieczyć opatrunkiem
p/oparzeniowym lub suchym jałowym
opatrunkiem.
4.
Wdrożyć postępowanie p/wstrząsowe:
-
wyższe ułożenie kończyn dolnych,
-
okrycie chorego suchym kocem lub folią
izotermiczną,
-
chorym przytomnym podajemy duże ilości
chłodnych płynów do picia oraz środki
przeciwbólowe.
5. Zapewnić choremu kwalifikowaną pomoc
medyczną.
PIERWSZA POMOC
W OPARZENIACH
W oparzeniach nie wolno:
miejsc oparzonych polewać spirytusem,
oparzeń smarować maściami i tłuszczami,
stosować barwiących środków odkażających
(jodyna, pyoctanina),
nakłuwać lub nacinać powstałych pęcherzy,
zrywać i odklejać wtopionej w skórę odzieży,
szybko i nerwowo rozbierać chorego oblanego
środkiem parzącym, aby nie uszkodzić ciągłości
skóry,
gasić palącego się strumieniem wody, aby nie
powodować wtórnych oparzeń powstającą parą
wodną.
PIERWSZA POMOC
W OPARZENIACH
OPARZENIA CHEMICZNE wymagają wypłukania
związku chemicznego zimną wodą (mechanicznie
usuwamy resztki wapna), a dalsze postępowanie
jak w oparzeniach termicznych.
Przy oparzeniach śluzówek jamy ustnej i gardła,
u chorych przytomnych podajemy do picia
wodę z lodem.
Przy połknięciach substancji żrącej nie wolno
prowokować wymiotów, aby nie powodować
oparzeń wtórnych.
WSTRZĄS
Wstrząs jest to stan niedotlenienia,
niewystarczającego odżywienia
komórek i niewystarczającego
usuwania z niej metabolitów w
wyniku załamania się wydolnego
przepływu tkankowego.
Przyczyny wstrząsu
masywny krwotok (w. krwotoczny),
rozległe oparzenie (w. oparzeniowy),
obrażenia i urazy (w. urazowy),
choroby serca (w. kardiogenny),
zatrucia (w. toksyczny),
alergeny (w. anafilaktyczny),
uogólnione zakażenia (w.septyczny),
uszkodzenie ośrodkowego układu
nerwowego (w. neurogenny).
OBJAWY WSTRZĄS
Psychika chorego – pobudzony, niespokojny lub
podsypiający, apatyczny, obojętny,
niezorientowany, może nie reagować w sposób
logiczny (ucieczka), a w stanach ciężkich dochodzi
do utraty przytomności.
Skóra chorego jest blada, sina lub szara, zimna,
pokryta zimnym, lepkim potem.
Oddech przyspieszony, płytki, nierównomierny, w
stanach ciężkich bezdech.
Tętno przyspieszone 110-200/min., nitkowate
-słabo wypełnione, słabo napięte, słabo
wyczuwalne, w stanach ciężkich niewyczuwalne
nawet na dużych tętnicach (zatrzymanie krążenia).
POSTĘPOWANIE WE WSTRZĄSIE
izolacja od czynnika uszkadzającego,
właściwe ułożenie chorego (pozycja
bezpieczna, pozycja na plecach z
uniesionymi kończynami),
pierwsza pomoc adekwatna do sytuacji
(tamowanie krwotoku, postępowanie
przeciwoparzeniowe, resuscytacja
krążeniowo-oddechowa),
korzystne oddziaływanie na psychikę
chorego (rozmowa, zapewnienie
bezpieczeństwa, uspokojenie),
POSTĘPOWANIE WE WSTRZĄSIE
ciepłe okrycie (koc, folia
termoizolacyjna, własna odzież),
podanie środków przeciwbólowych,
podanie płynów do picia
(przeciwwskazane u osób
nieprzytomny, z urazami przewodu
pokarmowego i zatrutych),
częsta kontrola poszkodowanego
(oddech i tętno).
ZŁAMANIA
Złamanie – przerwanie ciągłości kości z
uszkodzeniem
okolicznych
tkanek
miękkich.
Objawy złamania:
ból w miejscu złamania (samositny, lub nasilający
się przy próbie ruchu),
zniekształcenie okolicy złamania spowodowane
obrzękiem i przemieszczeniem odłamów,
zniesienie lub zaburzenie czynności,
nieprawidłowa ruchomość kości,
tarcie odłamów.
PODZIAŁ ZŁAMAŃ
ze względu na:
przebieg płaszczyzny złamania –
poprzeczne, podłużne skośne, spiralne,
zachowanie ciągłości powłok
zewnętrznych – złamania zamknięte i
otwarte,
współistnienie obrażeń dodatkowych – z
przemieszczeniem, krwotokiem, odmą,
wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego.
POSTĘPOWANIE W ZŁAMANIACH
zatamowanie krwotoków i
zabezpieczenie przed infekcją w
przypadku ran otwartych,
badanie chorego z dużą ostrożnością,
aby nie spowodować wtórnych obrażeń,
unieruchomienie (przymocowanie chorej
kończyny do zdrowej części ciała,
środkami improwizowanymi, chustą
trójkątną, szyną Kramera, szyną
próżniową),
POSTĘPOWANIE W ZŁAMANIACH
opatrunek unieruchamiający zakładamy w
pozycji leżącej lub siedzącej zgodnie z
zasadą Potta:
- w złamaniu kości długich
unieruchamiamy dwa sąsiadujące ze
złamaniem stawy,
- przy złamaniu w stawie,
unieruchamiamy względem siebie kości
tworzące staw
przestrzegać fizjologicznego ustawienia
kończyny co gwarantuje dobry wynik
czynnościowy,
POSTĘPOWANIE W ZŁAMANIACH
szyna unieruchamiająca powinna być wymoszczona
watą z dodatkowym zabezpieczeniem dla
wystających elementów kostnych; szynę modelować
na zdrowej kończynie,
nie zmieniać prowizorycznego unieruchomienia
transportowego aż do momentu założenia
opatrunku definitywnego,
w celu zmniejszenia obrzęku można kończynę
unieść nieco wyżej, okładać zimnymi okładami lub
workiem z lodem,
zachować ostrożność przy przenoszeniu i
transporcie chorego
.
ZATRUCIA
Drogi wnikania trucizn do organizmu.
Przez przewód pokarmowy (leki, substancje używane
w gospodarstwie domowym i przemyśle, rośliny trujące,
jagody i grzyby, zepsute artykuły spożywcze i inne).
Przez drogi oddechowe (tlenek węgla, gazy drażniące
i inne).
Przez skórę (ukąszenia, użądlenia, niektóre
związki chemiczne).
Bezpośrednio do krwioobiegu (środki odurzające,
narkotyki i inne).
Wieloma drogami: przez przewód pokarmowy, drogi
oddechowe i skórę (środki ochrony roślin i preparaty do
walki ze szkodnikami, cyjanowodór, rozpuszczalniki
organiczne).
Przyczyny zatruć
Pomyłki (np. w następstwie niewłaściwego
oznakowania i przechowywania substancji
trujących),
Nieświadomość (dzieci często nie potrafią
odczytać napisu na etykiecie, z ciekawości
jedzą nieznane im substancje),
Lekkomyślność (np. uruchomiony silnik
samochodu w zamkniętym garażu).
Nadużycia (np. przedawkowanie leków lub
nadmierne spożycie alkoholu).
Zamach samobójczy.
Rozpoznawanie zatruć.
Dokładna analiza okoliczności zachorowania, miejsca w
którym osoba została znaleziona oraz pozostawione
opakowania (po lekach, środkach chemicznych,
ewentualnie resztki leków) ułatwiają ustalenie
rozpoznania
Właściwa i precyzyjna diagnostyka zatruć opiera się na
badaniach laboratoryjnych, głównie na oznaczaniu
substancji toksycznych w płynach ustrojowych i
wydalinach.
Rozpoznawanie zatruć.
Większość trucizn wywołuje objawy
niespecyficzne (mogące występować w
różnych zatruciach oraz w wyniku innych
schorzeń) takie jak:
mdłości, wymioty, biegunka, bóle brzucha;
bóle głowy, zaburzenia świadomości;
zaburzenia oddechu, objawy wstrząsu,
zmiany częstotliwości tętna;
zaburzenia psychiczne.
Ogólne postępowanie w
zatruciach.
Głównymi zagrożeniami dla życia
zatrutego człowieka są: utrata
przytomności i wynikające z niej
powikłania (zachłyśnięcie, uduszenie),
zatrzymanie oddechu i krążenia,
wstrząs.
1. Zapobieganie dalszemu działaniu
trucizny.
wynieść poszkodowanego z zatrutego
otoczenia, zakręcić źródło gazu, wyłączyć
pracujący silnik
itp
.
Ogólne postępowanie w
zatruciach.
2. Pomoc podstawowa.
Natychmiast ocenić podstawowe czynności
życiowe.
Osoby nieprzytomne z zachowanym oddechem
ułożyć w pozycji bezpiecznej.
W razie bezdechu natychmiast rozpocząć sztuczne
oddychanie.
Jak najszybciej zawiadomić pogotowie ratunkowe
koniecznie zaznaczając, że sprawa dotyczy
zatrucia.
W konkretnym przypadku zatrucia należy
koniecznie telefonicznie skontaktować się z
ośrodkiem leczenia zatruć i dowiedzieć się jakie
należy wdrożyć postępowanie.
Usuwanie trucizn.
Natychmiast zdjąć ubranie nasiąknięte trucizną.
Substancje działające przez skórę jak najszybciej
usuwać przez obfite spłukiwanie.
Trucizny wprowadzone do przewodu pokarmowego
można z organizmu usunąć dopóty, dopóki znajdują
się w żołądku. Korzystną okoliczność stanowi
sytuacja gdy: zatruty jest w pełni przytomny, bez
objawów oszołomienia lub zaburzeń świadomości a
działająca trucizna nie jest żrąco-parząca. W tych
warunkach zatrutemu podaje się do picia letnią
wodę z solą (łyżeczka soli na szklankę wody) a małym
dzieciom można podawać również sok malinowy.
Następnie należy podrażnić tylną ścianę gardła
trzonkiem łyżki lub palcem, aż do wyzwolenia odruchu
wymiotnego.
Usuwanie trucizn.
Zabezpiecza się opakowania po lekach, naczynia,
resztki jedzenia, wymiociny, ewentualnie stolec i
mocz, aby je przekazać służbom ratunkowym.
Często jest to jedyna możliwość ustalenia
rodzaju i ilości pobranych substancji
trujących.
Zatrutemu w żadnym wypadku nie podaje się do
picia mleka lub podobnych napojów. W
niektórych zatruciach może to przyspieszyć
wchłanianie do organizmu substancji
szkodliwych.
Ratujący musi zawsze -lecz szczególnie w
przypadkach zatruć -dbać o własne
bezpieczeństwo.
Postępowanie w zatruciu
tlenkiem węgla.
Zatrutego jak najszybciej należy ewakuować
z zagrożonej okolicy.
W pomieszczeniu zamkniętym, w którym
powietrze jest przesycone CO nie wolno
używać jakichkolwiek urządzeń
elektrycznych i zapalać ognia (przy
zadziałaniu telefonu lub dzwonka przy
drzwiach nawet najmniejsza iskra może
spowodować wybuch).
Jeśli jest to możliwe należy szeroko otworzyć
drzwi, po czym wstrzymując oddech również
okna, tak aby powstały przeciąg przewietrzył
lokal.
Postępowanie w zatruciu
tlenkiem węgla.
Do zagazowanego pomieszczenia wolno wejść jedynie
przy ubezpieczeniu ratownika przez drugą osobę.
Maska gazowa lub przyciśnięta do ust i nosa
chusteczka nie chronią przed zatruciem.
Gdy przewietrzenie z jakiegoś powodu nie jest
możliwe, akcję ratunkową przeprowadza się przy
użyciu specjalistycznego sprzętu chroniącego drogi
oddechowe (straż pożarna).
Po wyniesieniu zatrutego na świeże powietrze
natychmiast skontrolować oddech i w razie bezdechu
rozpocząć sztuczne oddychanie. Nieprzytomnego
układa się w pozycji bezpiecznej.
Wykaz ośrodków informacji
toksykologicznej w Polsce.
Instytut Medycyny Pracy im. J. Nofera w Łodzi
Klinika Ostrych Zatruć ul.Teresy 8, 90-950 Łódź tel.57-42-
95, 57-42-70, 57-42-51
Instytut Medycyny Pracy w Przemyśle
Węglowymi Hutniczym w Sosnowcu Klinika Chorób
Zawodowych ul. Kościelna 12, 41-200 Sosnowiec tel. 66-
08-85 w.230 66-11-54
Szpital Praski w Warszawie Ośrodek Ostrych
Zatruć Al. Świerczewskiego 67, 03-401 Warszawa tel. 19-
08-97 19-66-54
Instytut Medycyny Wewnętrznej AM w Krakowie
Klinika Toksykologii ul. Kopernika 26, 31-501 Kraków tel.
11-99-99
Szpital Wojewódzki Nr 2 w Rzeszowie Oddział
Intensywnej Opieki Medycznej ul. Lwowska 60, 35-301
Rzeszów tel. 345-17
Wykaz ośrodków informacji
toksykologicznej w Polsce.
Instytut Chorób Wewnętrznych AM w
Gdańsku I Klinika Chorób Wewnętrznych i Ostrych
Zatruć ul. Dębinki 7, 80-211 Gdańsk tel. 31-65-16,
47-82-22 w.15-21
Wojewódzki Szpital Zespolony w Lublinie
Oddział Ostrych Zatruć ul. Biernackiego 9, 20-089
Lublin tel. 77-54-75, 77-65-35.
Specjalistyczny Przemysłowy ZOZ w
Poznaniu Szpital im. Raszei, Oddział Ostrych
Zatruć ul. Mickiewicza 2, 60-833 Poznań tel. 469-
46
Zespolony Szpital Wielospecjalistyczny we
Wrocławiu Oddział Ostrych Zatruć ul. Tragutta
112, 50-420 Wrocław tel. 330-08