Etyczne aspekty

współpracy

psychologa z

wymiarem

sprawiedliwości

Opiniowanie w sprawach

dorosłych i dzieci

Obszary współpracy
psychologa z wymiarem
sprawiedliwości



Rola biegłego



Rola psychologa więziennego



Rola mediatora

Psycholog jako biegły



…do pełnienia czynności biegłego jest
obowiązany nie tylko biegły sądowy, lecz
także każda osoba, o której wiadomo, że
ma odpowiednią wiedze w danej
dziedzinie…



Fakultatywnie – powołanie biegłego do
konkretnej sprawy



Obligatoryjnie – osoba wpisana na listę
biegłych, która złożyła stosowną przysięgę
przed prezesem sądu okręgowego

Oczekiwania wobec
biegłego



Posiadanie wiedzy w danej dziedzinie



Rezygnacja z opiniowania poza zakresem

swych kompetencji



Odpowiedzialność moralna i prawna za

wykonane i niewykonane czynności



Sumienność



Bezstronność



Możliwość powołania kolejnych biegłych



Przestrzeganie tajemnicy zawodowej



Odpowiedzialność za słowo

Sądowa ekspertyza
psychologiczna



By ją sporządzić psycholog powinien



Poza wiedzą psychologiczną posiadać
podstawowe wiadomości z zakresu prawa i
procedur sądowych



Pamiętać, że klientem jest instytucja – sąd lub
prokuratura



Pamiętać, że badanie psychologiczne jest
wymuszone – z mocy obowiązującego prawa
lub poprzez okoliczności związane ze sprawą

Problemy stanowiące
przedmiot ekspertyzy



Osobowość sprawcy przestępstwa



Zachowania zarzucane oskarżonemu /

podejrzanemu



Psychologiczne aspekty śladów



Wyjaśnienia oskarżonego / podejrzanego



Zeznania świadków



Procesy psychiczne u sprawców czynów

zabronionych / świadków



Sytuacja małoletniego



Stan psychiczny osób mający konsekwencje w

prawie cywilnym (odszkodowanie, testament,

ubezwłasnowolnienie)

Wg kodeksu karnego opinia
biegłego psychologa może
dotyczyć…



Zdolności podejrzanego / oskarżonego do
rozpoznania znaczenia czynu



Zdolności podejrzanego / oskarżonego do
kierowania swoim postępowaniem



Okoliczności czynu, które mogą
usprawiedliwiać jego wystąpienie



Oceny właściwości i stopnia demoralizacji
nieletniego sprawcy, co może prowadzić
do różnych decyzji sądu w sprawie kary

Badanie przez biegłego -
ogólne zasady



Klient (organ procesowy) określa cel i zakres ekspertyzy



Biegły psycholog sam decyduje o tempie i przebiegu badania



Podmiot diagnozy (konkretna osoba / osoby)



Obowiązują wszystkie zasady kodeksu etycznego



Informowanie o przebiegu badania i uzyskanie akceptacji



Dobór metod spełniających wymagania metodologiczne



Bez presji psychicznej



Bez technik projekcyjnych, które mogą ograniczać prawo do obrony

i odmowy zeznań



Informowanie o wynikach



Tekst ekspertyzy



Zachowanie tajemnicy zawodowej – tylko informacje niezbędne

do dopowiedzi na pytania sądu



Odpowiedzialność za słowo – komunikatywność, interpretacja

zebranego materiału diagnostycznego

Rola psychologa
więziennego



Zasady dotyczące kary pozbawienia wolności,
które powinien respektować psycholog więzienny



Ochrona społeczeństwa i bezpieczeństwa skazanych w
zakładach karnych



Udział społeczeństwa w wykonywaniu przeczeń i
świadczeniu pomocy społecznej w readaptacji skazanych



Wolna progresja



Uzależnienie warunków odbywania kary od ich postawy i
zachowań



Złagodzenie lub zaostrzenie rygorów



Diagnozy psychologiczne dostępne dla skazanego

Psycholog jako mediator



Mediacja – doprowadzenie do ugody między spierającymi

się stronami



Mediator – cechy



Obywatelstwo polskie, pełnia praw cywilnych i obywatelskich



Wiek powyżej 26 lat



Nie była skazana za przestępstwa



Posiada doświadczenie życiowe i umiejętność likwidowania

konfliktów oraz wiedzę wystarczającą do przeprowadzenia

postępowania mediacyjnego



Mediacja – skutki



Bezpośrednie – szybkie zadośćuczynienie (dla ofiary), szybkie

przyjęcie odpowiedzialności (dla sprawcy)



Pośrednie – zwiększenie poczucia bezpieczeństwa, oszczędność

czasu i środków przeznaczonych na postępowanie sądowe

Etapy mediacji



Rozpoczęcie mediacji



Zgoda obu stron



Definicja konfliktu



Udział obu stron w określeniu obszaru konfliktu



Negocjacje



Podejście problemowe



Uznanie punktu widzenia obu stron



Osiąganie porozumienia



Wypracowanie zgody



Określenie prawnych aspektów decyzji



Podanie pozytywnych i negatywnych aspektów przyjętego

rozwiązania



Zawieranie umowy



Po analizie przyjętego rozwiązania



Na piśmie – konkretne rozwiązania

10 zasad etycznych
psychologa sądowego



Poszanowanie godności ludzkiej i ochrona

dobra podsądnego



Przestrzeganie tajemnicy zawodowej i

selektywności informacji



Pola wiadomości specjalnych



Używanie pojęć i konstruktów dobrze

umiejscowionych w psychologii naukowej



Rzetelność metodologiczna i metodyczna



Dostateczna racja



Uzasadnienia naukowe

10 zasad etycznych
psychologa sądowego



Ostrożność w interpretacji wyników badań



Wątpliwości na korzyść podsądnego



Przydatność rozstrzygnięć ekspertalnych



Udzielanie fachowej pomocy wymiarowi sprawiedliwości



Komunikatywność języka opinii



Precyzja i zrozumiałość



Posiadanie prawidłowej orientacji w sobie



Świadomość ograniczeń własnej wiedzy i nastawienia
wobec podsądnego



Słuszna inicjatywa



Sugestie i propozycje dotyczące dodatkowych badań