BABIOGÓRSKI PARK NARODOWY

POŁOŻENIE



Babiogórski Park Narodowy ze swą powierzchnią 3391,55ha ha należy do najmniejszych w naszym kraju (mniejsze są tylko Pieniński i

Ojcowski). To jeden z czterech najstarszych w kraju parków narodowych utworzono go 30.10.1954 roku. Wysoki stopień naturalności

przyrody tego Parku był przyczyną włączenia go 1977roku przez UNESCO do międzynarodowej sieci rezerwatów biosfery i realizacji

programu MaB. Symbolem parku jest

okrzyn jeleni

(endemit), który występuje tylko w Babiogórskim Parku Narodowym.



Babiogórski Park Narodowy położony jest w Beskidzie Żywieckim, w Paśmie Babiogórskim, na terenie województwa małopolskiego, w

powiecie suskim i nowotarskim przy granicy z Słowacją



Babiogórski masyw stanowi drugie co do wysokości po Tatrach pasmo górskie w Polsce. (Babia Góra jest najwyższym pasmem w

Beskidach Wysokich, należących do Karpat Zachodnich)



Masyw Babiogórski posiada zaledwie 12 km długości, a jego stoki cechuje asymetria budowy. Pasmo Babiogórskie jest jedynym w

kraju masywem górskim o stromych zboczach północnych i łagodnie opadających zboczach południowych.

KLIMAT

•

Klimat Babiej Góry kształtowany jest przez czynniki cyrkulacyjne, ukształtowanie

terenu, naturalną szatę roślinną oraz jego położenie w łuku Karpat.

•

Dominuje napływ wilgotnych mas powietrza polarno-morskiego z zachodu i

północnego zachodu, którego następstwem jest miedzy to, iż obszar ten, a zwłaszcza

stoki północne otrzymują wysokie roczne opady. Natomiast stoki południowe znajdują

się w tzw. „cieniu opadowym” i otrzymuje niższe opady.

•

Wiosną i jesienią występują zastoiska chłodu w dnach dolin i inwersje temperatur

powietrza. Spadkom temperatury towarzyszą mgły, które utrzymują się przez wiele dni

i uniemożliwiają wzrost temperatury.

•

Wieją często silne i gwałtowne wiatry halne zachodnie i południowe.

•

Występują piętra klimatyczne, które są obniżone w stosunku do odpowiadających im

pięter tatrzańskich. Wykształcone piętra klimatyczne są zbieżne z występującymi tu

piętrami roślinnymi.

•

Klimat Pasma Babiogórskiego jest (w zakresie wysokościowym) surowszy niż w

Tatrach.

•

Stała pokrywa śnieżna pojawia się już w połowie października i utrzymuje się do końca

maja. Podczas sezonu zimowego następuje przewiewanie śniegu ze stoków

południowych na północne, tworzą się również nawisy śniegowe wzdłuż krawędzi

grzbietowej. Na północnych stokach w okresie zimowym uwalniają się lawiny śnieżne.

•

Niebezpieczne są tu występujące nagłe i gwałtowne załamania pogody, które są

przyczyną nieszczęśliwych wypadków, zwłaszcza w partiach szczytowych masywu

Geologia, geomorfologia…

Babia Góra jest zbudowana ze skał osadowych, nazywanych fliszem karpackim,

(naprzemianległe warstwy piaskowców, margli, łupków oraz iłów ) które zostały

wypiętrzone w trzeciorzędzie. Przedtem przez setki milionów lat powstawały z osadów

na wypłycającym się dnie dawnego oceanu, sięgającego tutaj zatokami.

W ukształtowaniu masywu można wyróżnić: wąską wierzchowinę grzbietową, stoki

grzbietu głównego i podnóża.

Typowe dla tego Parku są też rozległe pola wielkich głazów – gołoborza, zajmujące

powierzchnie szczytowe masywu.

Na obszarze Babiej Góry rozwijają się wszystkie znane w Beskidach typy osuwisk.

Rozwojowi morfologii osuwiskowej tego obszaru sprzyjają: duże nachylenie stoków,

ukośne ułożenie warstw piaskowca magurskiego, wysokie opady w okresie letnim,

istnienie ścian skalnych i duże nachylenie stoku.

Stok północny przedstawia obraz o żywej i ciągle rozwijającej się współcześnie

rzeźbie (nisze, ściany skalne). Odmiennie uformowany jest stok południowy. Górna

część stoku posiada małe nachylenie i bardziej monotonną rzeźbę od dolnej stromszej

części.

Wokół masywu od 700 do 1200m n.p.m ciągną się podnóża. Po stronie północnej

podnóża ograniczone są dwiema dużymi dolinami potoków. Mniejsze dolinki zbierają

się dośrodkowo dzieląc podnóża na szereg równoległych grzbietów. Sieć dolin ma

kształt rozłożonego wachlarza (koncentrycznie zbieżne).

Po stronie południowej masywu sieć dolin ułożona jest promieniście, rozbieżnie.

Potoki spływające tymi
dolinami nie łączą się razem, lecz dopiero na dnie Kotliny Orawskiej. Podnóża

rozcięte przez doliny po obydwu stronach są bardzo podobne. Podłużny spadek dolin

jest duży, a profil poprzeczny przypomina rozwartą literę V.

HYDROLOGIA

• Grzbietem Babiej Góry przebiega główny Europejski Dział Wodny oddzielający

zlewiska Morza Bałtyckiego (dorzecze Wisły) i Morza Czarnego (dorzecze Dunaju).

• Stoki północne tego pasma są odwadniane przez źródłowe potoki rzeki Skawicy.

Odznaczają się one bardzo dużą zasobnością wód powierzchniowych.

• Na południowych stokach Babiej Góry potoki nie łączą się ze sobą jak to ma

miejsce po stronie północnej na dnie głównej doliny. Potoki spływają w dół stoków

równolegle, stając się w Kotlinie Orawskiej dopływami Czarnej lub Białej Orawy,

względnie bezpośrednio do orawskiego zbiornika zaporowego (teren Słowacji).

• W paśmie babiogórskim, podobnie jak w innych górach wysokich występują małe,

naturalne zbiorniki wód stojących pochodzenia osuwiskowego oraz liczne źródła.

Na Babiej Górze (w granicach Polski) występuje 19 jeziorek pochodzenia

osuwiskowego, stałych lub okresowo zanikających. Są to na ogół drobne oczka

wodne. Rozmiarami wyróżnia się Mokry Staw o powierzchni i głębokości średnio

865m2 i 450cm (Mokry).Najwyżej położony jest Orawski Stawek, usytuowany na

stokach południowych w piętrze kosodrzewiny na wysokości 1450m n.p.m.

• Występują tu liczne źródełka (ponad 800), z których najwyżej położone jest

źródło zwane Głodną Wodą (1650m n.p.m.) wypływające ze stoku południowego

Babiej Góry.

FLORA

 Na terenie parku opisano 500 gatunków roślin naczyniowych,

prawie 200 gatunków mchów oraz liczne porosty, glony i

wątrobowce. Występuje tutaj 70 gatunków wysokogórskich oraz

54 objętych ochroną gatunkową.

 Spośród wszystkich gór w Polsce Babia Góra(1725m n.p.m.)

posiada najlepiej wykształcony piętrowy układ roślinności na

jednym stoku:

 piętro pogórza do około 700 m npm, to głównie pola uprawne

(owies i ziemniaki),

 dolny regiel (700-1150 m), z buczyną karpacką, lasami

jodłowymi i mieszanymi borami jodłowo-świer kowymi; piętro to

przecięte jest przez olszynki towarzyszące dolinom potoków,

 górny regiel (1150-1360 m) z borami świerkowymi i zaroślami

jarzębiny przy górnej granicy lasu,

 piętro kosodrzewiny (1360-1650 m) z ubogimi i bogatymi

zaroślami kosodrzewiny, ziołoroślami i borówczyskami,

 piętro alpejskie (1650-1725 m) z murawami alpejskimi,

roślinnością wyleżysk i zbiorowiskami porostów na rumowiskach

skalnych.

Wśród 54 gatunków roślin prawnie chronionych w Babiogórskim Parku
wyróżniają się:

śnieżyczki przebiśniegi, wawrzynek

wilczełyko, lilia

złotogłów, widłak alpejski, widłak wroniec i widłak jałowcowaty,
tojad mocny, sasanka alpejska, zawilec narcyzowy

, kilka gatunków

goryczek,

kilkanaście gatunków rzadkich

storczyków

i bardzo pospolity

tutaj

dziewięćsił bezłodygowy. Okrzyn jeleni

oraz

rogownica alpejska

to gatunki roślin nie występujące w Polsce poza Babiogórskim Parkiem
Narodowym. Są zagrożone wyginięciem i dlatego figurują w "Polskiej
czerwonej księdze roślin".

Sasanka alpejska

Rogownica alpejska

Okrzyn jeleni

FAUNA



Na obszarze Babiej Góry występuje 3571 bezkręgowców i 188 kręgowców. Wiele

gatunków zwierząt jest związanych z klimatem i roślinnością danej strefy

roślinności.Widoczne jest to zwłaszcza u bezkręgowców. Duże ssaki mają większą

odporność na zmienne warunki klimatyczne i zasiedlają większe obszary, które mogą

obejmować kilka pięter roślinnych.



Płazy: traszka karpacka i traszka górska, salamandra (stawki regla dolnego)kumak górski,

grzebiuszka ziemna, ropucha szara, żaba trawna, rzekotka drzewna, żaba jeziorkowa,

żaba wodna. Kumaka górskiego



Gady: padalec zwyczajny (strefę pól i lasy regla dolnego) jaszczurka żyworodna (regiel

dolny, górny, piętro kosodrzewiny oraz piętro alpejskie) Jaszczurka zwinka (rzadko).

Zaskroniec zwyczajny (regiel dolny). żmija zygzakowata (wszystkich piętra), gniewosz

plamisty



Ptaki: sikory, trznadle, dzwońce. pliszka górska pluszcz. Sowy reprezentowane są przez

kilka gatunków. (puchacz, włochatka i puszczyk uralski, głuszec i jarząbek) (regiel dolny i

górny). Wśród dzięciołów na uwagę zasługuje gatunek o borealno-górskim rozsiedleniu –

dzięcioł trójpalczasty,cietrzew(kosodrzewina,regiel górny). płochacz halny i siwerniak

(kosodrzewina, hale).



Ssaki: darniówka tatrzańska, 3 gatunki ryjówek, 8 gatunków nietoperzy, zajac szarak,

niedźwiedź brunatny, lis, borsuk, jeleń, dzik, sarna, wilk, wydra, zimorodek

Rezerwat Biosfery

Babia Góra



17 stycznia 1977 r. Międzynarodowa Rada Koordynacyjna

programu "Człowiek i Biosfera" (Man and Biosphere - MaB)

UNESCO powołała Rezerwat Biosfery Babia Góra. Rezerwat

Biosfery, objął Babiogórski Park Narodowy i został powołany

ze względu na unikalne walory przyrodnicze, długą historię

ochrony i prowadzenie intensywnych badań naukowych.



Celem Programu MaB jest poznanie występujących

zależnośći pomiędzy ludźmi, a ich środowiskiem.



Dzięki opracowaniu zasad podziału Rezerwatu na strefy

centralną, buforową i przejściową Rezerwat Biosfery może

spełniać swoje funkcje:



ochronną, zabezpieczając pełne zróżnicowanie gatunków,

zbiorowisk i ekosystemów,



logistyczną, realizowaną przez Babiogórski Park Narodowy,

także przy współpracy z samorządami i instytucjami

działającymi w regionie,



rozwojową, opartą na współpracy ludzi i instytucji przy

wprowadzaniu zasad zrównoważonego rozwoju regionu

Document Outline