Opady atmosferyczne

„ O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni 
jesienny
I pluszcze jednaki, miarowy, niezmienny”,

 

 

Pojęcia

• Opad atmosferyczny- produkt kondensacji pary wodnej, wypadający 

z chmur pod wpływem siły ciężkości

• Osad – opad osiadający na powierzchni, powstający wskutek:

– Kondensacji pary wodnej
– Mechanicznego osiadania kropel
– Zamarzania przechłodzonych kropel (mgły)

 Jednostka opadów atmosferycznych -  mm

Wysokość opadu – 

grubość warstwy wody w mm, jaka 

wytworzyłaby się po spadnięciu opadu na płaskiej, poziomej 

powierzchni, gdyby woda nie parowała, nie spływała i nie 

wsiąkała w podłoże

Suma opadów – 

suma wysokości opadów spadłych w dłuższym 

okresie (doba, miesiąc, rok)

Natężenie opadu- 

wysokość opadu spadłego w jednostce czasu, 

wyraża się w mm/h

Wielkość osadów – 

warstwa wody powstałej z osadu, wyrażona w 

mm, natężenie osadów –mm/h

 

 

Przyrządy

• 1. Deszczomierz Hellmana

Deszczomierz Hellmanna  i 
jego części składowe 
1 powierzchnia  wlotu 200 
cm

2

    

  (zbierająca opad),
2 odbiornik, 
3 - podstawa,
 4 - zbiornik na wodę 
opadowa,
 5 - menzurka,
6 - wkładka na śnieg 
( wkładana zimą aby 
zapobiec wywiewaniu 
śniegu)
7 – trzymadło.  

Pomiar:

na stacjach synoptycznych – 4 
razy na dobę  0, 06, 12, 18 UMT

Na stacjach III i IV rzędu – 06 
UMT (zapis pod datą z dnia 
wcześniejszego)

Zasady pomiaru:

1. wysokość pomiaru –1 m n.p.g.

2. w postaci ciekłej:  

przelanie 

zebranej w zbiorniczku wody do 
odpowiednio wyskalo-  wanej 
menzurki i odczytanie poziomu 
wody;

3. w postaci stałej – 

deszczomierz 

przenosimy do pomieszczenia, po 
całkowitym stopieniu się śniegu 
mierzy się ilość wody podobnie jak 
poprzednio

-

 

 

 

 

 

 

2. Totalizator sumujący

• Stosowany w terenach trudno dostępnych, 

głównie w górach 

• Budowa:
       blaszany zbiornik mogący jednorazowo 

pomieścić 4700 mm opadu, 

      wokół otworu – blaszany pierścień 

będący 

osłoną przeciwwiatrową

      powierzchnia wlotu od 200 do 1000 cm

2

Przed pomiarem zbiornik napełnia się 

roztworem chlorku wapnia  (powoduje 

topnienie i nie dopuszcza do zamarzania 

wody), powierzchnie smaruje się olejem co 

zabezpiecza opad przed parowaniem. 

Pomiar – raz na miesiąc, sezon lub rok

 

 

3. Pluwiograf pływakowy- rejestracja 

opadu

Przeznaczenie:  
   pomiar wysokości i natężenia opadu
   Powierzchnia otworu wlotowego 200 cm

2

Budowa: 
1. Naczynie gromadzące wodę opadową 
2. Komora pływakowa  (pojemność 200 cm

3 

co 

odpowiada 10 mm opadu). Umieszczony jest w 

niej pływak z urządzeniem piszącym

3. Walec z papierową taśmą do zapisu oraz 

mechanizmem zegarowym

4. Urządzenie lewarowe służące do 

odprowadzania wody z chwilą przepełnienia z 

naczynia 1 do zbiornika końcowego

Zasada działania:
opad atmosferyczny spływa do komory 

pływakowej, gromadzona w komorze woda 

wypycha pływak ku górze , zamiany położenia 

pływaka są rejestrowana na pasku papieru - 

pluwiogramie

 

 

• 4. 

Śniegowsk
az 
przenośny

 

• Przeznaczenie: 
• do pomiaru 

wysokości 
pokrywy 
śnieżnej

5. Sniegomierz wagowy 
Chomicza

Przeznaczenie- do pomiaru gęstości 
śniegu

Budowa:
 

metalowa rura długość 0,75 m, przekrój 

poprzeczny 10 cm

2, 

służy do pobierania 

próbek śniegu
Waga o nierównych ramionach

Zasada pomiaru:

Rurę wciska się pionowo w pokrywę 
śnieżną  aż do powierzchni gruntu i 
odczytuje na podziałce wysokość warstwy 
śniegu, następnie pobrana próbkę waży 
się – rurę podwiesza się do krótszego 
ramienia wagi i równoważy przesuwanym 
ciężarkiem

Gęstość śniegu oblicza się wg wzoru:

            g=m/10*h

s

 

m – masa próbki,10 – powierzchnia przekroju; 

h

s

 – wysokość warstwy śniegu

 

 

Śniegomierz ultradźwiękowy

• Przyrząd składa się z nadajnika i odbiornika 

umieszczonego na pewnej wysokości nad 
gruntem. 

• Głośnik emituje fale dźwiękowa o częstości około 

40 kHz która jest odbijana od powierzchni śniegu 
i dociera do odbiornika

• Czas po jakim fala dociera do odbiornika jest 

proporcjonalny do odległości pomiędzy 
powierzchnia śniegu a odbiornikiem/nadajnikiem. 

• Dokładność przyrządów wynosi około 1 cm przy 

temperaturach -40 do 25 C

 

 

Charakterystyki klimatologiczne sum opadu 

atmosferycznego

1. Dobowa suma opadu atmosferycznego

2. Miesięczna suma opadu atmosferycznego

3. Roczna suma opadu atmosferycznego

4. Suma opadu atmosferycznego dla półrocza ( X-III i IV-IX)

5. Średnia  wieloletnia roczna suma opadu atmosferycznego