POLITYKA   

HANDLOWA 

W  KONTEKŚCIE  

ZMIAN 

KLIMATYCZNYCH 

 

 

       

       

dr Mieczysław SZOSTAK

dr Mieczysław SZOSTAK

Instytut  Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych

Instytut  Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych

.

2

Ograniczenia wolnego handlu 
wywołane
             polityką ekologiczną

• Zasoby naturalne (zwłaszcza paliwa, metale i inne surowce 

górnicze oraz rolnicze) są od dawna przedmiotem wymiany 

międzynarodowej, zaś zapotrzebowanie na zasoby importowane 

wyższe ze strony grupy KWR niż KSR.

• Różnego rodzaju zakazy i nakazy oraz inne środki stosowane 

dzisiaj powszechnie zwłaszcza w ramach narodowej polityki 

ekologicznej KWR dotyczą zarówno produkcji, jak i konsumpcji.

• Przepisy ekologiczne czasami wręcz uniemożliwiają transakcje 

eksportu i importu. – Przykłady: 

zakaz  importu odpadów przemysłowych; 

zakaz importu przez kraje UE modyfikowanego genetycznie mięsa wołowego z 

USA; spory wokół wprowadzonego w USA zakazu importu konserw z tuńczyków 

odławianych niewłaściwymi sieciami przez rybaków z Meksyku i Wenezueli 
(zagrożenie dla delfinów)

.

 Stąd KSR oskarżają KWR o 

„ekoimperializm”, zaś KSR zarzuca się  stosowanie 

„ekodumpingu.”

• Jednak zazwyczaj narodowa polityka ekologiczna tylko znacznie 

utrudnia handel zagraniczny 

(np. konieczność dostosowania 

samochodów produkowanych w Chinach do rygorystycznych wymogów 
ekologicznych KWR)

.

3

   Wpływ międzynarodowych 
konwencji
   ekologicznych na handel 
światowy 

• Międzynarodowe konwencje  ekologiczne, uchwalane zazwyczaj 

głownie z inicjatywy KWR, traktowane często przez rządy KSR 

jako poważna bariera wymiany handlowej. 

• Przykłady wielostronnych porozumień międzypaństwowych 

w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego :
1) Protokół z Montrealu  (z 1987 r.) o zapobieganiu niszczeniu 

poduszki ozonowej, 
2) Konwencja Bazylejska (z roku 1989) o ochronie 

transgranicznego przemieszczania niebezpiecznych odpadów, 
3) 

Ramowa Konwencja NZ w sprawie walki z 

niekorzystnymi zmianami klimatycznymi

(lub z globalnym ociepleniem): 
--- Uchwalona podczas konferencji w Rio de Janeiro w 1992 r. nt. 

„Środowisko i rozwój”, zwanej Pierwszym Szczytem Ziemi. 
--- Przyjęcie programu działania pt.: „Agenda 21  - Kierunki 

rozwoju gospodarczego na świecie w XXI wieku”; narodziny 

koncepcji  ekorozwoju i zrównoważonego (trwałego) rozwoju 

(sustainable development).

4

Wpływ zmian klimatycznych i 

globalnego ocieplenia na 

wymianę handlową

5

     Zmiany klimatyczne jako 
globalne
             wyzwanie  i zagrożenia

•

Według  opinii  większości  polityków  i  naukowców, 

zmiana klimatu jest jednym z największych zagrożeń

 

globalnych stojących przed naszą planetą. 

• Głoszą  oni,  że  jeżeli  temperatura  na  Ziemi  wzrośnie  o  ponad 

2°C w porównaniu do poziomów z okresu przedindustrialnego, 

to  zmiana  klimatu  może  okazać  się  nieodwracalna,  a  jej 
długoterminowe 

konsekwencje będą katastrofalne

: 

• Nisko  położone  obszary  Ziemi,  łącznie  z  dużymi  częściami 

wielu  państw  europejskich,  mogą  zniknąć  w  wyniku 

podnoszenia się poziomu morza. 

• W  wielu  częściach  świata  może  wystąpić  niedobór  wody 

słodkiej. 

• Coraz  częściej  występować  będą  ekstremalne  zjawiska 

pogodowe (np. huragany, sztormy, powodzie, susze itp.), które 

spowodują ogromne szkody fizyczne i gospodarcze. 

• W efekcie tego może nastąpić głęboka ogólnoświatowa recesja 

(depresja)  w  gospodarce  związana  z  kosztami  walki  ze 

skutkami zmienionego klimatu.

6

Plac Św. Marka w Wenecja zalany wodą: 
Czy to efekt
                          globalnego ocieplenia?

7

    Ekologiczny odcisk stopy jako 
syntetyczny
       miernik ujemnego wpływu 
człowieka 
                na środowisko naturalne

• Próbą całościowego mierzenia negatywnego oddziaływania 

człowieka na  środowisko naturalne (ze szczególnym 

uwzględnieniem kwestii zużywania zasobów naturalnych)  jest 

koncepcja ekologicznego odcisku stopy ludzkiej

 

(ecological footprint)

.

• Według opinii wyrażonej przez A. Budnikowskiego (w artykule z 

2003 r.), „istotę tej koncepcji stanowi przeliczenie wszystkich 

dóbr i usług konsumowanych przez mieszkańca danego kraju 

czy regionu na powierzchnię, która jest niezbędna do 

pozyskania energii i źródeł surowców koniecznych do ich 

wytworzenia oraz składowania wszelkich odpadów związanych z 

produkcją i konsumpcją tych dóbr i usług”. 

• Pod koniec lat 90-tych przeciętny ekologiczny odcisk stopy 1 

mieszkańca Ziemi wynosił 1,5 ha. Ale występowały ogromna 

rozpiętość pod tym względem między mieszkańcami KWR i 

KSR. Podczas gdy w USA wskaźnik ten  równał się 5,1 ha per 

capita, a w Niderlandach=3,3 ha,  to w Indiach wynosił 

zaledwie 0,4 ha.

8

       Ekologiczny odcisk stopy 
według ujęcia 
          Global Footprint Network 
(GFN)

• W ostatnich latach najbardziej znaną na świecie instytucją, która 

zajmuje się obliczaniem zarówno globalnego ekologicznego 
odcisku stopy ludzkiej, jak też kalkulacją tego wskaźnika dla 
mieszkańców poszczególnych krajów i regionów, stała się 
organizacja pozarządowa Global Footprint Network  (

www.footprintwork.org

).

• Według GFN, ekologiczny odcisk stopy ludzkiej pozwala na 

oszacowanie popytu ludzi na zasoby ziemskiej biosfery.  Wskaźnik 
ten umożliwia mianowicie „zmierzenie, jakiej powierzchni lądowej 
i wodnej potrzebuje populacja ludzka, żeby wytworzyć zasoby, 
które zużywa, a także, żeby poddać recyklingowi  wytworzone 
przez siebie odpady przy wykorzystaniu dostępnych technologii”. 

• Eksperci GFN podkreślają, że jeśli każdy obecnie żyjący na świecie 

człowiek chciałby zapewnić sobie poziom życia przeciętnego 
Amerykanina (tj. mieszkańca USA), to wymagałoby to zasobów 
biosfery pięciokrotnie większych od znanych nam dzisiaj zasobów 
naszej kuli ziemskiej.

9

Schemat ilustrujący koncepcję  
ekologicznego odcisku stopy 

(według 

Global Footprint Network)

10

    Zmiany zapotrzebowania ludzkości 
na zasoby
      ziemskiej biosfery według 
szacunków GFN

• W  prezentacji  przedstawionej  podczas  Europejskich  Dni 

Rozwoju (w Lizbonie listopadzie 2007r.) - noszącej dość trudny 
do przetłumaczenia na język polski tytuł: „Ecological Footprint 
Accounting:  Building  a  Winning  Hand”  –  Prezes  GFN  P.  M. 
Wackernagel  wskazywał,  że 

o  ile  w  1961  r.  popyt  całej 

ludzkości na zasoby naszej wspólnej biosfery równał się 
0,5  ogółu  dostępnych  zasobów,  to  w  obecnej  dekadzie 
(według  danych  dla  roku  2003)  zwiększył  się  on  do  1,3 
zdolności biologicznej Ziemi

 (Earth’s biological capacity). 

• Gdyby  dotychczasowe  tendencje w  zakresie  potrzeb ludzkich i 

wykorzystania  zasobów  ziemskich  utrzymały  się  w  najbliższej 
przyszłości, to

 w 2050 r. ludzkość musiałaby mieć do swej 

dyspozycje dwie, a nie jedną Ziemię. 

11

Potrzeba rezygnacji z nadmiernej 
konsumpcji i racjonalniejszego 
wykorzystania biosfery

• Skoro pełne zaspokojenie rosnących potrzeb materialnych ludzi 

nie będzie z oczywistych względów w praktyce możliwe, to pilnie 
należy - zdaniem M. Wackernagela z GFN - 

zmienić zarówno 

model i paradygmat rozwoju, jak też reguły gry, które 

do tej pory obowiązują w światowym życiu 

ekonomiczno-społecznym

. 

• Trzeba odejść od pogoni za zyskiem i nieracjonalną konsumpcją, 

bo przyroda jest potężniejsza niż gospodarka. Ludzkie aspiracje 

konsumpcyjne muszą uwzględniać ograniczoną wielkość 

dostępnych zasobów biosfery. 

• Już obecnie 

aktywa ekologiczne

 stają się decydującym 

czynnikiem, od którego zależy 

przewaga konkurencyjna 

przedsiębiorstw i krajów

. Aby zapewnić większy dobrobyt 

mieszkańcom różnych państw, należy nie tylko 

poznać i 

ocenić wielkość posiadanych aktywów ekologicznych, 

ale też racjonalnie nimi zarządzać, chronić je 
i – przede wszystkim – oszczędniej niż dotychczas 

zużywać

. 

12

Kontrowersyjna koncepcja 
klasyfikacji wszystkich krajów 
współczesnego świata 
na ekologicznych dłużników i 
wierzycieli

• Ożywioną debatę i spory odzew wywołała 

przedstawiona podczas Europejskich Dni Rozwoju 

w Lizbonie przez M. Wackernagela (z Global 

Footprint Network) koncepcja podziału wszystkich 

krajów współczesnego świata na ekologicznych 

dłużników (ecological debtors) i ekologicznych 

wierzycieli (ecological creditors). 

• Do pierwszej grupy zaliczył on takie kraje wysoko 

rozwinięte, w których przypadku ekologiczny 

odcisk stopy (ecological footprint) jest większy niż 

ich własna zdolność biologiczna (np. Szwajcaria).

• Natomiast drugą grupę tworzą te kraje słabo 

rozwinięte, które charakteryzują się ekologicznym 

odciskiem stopy mniejszym od zdolności 

biologicznej (np. Tanzania lub Maroko).

13

Poglądy przeciwników uzależniania 
zmian klimatycznych od działalności 
gospodarczej    

• Poprzedno  wspomniane  katastroficzne  wizje  i  twierdzenia 

dotyczące    negatywnego  wpływu  działalności  biznesowej  na 

klimat  stanowczo  odrzucane  przez  niektórych  polityków  (np. 

przez  czeskiego  prezydenta  prof.  V.  Klausa)  i  przez  część 

naukowców.

• Oskarżają  oni  zwolenników  walki  z  globalnym  ociepleniem  o 

narzucanie ludziom nowej fałszywej i dogmatycznej ideologii, 

która 

przypomina 

skompromitowaną 

marksistowsko-

leninowską  ideologię  budowy  ustroju  komunistycznego 

(uznawaną 

za 

„jedynie 

słuszną” 

w 

byłych 

krajach 

socjalistycznych). 

• Warto  przytoczyć  w  tym  kontekście  zwłaszcza 

poglądy  V.  Klausa

 

(cytaty  z  książki 

„Błękitna  planeta  w  zielonych  okowach:  Co 

jest zagrożone: klimat czy wolność?”)

:

• „Najważniejszym zadaniem ludzkości jest  oddzielenie rzeczywistości 

od  fantazji  i  prawdy  od  propagandy.  Kwestia  globalnego  ocieplenia 

stała  się  symbolem  tego  procesu.  Ustalona  bowiem  została  jedna, 

politycznie poprawna prawda i kwestionować ją nie jest łatwo.”

14

Krytyka „environmentalizmu” przez 
Klausa 

• Poglądy V. Klausa (c. d. cytatów):  „Przyszłe generacje zapewne 

ze  szczyptą  rozbawienia  dziwić  się  będą,  że  na  początku  XXI 

wieku  rozwinięty  świat  wpadł  w  panikę  z  powodu  wzrostu 

średniej temperatury o kilka dziesiątych stopnia i zastanawiał 

się, czy nie powrócić do czasów przedindustrialnych.

• Kwestia  globalnego  ocieplenia  coraz  bardziej  staje  się  polem 

zasadniczego 

starcia 

ideowego 

i 

politycznego 

naszej 

współczesności...  Environmentalizm  stał  się  dominującą 

alternatywą  dla  ideologii...  ukierunkowanych  na  prawa  i 

wolności ludzkie. Jest on poglądem światowym, który w sposób 

radykalny...  chce  zmienić  człowieka,  jego  zachowania, 

organizację społeczeństwa, system wartości.

•

Podejście  environmentalistów  do  przyrody  jest 

podobne 

do  podejścia 

marksistów 

do  praw 

ekonomicznych

  dlatego,  że  podobnie  jak  oni  starają  się 

naturalny  rozwój    świata  zastąpić  ...globalnym  planowaniem 

światowego rozwoju. A to nie jest możliwe... 

• Dlatego obecna debata o globalnym ociepleniu jest więc w swej 

istocie 

debatą o wolności.

”

15

Krytyka stanowiska 
„environmentalizmu” 
przez  Zb. Jaworskiego  a dane 
empiryczne ilustrujące skalę 
globalnego ocieplenia

•

Polemizując  z  „fałszywymi  prorokami”  globalnego 

ocieplenia,  jeden  z  polskich  naukowców  prof.  Zb. 

Jaworowski twierdzi: 

• „Pogląd,  ze  człowiek  może  wpływać  na  klimat  globalny  jest 

przejawem  pychy.  Naszym  klimatem  rządzi  Słońce  i  naturalne 

procesy zachodzące na Ziemi... Najnowsze prognozy oparte na 

przewidywanej  aktywności  Słońca  wskazują  na  czekającą  nas 

kolejną  miniepokę  lodowcową  około  roku  2020.  Natomiast 

wielka epoka lodowcowa ... może nastąpić za 50 albo 500 lat”. 

•

Znawcy klimatu uważają, że średnia temperatura na 

Ziemi  była  stabilna  przez  10 000  lat,  aż  do  czasu 

rewolucji przemysłowej. Natomiast od 1850 r., kiedy 

to  rozpoczęto  regularne  i  dokładne  pomiary, 

przeciętna  dla  całej  kuli  ziemskiej  temperatura 

wzrosła zaledwie o 0,76°C. 

16

 Protokół z Kioto - Program 
ograniczania
        emisji gazów cieplarnianych 
(1)

• Nie  wszyscy  podzielają  opinię  międzynarodowego  panelu 

naukowców  zwołanego  przed  kilku  laty  przez  ONZ,  który 
ogłosił,  że  w  przypadku,  gdy  nie  podejmiemy  działań, 
temperatura  może  wzrosnąć  w  tym  stuleciu  o  kolejne  1,8–
4,0°C, a być może nawet o 6,4°C. 

• Na  forum  międzynarodowym  przeważył  jednak  pogląd,  że 

trzeba  podjąć  intensywne  działania  celem    ograniczenia  skali 
wzrostu  temperatury  w  XXI  wieku  do  2°C,  uznawanemu  za 
punkt  graniczny.  Uznano,  że  walkę  o  realizację  tego  celu 
najprawdopodobniej  przegramy,  jeśli  globalne  emisje  nie 
zostaną  ustabilizowane  najpóźniej  około  2020 r.,  a  następnie 
ograniczone do 2050 r. o około połowę do ich poziomu z 1990 r. 

• Protokoł 

z 

Kioto 

do 

Ramowej 

Konwencji 

Narodów 

Zjednoczonych  w  sprawie  zmian  klimatycznych  został 
uzgodniony w 1997 r. 

• Według tego Protokołu obowiązkiem wszystkich krajów wysoko 

rozwiniętych  jest  w  latach  1990–2012  ograniczenie  emisji 
gazów cieplarnianych o średnio 5,2%. 

17

 Protokół z Kioto - Program 
ograniczania
        emisji gazów cieplarnianych 
(2)

• Grupa 15 krajów będących państwami członkowskimi UE

 w 

momencie  podpisania  Protokołu  z  Kioto  poszła  dalej  i 

zobowiązała  się  do  wspólnego  ograniczenia  emisji  dwutlenku 
węgla 

o 8%

. 

• W Protokole przewidziano także elastyczne mechanizmy rynkowe, 

takie  jak  handel  emisjami  gazów  cieplarnianych,  aby  pomóc 

krajom  uprzemysłowionym  w  osiąganiu  ich  celów  dotyczących 

ograniczeń  jak  najmniejszym  kosztem,  a  także  aby  pobudzić 

inwestycje  w  projekty  dotyczące  czystej  energii  w  krajach  słabo 

rozwiniętych oraz w gospodarkach w okresie transformacji.

• Mimo  że 

Stany  Zjednoczone  nie  ratyfikowały  Protokołu

,  a 

zatem  formalnie  nie  przyczyniają  się  do  realizacji  powyższego 

celu, kraje UE postanowiły kontynuować stosowanie konkretnych 

środków zmierzających do osiągnięcia założeń dotyczących emisji, 

które 

uwzględniają 

poziom 

rozwoju 

gospodarczego 

i 

przemysłowego  każdego  z  państw  członkowskich.  Dotąd  zatem 

tylko  kraje  UE  jako  grupa  (tj.  w  pojedynkę)  tak  ambitnie 

ograniczają emisję szkodliwych gazów

.

• Większość z 10 państw, które przystępowały do UE od roku 2004  

(w tym Polska) wynegocjowała swoje indywidualne cele w ramach 

Protokołu z Kioto, nie będąc jeszcze krajami członkowskimi UE.

18

Elektrownie węglowe przykładem 
szkodliwej dla klimatu emisji 
gazów cieplarnianych

19

Handel uprawnieniami do emisji 
gazów nową formą wymiany 
międzynarodowej (1)

• Podstawą  strategii  UE  na  rzecz  walki  ze  zmianami  klimatu  jest 

system handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), wprowadzony w 

styczniu 2005 r. 

• Był to pierwszy międzynarodowy system handlu uprawnieniami do 

emisji  CO

2. 

Stał  się  on  głównym  „motorem”  szybkiej  ekspansji 

handlu  uprawnieniami  do  emisji  na  całym  świecie.  Handel 

uprawnieniami  do  emisji  pomaga  w  zapewnieniu  ograniczeń 

emisji jak najniższym kosztem. 

• EU  ETS  obejmuje  obecnie  11 600  obiektów  w  sektorze 

energetycznym  (tj.  elektrowni  i  elektrociepłowni)  oraz  w 

niektórych  gałęziach  przemysłu  (cementowy,  chemiczny  itp.), 

które  są  odpowiedzialne  za  prawie  połowę  emisji  CO

2 

  w  krajach 

Unii Europejskiej. 

• Poprzez  nałożenie  ceny  na  emisję  dwutlenku  węgla  przez  te 

obiekty,  system  EU  ETS  tworzy  stałą  zachętę  do  uczestnictwa 

przedsiębiorstw  w  minimalizacji  emisji  w  jak  największym 

zakresie.

• W  ramach  powyższego  systemu  władze  krajowe  państw  UE 

przydzielają  każdemu  z  takich  obiektów  konkretną  liczbę 

uprawnień  do  emisji.  Limit  na  łączną  liczbę  uprawnień  tworzy 

ograniczenie niezbędne, aby rynek mógł funkcjonować. 

20

Handel uprawnieniami do emisji 
gazów nową formą wymiany 
międzynarodowej (2)

• Przedsiębiorstwa,  które  utrzymują  emisje  poniżej  poziomu, 

do  jakiego  są  uprawnione,  mogą  sprzedawać  swoje 

uprawnienia, których nie potrzebują. Zaś zakłady, które mają 

trudności  w  zmieszczeniu  się  w  swoich  uprawnieniach, 

muszą  albo  podjąć  kroki  zmierzające  do  redukcji  emisji  (na 

przykład  poprzez  inwestycje  w  bardziej  wydajne  technologie 

lub  przez  stosowanie  źródeł  energii  powodujących  mniejszą 

emisję  dwutlenku  węgla),  albo  nabyć  na  rynku  dodatkowe 

uprawnienia, płacąc innej firmie za ograniczenie emisji w ich 

imieniu. 

• Przedsiębiorstwa  objęte  systemem  EU  ETS  są  także 

uprawnione  do  wykorzystywania  uprawnień  do  emisji  gazów 

powstałych  w  ramach  projektów  dotyczących  ograniczenia 

takich emisji realizowanych w krajach spoza UE. Działania te 

mają miejsce w ramach mechanizmu czystego rozwoju (CDM) 

oraz 

instrumentu 

wspólnych 

wdrożeń 

(JI) 

objętych 

Protokołem z Kioto. 

• Komisja  Europejska  zaproponowała  rozszerzenie  EU  ETS  od 

2011 r.  także  na  lotnictwo  (aby  uwzględnić  szybko  rosnące 

emisje, których źródłem są samoloty). 

21

Dotychczasowe wyniki realizacji 
program ograniczania emisji gazów 
przez kraje UE

• Grupa  27  krajów  UE  osiągnęła  spory  sukces,  zrywając  związek 

między 

rozwojem 

gospodarczym 

a 

emisjami 

gazów 

cieplarnianych.  Podczas  gdy  gospodarka  UE  wzrosła  od  roku 

bazowego  1990  do  2006  r.,  ogólny  poziom  emisji  w  jej  27 

państwach członkowskich spadł o 10,8%. 

• W przypadku Piętnastki „starych” państw członkowskich (UE-15), 

spadek  emisji  wyniósł  jednak  tylko  2,7%.  Jest  to  zachęcający 

wynik,  ale  powinny  one  podjąć  o  wiele  więcej  działań,  aby 

osiągnąć cel UE-15 dotyczący ograniczenia emisji o 8% do 2012 r. 

Najnowsze prognozy dotyczące przyszłych emisji wskazują, że cel 

ten zostanie osiągnięty, jeżeli państwa UE rzeczywiście zrealizują 

wszystkie zaplanowane działania.

• Na  tle  skromnych  wyników  państw  Piętnastki  rewelacyjnie 

wyglądają  osiągnięcia  nowych  państw  członkowskich  UE   

(zwłaszcza  Polski)  w  zakresie  ograniczania  emisji  gazów 

cieplarnianych,  będące  głównie  efektem  zmian  systemowych  i 

strukturalnych zrealizowanych w ramach transformacji rynkowej.

22

Przykład walki z globalnym 
ociepleniem: Szybka kolej zamiast  
transportu samochodowego

23

UE liderem negocjacji w sprawie 
nowego programu ograniczania 
emisji gazów

• Z tego względu, że Protokół z Kioto  w wersji z 1997 r. ma obowiązywać 

tylko do 2012 r., w ostatnich latach zorganizowano serię konferencji 

międzynarodowych w sprawie uchwalenia nowego programu 

stopniowego ograniczania wielkości emisji gazów cieplarnianych.

• Podczas XIII konferencji klimatycznej na Bali w grudniu 2007 r. nie udało 

się  osiągnąć konsensusu dotyczącego nowych zobowiązań zmniejszenia 

emisji szkodliwych gazów na okres od 2012 r..

• Uczestnicy XIV konferencji klimatycznej w Poznaniu  (1-12.XII. 2008 r.) 

mieli za zadanie przedyskutować i uzgodnić zarys nowego Protokołu, 

który powinien być uchwalony w roku 2009 podczas planowanej XV 
konferencji w Kopenhadze.

 

• Mając ambicje odgrywania wiodącej w skali globalnej roli w walce 

ze zmianami klimatycznymi, Unia Europejska lansuje koncepcję 

zintegrowanej polityka w zakresie energii i zmian klimatycznych. 

Uznaje bowiem,  że właśnie spalanie paliw kopalnych do celów 

energetycznych w największym stopniu przyczynia się do zmiany 

klimatu. 

• Chociaż jest to stanowisko budzące spore kontrowersje, to 

przywódcy UE zatwierdzili taką politykę już w marcu 2007 r. 

24

Stanowisko negocjacyjne UE w 
sprawie nowego programu redukcji 
emisji gazów

• Unia  uważa  również,  że  w  pierwszej  kolejności  cała  grupa  krajów 

uprzemysłowionych  powinna  do  2020 r.  wspólnie  ograniczyć  emisje 

gazów cieplarnianych do 30% poniżej poziomu z 1990 r. 

• Równocześnie  domaga  się,  żeby  takie  kraje  słabiej    rozwinięte  jak 

Chiny czy Indie także rozpoczęły ograniczanie ich emisji, przyjmując 

stosowne zobowiązania.

• Aby podkreślić swoje zaangażowanie oraz dać partnerom przykład do 

naśladowania,  państwa  UE  uzgodniły  w  marcu  2007  r.  ograniczenie 

do  2020 r.  własnej  emisji  gazów  cieplarnianych  przynajmniej  o  20%, 

bez względu na to, czy inne kraje podejmą podobne działania, czy nie 

podejmą. 

• Przywódcy  UE  zdecydowali  też  o  zaoszczędzeniu  do  2020 roku  20% 

zużywanej energii poprzez poprawę efektywności jej wykorzystania.

• UE  zobowiązała  się  również  podnieść  do  2020 r.  do  20%  udział 

odnawialnych  źródeł  energii  w  ogólnym  zużyciu  energii  (co 

stanowiłoby prawie trzykrotne zwiększenie obecnego poziomu).

• Stąd  też  program  UE  dotyczący  walki  z  globalnym  ociepleniem,  tj. 

pakiet klimatyczno-energetyczny określany jest mianem 

„pakietu 3 

x 20”

.

25

 Nowy pakiet klimatyczno-
energetyczny UE (1)

• Dalej  nowy  pakiet  zakłada 10-krotne  podniesienie  do  2020 r. 

(przynajmniej  do  wysokości  10%)  udziału  paliw  ze  źródeł 

odnawialnych  (w  tym  biopaliw),  w  ogólnym  zużyciu  benzyny  i  oleju 

napędowego,  przy  zachowaniu  zasady  zrównoważonej  produkcji 

biopaliw,  zarówno  miejscowych,  jak  i  wytwarzanych  poza  granicami 

UE.  Przewiduje  się  specjalne  zachęty  dla  producentów  biopaliw  z 

odpadów,  resztek  lub  innych  źródeł  niezwiązanych  z  przemysłem 

spożywczym, 

• Ważnym 

kierunkiem 

działania 

będzie 

rozwój 

technologii 

niskoemisyjnych 

lub 

nawet 

bezemisyjnych, 

łącznie 

z 

przechwytywaniem  i  przechowywaniem  dwutlenku  węgla  w  celu 

zapobiegania 

uwalnianiu 

się 

CO

2 

do 

atmosfery 

dzięki 

przechwytywaniu go i przechowywaniu w miejscach po wyczerpanych 

złożach gazowych lub w kawernach solnych  (tak, by mogły znacznie 

przyczynić się do ograniczenia emisji do 2020 r.).

• Kraje  UE  dążyć  mają  do  lepszej  integracji  unijnych  rynków  energii, 

tj.  do  bardziej  konkurencyjnych  rynków  elektryczności  i  gazu 

obejmujących  całą  Europę,  jak  też  do  lepszej  integracji  polityki 

energetycznej UE z innymi dziedzinami polityki, nie tylko w zakresie 

środowiska naturalnego, ale także badań, rolnictwa oraz handlu.

26

 Nowy pakiet klimatyczno-
energetyczny UE (2)

• Krajom  UE  bardzo  zależy  na  zwiększeniu  współpracy 

międzynarodowej  w  walce  z  globalnym  ociepleniem. 

Jeżeli 

bowiem 

uda 

się 

im 

stworzyć 

wspólne 

ogólnoświatowe  podejście  do  kwestii  współzależności 

energii i zmian klimatycznych oraz mówić w tej kwestii 

jednym  głosem,  będą  one  faktycznie  mogły  przewodzić 

światowej debacie w tej dziedzinie.

• Komisja Europejska podkreśla, że ponieważ ostrzeżenia 

naukowców  przed  skutkami  zmian  klimatycznych  były 

coraz  poważniejsze,  to  UE  uznała  pilną  potrzebę 

jednoczesnego działania w wielu dziedzinach w ramach 

wspólnej  zintegrowanej  polityki  w  zakresie  klimatu  i 

energii  dla  Europy.  Taka  polityka  zapewni  –  zdaniem 

Komisji  -  konkurencyjne,  zrównoważone  i  bezpieczne 

dostawy  energii,  które  będą  zintegrowane  z  dobrymi 

praktykami  dotyczącymi  środowiska,  i  które  ograniczą 

emisje CO

2 

 i innych gazów cieplarnianych.

27

 Nowy pakiet klimatyczno-
energetyczny UE (3)

• Ale 

krytycy 

stanowiska 

Komisji 

Europejskiej 

twierdzą, 

że 

proponowany  przez  UE  pakiet  energetyczno-klimatyczny  jest  nie 

tylko  zbyt  ambitny  i  nierealistyczny,  lecz  grozi  poważnym 

osłabieniem  międzynarodowej  pozycji  konkurencyjnej  całego  tego 

ugrupowania integracyjnego.

• Szczególnie  fatalnie  realizacja  powyższego  pakietu  może 

odbić  się  na  międzynarodowej  konkurencyjności  oraz  na 

sytuacji  gospodarczo-społecznej  Polski

  i  innych  nowych 

postsocjalistycznych  krajów  członkowskich  (których  energetyka  jest 

najbardziej uzależniona od wykorzystania węgla). 

• Perspektywy  wdrożenia  unijnego  pakietu  energetyczno-klimatyczny 

zależeć będą jednak poważnie  – z jednej strony - od tego, jaki kształt 

on ostatecznie przybierze w trakcie dalszych negocjacji w tej sprawie 

na  forum  samej  UE,  a  z  drugiej  strony  -    od  losów  globalnych 

negocjacji  dotyczących programu ograniczenia emisji gazów i walki z 

niekorzystnymi zmianami ziemskiego klimatu.