Wpływ mniejszości

Wstęp do psychologii 

społecznej II

I rok studiów

wykład 5, 05-13.04.2005

Marek Cielecki

 

 

Definicja:

• Wpływ mniejszej liczbowo lub 

charakteryzującej się niższym 
statusem części zbiorowości na resztę 
tej zbiorowości.

 

 

Wpływ mniejszości może zachodzić 
dzięki temu, że (Moscovici):

• Każdy człowiek i każda część grupy 

jest potencjalnie zarówno źródłem 
jak i odbiorcą wpływu

• Struktura wartości, postaw, norm w 

grupie jest na ogół konfliktowa

• Wbrew założeniom badań nad 

konformizmem, większości są 
anomiczne, a mniejszości - nomiczne

 

 

Wpływ mniejszości może zachodzić 
dzięki temu, że (Moscovici) - c.d.:

• Spójność jest ważna dla istnienia 

grupy, a mniejszość ją podważa

• Wykluczenie mniejszości z grupy 

jako całości powoduje u większości 
poczucie winy społecznej

• Odważne przeciwstawienie się 

opinii większości jest cenione 
społecznie

 

 

Dwuprocesowy model wpływu 
mniejszości i większości:

  Mniejszość:

• utajony
• stopniowy/odroczony
• wzrost wrażliwości 

percepcyjnej

• zmiana schematów 

percepcyjnych

• zapośredniczony 

przez argumenty

• wywołuje argumenty 

„za”

  Większość:

• jawny
• natychmiastowy
• spadek wrażliwości 

percepcyjnej

• zmiana zachowań 

(etykiet słownych)

• bez pośrednictwa 

argumentów lub

• wywołuje argumenty 

„przeciw”

 

 

Dwuprocesowy model wpływu 
mniejszości i większości - c.d.:

  Mniejszość:

• myślenie 

dywergencyjne

• strategie zachowania
• prywatna akceptacja
• efekt względnie 

trwały

• systematyczny
• internalizacja
• informacyjny

 

Większość:

•

myślenie 

konwergencyjne

•

konkretne 

zachowania

•

publiczna deklaracja 

•

efekt nietrwały

•

heurystyczny

•

uleganie

•

normatywny

 

 

Spostrzeganie mniejszości jako 
źródła wpływu:

• pewna siebie
• niekompetentna
• nie wywiera wpływu
• nie wywołuje stresu
• koncentruje uwagę
• budzi podejrzliwość

 

 

Jednoprocesowe modele wpływu 
mniejszości i większości:

• Modele sformalizowane traktują wpływ 

jako funkcję liczebności źródła i odbiorcy, 

siły nacisku, dystansu między źródłem i 

odbiorcą i in.

– Predykcje modeli jednoprocesowych są 

satysfakcjonująco dopasowane do danych

– Nie ma dowodów na rzecz wyższości modelu 

jednoprocesowego nad dwuprocesowym

– Symulacja wpływu pokazuje, że mniejszości 

10-30% mają szanse odradzać się i utrwalić 

we względnie izolowanych wielkich 

zbiorowościach

 

 

Jednoprocesowe modele wpływu 
mniejszości i większości - c.d.:

• Model koncentracji na ja mówi, że 

zachowanie jest tym bardziej 
zgodne ze standardem, im 
mniejsza liczebność podgrupy, do 
której należy podmiot. Wyjaśnia 
więc większe zaangażowanie 
mniejszości niż większości w 
obronę własnego stanowiska.

 

 

Wpływ mniejszości jest skuteczny, 
gdy:

• Mniejszość jest konsekwentna, a 

jednocześnie elastyczna, wyraża intencję 
utrzymania kontaktu z większością.

• Nacisk jest umiarkowany, a postawy 

większości „przepuszczalne”.

• Przynajmniej jeden członek większości 

przechodzi na stronę mniejszości.

• Odbiorców skłania się do spostrzegania 

mniejszości w terminach merytorycznych, 
a nie psychologicznych.

 

 

Wpływ mniejszości jest skuteczny, 
gdy - c.d.:

• Mniejszość zachowuje się w sposób 

całkowicie sztywny lub - paradoksalnie 

- całkowicie nieprzewidywalny.

• Grupa jako całość jest spójna, a 

mniejszość zachowuje się w sposób 

konsekwentny i nie można jej odrzucić 

lub - paradoksalnie - zachowuje się w 

sposób niekonsekwentny i można ją 

odrzucić.

• Wyniki te

– ukazują zgodność mechanizmów wpływu 

mniejszości z ogólniejszymi mechanizmami

– sugerują, że krytyczną dla wpływu 

mniejszości zmienną może być wyrazistość