Argumenty bioetyki 2012 

wykład 12

MORALNY STATUS 

WCZESNEGO LUDZKIEGO 

ZARODKA 

koncepcje ontycznego 

statusu wczesnego 

ludzkiego zarodka 

• (1) Koncepcja identyczności: Wczesny ludzki 

zarodek jest już właściwym bytem ludzkim, a nie 

tylko poprzednikiem właściwego bytu ludzkiego, 

ponieważ wczesny ludzki zarodek jest już ludzkim 

organizmem, a nawet wczesny ludzki organizm 

jest już właściwym bytem ludzkim.

• (2) Koncepcja nieidentyczności: Wczesny ludzki 

zarodek nie jest jeszcze właściwym bytem 

ludzkim, lecz tylko poprzednikiem właściwego 

bytu ludzkiego, ponieważ wczesny ludzki zarodek 

nie jest jeszcze ludzkim organizmem lub/i 

wczesny ludzki organizm nie jest jeszcze 

właściwym bytem ludzkim 

wersje koncepcji 

nieidentyczności 

Wczesny ludzki zarodek nie jest jeszcze właściwym 

bytem ludzkim, lecz tylko poprzednikiem 

właściwego bytu ludzkiego, ponieważ

• (a) wczesny ludzki zarodek nie jest jeszcze ludzkim 

organizmem, chociaż wczesny ludzki organizm jest 

już właściwym bytem ludzkim

• (b) wczesny ludzki zarodek jest już ludzkim 

organizmem, ale wczesny ludzki organizm nie jest 

jeszcze właściwym bytem ludzkim

• (c) wczesny ludzki zarodek nie jest jeszcze ludzkim 

organizmem, a nawet wczesny ludzki organizm nie 

jest jeszcze właściwym bytem ludzkim 

trzy koncepcje moralnego 

statusu ludzkiego zarodka 

• embriologiczny personalizm - ludzki 

zarodek od samego poczęcia posiada 

najwyższy status moralny

• embriologiczny impersonalizm w wersji 

skrajnej - wczesny ludzki zarodek posiada 

tylko niski status moralny, nie różniący się 

od statusu grupy komórek

• embriologiczny impersonalizm w wersji 

umiarkowanej - wczesny ludzki zarodek 

posiada pośredni status moralny, ani tak 

wysoki jak status dojrzałej osoby, ani tak 

niski jak status grupy komórek 

embriologiczny 

personalizm 

Wczesny ludzki zarodek jest już 

właściwym bytem ludzkim, a tym 
samym posiada najwyższy moralny 
status osoby, które nadaje mu

• A. jego biologiczne człowieczeństwo
• B. jego potencjalna zdolność 

rozwinięcia wyższych funkcji 
psychicznych 

ad B. „podwójny“ 

embriologiczny personalizm 

Wczesny ludzki zarodek posiada najwyższy 

moralny status, czyli status osoby w sensie 

normatywnym, który nadaje mu jego 

potencjalna osobowość w sensie opisowym. A 

to dlatego, że 

• - Wczesny ludzki zarodek jest już właściwym 

bytem ludzkim, tak iż posiada właściwą 

potencjalną osobowość (zasada identyczności).

• - Właściwa potencjalna osobowość jakiegoś 

jestestwa nadaje mu najwyższy status moralny 

(mocna zasada potencjalności). 

embriologiczny 

impersonalizm 

Wczesny ludzki zarodek nie ma jeszcze najwyższego 

moralnego statusu osoby, ponieważ

• - nie jest jeszcze właściwym bytem ludzkim, a 

tym samym nie posiada właściwej potencjalnej 

zdolności rozwinięcia wyższych funkcji 

psychicznych (wbrew zasadzie identyczności).

• - jest już wprawdzie właściwym bytem ludzkim i 

posiada właściwą potencjalną zdolność 

rozwinięcia wyższych funkcji psychicznych, ale ta 

czysto potencjalna zdolność nie nadaje mu 

jeszcze pełnego statusu osoby (wbrew zasadzie 

potencjalności).

pośredni status moralny – 

kwestia wysokości

Wczesny ludzki zarodek posiada pośredni 

status moralny, który w toku jego 
rozwoju

• (1) utrzymuje się na takiej samej 

wysokości

• (2) wzrasta (w sposób ciągły lub 

schodkowy) od poziomu zerowego

• (3) wzrasta od pewnego określonnego 

poziomu, wyższego niż poziom zerowy

pośredni status moralny – 

kwestia zawartości 

• (1) Wczesny ludzki zarodek nie ma swojego dobra, 

któremu coś mogłoby szkodzić. Tak więc nic, co 

moglibyśmy zrobić z wczesnym ludzkim zarodkiem, 

nie jest złe dla niego samego. Niemniej zniszczenie 

ludzkiego zarodka, ze względu na przysługującą mu 

wartość wewnętrzną, może być złe po prostu lub też 

złe dla świata. 

• (2) Wczesny ludzki zarodek ma swoje interesy, ale 

są one za słabe, aby stanowić podstawę dla 

jakichkolwiek praw.

• (3) Wczesny ludzki zarodek ma swoje słabe interesy, 

które stanowią podstawę dla praw, ale te prawa 

wczesnego ludzkiego zarodka są również dość słabe

ARGUMENT SAMOISTNYCH 

PORONIEŃ (SP) 

• I. jako argument za dopuszczalnością niszczenia 

zarodków i płodów: skoro w naturalnej prokreacji 

samoistne poronienia (genetycznie uszkodzonych) 

zarodków i płodów są tak pospolite, to również 

umyślne niszczenie (genetycznie uszkodzonych) 

zarodków i płodów należy uznać za moralnie 

dopuszczalne

• II. jako argument przeciwko uznawaniu osobowego 

statusu zarodków i płodów: Skoro jest biologicznym 

faktem, że tak znaczna część naturalnie poczętych 

zarodków zostaje poroniona, to ci, którzy przyznają 

ludzkim zarodkom i płodom status osoby, musieliby 

się poczuwać wobec zarodków i płodów do takich 

obowiązków, do których faktycznie (i słusznie) się 

nie poczuwają

I. SP jako argument za 

dopuszczalnością niszczenia zarodków

 

'If Nature resorts to abortion to maintain 

genetic stability by discarding as many 
as 3 in every 4 conceptions, it will be 
difficult for anti-abortionists to oppose 
abortion on moral and ethical grounds' 
(Roberts C J, Lowe C R. “Where have all 
the conceptions gone?” Lancet 1975: 
1:498-499. ). (Murphy 1985, s. 80)

krytyka - Murphy 1985 

• Thus, to think that because there is a high, 

even an extremely high incidence of 

spontaneous abortion of genetically abnormal 

conceptuses it follows that deliberate 

abortions are thereby morally unproblematic 

is (a) to ignore the material difference 

between willed and unwilled abortions, (b) to 

misunderstand events in nature as 

necessarily constituting moral Natural Laws, 

and (c) to suppose mistakenly that the 

identification of the 'natural' with the 'moral' 

could be unambiguous. (Murphy 1985, s. 81)

II. SP jako argument przeciw uznawaniu 

osobowego statusu zarodków

 

• once embryonic and fetal life is defined as 

innocent and possessed of rights by virtue of its 

conception, it seems that spontaneous abortion is 

a very serious matter for strong anti-abortionists. 

That some products of conception are radically 

defective does not seem to change the nature of 

our obligation to such life. It appears to follow for 

the strong anti-abortionist that our moral 

obligations to prenatal life are even vaster than we 

had previously imagined, and that anti-abortion 

politics should no longer confine themselves to 

induced abortion, since many, maybe the majority, 

of abortions are spontaneous. (Murphy 1985, s. 83) 

argument SP II – różnice ze 

względu na formę logiczną 

• argumentum ad hominem: Gdyby było prawdą, że p, 

trzeba by również uznać, że q. Tymczasem 

powszechnie przyjmuje się, że nie q. Tak zatem ci, 

którzy twierdzą, że p – a równocześnie podzielają 

powszechnie panujące sądy - są niekonsekwentni.

• reductio ad absurdum 1: Gdyby było prawdą, że p, 

trzeba by również uznać, że q. Tymczasem 

powszechnie przyjmuje się, że nie q. A ponieważ 

powszechna zgoda jest miarodajnym kryterium 

prawdy, mamy podstawę uznać, że nie q. Tak zatem 

nie jest prawdą, że p.

• reductio ad absurdum 2: Gdyby było prawdą, że p, 

trzeba by również uznać, że q. Tymczasem mamy 

pewną podstawę – różną od powszechnej zgody - 

sądzić, że nie q. Tak zatem nie jest prawdą, że p. 

argument SP II – różnice ze 

względu na treść konkluzji 

Skoro trzy czwarte wczesnych ludzkich zarodków 

ulega poronieniu, w takim razie ci, którzy uważają 

wczesny ludzki zarodek za ludzką osobę, powinni

• A. powstrzymać się od stosunków płciowych, 

które mają lub mogą doprowadzić do poczęcia 

ludzkiego zarodka

• B. poczuwać się do żałoby po utracie każdego 

wczesnego zarodka

• C. podjąć energiczne kroki w celu zapobieżenia 

naturalnej utracie zarodków, nawet za cenę 

osłabienia walki z innymi formami społecznego 

zła

argument SP II - wersja A

• it is well known that for each embryo that is 

born alive from normal sexual reproduction, 
at least three are created who will die 
before birth. Thus, three embryos are 
sacrificed for each that is born. It would 
seem that a defender of the “embryo is a 
person” view should reject the practice of 
sexual reproduction as well because of the 
great loss of innocent human life that it 
involves. (Brock 2006, s. 38)

argument SP II - wersja B

• To save children, we would have to consider requiring 

women to strain their menstrual blood every month 

that they either had intercourse or were artificially 

inseminated to try to "rescue" the children that would 

otherwise be lost. Those that could not be saved 

could nonetheless be named and mourned, and 

added to the list of "deceased" brothers and sisters. If 

you are either amused or horrified at this scenario, it 

can only be because you know both rationally and 

intuitively that embryos are not children, even 

though some embryos will become children. The fact 

that embryos possess the information that may be 

translated into a child at some future date does not 

make the embryo a child, any more than a fertilized 

chicken egg is a chicken. (Annas 1989, s. 22) 

argument SP II - wersja C 

• The embryo has the same moral status as an 

adult human (the Claim). Medical studies 
show that more than 60% of all people are 
killed by spontaneous abortion (a biological 
fact). Therefore, spontaneous abortion is one 
of the most serious problems facing 
humanity, and we must do our utmost to 
investigate ways of preventing this death—
even if this is to the detriment of other 
pressing issues (the Conclusion). (Ord 2008, 
s. 15) 

argument SP II C - 

rekonstrukcja 

• (P-1)  Ponad 60% wczesnych ludzkich zarodków 

umiera w wyniku samoistnych poronień.

• (K-1) Gdybyśmy zatem przyjęli, że wczesne ludzkie 

zarodki są osobami, wówczas w wyniku 

samoistnych poronień umierałoby znacznie więcej 

osób niż wskutek takich chorób jak rak lub też AIDS.

• (P-2) Tymczasem na walkę z przyczyną śmierci 

większej liczby osób powinniśmy przeznaczać 

więcej środków niż na walkę z przyczyną mniejszej 

ilości osób.

• (K-2) Tak więc na walkę z samoistnym poronieniem 

powinniśmy przeznaczać więcej środków niż na 

walkę z takimi chorobami jak rak lub też AIDS.

ad P-1 krytyka

• It is worth noting first, as the standard 

embryology texts point out, that many of 

these unsuccessful pregnancies are really 

due to incomplete fertilizations. So, in 

many cases, what is lost is not actually a 

human embryo. To be a complete human 

organism (a human being), the entity 

must have the epigenetic primordia for a 

functioning brain and nervous system. . . 

(George and Gomez-Lobo 2005, 208).