Slajd 1

Lęk w chorobie

afektywnej

dwubiegunowej

Aleksander Araszkiewicz, Agnieszka

Krzemińska

Katedra i Klinika Psychiatrii

AM w Bydgoszczy

Zaburzenie afektywne dwubiegunowe

mani
a

depresja

epizod
mieszany

mania z obj.

psychotycznymi

remisja

pomięd

epizoda

zmiana

fazy

hypomania

Rozpowszechnienie zaburzenia

afektywnego dwubiegunowego

Kaplan &

Sadock, 2000

Angst, 2001

Bipolar

Disorder I

0,4 – 1,6 %

0,5 %

Bipolar

Disorder II

< 1 %

4,8 %

przebieg z szybką zmianą faz: 5 – 15 %

5,3%

Prawdopodobieństwo

współwystępowania innych

zaburzeń psychicznych w

przebiegu CHAD jest dwa razy

wyższe, niż występownie

czystej CHAD.



Stosowanie substancji

psychoaktywnych, zaburzenia

lękowe i zaburzenia odżywiania

występują znacznie częściej u

osób z CHAD, niż w populacji

ogólnej.

Lęk często jest objawem

towarzyszącym chorobie

afektywnej dwubiegunowej



Diagnozując chorobę afektywną

dwubiegunową powinno się wziąć pod

uwagę możliwość wystąpienia

zaburzeń lękowych



Diagnozując i lecząc zaburzenia lękowe

powinno się rozważyć możliwość

wystąpienia zaburzeń nastroju i

choroby afektywnej dwubiegunowej

M.P. Freeman; S.A. Freeman; S.L. McElroy , J. Affect. Disord. 2002,

68, 1-23

Współwystępowanie

zaburzeń lękowych u

pacjentów z CHAD mieści

się

w granicach 30 - 79%.

Współistnienie zaburzeń

lękowych i CHAD



Według National Comorbidity Survey aż u 92%

pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową

stwierdzono zaburzenia lękowe

Kessler et al. Arch. Gen. Psychiatry1994,51, 8-19



Istnieją doniesienia wskazujące na wyższą

współwystępowalność zaburzeń lękowych z CHAD niż

z chorobą afektywną jednobiegunową

Chen et al. Am J Psychiatry 1995, 152, 280-282



Wykazano, że z 316 osób z rozpoznaniem manii lub

stanu mieszanego (wg DSM III – R) aż u 39%

występowały zaburzenia lękowe

Cassidy et al. J. Affect. Disord. 50, 187-201

Podawana w literaturze

częstość zaburzeń lękowych

współistniejących z CHAD:



fobia 2,4 - 62%



fobia społeczna 5 - 47,2%



GAD 3 -31,6%

Współwystępowanie zaburzeń lękowych

w przebiegu CHAD jest związane z:



wcześniejszym początkiem,



cięższym przebiegiem choroby,



występowaniem raczej stanów mieszanych lub

dysforycznych, niż czystej manii,



wyższym ryzykiem samobójstwa,



słabszą odpowiedzią na lit,



uzależnieniem od środków psychoaktywnych,

Zachorowalność-obecnie i w ciągu

całego życia na zaburzenia pacjentów

z CHAD I

5,7

Social phobia

17,1

Simple phobia

25,7

22,9

GAD

14,3

12,9

PTSD

14,3

OCD

38,6

32,9

Patients with at least one anxiety disorder

61,4

51,4
Patients with single anxiety disorder

22,8

Patients with two or more anxiety disorders

38,6

31,4

Tamam L., Ozpoyraz N.
Psychopathology 2002;35:203-209

Lifetime

Current

Socjodemograficzna i kliniczna

charakterystyka

badanych 70 pacjentów

z CHAD I

Mean ±SD

Range

Gener
Male

29 41,6

Female

58,4

First-episode cases                   12                  17,1
Multiple episode case               58                  82,9
Education level
   Elementary

12,9

Secondary

38,6

Higher education 34 48,6
Marital status
Married

31 44,3

Single-divoreed 39

55,7

Psychiatric history in first-degree relatives
BD

15,7

Schizophrenia

2,9

Other disorders

21,4

Alcohol abuse of dependence 23

32,9

History of
alcohol-substance abuse

17,1

Tamam L., Ozpoyraz N.

Psychopathology

2002;35:203-209

Socjodemograficzna i kliniczna

charakterystyka

badanych 70 pacjentów

/2/

Mean ±SD

Range

Presence of psychotic
features

29 41,6

Presence of suicide
Attempis

11 15,7

Current mean age, years

33,4

10,3

18-

64
Mean age at onset
of the disorders, years

22,9

7,6 13-44

Mean time period since onset
Of the disease, years

10,7

8,7

1-37
Previous hospitalizations

2,4

2,0 0-11

Previous episodes

3,4

1,8

1-8

Previous manic episodes

2,6

1,7

1-7

Previous depressive episodes

0,7

1,1

0-6

Tamam L., Ozpoyraz N.
Psychopathology 2002;35:203-209

Współwystępowanie obecnie i wciągu całego życia

zaburzeń lękowych wśród pacjentów z CHAP typ I i

II /1/

Current or Lifetime
Comorbid Axis I
Disorder

% x

(df=1) p

Anxiety disorders
    Lifetime                  122     42         100           42           22          45        0,16
1,00
    Current                    86     30           76           32           10          20        2,52
1,00
  Panic disorder/agoraphobia
     Lifetime                   58     20          48           20            10         20         0,00
1,00
     Current                    27      9          25           10              2           4         1,95
1,00
   Social phobia
     Lifetime                   47     16          41           17              6         12         0,72
1,00
     Current                    36     13          33           14              3          6         2,20
1,00
   Simple phobia
     Lifetime                   30     10          26           11              4          8         0,32
1,00
     Current                    24      8           21            9              3          6         0,38
1,00

All Patients

With Bipolar

Diagnosis

(N=288)

Bipolar I

(N=239)

Comparison of

Bipolar I

And Bipolar II

MC Elroy et al. Am. J. Psychiatry 158:3 March 2001

Bipolar II

(N=49)

Współwystępowanie obecnie i wciągu całego życia

zaburzeń lękowych wśród pacjentów z CHAP typ I i

II /2/

Current or Lifetime
Comorbid Axis I
Disorder

% x

(df=1) p

Generalized anxiety disorder
    Lifetime                     8       3            7             3             1            2        0,12
1,00
    Current                      8       3            7             3             1            2        0,12
1,00
  OCD
     Lifetime                   27      9           22             9              5          10        0,05
1,00
     Current                    22      8           19             8              3           6        1,19
1,00
   Other anxiety disorders
     Lifetime                     8       3            6            3              2            4         0,37
1,00
     Current                      6       2            5            2              1            2         0,00
1,00

All Patients

With Bipolar

Diagnosis

(N=288)

Bipolar I

(N=239)

Comparison of

Bipolar I

And Bipolar II

MC Elroy et al

Am. J. Psychiatry 158:3, March 2001

Bipolar II

(N=49)

There were no significant differences by chi-square between bipolar I comorbidity and bipolar

II comorbidity (df=1). Probability multiplied by 19 to correct for multiple comparisons
(Bonferroni`s inequality correction).

Charakterystyka socjodemograficzna i

zachorowalność na lęk napadowy wśród

pacjentów

z chorobą afektywną jedno i dwubiegunową

Item

Total N

N % Total N N

Total N N %

Gender
Men

7,181 36 0,5 205 17 8,3 52 9

17,3
    Women                 9,962    102     1,0           587       62    10,6        116        26
22,4
Race
    Caucanasian         11,174     93      0,8          555       62    11,2         106       24
22,6
    African American     4,007     31     0,8          139       12      8,6           44         8
18,2
    Hispanic                 1,354       8     0,6            69         4     5,8             8         0
0,0
Age (years)
    18-29                    4,039     27      0,7          216       13      6,0           74       12
16,2
    30-44                    3,964     60      1,5          338       42     12,4          68       17
25,0
    45-64                    3,828     39      1,0          161       17     10,6          21         6
28,6
    ≥ 65                     5,306     12       0,2           76         7      9,2            5          0
0,0

Subjects

Witch

Panic

Disorder

Subjects

Witch

Panic

Disorder

Subjects

Witch

Panic

Disorder

Comparison Subjects

(N=17, 143)

Subjects With Unipolar

Depression (N=792)

Subjects With Bipolar

Disorder (N=168)

Am J Psychiatry 152:2, February 1995

Charakterystyka socjodemograficzna i

zachorowalność na lęk napadowy wśród

pacjentów

z chorobą afektywną jedno i dwubiegunową

Item

Total N

N % Total N N

Total N N %

Marital status
Married

8,167 58 0,7 295 30 10,2 52

10       19,2
    Widowed               3,032      12     0,4            69         7    10,1           7           2
28,6
  Diveorced/separated 2,427      34    1,4           258       34    13,2          54         11
   20,4
    Single                   3,508       34    1,0          169          8     4,7          54         12
22,2
Alcohol abuse
    Negative               15,359   107     0,7          646       62      9,6          108       18
16,7
    Positive                  1,703     30     1,8          143       16     11,2           59       17
28,8
Drug abuse
    Negative                 4,039     27      0,7          216       13      6,0           74       23
16,2

Positive

962 13 1,9 123 20 16,3 50 12

24,0

Subjects

Witch

Panic

Disorder

Subjects

Witch

Panic

Disorder

Subjects

Witch

Panic

Disorder

Comparison Subjects

(N=17, 143)

Subjects With Unipolar

Depression (N=792)

Subjects With Bipolar

Disorder (N=168)

Am J Psychiatry 152:2, February 1995

„

... początek może mieć miejsce pod

wpływem jakiegoś czynnika

zewnętrznego, ale jeśli cykle trwają lub

przytrafiają się coraz częściej, w sposób

nie kontrolowany, mózg uwrażliwia się -

patologiczna droga w obrębie CUN ulega

wzmocnieniu, a epizody depresji,

hipomanii i manii przytrafiają się coraz

częściej i częściej.”

Dimitri i Janice Papolos

Za efekt

kindlingu

odpowiedzialny jest układ

wtórnych przekaźników,

odpowiadający za przenoszenie

informacji z synapsy do

wnętrza komórki - główną rolę

odgrywa tu białko G.

Z biegiem czasu

wzrasta ilość

„uwrażliwionych”

komórek nerwowych

w mózgu.

Konieczne jest wczesne

i aktywne leczenie CHAD w celu

prewencji przed ciągłą

sensytyzacją nowych komórek

nerwowych, a co za tym idzie

pogarszaniem się stanu chorego,

dalszym rozwojem choroby,

szybką zmianą faz i opornością na

leczenie.



Może należałoby leczyć

zaburzenia lękowe

współistniejące z CHAD przy

zastosowaniu leków

stabilizujących nastrój?

3 z pośród 5 stosowanych

leków stabilizujących nastrój

to leki p/padaczkowe:



kwas walproinowy



karbamazepina



lamotrygina

APA Bipolar 2002 Treatment Guidelines

(cont.)



Pharmacologic management

–

Severe manic or mixed episodes: lithium or valproate

plus antipsychotic

–

Less ill patients: monotherapy with lithium, valproate, or

olanzapine

–

Novel antipsychotics preferred over typical

antipsychotics because of side effect profile; most data

supporting olanzapine

–

Clozapine may be particularly effective with refractory

cases



Maintenance treatment: valproate, lithium,

or other such as olanzapine

1,2

1.APA. Am J Psychiatry. 2002;159(4
suppl):1-50.
2.Tran PV, et al. Br J Psychiatry.
1998;172:499-505.



Pacjenci z niepowikłaną CHAD, szczególnie

dzieci, adolescenci, młodzi dorośli powinni być

obserwowani pod kątem możliwego rozwoju

innych chorób psychicznych, a także

poinformowani o możliwości ich wystąpienia.



Młodzi ludzie z CHAD w rodzinie, z nagłym

wczesnym początkiem zaburzeń lękowych,

przyjmujący substancje psychoaktywne, z

zaburzeniami odżywiania powinni mieć na

uwadze czynniki spustowe i objway

prodromalne CHAD.

Podsumowanie

Document Outline