SKŁADNIKI ONTOCENOZ NARZĄDOWYCH CZŁOWIEKA

background image

SKŁADNIKI

ONTOCENOZ

NARZĄDOWYCH

CZŁOWIEKA

W RÓŻNYCH

OKRESACH

ONTOGENEZY

background image

W rozwoju osobniczym - ontogeneza

wyróżnia się:

rozwój prenatalny - ontogeneza
utajona

okresy: zarodkowy, płodowy

rozwój postnatalny - ontogeneza
ujawniona

okresy: noworodkowy, niemowlęcy,
poniemowlęcy, przedszkolny,
szkolny, młodzieńczy,
dojrzałości, starzenia i wieku
późnego.

background image

Zespół organizmów zasiedlających
narządy (ontohabitat, mikrohabitat)
ustroju człowieka nazywa się

ontocenozą,

na którą składają się

mikroorganizmy oraz niektóre
makroorganizmy z różnych grup
systematycznych (wspólnota
wielogatunkowa).

Ustrój człowieka stanowi dla nich
część środowiska życia, określanego
terminem

ontosfera.

background image

Narządy wchodzące w ciągły kontakt
ze środowiskiem zewnętrznym np.
jamy nosa, jama ustna, przewód
pokarmowy, narządy płciowe, skóra są
zajmowane
w różny sposób, w kolejnych okresach
rozwojowych. Narządy wewnętrzne
zasiedlane są w toku transmisji
wewnątrzosobniczej żywiciela.

background image

W ontogenezie utajonej
transmisja zarazka odbywa się
poprzez ustrój matki.

Noworodek może urodzić się z
zakażeniem wrodzonym - wirusy,
bakterie lub zarażeniem
wrodzonym - grzyby, pasożyty.

background image

Stopień uszkodzenia zarodka lub płodu

przez określony zarazek zależy od

czasu trwania ciąży. Na przykład

zakażenie kobiety ciężarnej wirusami

różyczki

w pierwszym trymestrze może

spowodować poronienie, a więc zmiany

patologiczne zarodka (embriopatia),

zaś w drugim trymestrze prowadzi do

obumarcia lub poważnego uszkodzenia

płodu (fetopatia)

i urodzenia się dziecka z chorobą

wrodzą (głuchota, zaćma, wady serca).

background image

Podobne uszkodzenia płodu występują
również w zakażeniu innymi
wirusami (Coxackie B., Influenza
virus) bakteriami (Treponema
pallidum, Listeria monocytogenes),
w zarażeniu grzybami
drożdżopodobnymi (Candida
albicans)
pasożytami ( Toxoplasma gondi,
Plasmodium sp., Trypanosoma sp.,
Schistosoma sp., Ascaris lumbricoides
i inne).

background image

W ontogenezie ujawnionej
kontakt
z czynnikami chorobotwórczymi
zwiększa się w miarę
usamodzielniania się dziecka
i jego przechodzenia do
środowiska pozadomowego.

background image

Z medycznego punktu widzenia
wyróżnia się między ontogenezą
utajoną i ujawnioną ważny okres
porodu, któremu towarzyszą infekcje
okołoporodowe. W czasie porodu
dziecko przejmuje od matki składniki
ontocenozy pochwy, m.in.. pałeczki
kwasu mlekowego zajmujące jamę
ustną, tlenowe pałeczki

Gram ujemne

(np Escherichia coli) osiedlające się w
przewodzie pokarmowym na całe życie
(ang. permanent residents = stali
rezydenci).

background image

Obok tych bakterii, uznanych za
tzw. florę fizjologiczną, do
ustroju dziecka mogą
jednocześnie dostać się wirusy,
bakterie, grzyby lub pasożyty
zwierzęce cechujące się wysoką
patogennością.

background image

Osiedlenie się tych mikroorganizmów
w narządach noworodka zależy w
pewnym stopniu od poziomu
przeciwciał, głównie immunoglobulin
klasy IgG otrzymanych od matki przez
łożysko (odporność bierna – drogą
przezłożyskową).

Krążące w płynach ustrojowych
przeciwciała mogą skutecznie przez
pewien czas chronić noworodka przed
zasiedlaniem jego ustroju
chorobotwórczymi mikroorganizmami.

background image

Reakcja immunologiczna noworodka
na większość antygenów ogranicza się
do wytworzenia przeciwciał klasy IgM.

W surowicy noworodka więc
dominującą immunoglobuliną jest
IgM, chociaż jej poziom stanowi
zaledwie 10% stężenia
u dorosłych.

Odporność bierna może być
dodatkowo wspomagana przez
przeciwciała klasy IgA przekazywane
dziecku z mlekiem matki.

background image

Okołoporodowe zakażenie
wirusami
z rodziny Herpesviridae
może
spowodować trwałe zasiedlenie
ustroju człowieka ujawniające
się przez wszystkie okresy
rozwojowe do późnej starości.

background image

Herpes simplex - typ 1, wnikając do
komórek nabłonka jamy ustnej,
spojówek lub skóry, wywołuje tzw.
opryszczkowe zapalenie, pojawiające
się zwłaszcza często w okresach
niemowlęcym i poniemowlęcym,
a w późniejszych fazach życia
rozwijające się w stanach
zachwiania równowagi między
wirusem i jego żywicielem (inne
infekcje, niedobory odporności,
zaburzenia hormonalne itd.).

background image

W okresie dojrzałości u kobiet
opryszczka wargowa może pojawiać
się w określonej fazie cyklu
miesięcznego.
Osiedlanie się wirusów Herpes
simplex –
typ 1 nie zawsze następuje w czasie
porodu jako transmisja wirusa od
matki.

background image

Zarażenie niemowląt może
pochodzić także od innych osób z
ich otoczenia. Może to być np.
pierwotne ostre opryszczkowe
zapalenie dziąseł i błony śluzowej
jamy ustnej, w następstwie
którego mogą rozwinąć się - w
toku wiremii - zapalenie mózgu
lub opon mózgowordzeniowych
oraz zmiany w innych narządach.

background image

Epidemie opryszczkowych zapaleń
dziąseł
i jamy ustnej opisywane są w
dużych rodzinach, skupiskach
dziecięcych (domy dziecka, żłobki,
przedszkola, szkoły) oraz na
oddziałach szpitalnych wśród osób
w różnym wieku.

background image

Infekcje rodzinne może też powodować
wirus Herpes simplex -
typ 2,
wywołujący
u dzieci, częściej u dziewcząt, w różnych
okresach rozwojowych opryszczkowe
zapalenie błon śluzowych i skóry
zewnętrznych narządów płciowych.

background image

Wirusy grupy Herpes wywołują różne
choroby:

typ 3 (Herpes Simplex Virus - HSV-3)
u dzieci i młodzieży wywołuje - ospę
wietrzną, u osób dojrzałych natomiast
- półpasiec

typ 5 (HSV-5) u kobiet ciężarnych
prowadzi do patologicznych zmian w
łożysku.

background image

Wrodzone zakażenie wirusem
cytomegalii powoduje u noworodka
małogłowie, uszkodzenie
ośrodkowego układu nerwowego,
wady serca, zaś u dzieci, młodzieży i
osób dorosłych
niecharakterystyczne objawy
chorobowe. Wspomniane wirusy tej
grupy mogą powodować zakażenia
środowiskowe, zwłaszcza w
rodzinach wielodzietnych
i domach dziecka.

background image

Wyizolowano kolejne dwa typy wirusów

z rodziny Herpesviridae oznaczone jako

Herpes wirus człowieka typ 6 (HHV-6 =

Human Herpes Virus type 6) oraz

Herpes wirus człowieka typ 7 (HHV-7).

Już w pierwszym miesiącu życia

płodowego u prawie 2/3 występowały

przeciwciała

pochodzenia matczynego

dla HHV-6, których poziom IgG zmalał

w okresie niemowlęcym, zaś istotnie

wzrastał

w okresach poniemowlęcym,

przedszkolnym i szkolnym.

background image

Adenowirusy przez całe życie człowieka

zasiedlają narządy układu oddechowego

i pokarmowego. Zakażenie u niemowląt

i małych dzieci bywa bezobjawowe lub

przebiega z symptomami nieżytu błony

śluzowej jam nosa i gardła. W

następnych okresach rozwojowych, u

dzieci do dziesiątego roku życia,

obserwuje się zapalenia spojówek i

rogówki oraz zapalenia górnych dróg

oddechowych, natomiast u młodzieży

występuje ostre,

o ciężkim przebiegu, zapalenie płuc.

background image

Adenowirusy wydalane drogami
kropelkową i pokarmową łatwo
przenoszą się
w środowisku, także przez infestowane
nimi przedmioty, żywność, za
pośrednictwem wody w pływalniach
itd., przez co wywołują zakażenia
rodzinne, w skupiskach dziecięcych, w
jednostkach wojskowych.

background image

Spośród wirusów chorobotwórczych
człowieka najwięcej uwagi poświęca
się zaliczanemu do rodzaju
Lentivirus
-
wirusowi HIV = Human
Immunodeficiency Virus (HIV-l, HIV-
2), którego obecność prowadzi do
zespołu nabytego niedoboru
odporności (AIDS = Acquired
Immune Deficiency Syndrome).

background image

W ciągu kilku lat rozprzestrzenienie
wirusa HIV przybrało postać pandemii
(epidemia choroby zakaźnej, szybko
obejmująca populację ludzką
wszystkich kontynentów). Światowa
Organizacja Zdrowia (WHC)) szacuje
liczbę nosicieli na 11 mln, chorych -
na 2 mln, w tym 0,5 mln dzieci.
Okazało się, że zakażenie dziecka
wielokrotnie częściej następuje
podczas porodu niż w okresie
płodowym.

background image

Okołoporodowe zakażenia bakteriami

prowadzą do zasiedlania skóry,

narządów układu oddechowego,

pokarmowego, worków spojówkowych

i uszu noworodka przez pałeczki

Gram-ujemne (Klebsiella,

Enterobacter, Proteus, Pseudomonas i

in.) lub ziarenkowce Gram-dodatnie

(Staphylococcus, Streptococcus),

a także bakterie beztlenowe: pałeczki

Gram-ujemne (Bacteriodes,

Fusobacterium)

i ziarenkowce Gram-dodatnie

(Peptococcus, Peptostreptococcus).

background image

W części przypadków są to
zakażenia wywołujące wybiórczo
zapalenia spojówek, np. przez
Chlamydia trachomatis.
Ten sam
gatunek wywołuje - w różnych
okresach rozwojowych - jaglicę u
ok. 600 mln ludzi
w Afryce, Azji i USA.

background image

Niektóre bakterie zasiedlają ustrój
noworodka w wyniku zakażenia
szpitalnego. Opisano
mikroepidemie spowodowane przez
infestowane pałeczką ropy błękitnej
(Pseudomonas aeruginosa)
smoczki, butelki

,

umywalki,

nawilżacze powietrza itp.

background image

Zagrożenie zakażeniem
noworodka stwarzają spośród
personelu medycznego osoby,
które są nosicielami lub
przenosicielami ( noworodek –
noworodek) określonych
mikroorganizmów.

background image

Paciorkowce i gronkowce zajmują

ontocenozy narządowe człowieka

przez całe życie. W górnych drogach

oddechowych wykrywane są

najczęściej

w okresach od przedszkolnego do

młodzieńczego. Dotyczy to zwłaszcza

paciorkowca ropotwórczego

hemolizującego odpowiedzialnego

za anginę i płonicę.

background image

W anginie paciorkowcowej lub

paciorkowcowo-gronkowcowej zmiany

zapalne obejmują gardło, migdałki

podniebienne oraz często węzły

chłonne podżuchwowe. Podobny obraz

kliniczny, jednocześnie z wyraźnymi,

rozsianymi zmianami skóry cechuje

ostrą chorobę zakaźną - płonicę, która

nadal - wobec braku szczepionek

uodparniających - utrzymuje się na

wysokim poziomie ekstensywności w

populacjach dziecięcych (infekcje

środowiskowe).

background image

Streptococcus pneumoniae natomiast
u pacjentów do szóstego roku życia
częściej powoduje zmiany w
ośrodkowym układzie nerwowym niż
w drogach oddechowych.

Podobne znaczenie epidemiologiczne,
mają łatwo przenoszące się wśród
dzieci zakażenia mikoplazm
wywołującą zapalenia narządów
oddechowych - wzdłuż toru
oddechowego, od gardła do płuc.
 

background image

Rzadko występują masowo
zakażenia maczugowcem
błonicy,
laseczką tężca lub
pałeczką krztuśca),
co wiąże się
z obowiązkowymi w Polsce
szczepieniami dzieci szczepionką
Di –Per - Te (Diphteria –
Pertussis- Tetanus).

background image

Szczepienia przeciw gruźlicy (BCG)

u noworodków oraz u dzieci i młodzieży

z ujemnymi wynikami próby

tuberkulinowej Mantoux obniżyły

istotnie w latach minionych częstość tej

choroby

w naszym kraju. Nadal jednak obserwuje

się przypadki czynnej gruźlicy, zwłaszcza

w niektórych rodzinach oraz u osób

„z czynnikami zwiększonego ryzyka".

Oddzielny problem stanowią zakażenia

Mycobacterium w okresie starzenia się

i wieku późnego u osób wcześniej nie

szczepionych.

background image

Grzyby drożdżopodobne mogą

wchodzić

w skład ontocenoz narządowych przez

wszystkie okresy życia człowieka.

U dziecka urodzonego przez matkę

zarażoną grzybami rodzaju Candida

( kandydozy należą do najczęstszych

chorób pochwy u ciężarnych!) grzyby

osiedlają się w czasie porodu na

skórze,

w jamie ustnej, przewodzie

pokarmowym, a nierzadko też na

zewnętrznych narządach płciowych.

background image

Zarażenia wieloogniskowe grzybami
u dzieci przewlekle chorych są 2 – 4 x
częstsze niż u zdrowych. Najwyższe
odsetki zarażeń wieloogniskowych
wykrywa się
w grupach dzieci z zespołem
upośledzonego wchłaniania (okresy:
niemowlęcy, poniemowlęcy,
przedszkolny) oraz
z cukrzycą (okresy: szkolny,
młodzieńczy).

background image

U dziewcząt (0-18 lat) zarażenia te

najczęściej powodowały zapalenie

narządów płciowych; dodatkowe

ogniska inwazji występowały w jamie

ustnej, przewodzie pokarmowym lub

w zmianach skóry.

W okresach od noworodkowego do

szkolnego prewalencja zarażeń

grzybami (ok. 50%) w

poszczególnych fazach rozwojowych

nie różniła się istotnie, zaś była

znamiennie wyższa w okresie

młodzieńczym (ok. 70%).

background image

Wśród osób dojrzałych, 2 x częściej
niż
u zdrowych, są wieloogniskowe
zarażenia Candida
u pacjentów z
chorobami rozrostowymi układu
krwiotwórczego (białaczki, ziarnica
złośliwa i in.) oraz
z innymi chorobami narządów
wewnętrznych, zaś aż 5-krotnie
częściej
- u pacjentów z cukrzycą.

background image

U kobiet w ontocenozie pochwy
grzyby występowały istotnie częściej:
w okresie dojrzałości niż w
późniejszych fazach życia, u
ciężarnych niż poza ciążą, u
cierpiących na zapalenia narządów
rodnych niż u osób zdrowych.

W zarażeniach wieloogniskowych -
podobnie jak u dziewcząt -
dodatkowe ogniska rozwoju grzybów
były w jamie ustnej, przewodzie
pokarmowym lub zmianach skóry.

background image

Kandydozy (candidosis) narządowe
cechuje różnorodność postaci
klinicznych. Grzyby drożdżopodobne
- zarówno antropofilne, jak i zoofilne
charakteryzuje łatwość
bezpośredniej transmisji w
kontaktach środowiskowych np.
podczas kąpieli
w basenie.

background image

Epidemię zaś grzybicy skóry
wywołaną przez grzyby rodzaju
Trichophyton
opisano w jednym z
domów akademickich Krakowa;
stwierdzono związek między nią a
rozpowszechnionym zwyczajem
„pożyczania obuwia”.

W Polsce większość pasożytów ze
świata zwierząt zasiedla określone
narządy
w okresie poniemowlęcym lub w
dalszych fazach życia człowieka.

background image

Zarażenia okołoporodowe najczęściej
wiążą się z rzęsistkiem pochwowym
(Trichomonas vaginalis), który z
pochwy matki przenosi się do
narządów układu moczowo-
płciowego lub oddechowego
noworodka. Każda z tych inwazji
wywołuje u dziecka poważne
zaburzenia.
Możliwe jest także zarażenie w
czasie porodu rzęsistkiem rodzącego
się chłopca.

background image

W ontocenozie przewodu pokarmowego
w okresie niemowlęcym rzadko
występują pasożyty, natomiast w okresie
poniemowlęcym, przedszkolnym i
szkolnym zasiedlanie określonym
pasożytem przewodu pokarmowego
może dotyczyć nawet wszystkich dzieci z
danego skupiska
(np. rodzina, grupa przedszkolaków,
klasa uczniów, mieszkańcy domu
dziecka), a także ich rodziców lub
opiekunów, nauczycieli itd. W okresie
młodzieńczym i dalszych fazach życia
prewalencja zarażenia może być różna.

background image

Do pierwotniaków najczęściej wykrywanych

w różnych siedliskach przewodu
pokarmowego należy wiciowiec lamblia
(Giardia lamblia), kokcidia z rodzajów
Cryptosporidium lub Sarcocystis oraz ameby
z rodzaju
Entamoeba
(E. coli, E. histolytica).

Zarażenie tymi pierwotniakami następuje
per
os postaciami cysty (Giardia,
Entamoeba),
oocysty (Cryptosporidium, Sarcocystis) lub
sarcocysty (mięso zwierząt roślinożernych).

background image

W ontocenozie jelita cienkiego

obecność trofozoitów lamblii ,

uwolnionych z cyst, zaburza w

dużym stopniu funkcjonowanie

przewodu pokarmowego, prowadząc

do lambliozy o różnym przebiegu,

zwłaszcza ciężkim przy dodatkowym

zakażeniu grzybami.

Trofozoity lambli okresowo tworzą

postać cyst, które są wydalane do

środowiska (do 70 mln cyst/24 h/1 g

kału) i od razu stają się inwazyjne.

background image

Helminty, najczęściej zasiedlające

przewód pokarmowy per os w różnych

okresach rozwoju postnatalnego

człowieka, to

w Polsce spośród płazińców: tasiemiec

nieuzbrojony i tasiemiec uzbrojony, zaś

spośród obleńców: owsiki, glisty,

włosienie kręte, a także -

transmitowane do innych narządów

przez jelito cienkie postacie larwalne

tasiemca uzbrojonego, nicieni

z rodzaju Toxocara canis i Toxocara cati

( glista psia i glista kocia ).

background image

Zarażenie wągrami- postacie
inwazyjne tasiemców, następuje z
mięsem wołowym lub wieprzowym.
Dzieci - w okresie poniemowlęcym i
starsze - zarażają się zwykle razem
z innymi członkami rodziny; wiąże
się to ze zwyczajem spożywania pół
surowego lub surowego mięsa.
Tasiemczyce mogą się rozwijać
jednocześnie w szerszych kręgach
krewnych i przyjaciół
przebywających czasowo razem .

background image

Człowiek może być nie tylko
żywicielem ostatecznym tasiemca
uzbrojonego, lecz również pośrednim,
gdy do przewodu pokarmowego
trafiają jaja zawierające onkosferę,
która czynnie po uwolnieniu się w
świetle jelita, przedostaje się z krwią
do ośrodkowego układu nerwowego -
także gałki ocznej, wątroby, płuc,
nerek i mięśni - wytwarzając wągier,
którego obecność
u człowieka pozwala na rozpoznanie
wągrzycy.

background image

Owsik ludzki może zasiedlać jelito
grube przez wszystkie okresy
rozwoju postnatalnego człowieka.
Zarażenie następuje drogą
pokarmową lub wziewną larwą
inwazyjną znajdującą się w otoczce
jajowej, której „lepne" właściwości
sprzyjają infestacji środowiska;
sprzyja to inwazjom rodzinnym
(może obejmować wszystkich jej
członków), a także inwazjom
środowiskowym w skupiskach
ludzkich.

background image

Powszechny u dzieci nawyk
wkładania do ust- palców lub
ołówków oraz ogryzania
paznokci zwiększa szanse
zarażenia przewodu
pokarmowego pasożytami,
zwłaszcza lamblią jelitową lub
owsikiem ludzkim.

background image

Glista ludzka, włosogłówka ludzka,
glista psia i glista kocia dostają siędo
przewodu pokarmowego per os, w
postaci larwy inwazyjnej wykształconej
w glebie
w otoczce jajowej, z pokarmem
zanieczyszczonym ziemią. Postacie
larwalne glisty ludzkiej i
prawdopodobnie też glisty psiej i
kociej, wędrując z krwią kobiety
ciężarnej dostają się do płodu
wywołując glistnicę lub toxocarozę
wrodzoną.

background image

Inwazje Toxocara często dotyczą
wszystkich szczeniąt lub
kociaków
z jednego miotu; stwarza to
zagrożenie zarażenia się,
zwłaszcza dzieci, już
w okresie poniemowlęcym.

background image

Odrębny problem stanowią zarażenia

włośniem krętym (Trichinella

spiralis), dotyczące dzieci i dorosłych,

często obejmujące nie tylko rodziny,

lecz także np. gości weselnych, gdy

larwy inwazyjne włośnia (mięso

wieprzowe lub dzika) dostają się do

przewodu pokarmowego większej

liczby osób w tym samym czasie

(transmisja grupowa).

background image

W Polsce występuje kilka -
kilkanaście mikroepidemii
rocznie. Poza ustrojem człowieka
włosień w łańcuchu
pokarmowym transmitowany jest
wśród zwierząt (np. lis - dzik -
gryzonie - świnia.)

background image

Wśród osób mieszkających w Domu
Opieki Społecznej czasem można
obserwować epidemię świerzbu,
wywołanego świerzbowcem ludzkim.
Czasami po wakacjach letnich
można obserwować epidemię
wszawicy głowy obejmującej dzieci
w przedszkolach i szkołach.

background image

We wszystkich okresach rozwoju

prenatalnego i postnatalnego człowiek

(żywiciel pośredni) ulega zarażeniu

pierwotniakiem Toxoplasma gondii.

Pierwotniak ten rozwija się

wewnątrzkomórkowo w różnych tkankach

i narządach.
Transmisja pasożyta z ustroju kobiety

ciężarnej do zarodka lub płodu może

skomplikować przebieg ciąży, prowadząc

do urodzenia się dziecka z toksoplazmozą

wrodzoną, ze zmianami w ośrodkowym

układzie nerwowym, gałce ocznej,

mięśniu sercowym i in.

background image

Konieczność zapobiegania
infekcjom wrodzonym spowodowała
opracowanie międzynarodowego
programu TORCH, którego nazwę
twarzą pierwsze litery
najważniejszych czynników
etiologicznych tych zakażeń:

background image

T

oxoplasma gondii;

O

ther - inne zakażenia

mikroorganizmami (pierwotniaki:
Plasmodium Trypanosoma;
wirusy: odry, świnki, ospy wietrznej,
grypy,
żółtaczki zakaźnej;
bakterie: kiły, rzeżączki, listeriozy);

R

ubivirus;

C

ytomegalovirus;

H

erpes simplex virus.

background image

W Polsce podobnie jak i w innych
krajach Europy – opracowuje się
program profilaktyki
toksoplazmozy wrodzonej.
Od roku 1987 prowadzi się
obowiązkowe szczepienia przeciw
różyczce wśród
13-letnich dziewcząt

background image

Międzynarodowe programy
zwalczania chorób zakaźnych i
pasożytniczych tworzone przy
udziale WHO obejmują również
zakażenia HIV. Większość
czynników etiologicznych chorób
człowieka omówionych poprzednio
może towarzyszy zakażeniu HIV, a
rozwijająca się infekcja wyprzedza
rozpoznanie AIDS.

background image

PODSUMOWANIE

Na składniki ontocenoz narządowych
wpływają m.in.:

ze strony żywiciela – okres rozwojowy
( wiek ), płeć, hormony i czynniki
immunologiczne,

ze strony zarazka jego chorobotwórczość
( zjadliwość – wirulencja ).

background image

Zasiedlaniu ontocenoz narządowych
człowieka przez potencjalne
chorobotwórcze zarazki nie zawsze
towarzyszą objawy chorobowe.
Wiele składników ontocenoz może
bytować na skórze lub innych
narządach bezobjawowo do czasu
zachwiania równowagi w układzie
żywiciel – zarazek
( wirus, bakteria, grzyb, pasożyt ).

background image

Obecność grup podwyższonego
ryzyka rozwoju choroby zakaźnej,
grzybicy lub parazytozy – osoby
niedożywione – brak pokarmu,
upośledzone wchłanianie
w przewodzie pokarmowym, choroby
wyniszczające, cukrzyca, kwasica
metaboliczna, niedobory
hormonalne, osoby po przeszczepach
nerek, serca, wątroby, po
wszczepieniach zastawek, stany
pourazowe, oparzenia i in.

background image

Osobna grupę stanowią osoby z
AIDS
i nowotworami.

Wpływ uzależnienia od alkoholu,
narkotyków lub leków
psychotropowych na rozwój
chorób zakaźnych.

background image

Wpływ czynników środowiskowych
– obszar geograficzny, klimat,
zwyczaje dietetyczne, nawyki
higieniczne, stan sanitarno –
higieniczny otoczenia człowieka.
Stałe narażenie pracowników
służb medycznych i
weterynaryjnych.

background image

Wpływ transmisji międzyosobniczych

– matka – płód ( transmisja drogą

krwi, matka rodząca dziecko – z

ontocenozy pochwy matki

mikroorganizmy dostają się do

narządów noworodka, zasiedlanych

także w dalszych godzinach życia

przez czynniki biotyczne i w toku

transmisji miedzyosobniczych z

osobami najbliższego otoczenia.

background image

Wpływ transmisji między
osobami związanymi wspólnotą
przestrzenną –
w rodzinie, żłobki, przedszkola,
szkoła, kolonie, wspólne
podróże, skupiska ludzi
w szpitalach i sanatoriach.


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Obliczanie zawartości wybranych składników żywności w diecie człowieka
witaminy i składniki, Podstawy Żywienia Człowieka
Tkanki, narządy i układy narządów człowieka
woda jako składnik żywności oraz równowagi kwasowo- zasadowe w żywności, żywienie człowieka i ocena
żywienie człowieka straty składników odżywczych
Dusza ludzka, nieśmiertelny składnik człowieka
w1 Podstawowe składniki odżywcze- węglowodany, DIETETYKA, ŻYWIENIE CZŁOWIEKA ROK II
05 Charakteryzowanie funkcji narządów organizmu człowieka 2
Anatomia człowieka Obwodowy układ nerwowy i autonomiczny Powłoka wspólna Narządy zmysłów cz V
Siły działające w narządzie ruchu człowieka, Medycyna
05 Charakteryzowanie funkcji narządów organizmu człowieka
Odżywianie funkcje składników odżywczych, witamin w organizmie człowieka
BUDOWA NARZĄDU WZROKU CZŁOWIEKA I

więcej podobnych podstron