Slajd 1

Etyka – to zespół zasad postępowania uznawanych przez nas w
kierowaniu naszym życiem, to nauka o moralności.
Etos- słowo greckie – oznaczające zwyczaj lub obyczaj.
Morale wojska – to termin stosowany zazwyczaj w odniesieniu do
tego wszystkiego, co skutkuje u żołnierzy zapałem do walki, pracy,
ćwiczeń, nauki. Na morale składają się bez wątpienia: wiara w
słuszność sprawy o którą się walczy, wiara w zwycięstwo, zaufanie
do dowódców.
Etyka wojskowa – jest etyką specjalną ludzi, którzy na stałe
poświęcają się przygotowaniu i prowadzeniu wojny.
Wg. J. Bocheńskiego etyka wojskowa powoduje wykształcenie u
żołnierzy pewnych specyficznych cech, które wcale nie są potrzebne
innym i które muszą występować w psychice bojowej.
Etyka wojskowa musi uzasadnić dopuszczalność wojny, określić
warunki, w których należy i wolno ją toczyć (założenia etyki
wojskowej: dopuszczalność wojny, wojna słuszna, etyczna teologia
wojny, honor i bohaterstwo).

Etyka –

to zespół zasad postępowania uznawanych przez nas w

kierowaniu naszym życiem, to nauka o moralności.

Etos- słowo greckie –

oznaczające zwyczaj lub obyczaj.

Morale wojska –

to termin stosowany zazwyczaj w odniesieniu do

tego wszystkiego, co skutkuje u żołnierzy zapałem do walki, pracy,
ćwiczeń, nauki. Na morale składają się bez wątpienia: wiara w
słuszność sprawy o którą się walczy, wiara w zwycięstwo, zaufanie
do dowódców.
Etyka wojskowa – jest etyką specjalną ludzi, którzy na stałe
poświęcają się przygotowaniu i prowadzeniu wojny.

Wg. J. Bocheńskiego

etyka wojskowa powoduje wykształcenie u

żołnierzy pewnych specyficznych cech, które wcale nie są potrzebne
innym i które muszą występować w psychice bojowej.

Etyka wojskowa musi uzasadnić dopuszczalność wojny, określić
warunki, w których należy i wolno ją toczyć (założenia etyki
wojskowej:

dopuszczalność wojny, wojna słuszna, etyczna teologia

wojny, honor i bohaterstwo)

SIŁY ZBROJNE

(USA) Etyka ustanawia moralny kontekst służby

narodowi, polegający na poczuciu sensu ochrony

narodu nawet poprzez użycie sił zbrojnych. Czerpiąc

z ideałów konstytucji cztery elementy etyki armii

zawodowej określają podstawowe wartości:

• lojalność wobec narodu, armii i oddziału;

• obowiązek;

• bezinteresowność służby;

• uczciwość.[i]

Żołnierze zawodowi są obrońcami ideałów Stanów

Zjednoczonych, walka za te ideały daje innym możność życia w

wolnym społeczeństwie. Lojalność wobec armii, to udzielanie

poparcia wojskowym i cywilnym ogniwom dowodzenia.

•

[i] Military Leadership, cyt.wyd., s. 29

(USA)

Etyka ustanawia moralny kontekst służby

narodowi, polegający na poczuciu sensu ochrony

narodu nawet poprzez użycie sił zbrojnych. Czerpiąc

z ideałów konstytucji cztery elementy etyki armii

zawodowej określają podstawowe wartości:

• lojalność wobec narodu, armii i oddziału;

• obowiązek;

• bezinteresowność służby;

• uczciwość.

[i]

Żołnierze zawodowi są obrońcami ideałów Stanów

Zjednoczonych, walka za te ideały daje innym możność życia w

wolnym społeczeństwie. Lojalność wobec armii, to udzielanie

poparcia wojskowym i cywilnym ogniwom dowodzenia.

•

[i]

Military Leadership, cyt.wyd., s. 29

•

Siły zbrojne jako specyficzna zbiorowość społeczna
budziły i budzą duże zainteresowanie i kontrowersje
wśród badaczy oraz społeczeństwa.

•

Opracowania o charakterze filozoficznym,
historycznym, politologicznym, socjologicznym,
psychologicznym, pedagogicznym czy
ekonomicznym dotyczą sił zbrojnych jako
specyficznej grupy osobowej.

•

Praca zawodowa stanowi nieodłączną część
ludzkiego życia i jest jedną najważniejszych dziedzin
ludzkiej aktywności –w tym ujęciu zawód żołnierza
zawodowego.

•

Siły zbrojne jako specyficzna zbiorowość społeczna
budziły i budzą duże zainteresowanie i kontrowersje
wśród badaczy oraz społeczeństwa.

•

Opracowania o charakterze filozoficznym,
historycznym, politologicznym, socjologicznym,
psychologicznym, pedagogicznym czy
ekonomicznym dotyczą sił zbrojnych jako
specyficznej grupy osobowej.

•

Praca zawodowa stanowi nieodłączną część
ludzkiego życia i jest jedną najważniejszych dziedzin
ludzkiej aktywności –w tym ujęciu zawód żołnierza
zawodowego.

SIŁY ZBROJNE jako przedmiot badań

naukowych

•

Wojsko stanowi jeden z wyspecjalizowanych elementów
państwa przeznaczonych do realizacji funkcji
stosowania przemocy.

•

Każde państwo posługuje się swoją regularną armią i
stara się zarezerwować monopol na posługiwanie się
przemocą dla osób sprawujących władze.

•

Żołnierz jest w sowich działaniach nie jakimś dowolnym
uczestnikiem, lecz reprezentantem wspólnot, do której
należy

(Raymond Aron, Pokój i wojna między narodami, W-wa 1995).

•

Żołnierz na polu bitwy jest jednostką polityczną, w
imieniu której zadaje śmierć bliźniemu.

•

Obywatel cywilizowanego kraju zabija z czystym
sumieniem tylko dlatego, że nosi na sobie mundur i
działa z obowiązku.

(Raymond Aron, Pokój i wojna między narodami,

W-wa 1995).

•

Wojsko stanowi jeden z wyspecjalizowanych elementów
państwa przeznaczonych do realizacji funkcji
stosowania przemocy.

•

Każde państwo posługuje się swoją regularną armią i
stara się zarezerwować monopol na posługiwanie się
przemocą dla osób sprawujących władze.

•

Żołnierz jest w sowich działaniach nie jakimś dowolnym
uczestnikiem, lecz reprezentantem wspólnot, do której
należy

(Raymond Aron, Pokój i wojna między narodami, W-wa 1995).

•

Żołnierz na polu bitwy jest jednostką polityczną, w
imieniu której zadaje śmierć bliźniemu.

•

Obywatel cywilizowanego kraju zabija z czystym
sumieniem tylko dlatego, że nosi na sobie mundur i
działa z obowiązku.

(Raymond Aron, Pokój i wojna między narodami,

W-wa 1995).

SIŁY ZBROJNE jako przedmiot badań

naukowych

•

Wojsko jest złożoną, wielowymiarową,
wielopłaszczyznową instytucją autonomiczną,
zhierarchizowaną i totalną.

•

Siły zbrojne są przede wszystkim zbiorowością
społeczną.

•

Służba w wojsku uwarunkowana jest wiedzą ludzi,
ich aspiracjami, potrzebami, zdolnościami,
charakterem, zawodem, płcią, poziomem integracji
osobowościowej, systemem wartości oraz
umiejętnością podejmowania decyzji, dowodzenia i
kierowania swoim zachowaniem.

•

Wojsko jest złożoną, wielowymiarową,
wielopłaszczyznową instytucją autonomiczną,
zhierarchizowaną i totalną.

•

Siły zbrojne są przede wszystkim zbiorowością
społeczną.

•

SIŁY ZBROJNE jako przedmiot badań

naukowych

•

Wojsko jest zbiorowością, instytucją, grupą tworząca swoiste
środowisko społeczne, kulturotwórcze i wychowawcze, które
modyfikuje procesy reagowania ludzi na sytuacje związane
ze służbą wojskową.

•

Służba wojskowa wiąże się z różnorodnym przygotowaniem
specjalistycznym, w tym znajomością i umiejętnościami
dowodzenia i kierowania ludźmi.

•

Wojsko jako zorganizowana siła zbrojna jest elementem
aparatu władzy i systemu obronnego państwa.

•

Służba wojskowa wiąże się z różnorodnym przygotowaniem
specjalistycznym, w tym znajomością i umiejętnościami
dowodzenia i kierowania ludźmi.

•

Wojsko jako zorganizowana siła zbrojna jest elementem
aparatu władzy i systemu obronnego państwa.

SIŁY ZBROJNE jako przedmiot badań

naukowych

•

Wojsko – jako grupa społeczna: wspólny cel,
określone normy, hierarchia kierownictwa,
wyodrębnienie się grup, zaspakajanie potrzeb i
aspiracji jej członków.

•

Ze względów organizacyjnych dysponują bronią oraz
sprzętem bojowym.

•

Wojsko jest wielką grupą osób powiązanych
instytucjonalnie i hierarchicznie, posiadająca
wspólne wartości i swoją specyfikę, uzbrojonych i
wyszkolonych do prowadzenia wojny, zwykle w
obronie własnego państwa.

•

Wojsko – jako grupa społeczna:

wspólny cel,

określone normy, hierarchia kierownictwa,
wyodrębnienie się grup, zaspakajanie potrzeb i
aspiracji jej członków

•

Ze względów organizacyjnych dysponują bronią oraz
sprzętem bojowym.

•

Wojsko jako grupa społeczna

•

W wojsku istniej specyficzny system wartości
grupowych, charakterystyczny tylko dla armii i
znacznie różniący się od wartości innych grup
społecznych. W wojsku występuje przewaga więzi
formalnych nad nieformalnymi.

•

W wojsku ma się do czynienia z wyraźnie funkcjonująca
hierarchią i ścisłym uregulowaniem życia żołnierskiego.

•

Wojsko jako struktura biurokratyczna, podlegająca
specyficznej dyscyplinie, posiada własne dokumenty
precyzujące postawy społeczne i moralne wszystkich
żołnierzy.

•

W wojsku ma się do czynienia z wyraźnie funkcjonująca
hierarchią i ścisłym uregulowaniem życia żołnierskiego.

•

Wojsko jako struktura biurokratyczna, podlegająca
specyficznej dyscyplinie, posiada własne dokumenty
precyzujące postawy społeczne i moralne wszystkich
żołnierzy.

Wojsko jako grupa społeczna

• Żołnierz jest podstawową jednostką w

wojsku, formacji zbrojnej powołanej przez
organizm społeczno-polityczny dla obrony
własnego terytorium przed atakiem z
zewnątrz, utrzymania bezpieczeństwa
wewnętrznego i zabezpieczenia ludności.

• Żołnierz

jest podstawową jednostką w

SIŁY ZBROJNE

• Żołnierz

to osoba pełniąca służbę w SZ danego

państwa i zobowiązana do obrony jego granic.
Żołnierzem jest również osoba wykonująca zadania
bojowe poza granicami własnego kraju, zarówno
wówczas, gdy kraj ten jest agresorem, jak i w
przypadku uczestniczenia sił zbrojnych danego kraju w
misjach lub siłach szybkiego reagowania w sytuacjach
zmuszających społeczność międzynarodową do
natychmiastowego zbrojnego współdziałania.

• Żołnierz

to osoba pełniąca służbę w SZ danego

SIŁY ZBROJNE

•

Kadra zawodowa Sił Zbrojnych dzieli się na

korpusy:·

. korpus oficerów zawodowych,

· korpus podoficerów zawodowych,

· korpus szeregowych zawodowych.

Zdolność fizyczną i psychiczną do pełnienia zawodowej służby

wojskowej ustala wojskowa komisja lekarska, która wydaje w

tej sprawie orzeczenie.

Od kandydatów na żołnierza zawodowego wymagane są

następujące cechy osobowości, predysponujące do tego

zawodu:

· odwaga,

· uczciwość,

· poczucie odpowiedzialności,

· samodzielność,

· kreatywność,

· inicjatywa,

· wymagalność,

· lojalność,

· kultura osobista,

· opanowanie.

•

Kadra zawodowa Sił Zbrojnych dzieli się na

korpusy:·

. korpus oficerów zawodowych,

· korpus podoficerów zawodowych,

· korpus szeregowych zawodowych.

Zdolność fizyczną i psychiczną do pełnienia zawodowej służby

wojskowej ustala wojskowa komisja lekarska, która wydaje w

tej sprawie orzeczenie.

Od kandydatów na żołnierza zawodowego wymagane są

następujące cechy osobowości, predysponujące do tego

zawodu:

· odwaga,

· uczciwość,

· poczucie odpowiedzialności,

· samodzielność,

· kreatywność,

· inicjatywa,

· wymagalność,

· lojalność,

· kultura osobista,

· opanowanie.

SIŁY ZBROJNE

Powołanie do zawodowej służby
wojskowej

Do zawodowej służby wojskowej można powołać:

· do służby stałej - na czas nieokreślony w korpusach
oficerów i podoficerów zawodowych,
· do służby kontraktowej - na czas określony w kontrakcie
we wszystkich korpusach.

Powołanie do zawodowej służby
wojskowej

Do zawodowej służby wojskowej można powołać:

· do służby stałej - na czas nieokreślony w korpusach
oficerów i podoficerów zawodowych,
· do służby kontraktowej - na czas określony w kontrakcie
we wszystkich korpusach.

Żołnierzy można podzielić:

•

ze względu na stosunek do służby wojskowej:

–

żołnierzy czynnej służby wojskowej (w czasie pokoju i
podczas wojny):

–

żołnierzy rezerwy;

•

ze względu na rodzaj pełnionej służby:

–

żołnierzy zawodowej służby wojskowej,

–

żołnierzy pełniących służbę z tytułu powszechnego
obowiązku wojskowego:

•

żołnierze zasadniczej służby wojskowej,

•

żołnierze nadterminowi;

•

ze względu na stopień wojskowy:

–

szeregowych,

–

podoficerów,

–

chorążych - w Wojsku Polskim od 1 lipca 2004 chorążowie
wchodzą w skład korpusu osobowego podoficerów,

–

oficerów.

Żołnierzy można podzielić:

•

ze względu na stosunek do służby wojskowej:

–

żołnierzy czynnej służby wojskowej (w czasie pokoju i
podczas wojny):

–

żołnierzy rezerwy;

•

ze względu na rodzaj pełnionej służby:

–

żołnierzy zawodowej służby wojskowej,

–

żołnierzy pełniących służbę z tytułu powszechnego
obowiązku wojskowego:

•

żołnierze zasadniczej służby wojskowej,

•

żołnierze nadterminowi;

•

ze względu na stopień wojskowy:

–

szeregowych,

–

podoficerów,

–

chorążych - w Wojsku Polskim od 1 lipca 2004 chorążowie
wchodzą w skład korpusu osobowego podoficerów,

–

oficerów.

SIŁY ZBROJNE

Zalety służby wojskowej:

Prestiż - od lat wojsko cieszy się dużym zaufaniem
społecznym. Żołnierze kojarzą się z patriotyzmem,
zdecydowaniem, siłą.

Pewna praca i emerytura - żołnierze nie muszą się
martwić, że ich firma upadnie, zbankrutuje, czy też zostaną
wyrzuceni z dnia na dzień na bruk. Wojsko jest i zawsze
będzie. Każdy wojskowy ma zagwarantowana emeryturę jeśli
nie popełni żadnego przestępstwa.

Zalety służby wojskowej:

Prestiż - od lat wojsko cieszy się dużym zaufaniem
społecznym. Żołnierze kojarzą się z patriotyzmem,
zdecydowaniem, siłą.

Wady służby wojskowej:

•

Niedoinwestowanie - jeszcze dużo czasu upłynie zanim w

wojsku nie będzie brakować sprzętu i wyposażenia. Jeszcze dziś

zdarza się, że żołnierze wyjeżdżający na misje zagraniczne

sami sobie organizują dodatkowe wyposażenie.

•

Częste podróże - wojsko może nas wysłać do dowolnego

miejsca w Polsce i na świecie. Musimy być przygotowani do

ciągłej zmiany miejsca zamieszkania i pobytu. Ciągłe zmiany

nie służą dobrze życiu rodzinnemu.

•

Monotonność służby, rygor - niektórzy nie wytrzymują

ciągłego rygoru i powtarzających się w nieskończoność tych

samych czynności. Wojsko jest dla wytrwałych, ludzi, którzy

wiedzą czego chcą się poświęcić dla służby.

Wady służby wojskowej:

•

Niedoinwestowanie - jeszcze dużo czasu upłynie zanim w

wojsku nie będzie brakować sprzętu i wyposażenia. Jeszcze dziś

zdarza się, że żołnierze wyjeżdżający na misje zagraniczne

sami sobie organizują dodatkowe wyposażenie.

•

Częste podróże - wojsko może nas wysłać do dowolnego

miejsca w Polsce i na świecie. Musimy być przygotowani do

ciągłej zmiany miejsca zamieszkania i pobytu. Ciągłe zmiany

nie służą dobrze życiu rodzinnemu.

•

Monotonność służby, rygor - niektórzy nie wytrzymują

ciągłego rygoru i powtarzających się w nieskończoność tych

samych czynności. Wojsko jest dla wytrwałych, ludzi, którzy

wiedzą czego chcą się poświęcić dla służby.

(USA)

Kandydat na oficera (z reguły szkolony

w Szkole Kandydatów na oficerów lub kadet

akademii wojskowej) powinien:

•

umieć definiować podstawowe terminy i czynniki przywództwa
wojskowego;

•

umieć wyjaśnić na czym polega zawód wojskowy;

•

znać problematykę etyki walki zbrojnej;

•

znać wartości narodu, etykę armii i charakter relacji pomiędzy
oficerami;

•

umieć analizować sytuacje pod względem etycznym;

•

umieć stosować zasady przywództwa dla tworzenia klimatu
sprzyjającego etycznym zachowaniom;

•

znać czynniki procesu komunikowania i jego znaczenie dla
wykonywania zadań;

(USA)

Kandydat na oficera (z reguły szkolony

w Szkole Kandydatów na oficerów lub kadet

akademii wojskowej) powinien:

•

umieć definiować podstawowe terminy i czynniki przywództwa
wojskowego;

•

umieć wyjaśnić na czym polega zawód wojskowy;

•

znać problematykę etyki walki zbrojnej;

•

znać wartości narodu, etykę armii i charakter relacji pomiędzy
oficerami;

•

umieć analizować sytuacje pod względem etycznym;

•

umieć stosować zasady przywództwa dla tworzenia klimatu
sprzyjającego etycznym zachowaniom;

•

znać czynniki procesu komunikowania i jego znaczenie dla
wykonywania zadań;

(USA)

Kandydat na oficera (z reguły szkolony w

Szkole Kandydatów na oficerów lub kadet akademii

wojskowej) powinien:

•

znać problemy motywowania, rolę przykładu osobistego w tym

procesie, znaczenie spójności, rolę nagród i kar;

•

znać zasady doradztwa oraz jaki ma ono udział w rozwoju

żołnierzy;

•

wiedzieć jak rozwijać zespoły żołnierskie]

[i] przywództwo wojskowe odnosi się do takich dziedzin jak:

musztra i ceremonie, kontrolowanie, komunikowanie, operacje i

taktyka, terenoznawstwo, pierwsza pomoc, sprawność fizyczna,

uzbrojenie, broń nuklearna, biologiczna i chemiczna, szkolenie

wojskowe, łączność, doktryna Bitwy Powietrzno-Lądowej,

wsparcie, dowodzenie i nadzór, rozpoznanie, konflikty o małej

intensywności, historia wojskowa, mobilność i zdolność

przetrwania, systemy wsparcia żołnierzy.

(USA)

Kandydat na oficera (z reguły szkolony w

Szkole Kandydatów na oficerów lub kadet akademii

wojskowej) powinien:

•

znać problemy motywowania, rolę przykładu osobistego w tym

procesie, znaczenie spójności, rolę nagród i kar;

•

znać zasady doradztwa oraz jaki ma ono udział w rozwoju

żołnierzy;

•

wiedzieć jak rozwijać zespoły żołnierskie

]

[i]

przywództwo wojskowe odnosi się do takich dziedzin jak:

musztra i ceremonie, kontrolowanie, komunikowanie, operacje i

taktyka, terenoznawstwo, pierwsza pomoc, sprawność fizyczna,

uzbrojenie, broń nuklearna, biologiczna i chemiczna, szkolenie

wojskowe, łączność, doktryna Bitwy Powietrzno-Lądowej,

wsparcie, dowodzenie i nadzór, rozpoznanie, konflikty o małej

intensywności, historia wojskowa, mobilność i zdolność

przetrwania, systemy wsparcia żołnierzy

CHARAKTERYSTYKA DOBREGO ŻOŁNIERZA I

DOWÓDCY

CECHY

% odpowiedzi
twierdzących

żołnierze

podoficerowi
e

oficerowie

odwaga i

wojowniczość

wiedza i
działanie

zdolności
przywódcze

inne

ŻOŁNIERZ MUSI BYĆ

PRZYKŁADY

UCZCIWYM I MIEĆ SILNY CHARAKTER

1.determinacja

2.współczucie

3.samodyscyplina

4.służenie przykładem

5.inicjatywa

6.elastyczność

7.konsekwencja

ODDANYM ETYCE ARMII ZAWODOWEJ

1.lojalność wobec narodu, armii

i oddziału

2.bezinteresowna służba

3.uczciwość

4.obowiązkowość

PRZYKŁADEM WARTOŚCI JEDNOSTKI

1.odwaga

2.szczerość

3.fachowość
4.poświęcenie

ZDOLNYM DO ROZWIĄZYWANIA
ZŁOŻONYCH PROBLEMÓW ETYCZNYCH

1.interpretowanie sytuacji

2.analiza czynników i sił

3.wybór rodzaju działania

służącego narodowi

Szkolenie jest priorytetem, podstawą gotowości

bojowej armii.

Dobrze prowadzone szkolenie:

•

wzmacnia morale każdego żołnierza;

•

pozwala budować wzajemne zaufanie i szacunek

pomiędzy przywódcą i podwładnym;

•

koncentruje się na umiejętnościach walki;

•

jest zorientowane na umiejętności działania i realne

cele;

•

jest zgodne z doktryną armii i jej standardami;

•

pozwala uczyć się na błędach prowadząc do

doskonalenia umiejętności;

•

pozwala na rozwój podwładnych.

Szkolenie jest priorytetem, podstawą gotowości

bojowej armii.

Dobrze prowadzone szkolenie:

•

wzmacnia morale każdego żołnierza;

•

pozwala budować wzajemne zaufanie i szacunek

pomiędzy przywódcą i podwładnym;

•

koncentruje się na umiejętnościach walki;

•

jest zorientowane na umiejętności działania i realne

cele;

•

jest zgodne z doktryną armii i jej standardami;

•

pozwala uczyć się na błędach prowadząc do

doskonalenia umiejętności;

•

pozwala na rozwój podwładnych.

SIŁY ZBROJNE

•

Podstawą działania jest motywacja. Odpowiednia
motywacja pobudza u żołnierzy wolę robienia tego,
co jest niezbędne dla wykonania zadania.

•

Dobrze motywowani żołnierze wierzą w siebie, w
innych żołnierzy, oddział, przywódcę, wspierają
realizację zadań. Zarówno niedocenianie jak i
przecenianie motywacji jest niebezpieczne.

•

Podstawą działania jest motywacja. Odpowiednia
motywacja pobudza u żołnierzy wolę robienia tego,
co jest niezbędne dla wykonania zadania.

•

Dobrze motywowani żołnierze wierzą w siebie, w
innych żołnierzy, oddział, przywódcę, wspierają
realizację zadań. Zarówno niedocenianie jak i
przecenianie motywacji jest niebezpieczne.

SIŁY ZBROJNE

KODEKS HONOROWY

ŻOŁNIERZA ZAWODOWEGO WOJSKA POLSKIEGO

•

SIŁY ZBROJNE RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ służą ochronie

niepodległości państwa i niepodzielności jego terytorium oraz

zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszalności jego granic.

•

Zawodowa służba wojskowa jest powołaniem i świadomym

wyborem. Stawia żołnierza w szczególnej dyspozycji wobec

Ojczyzny, obrony jej niepodległości i bezpieczeństwa z

gotowością poniesienia ofiary życia włącznie.

•

Żołnierze zawodowi pełnią służbę wojskową dla dobra

Rzeczypospolitej
Polskiej. Służba ta wymaga zdyscyplinowania, lojalności i

poświęcenia.

•

Podstawy powinności żołnierskich określa Konstytucja

Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawa o służbie wojskowej

żołnierzy zawodowych.

KODEKS HONOROWY

ŻOŁNIERZA ZAWODOWEGO WOJSKA POLSKIEGO

•

SIŁY ZBROJNE RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

służą ochronie

niepodległości państwa i niepodzielności jego terytorium oraz

zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszalności jego granic.

•

Zawodowa służba wojskowa jest powołaniem i świadomym

wyborem. Stawia żołnierza w szczególnej dyspozycji wobec

Ojczyzny, obrony jej niepodległości i bezpieczeństwa z

gotowością poniesienia ofiary życia włącznie.

•

Żołnierze zawodowi pełnią służbę wojskową dla dobra

Rzeczypospolitej
Polskiej. Służba ta wymaga zdyscyplinowania, lojalności i

poświęcenia.

•

Podstawy powinności żołnierskich określa Konstytucja

Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawa o służbie wojskowej

żołnierzy zawodowych.

GODNOŚĆ I HONOR

ŻOŁNIERZA ZAWODOWEGO

1. Godność żołnierza zawodowego, to wartość wypływająca z

szacunku

dla samego siebie, poczucia dumy z przynależności do społeczności

wojskowej i podjęcia szczególnych zobowiązań wobec Ojczyzny.

2. Honor żołnierza zawodowego to postawy i działania, które

znamionują

uczciwego i prawego człowieka. Jest źródłem jego czci oraz

moralnych

wartości środowiska zawodowego.
3. Fundamentalnymi cnotami żołnierza zawodowego są:
patriotyzm, męstwo, uczciwość, odpowiedzialność, sprawiedliwość,
prawdomówność i solidarność zawodowa.
4. Żołnierz zawodowy otacza szczególną czcią godło, barwy

narodowe

i hymn państwowy. Jest wierny przysiędze wojskowej i sztandarowi.
Szanuje mundur wojskowy, który uosabia uświęcone tradycją
wartości oręża polskiego.

GODNOŚĆ I HONOR

ŻOŁNIERZA ZAWODOWEGO

1. Godność żołnierza zawodowego, to wartość wypływająca z

szacunku

dla samego siebie, poczucia dumy z przynależności do społeczności

wojskowej i podjęcia szczególnych zobowiązań wobec Ojczyzny.

2. Honor żołnierza zawodowego to postawy i działania, które

znamionują

uczciwego i prawego człowieka. Jest źródłem jego czci oraz

moralnych

wartości środowiska zawodowego.
3. Fundamentalnymi cnotami żołnierza zawodowego są:

patriotyzm, męstwo, uczciwość, odpowiedzialność, sprawiedliwość,
prawdomówność i solidarność zawodowa

4. Żołnierz zawodowy otacza szczególną czcią godło, barwy

narodowe

i hymn państwowy. Jest wierny przysiędze wojskowej i sztandarowi.
Szanuje mundur wojskowy, który uosabia uświęcone tradycją
wartości oręża polskiego.

ŻOŁNIERZ ZAWODOWY W SŁUŻBIE

1. Jest gotów do spełniania obowiązków wobec Ojczyzny nawet za cenę

własnego życia.

2. Jest świadomy, że swoim postępowaniem zawsze reprezentuje

państwo

polskie i jego siły zbrojne.
3. Kształtuje pozytywne cechy charakteru i podnosi kwalifikacje

zawodowe.

4. W stosunku do przełożonych przejawia szacunek, szczerość oraz
gotowość do realizacji zadań.
5. Zawsze poczuwa się do odpowiedzialności za podjęte decyzje
i działania. Nie obarcza winą innych.
6. Jako przełożonego w każdej sytuacji obowiązuje go kultura

dowodzenia.

7. Rozkazy i polecenia zawsze podporządkowuje dobru służby.
Rozkaz wydany z innych pobudek jest nieetyczny.
8. W relacjach z podwładnymi i współpracownikami wyraża szacunek dla
drugiego człowieka i jego godności osobistej, kieruje się poczuciem
sprawiedliwości oraz dąży do umacniania więzi koleżeńskich.

ŻOŁNIERZ ZAWODOWY W SŁUŻBIE

1. Jest gotów do spełniania obowiązków wobec Ojczyzny nawet za cenę

własnego życia.

2. Jest świadomy, że swoim postępowaniem zawsze reprezentuje

państwo

polskie i jego siły zbrojne.
3. Kształtuje pozytywne cechy charakteru i podnosi kwalifikacje

zawodowe.

dowodzenia.

ŻOŁNIERZ ZAWODOWY W SYTUACJACH BOJOWYCH

1. W sytuacjach bojowych postępuje zgodnie z normami
międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych.
2. Na polu walki cechuje go męstwo, odwaga i roztropność.
Swoją postawą daje przykład innym żołnierzom.
3. Wykazuje szczególną troskę o współtowarzyszy broni, a w

sytuacjach

zagrożenia życia jest gotów do niesienia im pomocy.
4. W postępowaniu z jeńcami wojennymi i ludnością cywilną kieruje

się

zasadami humanitaryzmu i poszanowania wartości życia człowieka.
5. W niewoli zachowuje się godnie i dochowuje wierności przysiędze
wojskowej. Nie podejmuje i nie uczestniczy w działaniach, mogących
szkodzić Ojczyźnie i współtowarzyszom broni.

ŻOŁNIERZ ZAWODOWY W SYTUACJACH BOJOWYCH

sytuacjach

zagrożenia życia jest gotów do niesienia im pomocy.
4. W postępowaniu z jeńcami wojennymi i ludnością cywilną kieruje

się

•

Pierwszeństwo władz cywilnych w strukturze władzy było jedną z naczelnych

zasad państwa rzymskiego. Zasada zachowała do dnia dzisiejszego swoją

ważność i współcześnie stanowi kanon państwa demokratycznego.

•

Potrzeba cywilnej kontroli nad siłami zbrojnymi wynika z kilku przesłanek.

Główna tkwi w podstawowych relacjach zachodzących pomiędzy podmiotem

i przedmiotem, podmiotem działań i instrumentami tych działań. Podmiotem

w danych relacjach jest z reguły państwo prowadzące określoną politykę; siły

zbrojne są przedmiotem, instrumentem służącym realizacji polityki. Mają w

tym układzie spełniać właściwą sobie funkcję instrumentu polityki.

•

Potrzeba kontroli wynika także ze szczególnych właściwości armii i

związanych z tym czynników ryzyka. Wojsko bowiem przedstawia siłę, która

niekontrolowana może zagrozić władzy politycznej, innym elementom

struktury państwa czy wręcz społeczeństwu.

•

Pierwszeństwo władz cywilnych w strukturze władzy było jedną z naczelnych

zasad państwa rzymskiego. Zasada zachowała do dnia dzisiejszego swoją

ważność i współcześnie stanowi kanon państwa demokratycznego.

•

Potrzeba cywilnej kontroli nad siłami zbrojnymi wynika z kilku przesłanek.

Główna tkwi w podstawowych relacjach zachodzących pomiędzy podmiotem

i przedmiotem, podmiotem działań i instrumentami tych działań. Podmiotem

w danych relacjach jest z reguły państwo prowadzące określoną politykę;

siły

zbrojne są przedmiotem, instrumentem służącym realizacji polityki

. Mają w

tym układzie spełniać właściwą sobie funkcję instrumentu polityki.

•

Potrzeba kontroli wynika także ze szczególnych właściwości armii i

związanych z tym czynników ryzyka. Wojsko bowiem przedstawia siłę, która

niekontrolowana może zagrozić władzy politycznej, innym elementom

struktury państwa czy wręcz społeczeństwu.

Kontrola państwa nad armią

(cywilna kontrola)

•

Siły zbrojne wyróżniają się jako instytucja bardzo wysoką

sprawnością, której towarzyszy bądź może towarzyszyć

ryzyko niekontrolowanego wykorzystania swoich atutów.

•

To autonomiczna grupa społeczna podatna na izolowanie

się, mająca silne poczucie własnej misji, wysoko ceniąca

swój wizerunek i prestiż. Wojskowi posiadają swoje

utrwalone tradycją zasady, normy postępowania, kodeks

honorowy. Przejawiają też większe znaczenie uczuleniu na

zagrożenia. W przypadku wojskowych można wręcz mówić

o specyficznym duchu wojska, wartości silnie tę

społeczność spajającej.

•

Wojsko postrzegane jest jako zbiurokratyzowana, ściśle

zhierarchizowana instytucja cechująca się wysoką, opartą

na szczególnych środkach i metodach dyscypliną. Ta

właściwość wydatnie zabezpiecza struktury wojskowe przed

ingerencją z zewnątrz.

•

Siły zbrojne wyróżniają się jako instytucja bardzo wysoką

sprawnością, której towarzyszy bądź może towarzyszyć

ryzyko niekontrolowanego wykorzystania swoich atutów.

•

To autonomiczna grupa społeczna podatna na izolowanie

się, mająca silne poczucie własnej misji, wysoko ceniąca

swój wizerunek i prestiż. Wojskowi posiadają swoje

utrwalone tradycją zasady, normy postępowania, kodeks

honorowy. Przejawiają też większe znaczenie uczuleniu na

zagrożenia. W przypadku wojskowych można wręcz mówić

o specyficznym duchu wojska, wartości silnie tę

społeczność spajającej.

•

Wojsko postrzegane jest jako zbiurokratyzowana, ściśle

zhierarchizowana instytucja cechująca się wysoką, opartą

na szczególnych środkach i metodach dyscypliną. Ta

właściwość wydatnie zabezpiecza struktury wojskowe przed

ingerencją z zewnątrz.

Kontrola państwa nad armią

(cywilna kontrola)

•

Obawy przed władzą autorytarną mającą oparcie na sile

wojska, przed niekonstytucyjnym wykorzystaniem tej władzy

prze wojskowych mają swoje uzasadnienie w

doświadczeniach historycznych. Armia bowiem w określonych

warunkach przejawiała inklinacje do przyjmowania roli

arbitra, a niekiedy porządkującego państwo dyktatora. Te role

są nie do zaakceptowania w państwie demokratycznym.

•

Ustanowienie pełnej, skutecznej kontroli nad siłami zbrojnymi

przez władzę cywilną traktuje się współcześnie jako kanon,

nieodzowny warunek funkcjonowania demokratycznego

państwa.

•

W demokratycznym państwie siły zbrojne mają za zadanie

zapewnić bezpieczeństwo, a nie określać, jakie ma być

państwo, ani decydować, jakie one same mają być.

•

W warunkach akcesyjnych przystąpienia Polski do NATO na

pierwszym planie znalazły się wymagania dotyczące

stworzenia demokratycznej kontroli nad armią.

•

Obawy przed władzą autorytarną mającą oparcie na sile

wojska, przed niekonstytucyjnym wykorzystaniem tej władzy

prze wojskowych mają swoje uzasadnienie w

doświadczeniach historycznych. Armia bowiem w określonych

warunkach przejawiała inklinacje do przyjmowania roli

arbitra, a niekiedy porządkującego państwo dyktatora. Te role

są nie do zaakceptowania w państwie demokratycznym.

•

Ustanowienie pełnej, skutecznej kontroli nad siłami zbrojnymi

przez władzę cywilną traktuje się współcześnie jako kanon,

nieodzowny warunek funkcjonowania demokratycznego

państwa.

•

W demokratycznym państwie siły zbrojne mają za zadanie

zapewnić bezpieczeństwo, a nie określać, jakie ma być

państwo, ani decydować, jakie one same mają być.

•

W warunkach akcesyjnych przystąpienia Polski do NATO na

pierwszym planie znalazły się wymagania dotyczące

stworzenia demokratycznej kontroli nad armią.

Kontrola państwa nad armią

(cywilna kontrola)

•

Współczesne metody kontroli opierają się na koncepcji
demokracji pośredniej. Istnieje nadrzędność suwerennych
organów cywilnych państwa wobec całego aparatu
kształtującego politykę bezpieczeństwa i obronności.
Kierownictwo sił zbrojnych traktuje się jako cześć tego aparatu.

•

Władze cywilne rozstrzygają o założeniach polityki
bezpieczeństwa i obronności państwa.

•

Ustalają wysokość wydatków obronnych (w tym wojskowych).

•

Ustalają liczebność sił zbrojnych, ich skład, podstawowe zasady
organizacji i funkcjonowania.

•

Obszarem działalności władzy cywilnej jest polityka wojskowa.

•

Władze cywilne rozstrzygają o założeniach polityki
bezpieczeństwa i obronności państwa.

•

Ustalają wysokość wydatków obronnych (w tym wojskowych).

•

Ustalają liczebność sił zbrojnych, ich skład, podstawowe zasady
organizacji i funkcjonowania.

•

Obszarem działalności władzy cywilnej jest polityka wojskowa.

Kontrola państwa nad armią

(cywilna kontrola)

•

Sprawowanie działań kontrolnych nad siłami zbrojnymi

realizuje się w demokracjach poprzez konkretne instytucje

przy zachowaniu klasycznego trójpodziału władzy.

•

Parlament - władza ustawodawcza (stanowi prawo dotyczące

obronności i wojskowości, bada i akceptuje bądź nie politykę

obronną, strategię, założenia doktryny, czasem posiada

uprawnienia akceptacji na kluczowe stanowiska w armii,

stanowi budżet obronny);

•

Władza wykonawcza (prezydent, rząd) – sprawuje bezpośredni

nadzór nad siłami zbrojnymi. Uprawia politykę obronną, ustala

strategię, doktrynę obronną, zarządza obronnością,

bezpośrednio nadzoruje armię, kieruje choć nie dowodzi

siłami zbrojnymi.

•

Sprawowanie działań kontrolnych nad siłami zbrojnymi

realizuje się w demokracjach poprzez konkretne instytucje

przy zachowaniu klasycznego trójpodziału władzy.

•

Parlament - władza ustawodawcza (stanowi prawo dotyczące

obronności i wojskowości, bada i akceptuje bądź nie politykę

obronną, strategię, założenia doktryny, czasem posiada

uprawnienia akceptacji na kluczowe stanowiska w armii,

stanowi budżet obronny);

•

Władza wykonawcza (prezydent, rząd) – sprawuje bezpośredni

nadzór nad siłami zbrojnymi. Uprawia politykę obronną, ustala

strategię, doktrynę obronną, zarządza obronnością,

bezpośrednio nadzoruje armię, kieruje choć nie dowodzi

siłami zbrojnymi.

Kontrola państwa nad armią

(cywilna kontrola)

•

Władza sądownicza – prokuratura i sąd zachowuje

wyodrębnioną ale zarazem integralna część państwowych

struktur sprawiedliwości. Kompetencje dotyczą osób

wojskowych w sprawach związanych ze służbą oraz sprawach

związanych z obronnością państwa (podległość wojskowych

pod sądy cywilne)

•

Szczegółowe rozwiązania prawne w poszczególnych

państwach są dostosowywane do rozwiązań krajowych (rola

zwierzchnika sił zbrojnych, uprawnienia parlamentu,

neutralność polityczna wojska (apartyjność wojska)

ograniczenie udziału żołnierzy w życiu politycznym –

możliwość sprawowania określonych funkcji, przynależności

do organizacji i stowarzyszeń społecznych, tworzenia

własnych związków zawodowych – wariant niemiecki i

francuski, minister kieruje i nadzoruje wojsko, jasna linia

dowodzenia, zatwierdzanie budżetu i kontrola wydatków

przez parlament.

•

Władza sądownicza – prokuratura i sąd zachowuje

wyodrębnioną ale zarazem integralna część państwowych

struktur sprawiedliwości. Kompetencje dotyczą osób

wojskowych w sprawach związanych ze służbą oraz sprawach

związanych z obronnością państwa (podległość wojskowych

pod sądy cywilne)

•

Szczegółowe rozwiązania prawne w poszczególnych

państwach są dostosowywane do rozwiązań krajowych (rola

zwierzchnika sił zbrojnych, uprawnienia parlamentu,

neutralność polityczna wojska (apartyjność wojska)

ograniczenie udziału żołnierzy w życiu politycznym –

możliwość sprawowania określonych funkcji, przynależności

do organizacji i stowarzyszeń społecznych, tworzenia

własnych związków zawodowych –

wariant niemiecki i

francuski

, minister kieruje i nadzoruje wojsko, jasna linia

dowodzenia, zatwierdzanie budżetu i kontrola wydatków

przez parlament.

Kontrola państwa nad armią

(cywilna kontrola)

•

Kontrola nad armią w państwach niedemokratycznych (wiele
reżimów powstało w wyniku przewrotów wojskowych),
upolitycznienie armii gwarancją jej podległości - Chiny,
Korea PŁn., armia jawi się w tych państwach jako gwarant
władzy;

•

Wojskowe zamachy stanu i dyktatury wojskowe (świadczą o
słabości państwa i jego struktur, niedorozwoju
gospodarczym, skłóceniu elit władzy, celem reakcyjnego
wojskowego zamachu stanu jest zwykle przezwyciężenie
kryzysu władz państwowych);

•

Sprawowanie władzy przez dyktatury wojskowe (system
polityczny, w którym armia otwarcie sprawuje władzę –
minimalizacja bądź likwidacja cywilnych organów
przedstawicielskich).

•

Sprawowanie władzy przez dyktatury wojskowe (system
polityczny, w którym armia otwarcie sprawuje władzę –
minimalizacja bądź likwidacja cywilnych organów
przedstawicielskich).

Kontrola państwa nad armią

(cywilna kontrola)

Document Outline