Organizacja 

rachunkowości

Cz.3

Dokumentacja opisująca przyjęte 

zasady rachunkowości – art.10 uor

• Jednostka powinna posiadać dokumentację 

opisującą w języku polskim przyjęte przez 

nią zasady (politykę) rachunkowości, a w 

szczególności dotyczące:

• 1. określenia roku obrotowego i 

wchodzących w jego skład okresów 

sprawozdawczych,

• 2.  metod wyceny aktywów i pasywów oraz 

ustalania wyniku finansowego,

Dokumentacja opisująca przyjęte 

zasady rachunkowości – art.10 uor

3.  sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym 

co najmniej:
•  a) zakładowego planu kont, ustalającego wykaz kont 

księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, 

zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich 

powiązania z kontami księgi głównej,
• b) wykazu ksiąg rachunkowych, a przy ich 

prowadzeniu przy użyciu komputera – wykazu zbiorów 

danych tworzących księgi rachunkowe na 

informatycznych nośnikach danych z określeniem ich 

struktur, wzajemnych powiązań oraz ich funkcji w 

organizacji całości ksiąg rachunkowych i w procesach 

przetwarzania danych,

Dokumentacja opisująca przyjęte 

zasady rachunkowości – art.10 uor - 

c.d.

•  c) opisu systemu przetwarzania danych, a przy 

prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu 

komputera – opisu systemu informatycznego, 

zawierającego wykaz programów, procedur i funkcji, 

w zależności od struktury oprogramowania, wraz z 

opisem algorytmów i parametrów oraz 

programowych zasad ochrony danych, w tym w 

szczególności metod zabezpieczenia dostępu do 

danych i systemu ich przetwarzania, a ponadto 

określenie wersji oprogramowania i daty 

rozpoczęcia jego eksploatacji,

4.  systemu służącego ochronie danych i ich zbiorów, 

w tym dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych i 

innych dokumentów stanowiących podstawę 

dokonanych w nich zapisów. 

Przykładowe możliwości 

wyboru

 - ewidencja kosztów,
- metoda ustalania wyniku finansowego,
- ewidencja zapasów,
- wycena zapasów,
- zaliczanie obiektów do środków trwałych 
(granica wartościowa),
- metoda naliczenia amortyzacji
- wycena na dzień bilansowy wg art.28 uor 
dotycząca np. ŚT, inwestycji ust.1 pkt.1,1a,3 
i 5

Ewidencja kosztów

•* tylko wg rodzaju (zesp.4 

wykazu kont księgi głównej)

•* tylko wg typów 

działalności (zesp.5 wykazu 
kont księgi głównej)

•* w obydwu układach

Metody ustalania wyniku 

finansowego

* porównawcza (na wynik 
finansowy wpływają koszty wg 
rodzaju – zesp.4 ; może 
wystąpić „zmiana stanu 
produktów”)
* kalkulacyjna (na wynik 
finansowy wpływają koszty z 
zespołu 5 i 7)

Ewidencja zapasów

• - ilościowa
• - wartościowa
• - ilościowo-wartościowa
• - brak ewidencji przychodów i 

rozchodów w trakcie roku (stan 
zapasów na koniec roku 
ustalany jest na podstawie 
inwentury)

Wycena zapasów 

(materiały, towary) 

- wg cen zakupu ( przychody ustalane 
są wg cen z faktur dostawców, a 
rozchody wg jednej w możliwych metod 
FIFO, LIFO lub  średnia cena ważona)

- wg cen ewidencyjnych ( na koniec 
okresu rozliczeniu podlegają „odchylenia 
od cen ewidencyjnych 
materiałów/towarów”)

Środki trwałe

• Zaliczanie obiektów do środków 

trwałych

(ustalenie minimalnej wartości, 

powyżej której obiekty będą 
zaliczane do środków trwałych – 
maksymalna możliwa wartość to  
3 500.- zł)

Naliczanie amortyzacji 

środków trwałych oraz WNiP

1. naliczanie amortyzacji od 
środków trwałych o wartości 
nie przekraczającej  3500 
(jednorazowo lub wg ogólnych 
stawek z wykazu)

Metody naliczania 

amortyzacji 

2. stosowane metody:
* wyłącznie metoda liniowa 

stosowana

do wszystkich obiektów (także do 
używanych lub ulepszonych) albo do 
używanych lub ulepszonych środków 
trwałych stosuje się przepisy z ustawy o 
podatku dochodowym,

* metoda degresywna (tam gdzie 
można stosować) a liniowa do 
pozostałych ŚT 

Wycena aktywów i pasywów na 

dzień bilansowy

 - 

wg art.28 uor

1. - Wartości niematerialne i prawne 
    - Środki trwałe

wartość księgowa 

(cena nabycia lub koszt 

wytworzenia albo 

wartość przeszacowana po 

aktualizacji wyceny 

środków trwałych) minus 

dokonane odpisy amortyzacyjne (umorzeniowe) 

minus odpisy z tytułu trwałej utraty wartości,

1a Nieruchomości oraz wartości niematerialne i 

prawne zaliczane do inwestycji 

wg zasad 

stosowanych do środków trwałych

 oraz wartości 

niematerialnych i prawnych (z pkt.1) lub 

wg ceny 

rynkowej bądź inaczej określonej wartości godziwej,

Wycena aktywów i 

pasywów na dzień 

bilansowy - wg art.28 uor

3. Udziały w innych jednostkach oraz inne niż 
wymienione w pkt.1a inwestycje zaliczone do 
aktywów trwałych -  

wartość księgowa 

(cena 

nabycia) pomniejszona o odpisy tytułu trwałej 
utraty wartości lub wg 

wartości godziwej 

albo 

skorygowanej ceny nabycia 

- jeżeli dla danego 

składnika aktywów został określony termin 
wymagalności; wartość w cenie nabycia 

można przeszacować do wartości w cenie 
rynkowej

, a różnicę z przeszacowania 

rozliczyć zgodnie z art.35 ust.4 uor (z 
kapitałem z aktualizacji wyceny)

Wycena aktywów i 

pasywów na dzień 

bilansowy - wg art.28 uor

5. Inwestycje krótkoterminowe - 

wg ceny 

(wartości) rynkowej

 albo 

wg ceny 

nabycia lub ceny (wartości) rynkowej, 
zależnie od tego, która z nich jest niższa

, 

albo 

według skorygowanej ceny nabycia 

- jeżeli dla danego składnika aktywów 
został określony termin wymagalności, a 
krótkoterminowe inwestycje, dla których 
nie istnieje aktywny rynek 

w inny sposób 

określonej wartości godziwej,