Urazy wielonarządowe

Wstrząs pourazowy

Wstrząs pourazowy – zespół zaburzeń

pracy

organizmu

pod wpływem silnego

urazu

. Objawia się poważnym spadkiem

ciśnienia tętniczego

, co prowadzi do

niedotlenienia tkanek i ogólnego

załamania sił życiowych całego organizmu.

Wstrząs jest najczęściej spowodowany

silnym urazem połączonym z utratą dużej

ilości krwi i osocza (krwotoki, zmiażdżenia,

duże złamania, oparzenia).

Klasyczne objawy wstrząsu:

Osłabienie spowodowane przez hipoksję i kwasicę

Pragnienie spowodowane przez hipowolemię

Bladość spowodowana obkurczeniem naczyń skórnych w wyniku

działania katecholamin (adrenalina, noradrenalina) lub utratą krwi

krążącej

Spocona skóra spowodowana wpływem katecholamin na gruczoły

potowe

Tachykardia spowodowana wpływem katecholamin na serce

Przyspieszony oddech spowodowany przez stres, katecholaminy,

kwasicę i niedotlenienie tkankowe

Zmniejszenie diurezy spowodowane hipowolemią, hipoksją

Tętno nitkowate; zmniejszenie napięcia tętna obwodowego

spowodowane obkurczeniem naczyń, tachykardią i utratą krwi krążącej

Zaburzenia świadomości (splątanie, niepokój, agresywność, śpiączka)

spowodowane zaburzeniemi przepływu mózgowego, kwasicą

Zatrzymanie krążenia spowodowane przez krytyczną niewydolność

serca wynikającą z utraty krwi i płynów, hipoksję i dodatkowo zaburzeń

rytmu powodowanych przez katecholaminy.

Fazy wstrząsu

1/wczesna faza wstrząsu (utrata około15 –

25% krwi krążcej) jest to ilość
wystarczająca aby wywołać nieznaczną
tachykardię, zblednięcie, zmniejszenie
ciśnienia tętna, ogólne osłabienie,
pragnienie i zwykle wydłużony czas
nawrotu kapilarnego powyżej 2 sekund

2/ późna faza wstrząsu (utrata około 30 –

45% krwi krążącej) jest to ilość
powodująca obniżenie ciśnienia tętniczego

WSTRZĄ

OCEŃ ABC

BRAK

RKO

ZACHOWANE

W PRZYPADKU KRWOTOKU ZAŁOŻENIE OPATRUNKU

UCISKOWEGO

UŁOŻENIE POSZKODOWANEGO W POZYCJI ZAPOBIEGAJĄCEJ

ZACHŁYŚNIECIU

UNIERUCHOMIENIE TRANSPORTOWE W PRZYPADKU ZŁAMAŃ

UNIKANIE OZIĘBIENIA I PRZEGRZANIA

USPOKOJENIE POSZKODOWANEGO

RODZAJE WSTRZĄSU

PO URAZIE



Wstrząs hipowolemiczny

(hipowolemia

bezwzględna

zmniejszenie objętości krwi krążącej

spowodowane krwotokiem lub znaczną utratą innych

płynów ustrojowych)

•

krwotoczny

•

oparzeniowy



Wstrząs względnie hipowolemiczny

(

poszerzenie łożyska naczyniowego spowodowane

uszkodzeniem rdzenia, przedawkowaniem niektórych

leków, posocznicą)

•

Neurogenny (

powstaje zwykle przy urazach rdzenia

kręgowego)

Wstrząs cd.



Wstrząs mechaniczny

dochodzi do niego najczęściej w

przypadku:

•

tamponady serca (powstaje w wyniku wypełnienia worka

osierdziowego krwią, co powoduje zmniejszenie rzutu

serca)

•

odma prężna (w jamie opłucnej powstaje wysokie

ciśnienie, które przekazywane jest na prawe serce i

zmniejsza nawrót żylny, także przesunięcie struktury

śródpiersia może powodować zmniejszenie napływu

krwi do serca)

•

stłuczenie serca (uszkodzenie pompy) może

spowodować zmniejszenie rzutu serca w wyniku

zmniejszenia zdolności serca do przepompowywania

krwi.

WSTRZĄS

HIPOWOLEMICZN

BLADA, ZIMNA,

WILGOTNA SKÓRA,

SZYBKIE TĘTNO,

SPADEK CIŚNIENIA

TĘTNICZEGO

SEPTYCZN

PRZYSPIESZONY

ODDECH,

PRZYSPIESZONE

TĘTNO, DRESZCZE

KARDIOGENNY

WYPEŁNIONE ŻYŁY
SZYJNE, DUSZNOŚĆ,
ZWOLNIENIE TĘTNA

NEUROGENNY

ZWOLNIENIE

TĘTNA,PRZERAŻENIE,

BÓL

Przyczyny

WSTRZĄSU HIPOWOLEMICZNEGO:



Obfity krwotok z ran, na skutek pęknięcia narządów

wewnętrznych, z wrzodu dwunastnicy, żylaków przełyku



Rozległe oparzenia z ubytkiem osocza



Ciężkie urazy, złamania, zmiażdżenia z utratą dużej ilości krwi i

osocza do tkanek



Utrata zewnętrzna płynu przez wymioty, biegunkę, nadmierną

diurezę (cukrzyca, moczówka), przedawkowanie leków

moczopędnych, nadmierną utratą płynów



Utrata płynu do przestrzeni ciała: szybko narastające

wodobrzusze, zapalenie otrzewnej, wysięk opłucnowy, niedrożność

jelit

Objawy wstrząsu

hipowolemicznego /krwotocznego



Osłabienie



Pragnienie



Bladość



Tachykardia



Zimna, wilgotna
skóra



Zmniejszone
wydzielanie
moczu

cd. Objawy wstrząsu

hipowolemicznego /krwotocznego



Zaburzenia
świadomości



Osłabienie tętna
na obwodzie



Hipotensja



Zatrzymanie
krążenia

LECZENIE WSTRZĄSU - celem nadrzędnym

jest zatrzymanie utraty krwi.



Tlen (w dużym przepływie)



Dostęp dożylny



Monitorowanie

• Częstość akcji serca (HR)
• Ciśnienie tętnicze krwi (BP)



Krystaloidy (podać płyn Ringera, 0,9%

NaCl, PWE)
podać 20 ml/ kg m.c./ 10 minut

POSTĘPOWANIE WE WSTRZĄSIE

HIPOWOLEMICZNYM

• uzupełnienie objętości wypełnienia naczyń.
• wygodnie ułożyć chorego, unieść kończyny

dolne ku górze(pozycja p/wstrząsowa)

• zapewnić swobodny oddech, usunąć

przeszkody oddechowe.

• usunąć przyczynę wstrząsu:



odmę wentylową



tamponadę serca



powstrzymać zewnętrzny krwotok

• komfort termiczny – nadmiar ciepła jest

szkodliwy.

• opanować ból
• niezwłocznie przetransportować do szpitala

cd. POSTĘPOWANIE WE WSTRZĄSIE

HIPOWOLEMICZNYM

• przetaczać płyny dożylne (płyn Ringera lub 0,9% NaCl,

PWE).

• kaniulacja żyły -nakłucie żyły obwodowej lub przy braku

takiej możliwości żyły szyjnej zewnętrznej, wykonanie

wkłucia doszpikowego.



przetoczyć Dekstran.



przetoczyć krew po wykonaniu właściwych badań.



wykonać gazometrię – aby zobaczyć, czy nie rozwija się

kwasica.



farmakoterapia:

• prednizon – podnosi ciśnienie krwi
• mannitol – zwiększenie osmolarności osocza –

zwiększenie objętości osocza – zapobieganie niedomogii

nerek.

Wstrząs kardiogenny

Wstrząsem kardiogennym czyli sercowo-pochodnym

nazywamy

takie zaburzenie funkcji serca, przez które nie jest ono w

stanie

zaopatrywać w tlen całego organizmu.

Przyczynami tego zjawiska mogą być:
· zawał mięśnia sercowego
· zaburzenia rytmu serca
· zator tętnicy płucnej
. upośledzenie napełniania serca w przebiegu tamponady serca
. zapalenie osierdzia
. niedomykalność lub zwężenie zastawek

cd. wstrząs kardiogenny

Niedokrwienie tkanek uruchamia spiralę niekorzystnych

procesów, które same siebie nawzajem napędzają i w w

konsekwencji mogą doprowadzić do zgonu pacjenta.

Do głównych objawów wstrząsu kardiogennego należą:

niedociśnienie tętnicze (ciśnienie skurczowe poniżej 90

mmHg),

zastój krwi w naczyniach płucnych (pacjent odczuwa

trudności w oddychaniu),

cechy zmniejszonego przepływu przez naczynia obwodowe

( skóra jest blada, wilgotna, chłodna, niekiedy sina, słabe

tętno, niewielkie ilości moczu).

Chory w początkowych stadiach jest osłabiony, łatwo się

męczy, natomiast w stadiach późniejszych splątany i senny.

Leczenie wstrząsu

kardiogennego

Leczenie polega na usunięciu choroby

wywołującej wstrząs np.:

w przypadku zawału jest to zabieg przywracający

przepływ w naczyniu (przezskórna angioplastyki),

w przypadku tamponady - nakłucie worka

osierdziowego,

zaburzeń rytmu - leki antyarytmiczne.

Wstrząs septyczny

uwarunkowany wieloczynnikowo,

rozwija się w wyniku zakażenia krwi

znacznymi ilościami bakterii,

grzybów, wirusów, zakażenie to

spowodowane jest uszkodzeniem

przez cytokiny prozapalne wielu

narządów, co prowadzi do zaburzeń

metabolicznyh.

Pod wpływem toksyn dochodzi do

niedotlenienia organizmu z

powodu:

- zwiększonego zapotrzebowania na

tlen u chorych gorączkujących;

- obniżenie procesów utlenienia w

mitochondriach komórkowych
uszkodzonych toksyną;

- ucieczki płynów z krwi krążącej przez

uszkodzony śródbłonek naczyń.

cd. wstrząs septyczny

Wstrząs septyczny podejrzewamy gdy u chorego

z ogniskami zakażenia występują objawy nie

wyjaśnione innymi przyczynami:

- spadek ciśnienia i przyspieszenie tętna powyżej

100

- zaburzenia psychiczne
- wysoka lub niska leukocytoza(15000 – 30000)
- skaza krwotoczna
- niedrożność jelit

FAZY WSTRZĄSU SEPTYCZNEGO:

1.FAZA HIPERDYNAMICZNA (WSTRZĄS

„CIEPŁY”) –

przyspieszenie i pogłębienie oddechu,

pobudzenie psychiczne,

gorączka,

obniżone ciśnienie tętnicze krwi,

przyspieszenie tętna,

skóra gorąca, czerwona, sucha- gorące i
suche kończyny chorego.

FAZY WSTRZĄSU SEPTYCZNEGO:

2. FAZA HIPODYNAMICZNA (WSTRZĄS

„ZIMNY”):

obniżenie ciśnienia tętniczego krwi,

tachykardia,

zmniejszenie rzutu serca

skóra blada i chłodna- oziębienie dystalnych
części ciała- zimne i wilgotne kończyny

spadek wydzielania moczu,

zaburzenia w krzepnięciu krwi,

POWIKŁANIA WSTRZĄSU SEPTYCZNEGO:

• NIEPRAWIDŁOWOŚCI KRZEPNIĘCIA KRWI-

obrazem klinicznym jest tu często rozsiane

krzepnięcie wewnątrznaczyniowe (DIC)

• NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA- w ostrej

niewydolności oddechowej występuje;

• obrzęk i niedodma płuc

• krwawienie i drobne zakrzepy naczyniowe

• maleje krytyczna pojemność oddechowa

- NIEWYDOLNOŚĆ NEREK (OLIGURIA) – stały

objaw wstrząsu w skutek zmniejszonego

przepływu krwi.

- NIEWYDOLNOŚĆ MIĘŚNIA SERCOWEGO –

najczęściej jest to niewydolność lewokomorowa.

POSTĘPOWANIE PRZEDSZPITALNE W PRZYPADKU

WSTRZĄSU:

- ocena przytomności i abc
- ułożenie w pozycji przeciwstrząsowej – ułożenie nóg

poszkodowanego na wysokość około 30 – 40 cm nad

poziomem głowy.

- założenie kaniuli dożylnej
- przetaczanie dożylne płynów (0,9% NaCl, PWE)
- komfort cieplny – okrycie
- wsparcie psychiczne,
- kontrola tętna, ciśnienia tętniczego krwi, oddechu,

temperatury ciała, świadomości, drożności dróg

oddechowych, saturacja, nawrót włośniczkowy,

monitorowanie akcji serca

- nie podajemy nic drogą doustną
- udrożnić drogi oddechowe a w razie potrzeby prowadzenie

resuscytacji krążeniowo – oddechowej

- tlenoterapia

Wstrząs bólowy

Występują typowe objawy wstrząsu czyli

osłabienie, bladość i płytki, przyspieszony oddech.

Zanim jednak dojdzie do takiego zespołu objawów,

wystąpić może pierwsza faza, związana ze

wzrostem

poziomu adrenaliny w organizmie.



I faza wstrząsu: pobudzenie, agresja,

podwyższenie

progu bólowego, chęć ucieczki, zachowania

nieadekwatne do sytuacji i wielkości obrażeń



II faza wstrząsu: osłabienie, blada skóra, gęsty, lepki

pot, przyspieszony oddech.

Objawy to:

uszkodzenia pourazowego mięśni, takie kiedy

obrzęk ewentualnie uogólnione bóle mięśniowe,

obecność krwistego moczu,

niewydolności nerek – powikłanie

np.hiperkaliemia.

Leczenie - kuracja objawowe, podawanie płynów

(zwłaszcza mannitolu dożylnie) celem

zapewnienia odpowiedniej diurezy.

OIOM



Na Oddział Intensywnej Opieki

Medycznej (OIOM) trafiają pacjenci w

stanie ciężkim z zagrożeniem życia,

wymagający ciągłego monitorowania

funkcji życiowych oraz wspomagania co

najmniej jednego z układów w przypadku:



niewydolności oddechowej,



niewydolności krążenia,



niewydolności nerek (konieczność dializy),



leczenie ciężkich zakażeń, np. przy

wstrząsie septycznym

Document Outline