Choroby afektywne

Klasyfikacja

• Zaburzenia depresyjne nawracające 

= choroba afektywna 
jednobiegunowa (Z.d.n.)

• Zaburzenia afektywne 

dwubiegunowe (ChAD) : 

- depresja + mania
- depresja + hipomania

Z.d.n. - epidemiologia

• Rozpowszechnienie w populacji – 10 

%

• Częściej u kobiet niż u mężczyzn 

(proporcja 2:1)

• Trzy szczyty zachorowań 20-30 r.ż., 

„duży” szczyt 40-50 r.ż., „mały” 
szczyt po 65 r.ż. 

Z.d.n. - etiologia

• Osobowość przedchorobowa: 

melancholiczność, introwersja, 
perfekcjonizm

• Koncepcja psychoanalityczna: zbyt 

surowe superego

• Koncepcja poznawcza: zaburzenia 

myślenia tzn. fałszywe schematy 
poznawcze

Z.d.n. - etiologia

• Teoria uczenia się: koncepcja wyuczonej 

bezradności – przekonanie, że kara i nagroda 
są niezależne od dokonywanych wyborów

• Koncepcje behawioralne: niedostateczna 

liczba pozytywnych wzmocnień / 
nieumiejętność korzystania z pozytywnych 
wzmocnień

• Utraty bliskich, zdrowia, prestiżu, poczucia 

bezpieczeństwa (poprzedzają ok. 50% 
zachorowań)

Objawy

• Typowe:
- Obniżony nastrój: smutek, anhedonia
- Obniżony napęd: spowolnienie 

myślenia, aktywności ruchowej, 

poczucie ciągłego zmęczenia

- Zaburzenia rytmów i czynności 

fizjologicznych: snu, apetytu, 

obniżenie libido

- Lęk 

Objawy

• Atypowe
- Natręctwa
- Zespoły bólowe (bóle głowy, nerwu 

V, przedsercowe)

- Nadużywanie leków/alkoholu
- Zaburzenia motoryki ukł. 

pokarmowego: zaparcia

Postacie

• Bez objawów psychotycznych
• Z objawami psychotycznymi
• Depresja sezonowa
• Dystymia

Przebieg

• Średnia liczba nawrotów 3 – 4
• Czas trwania nawrotu 6 – 9 miesięcy
• Większość leczonych uzyskuje 

remisję objawów pełną (50 – 60 %) 
lub częściową (25 %)

• Część chorych choruje przewlekle – 

ciągłe objawy

Leczenie

• Farmakoterapia
- Leki przeciwdepresyjne
- Leki normotymiczne = stabilizujące 

nastrój

- Leki przeciwpsychotyczne

Leczenie

Psychoterapia
• Terapia poznawczo - behawioralna:
- Identyfikacja irracjonalnych 

schematów poznawczych i zastąpienie 
ich racjonalnymi

- Zmiana zachowań – przewarunkowanie
• Terapia psychodynamiczna: praca nad 

konfliktami wewnątrzpsychicznymi

Leczenie

• Elektroterpia
   Stosowana od lat trzydziestych XX 

wieku. Obecnie dużo mniej szkodliwa 
niż na początku (znieczulenie, 
zwiotczenie, stosowanie mniejszych 
napięć/dawek) 

ChAD - epidemiologia

• Rozpowszechnienie 0,4 – 1,5 %
• Młodszy wiek zachorowania 20 – 30 

r.ż.

• Równie często kobiety i mężczyźni

ChAD - etiologia

• Osobowość – syntoniczna, 

ekstrawertyczna

• W rodzinie  zachorowania na 

zaburzenia afektywne dwubiegunowe 
– czynnik genetyczny

ChAD - objawy

• Mania:
- Podwyższony nastrój / dysforia
- Zaburzenia napędu psychoruchowego: 

przyspieszenie toku myślenia, wzrost 
aktywności ruchowej

- Zaburzenia rytmów biologicznych: 

spadek ilości snu

- Mogą dołączać się objawy psychotyczne  

ChAD - przebieg

• Nawroty średnio 6 – 10
• Czas nawrotu ok. 3 miesięcy
• Długość remisji bardzo różna, 

możliwy brak remisji 

Leczenie

• Farmakoterapia
- Leki normotymiczne = stabilizujące 

nastrój

- Leki przeciwpsychotyczne
- Leki przeciwdepresyjne

Leczenie

Psychoterapia
Bardziej kontrowersyjna niż w 

przypadku depresji nawracającej. 
Wskazania do psychoterapii głównie 
u osób które w okresach remisji 
przejawiają objawy zaburzeń 
osobowości

Samobójstwa

• Z.d.n. – 10 – 15%; ChAD – 15 %
• Czynniki ryzyka:
- Obciążający wywiad rodzinny
- Doświadczenie odrzucenia i/lub braku 

wsparcia

- Towarzyszące choroby somatyczne
- Uzależnienie od substancji 

psychoaktywnych 

Samobójstwa

Motywacja
• Unikanie cierpienia (śmierć jako 

ucieczka) np. Virginia Woolf

• Sposób wyrażenia zemsty
• Anomiczne – utrata oparcia społecznego
• Pod wpływem objawów
• Z bilansu – negatywna ocena siebie i 

swojego życia