background image

Katarzyna 
Fleischer

Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych
AM we Wrocławiu

Budowa i fizjologia skóry

background image

naskórek

naskórek

wielowarstwowy płaski rogowaciejący

wielowarstwowy płaski rogowaciejący

keratynizacja

komórki bez jąder

turnover 

time
26-28 dni

odżywiany przez limfę

background image

błona podstawna

błona podstawna

funkcja mocująca naskórek do skóry 
właściwej

komórki naskórka odbierają sygnały z 
macierzy zawnątrzkomórkowej, proliferują i 
różnicują się – ważna rola w procesach 
gojenia 

 

 

wiele autoantygenów, przeciw którym    

wytwarzane są autoprzeciwciała w 

różnych chorobach pęcherzowych          

background image

skóra właściwa

skóra właściwa

swoisty stelaż dla komórek stanowią 
włókna kolagenowe i włókna sprężyste

naczynia krwionośne i limfatyczne

zakończenia nerwowe

przydatki skóry (włosy, paznokcie)

 

 

tkanka podskórna zbudowana ze 

   zrazików tłuszczowych

background image

włosy

włosy

łącznotkankowa brodawka unaczyniona i unerwiona 
– uszkodzenie jej skutkuje utratą włosa

część nabłonkowa /macierz z której w wyniku 
rogowacenia powstaje łodyga włosa                       i 
pochewka włosa

 

wzrost 3-6 lat
inwolucja 2 tyg
stabilizacja 2-4 
mce

background image

włosy

włosy

meszkowe

niepełna keratynizacja

brwi, rzęsy, ok. płciowe

cz. rdzenne jak u zwierząt

skóry na głowie

hirsutyzm

hirsutyzm stymulowany androgenami 

wzrost włosów ok. płciowej i brody, 
hamując wzrost włosów na głowie

background image

funkcje skóry

funkcje skóry

ochrona 

termoregulacja 

regulacja wodno-elektrolitowa 

(wymiana tlenku i dwutlenku węgla)

wytwarzanie witaminy D 

czynność wydzielnicza

czynność resorpcyjna (wchłanianie przez skórę)

narząd czucia

procesy odpornościowe

background image

funkcja ochronna

funkcja ochronna

1

1

melanocyty

osłaniają jądra komórkowe przed UV

odpowiedzialne za barwę skóry 

- stała dla wszystkich ras liczba melanocytów 
- różne typy barwnika
- różna ilość wytwarzanych ziaren barwnikowych

background image

funkcja ochronna

funkcja ochronna

1

1

melanocyty

liczba ziarnistości wzrasta pod wpływem 

-

promieniowania UV głównie B; 
/UV A w solarium/

-

w przewlekłych stanach zapalnych

-

metali i metaloidów (Cu, Fe, Ag, Au, As)

-

estrogenów

background image

regulacja cieplna

regulacja cieplna

2

2

dwa sploty naczyniowe

powierzchniowy 

głęboki

background image

regulacja cieplna

regulacja cieplna

2

2

oddawanie ciepła

promieniowanie cieplne 

~temp ciała promieniującego

4 

powietrze jest słabym promiennikiem* - temp bez wpływu

przewodzenie 

musi istnieć różnica temperatur
wyższe w przypadku konwekcji

parowanie

jedyna droga utraty ciepła przy temp. otoczenia ≥36°C 
efektywniejsze przy niskiej wilgotności otoczenia
woda potrzebna w procesie – z gruczołów potowych, z dyfuzji

background image

regulacja cieplna

regulacja cieplna

2

2

pomiar ciepłoty ciała

N

gorączka

pod pachą

36,6°C 

>37,8°C (38,0°C ) 

w ustach

36,9°C 

w odbycie

37,1°C 

noworodki*, dokładny

>38,5°C 

w uchu

37,1°C 

szpitale, 

>38,0°C 

najwyższa o godz.

17.00 - 18.00

najniższa o godz.

3.00 - 4.00

background image

regulacja cieplna

regulacja cieplna

2

2

 

 

podział gorączek

podział gorączek

37,5-38,0 °C – stan podgorączkowy 
38,0-38,5 °C – gorączka nieznaczna 
38,5-39,5 °C – gorączka umiarkowana 
39,5-40,5 °C – gorączka znaczna 
40,5-41,0 °C – gorączka wysoka 
>41 °C – gorączka nadmierna 

utrzymująca się temp. > 41,5 C grozi uszkodzeniem białek w 

kom. nerwowych

bezwzględnie obniżać u dzieci (niesprawność układu 

termoregulacyjnego), kobiet w ciąży (ochrona płodu), u osób 

z niewydolnym układem krążenia (obciąża układ krążenia), u 

pacjentów po operacji (wyczerpanie organizmu)

background image

regulacja wodno-elektrolitowa

regulacja wodno-elektrolitowa

bilans płynów

bilans płynów

dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka 

25 do 45 ml/kg mc/dobę 

~ aktywności fizycznej, temperatury, wilgotności i ruchu 
otaczającego powietrza 

50 kg -  2250ml/dobę
100 kg  -3500 ml/dobę

<39 °C dodatkowo 0,5 ml/kg mc
>39 °C dodatkowo 0,75 ml/kg mc

background image

regulacja wodno-elektrolitowa

regulacja wodno-elektrolitowa

bilans płynów

bilans płynów

u dzieci zapotrzebowanie większe/ zależnie od 
wagi wieku dziecka (większa zawartość wody w 
organizmie)

pierwsze 10 kg m.c.  100ml/kg/dobę
drugie 10 kg m.c 

50 ml/kg/dobę

masa ciała > 20 kg  25ml/kg/dobę

wiek 

podstawowe 
zapotrzebowanie

1 dzień

30 - 60 ml/kg

2 dzień

60 ml/kg

3 dzień

90 ml/kg

4 dzień i więcej

100 - 110 ml/kg

background image

regulacja wodno-elektrolitowa

regulacja wodno-elektrolitowa

bilans wodny

bilans wodny

 

 

śr. dobowy pobór wody

pożywienie: 2,5l-3l/ dobę

 

woda oksydacyjna ok. 300 ml/dobę

utrata dobowa wody

kał – 100g

diureza 600-2000ml/dobę

parowanie niewidzialne ok. 900ml/dobę

200-400 ml skóra

400-600 ml płuca

background image

wytwarzanie witaminy D

wytwarzanie witaminy D

(5) 

(5) 

Witamina D – grupa rozpuszczalnych w tłuszczach 

steroidowych organicznych związków chemicznych, 

o wielu różnorodnych i ważnych funkcjach 

fizjologicznych, z których podstawową jest wpływ 

na gospodarkę wapniowo-fosforanową oraz 

budowę kośćca

ergokalcyferol (witamina D2), naturalnie występujący w 

organizmach roślinnych/drożdżach; 

cholekalcyferol (witamina D3), naturalnie występujący w 

organizmach zwierzęcych

- obie aktywne formy mają identycznymi własnościami 
- istnieje około 10 prowitamin, z których powstają związki wykazujące
aktywność witaminy D. Przemysłowa produkcja witaminy D ogranicza 
się głównie do tych dwóch. 

background image

wytwarzanie witaminy D

wytwarzanie witaminy D

(5)

(5)

skóra

głównie w naskórku, w keratynocytach warstwy rozrodczej, z 

prowitaminy D

3

 (7-dehydrocholesterol) pod wpływem światła 

słonecznego (UV-B) powstaje forma prewitaminy D, która pod 

działaniem energii cieplnej ciała przekształcona zostaje 

ostatecznie w cholekalcyferol 

po nadmiernej ekspozycji na światło słoneczne, nadmiar 

prewitaminy i witaminy D

3

 są rozkładane 

na skórną produkcję witaminy D mają wpływ: pora roku, 

zachmurzenie i zanieczyszczenia powietrza, szerokość geograficzna, 

stosowanie kremów z filtrem, pigmentacji skóry i starzenie się skóry

wątroba i w nerki (ew. skóra lub kom. odporn) 

hydroksylacja i powstaje 25-(OH)D a następnie 1α,25-(OH)2D

background image

wytwarzanie witaminy D

wytwarzanie witaminy D

(5) 

(5) 

ok. 80-100% dobowego zapotrzebowania na 
witaminę D3 pochodzi z biosyntezy w skórze

dzienna dawka witaminy D u osoby o jasnej karnacji 
powstaje w trakcie 5-15 minutowej ekspozycji między 
godziną 10. a 15. 

skóra o ciemnej karnacji produkuje witaminę D około 6x 
wolniej, na skutek pochłaniania promieniowania UV przez 
melaninę

kremy ochronne redukują jej produkcję o około 98%

background image

funkcja wydzielnicza

funkcja wydzielnicza

6

6

łój 

gruczoły łojowe często w związku z mieszkiem 
włosowym /bezpośrednie ujście na pow. skóry na czerwieni 
wargowej, w ok. brodawek sutkowych-gr. Montgomery’ego, 
napletka i warg sromowych–gr. Meiboma )

wydzielanie pod wpływem zimna, stresu (wspomagane 
przez skurcz mm przywłośnych)

skład: kwasy tłuszczowe (cholesterol, wolne 
kw.tłuszczowe,TGC, skwalen), złuszczone komórki 
gruczołów 

pH 

background image

funkcja wydzielnicza

funkcja wydzielnicza

6

6

łój 

wydzielanie zależne od wieku: duże u noworodków, 
małe po 5rż. ponownie wysokie w okresie 
dojrzewania i dojrzałości, malejące >40rż.

zależność hormonalna

testosteron i progestageny wywołują przerost 
gruczołów łojowych i ich wzmożone wydzielanie; 
estrogeny – zmniejszają wydzielanie

odnowa łoju jest szybsza, jeśli jest on często usuwany

 

background image

funkcja wydzielnicza

funkcja wydzielnicza

6

6

pot 

gruczoły ekrynowe

na całym ciele

udział w termoregulacji

skład: rr soli, K, Ca, Mg, Fe, mocznik, kwas mlekowy, 
węglowodany, lipidy

hamowane przez środki przeciwcholinergiczne

 /zatrucie atropiną – porażenie ukł. przywspółczulnego/

gruczoły apokrynowe  zw. z mieszkiem włosa

bodźce hormonalne i emocjonalne

pachy, ok. płciowe, brodawki sutkowe

wydzielanie po okresie pokwitania

background image

resorpcja

resorpcja

7

7

stopień i szybkość wchłaniania leków 

przez skórę zależy od

rozpuszczalności leku w tłuszczach (leki 

lipofilne wchłaniają się lepiej)

od stężenia związku leczniczego

od stanu skóry  
lepiej przez skórę uszkodzoną /egzema, 

oparzenie, otarcie/ i dobrze ukrwioną - tj. 

mniejsze wchłanianie przy wstrząsie, 

hipotermii, krwotoku, niewydolności krążenia

background image

narząd czucia

narząd czucia

8

8

wolne zakończenia nerwowe

zakończenia upostaciowione

czucie dotyku i bólu /wolne zakończenia 
nerwowe w okolicach korzenia włosa, komórki 
Merkla, ciałka Meissnera w brodawkach skóry

czucie ucisku i wibracji /ciałka Vatera-Paciniego 
głębiej w skórze i w tk. podskórnej

czucie zimna /kolbki Krauzego

czucie gorąca /ciałka Ruffiniego

czucie dotyku - zachowane przy znieczuleniu 
miejscowym

background image

budowa skóry

budowa skóry

background image

procesy odpornościowe

procesy odpornościowe

9

9

mechaniczna bariera

pH

komórki Langerhansa

background image

procesy odpornościowe

procesy odpornościowe

9

9

komórki dendrytyczne naskórka – 

makrofagi pochodzenia szpikowego 

/komórki Langerhansa

keratynocyty

immunokompetentne limfocyty 

wykazujące dermatotropizm

SALT, tj. tkanka 

limfatyczna związana ze skórą

background image

przewlekła niewydolność żylna

background image

przewlekła niewydolność żylna

epidemiologia

u 47% kobiet i 37% mężczyzn w Polsce 
czynniki ryzyka

wiek 

płeć żeńska 

czynniki dziedziczne – statystyczne ryzyko rozwoju żylaków 

u osoby, której jedno z rodziców ma żylaki wynosi 42%, 

jeśli oboje – ryzyko wzrasta do 89% 

ciąża (każda ciąża niesie ryzyko rozwoju żylaków i każda 

następna je dodatkowo zwiększa) 

otyłość 

praca w pozycji siedzącej lub stojącej, doprowadzająca do 

zastoju krwi w żyłach kończyn dolnych 

zaparcie 

płaskostopie 

przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych 

wysoki wzrost. 

background image

przewlekła niewydolność żylna

patomechanizm

1.

nadciśnienie w obrębie żył, zastój krwi i przepełnienia żylnej 
części mikrokrążenia

2.

otwieranie się przetok tętniczo-żylnych i wenulizacji tętniczek 
(warunki przepływu charakterystycznego dla żył)

3.

nasilenie zastoju żylnego i 

a.

przemieszczanie poza światło naczynia leukocytów (tzw. pułapka 
leukocytarna
), które uwalniają mediatory reakcji zapalnej; wzrasta 
przepuszczalność naczyń i nasila się obrzęk

b.

płyn przesiękowy jest bogaty w białko (min fibrynogen) o działaniu 
prozakrzepowej 

c.

z przesiękających erytrocytów uwalnia się hemosyderyna 
odpowiedzialna za przebarwienia skóry

d.

aktywacja fibroblastów prowadzi do włóknienia podskórnej tkanki 
łącznej luźnej (łac. lipodermatosclerosis)

e.

ww zwiększają lepkość krwi a więc działają prozakrzepowo 

background image

przewlekła niewydolność żylna

patomechanizm

objawy zastoju krwi żylnej w żyłach, wskutek 

wstecznego przepływu żylnego (refluks) lub zwężenia 

bądź niedrożności żył

stany predysponujące:

żylaki kończyn dolnych 

zespół pozakrzepowy w przebiegu zakrzepicy żył 

głębokich 

niewydolność zastawek żylnych (wrodzone zespoły 

chorobowe przebiegające z zaburzeniami zastawek 

żylnych lub ich nabyte uszkodzenie) 

ucisku zewnętrzny na żyłę (np. w zespołach 

uciskowych, takich jak zespół usidlenia tętnicy 

podkolanowej; fizjologicznie w ciąży) 

background image

skala CEAP

skala CEAP

Skala CEAP – klasyfikacja umożliwiająca klasyfikację objawów 

klinicznych (C), etiologii (E), lokalizacji anatomicznej (A) i 

przyczyn patofizjologicznych (P) przewlekłej niewydolności 

żylnej 

0 - zmiany niewidoczne i niewyczuwalne 
1 - teleangiektazje i żylaki siatkowate 
2 - żylaki 
3 - obrzęk 
4 - zmiany skórne (przebarwienie, wyprysk, 

lipodermatosclerosis

5 - wygojone owrzodzenie 
6 - czynne owrzodzenie 

background image

Katarzyna 
Fleischer

Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych
AM we Wrocławiu

Gojenie ran

background image

typy ran

typy ran

otarcie

uszkodzenie naskórka

odsłonięcie brodawek skóry właściwej

rana kłuta

zakażenie 

ciała obce

obrażenia narządów wewnętrznych

background image

typy ran

typy ran

rana cięta

obfite krwawienie

czyste, równe brzegi – łatwo się goją przez 
rychłozrost 

rana tłuczona

pęknięcie skóry

zgniecenie tkanek

nierówne, obrzęknięte brzegi /równe jeśli nad 
kością

zalegające skrzepy jako pożywka dla bakterii

trudno się goją – przez ziarninowanie

rany rąbane, miażdżone, szarpane

 

background image

typy ran

typy ran

rana zatruta

żmije , skorpiony, osy, skażone 

chemicznie

obrzęk , substancje przeciwkrzepliwe

rana kąsana

mały otwór

zgniecenie tkanek

łatwe zakażenie

trudno się goją – ślina o właściwościach 

trawiących

background image

typy ran

typy ran

rana postrzałowa

wlotowa i wylotowa

rozległe obrażenia wewnętrzne

martwica wzdłuz kanału pocisku

brzegi rany: zaburzenie ukrwienia, unerwienia i 
odżywienia

background image

opracowanie chirurgiczne

opracowanie chirurgiczne

rany kąsane 

z sączkiem /lub jałową gazą/ 
umożliwiającym stały odpływ wydzieliny i 
krwi

rany po ukąszeniu żmii 

opaska uciskająca tętnicę powyżej i 
nacięcie skaleczenia; podanie surowicy

background image

gojenie ran

gojenie ran

etap 1. oczyszczania rany/zapalenia 

etap 2. ziarninowania

etap 3. nabłonkowania /proliferacji

etap 4. dojrzewania

background image

etap 1. oczyszczania rany

etap 1. oczyszczania rany

obkurczenie krwawiących naczyń

uruchomienie mechanizmów krzepnięcia

naciekanie komórek zapalnych

w ciągu kilku godzin: 

granulocyty obojętnochłonne

komórki żerne

limfocyty

zakwaszenie

obkurczone naczynia dostarczają mniej tlenu

komórki stanu zapalnego dodatkowo zużywają tlen

background image

etap 1. oczyszczania rany

etap 1. oczyszczania rany

rozpad rozmiękłych tkanek martwiczych jest 
pobudzany przez enzymy uwalniane przez 
granulocyty i bakterie kolonizujące ranę

rana

• obrzęk + zaczerwienienie + wzmożone 

ucieplenie + bolesność brzegów rany /cechy 

zapalenia/

• ropa

background image

etap 2. ziarninowania

etap 2. ziarninowania

napływ fibroblastów w 2. dniu

po kilku dniach przewaga tkankowych monocytów 

/mniejsza liczba granulocytów i limfocytów

4.-5. dnia powstaje duża liczba nowych małych 

naczyń

4.-21. dzień – rana wypełnia się kolagenem 

wytwarzanym przez fibroblasty

background image

etap 2. ziarninowania

etap 2. ziarninowania

 

makrofagi wytwarzają substancje pobudzające 
tworzenie się nowych naczyń włosowatych; 

w krótkim czasie powstaje ziarnina 
(początkowo składająca się z naczyń 
włosowatych, fibroblastów i kolagenu), która 
wypełnia dno i ściany rany, i stanowi 
rusztowanie, na które napełza następnie 
naskórek

rana

• żywoczerwona, łatwo krwawiąca tkanka o 

ziarnistej powierzchni

background image

etap 3. nabłonkowania 

etap 3. nabłonkowania 

/proliferacji 

/proliferacji 

napełzanie nabłonka cienką warstwą

max: 1-2cm od granicy zdrowej skóry

zaburzone przy przerośnięciuziarniny ponad 
poziom zdrowej skóry

background image

etap 4. dojrzewania

etap 4. dojrzewania

ziarnina obkurcza się 

powstaje blizna  

10x obkurczenie
niekiedy bliznowiec

niekiedy niekorzystny efekt pod 

postacią przykurczy – usta, powieki, 

odbyt

background image

etap 4. dojrzewania

etap 4. dojrzewania

proces transformacji kolagenu syntetyzowanego 
w obrębie rany równoznaczny z odtwarzaniem 
prawidłowych cech tkanki łącznej może trwać 
nawet przez rok po zakończeniu nabłonkowania; 

niektóre naczynia włosowate powstałe w trakcie 
ziarninowania zanikają; 
z czasem, zaopatrzenie w krew wygojonej tkanki 
ulega normalizacji

background image

gojenie ran 

gojenie ran 

w ciągu 6 tygodni blizna osiąga 90% 

wyjściowej wytrzymałości tkanki

background image

typy gojenia ran

typy gojenia ran

rychłozrost

per primam intentionem

ziarninowanie

per secundam intentionem

gojenie pod strupem

reunio sub crista

background image

rychłozrost 

rychłozrost 

tj. doraźne

tj. doraźne

najbardziej korzystny

wąska, linijna blizna

około tygodnia 

/nierozróżnialne fazy gojenia rany, bez widocznego 
ziarninowania/

szybkie zamknięcie stosunkowo 
płytkiej, czystej, dobrze ukrwionej rany 
o równych granicach

background image

rychłozrost

rychłozrost

najbardziej korzystny

wąska, linijna blizna

około tygodnia 

/nierozróżnialne fazy gojenia rany/

szybkie zamknięcie stosunkowo 
płytkiej, czystej, dobrze ukrwionej rany

background image

ziarninowanie

ziarninowanie

dłuższy proces 

w konsekwencji niezamknięcia rany 

(np.: ubytek naskórka, zakażenie, ciała obce, tkanki 
martwicze)

konieczna staranna pielęgnacja

background image

ziarninowanie

ziarninowanie

stopa 
pacjentki 
chorującej na 
cukrzycę

background image

gojenie pod strupem

gojenie pod strupem

płytkie rany 

z wynaczynionej krwi i wydzieliny 
powstaje strup, który przytwierdzony 
jest ściśle do brzegów rany

strup odpada samoistnie

 

background image

czynniki wpływające 

czynniki wpływające 

na proces gojenia

na proces gojenia

wielkość i głębokość rany

typ rany, kondycja brzegów rany

wilgotne środowisko rany

obecność tkanek martwiczych

zakażenie

temperatura

lokalizacja

stan ogólny

leki

inne

background image

wilgotne środowisko 

wilgotne środowisko 

gojenie 2x szybciej 
/badania prowadzone w latach 60tych

„uporządkowany sposób gojenia”

aktywuje autolityczne oczyszczanie 

połowę krótszy czas naskórkowania

chroni nowo powstałe komórki przed zniszczeniem

zapobieganie tworzenia suchego strupa

uśmierzanie bólu – brak drażnienia zakończeń 

nerwowych

opatrunki hydrożelowe /pochłaniające nadmiar 

wydzieliny

background image

obniżone pH

obniżone pH

hamuje rozwój bakterii

pobudza angiogenezę

ułatwia enzymatyczne oczyszczanie 
rany. 

background image

hipoksja

hipoksja

pobudza angiogenezę

pobudza naskórkowanie 

background image

stała temperatura

stała temperatura

przyspiesza gojenie rany

temperatura pod opatrunkiem jest stała 

/optymalnie ok. 35°C/ 
przy częstych zmianach opatrunków 

temperatura w ranie obniża się, co zakłóca 

proces gojenia 

wilgotne środowisko i stała temperatura 

w ranie zmniejszają też dolegliwości bólowe 

Pacjenta. 

background image

okluzja

okluzja

ochrona rany przed środowiskiem 
zewnętrznym

zabezpiecza przed zanieczyszczeniami

stanowi barierę przed penetracją bakterii

 

background image

tkanki martwicze

tkanki martwicze

odwodnienie po ekspozycji na 
powietrze i powstanie martwiczego 
strupa

bariera mechaniczna dla migrujących 
komórek nabłonka 

background image

zakażenie

zakażenie

niszczy nowopowstałe naczynia i 
fibroblasty

przy zaczopowaniu ujścia 
gromadzenie tkanek martwiczych i 
zakażonych >> ropowica 

background image

zakażenie

zakażenie

podział ran w zależności od zainfekowania:

rany czyste (aseptyczne)

rany skażone (ppok, um, uo)

rany brudne (ropień, ropniak)

rana zatruta – ukąszenia, użądlenia

background image

lokalizacja

lokalizacja

ukrwienie

gorsze 

anatomiczne: golenie

chorobowe: stopa cukrzycowa,owrzodzenia 

żylne

ciasny opatrunek, gips

napięte szwy

bogate
lepiej goją się rany /nawet zabrudzone/ 

na głowie (szwy można ściągnąć już po 2.dobie)

na szyi

w okolicy narządów płciowych 

background image

czynniki ogólne

czynniki ogólne

niedożywienie

niedokrwistość

wiek 

u dzieci szybciej

u dorosłych i starszych tak samo długo

background image

czynniki ogólne

czynniki ogólne

leki zaburzające prawidłowe gojenie:

cytotoksyny

leki zmniejszające krzepliwość krwi

inhibitory prostaglandyn

kortykosteroidy

chemioterapia

radioterapia

background image

postępowanie

postępowanie

opracowanie chirurgiczne

pierwotne w ciągu pierwszej doby od urazu, 
najkorzystniejsze warunki do gojenia 

odroczone w ciągu drugiej doby

późne po 48 godzinach od urazu

background image

sposoby opisu ran:

sposoby opisu ran:

za pomocą rysunku

dokumentacja fotograficzna

diagramy do oceny ran

background image

czynniki wzrostu

czynniki wzrostu

czynniki wzrostu w leczeniu ran

EGF - naskórkowy
     okulistyka, otolaryngologia, onkologia

VEGF – naczyniowy śródbłonkowy

PDGF – płytkopochodny

TGFalfa i TGFbeta – transformujący

    w opatrunkach bioinżynieryjnych, np.
    ekwiwalent skóry Apligraf

background image

Kategorie  ran

Kategorie  ran

 

rany czyste

rany czyste

 - cięcie w miejscu bez infekcji i bez 

otwierania 

światła 

dróg 

oddechowych, 

pokarmowych,  rozrodczych,  układu  moczowego; 
pierwotnie  zamknięte  a  jeżeli  konieczne  jest 
założenie  drenu,  to  jest  to  drenaż  zamknięty 
(operacje 

ortopedyczne, 

neurochirurgiczne, 

kardiochirurgiczne)

Częstość powikłań:  1- 5%

zwykle 

zakażenia 

egzogenne

Czynniki  ryzyka  

Czynniki  ryzyka  

zakażenia MO

zakażenia MO

background image

Kategorie  ran

Kategorie  ran

 

rany  czyste  -  skażone

rany  czyste  -  skażone

  -  cięcie  otwierające 

światło 

dróg 

oddechowych, 

pokarmowych, 

rozrodczych,  układu  moczowego  w  warunkach 
kontrolowanych 

bez 

istniejącej 

infekcji 

(operacje torakochirurgiczne);

Częstość powikłań:  3 - 11%

Czynniki  ryzyka  

Czynniki  ryzyka  

zakażenia MO

zakażenia MO

background image

Kategorie  ran

Kategorie  ran

 

rany skażone

rany skażone

 - otwarte, świeże zranienia, duże 

złamania, otwarcie przewodu pokarmowego z 
rozlaniem zawartości oraz cięcie w miejscu z 
ostrym nieropnym procesem zapalnym (operacje 
brzuszne)

Częstość powikłań:  10 - 17%

Czynniki  ryzyka  

Czynniki  ryzyka  

zakażenia MO

zakażenia MO

background image

Kategorie  ran

Kategorie  ran

 

rany brudne

rany brudne

 lub 

zakażone

zakażone

 - stare rany 

pourazowe ze zmianami martwiczymi, lub rany w 
obszarze rozwiniętego zakażenia (perforacja 
jelita, nacięcie ropni).

 

Częstość powikłań:   

powyżej  

27%

Czynniki  ryzyka  

Czynniki  ryzyka  

zakażenia MO

zakażenia MO

background image

Zakażenia ran 

Zakażenia ran 

odleżynowych

odleżynowych

 

 

 

Czynniki etiologiczne:

 

pałeczki z rodziny Enterobacteriaceae

Staphylococcus aureus

Enterococcus spp.

bakterie beztlenowe (odleżyny w 3 i 4 fazie)

 

zwykle > 1 drobnoustrój; 

źródło: przewód pokarmowy chorego

 

background image

Zakażenia ran 

Zakażenia ran 

odleżynowych

odleżynowych

 

 

 

Infekcje towarzyszące:

 

zapalenie zakrzepowe żył

martwica powięzi

zapalenie kości i szpiku

bakteriemia 

(u ponad 50% pacjentów z 

odleżyną) 

background image

 Źródła zakażeń ran oparzeniowych:

endogenne: własna flora pacjenta;

egzogenne

ręce personelu

 narzędzia i sprzęt medyczny

      powietrze  (oparzenia  krocza,  okolic 
odbytu, twarzy,   szyi i karku)

   żywność - zwłaszcza warzywa (sałata)

Zakażenie rany oparzeniowej

Zakażenie rany oparzeniowej

background image

Ogólne zasady 

Materiał należy pobrać:

z

  

miejsca zmienionego chorobowo

przed rozpoczęciem antybiotykoterapii 

(wyjątkowo - jeżeli pacjent jest w trakcie 

antybiotykoterapii - przed kolejną dawką 

leku)

background image

Ogólne zasady 

W zależności od rodzaju materiał jest 
pobierany:

do jałowego pojemnika (mocz, kał, plwocina)

na wymazówkę 

na zestaw transportowy ogrzany do 
temperatury pokojowej (posiew w kierunku 
beztlenowców) 

na podłoże hodowlane ogrzane do 
temperatury ciała ludzkiego (krew, płyny)

background image

Ogólne zasady 

Możliwie szybki transport do 
laboratorium

Wyjątkiem od tej zasady są:

 

materiały pobrane na podłoża transportowe:

  2-3 dni (kilka godzin w zakażeniach 

beztlenowcowych); 

materiały pobrane na podłoża hodowlane

mocze: 2-4 godzin w temp. 4

0

C (lodówka!)

background image

Ogólne zasady 

Wstępne wyniki badań 
mikrobiologicznych: 

po 24-48 godzinach

Wyniki ostateczne wraz z 
antybiogramem 

po 3-4 dniach

Badania w kierunku beztlenowców:

do 10 dni

background image

Pobranie materiału z rany 

Pobranie materiału z rany 

odleżynowej

odleżynowej

po usunięciu tkanek martwiczych

z dna

suchą lub zwilżoną wymazówką

lub ropa

background image

Pobranie materiału z 

Pobranie materiału z 

ropnia

ropnia

zdezynfekować

przeciąć

odrzucić pierwszą partię ropy

kolejną pobrać na zestaw 
transportowy

background image

Zasady pobierania krwi na posiew

Zasady pobierania krwi na posiew

  

Warunki aseptyczne

Warunki aseptyczne (jałowe rękawiczki, 
dezynfekcja miejsca wkłucia) 

  Czas: najlepiej 

około 30 min

około 30 min. przed  spodziewanym 

szczytem gorączki 

  Podłoże do hodowli bakterii tlenowych i 
beztlenowych 

 

(dwa oddzielne podłoża lub 

jedno 

wspólne) 

ogrzane do 

ogrzane do 

temp. 37

temp. 37

0

0

C

  Odpowiednia 

proporcja objętości

proporcja objętości próbki do 

objętości 

odłoża

background image

Pobieranie próbek krwi

Pobieranie próbek krwi

 

 

Sepsa; gorączka o 
prawdopodobnym 
tle infekcyjnym 

Gorączka o 
nieustalonej 
etiologii 

2-3 próbki z różnych wkłuć, co  
  10-15 min.; przy podejrzeniu  
zak. grzybiczych 3 próbki co 
30 minut

2 próbki z różnych wkłuć w 
ciągu 1h; powtórzyć po 24 
godzinach (jeżeli wynik 
ujemny)

Zapalenie 
wsierdzia 

Ostre: 2-3 próbki z różnych 
wkłuć  w ciągu 1-2h 

Podostre: 2 próbki z 
różnych wkłuć w ciągu 
doby 

background image

Diagnostyka odcewnikowych 

Diagnostyka odcewnikowych 

zakażeń krwi

zakażeń krwi

Badanie cewnika

Badanie cewnika

Pobranie materiału:

usunąć 

aseptycznie cewnik

odciąć końcówkę (3-5 cm)


Document Outline