background image

Zaburzenia 
somatoformiczne

Konflikt, lęk i soma

background image

Zaburzenia 
somatoformiczne

Przybierające formę cielesną 

(somatyczną)

Upośledzenie czynności somatycznych 
(paraliż, głuchota, ślepota, ból)

Brak przyczyn organicznych

Związek objawów z czynnikami 
psychicznymi

Obojętność na dolegliwości somatyczne 

(zazwyczaj)

Objawy nie podlegają kontroli dowolnej

background image

Rodzaje zaburzeń 
somatoformicznych

Konwersja

Zaburzenia somatyzacyjne

Zaburzenia bólowe

Hipochondria

Dysmorficzne zaburzenia ciała

background image

Konwersja

Przekształcenie stresu psychicznego 

(konflikt, lęk) 

w objawy fizyczne

Jeden (rzadziej kilka) objawów 
sugerujących schorzenie 
neurologiczne lub chorobę 
somatyczną

Konflikty, stresory poprzedzają 
wystąpienie objawów

background image

Zaburzenia somatyzacyjne

Dolegliwości obejmujące wiele narządów

pojawiające się 

przed 30 rż

., 

nie ma 

podstaw organicznych

np. zmęczenie, omdlenia, palpitacje serca, 

zaburzenia miesiączkowania, mdłości, 

wzdęcia, niestrawność, bóle pleców, 

stawów, kończyn, zawroty głowy, bóle w 

klatce piersiowej, bóle brzucha, głowy, 

problemy seksualne, bezsenność, 

biegunki, zaparcia, trudności  w 

oddychaniu

Objawy częściej po prawej stronie ciała – 

zaangażowanie lewej, werbalnej półkuli

background image

Zaburzenia bólowe

Ból

 w jednej lub kilku częściach 

ciała

Pogorszenie samopoczucia i 
sprawności funkcjonowania

background image

Hipochondria

Przekonanie o cierpieniu na poważną 

chorobę

 albo silna, 

nadmierna obawa 

przed zachorowaniem

Utrzymuje się pomimo dowodów 

błędności

Zamartwianie się drobnymi objawami

Negatywny wpływ na relacje rodzinne

Opór przed zaakceptowaniem 

psychicznego charakteru dolegliwości

background image

Dysmorficzne zaburzenia 
ciała

Zaabsorbowanie wyimaginowanym 
defektem wyglądu

Drobne braki fizyczne wzbudzają 
przesadną troskę

Pogorszenie samopoczucia i 
funkcjonowania zawodowego i 
rodzinnego

background image

Zaburzenia podobne – 
problem diagnozy

Symulowanie:

dowolna kontrola objawów

, czerpanie 

korzyści z objawów

Zaburzenia pozorowane:

świadome wytwarzanie objawów

, nie 

ma celu i korzyści

Zaburzenia psychosomatyczne:

dysfunkcje somatyczne spowodowane 
stresem

background image

Zaburzenia 
somatoformiczne – 
wyjaśnienie i leczenie

Wyjaśnienie:

psychoanalityczne – 

konwersja lęku

teoria komunikacyjna – 

posługiwanie się chorobą 

aby poradzić sobie z negatywnymi emocjami 

oraz aby negocjować trudne układy 
interpersonalne

np. konwersyjna ślepota u osób, które były 
świadkami okrutnego mordowania ich bliskich

teoria blokowania percepcji – hamowanie 
dostępu bodźców wzrokowych do świadomości

Leczenie:

konfrontacja, sugestia, wgląd

background image

Zaburzenia 
dysocjacyjne

Rozdwojenie jaźni i utrata 
pamięci

background image

Zaburzenia dysocjacyjne

Współistnienie

 lub przemienność 

kilku procesów psychicznych bez 
ich wzajemnej świadomości

Brak oddziaływania pomiędzy nimi

Oderwanie pewnego obszaru 
pamięci od świadomości

Uraz psychiczny poprzedza objawy

background image

Formy zaburzeń 
dysocjacyjnych

Amnezja dysocjacyjna 

(wsteczna lub 

pourazowa)

Depersonalizacja

Derealizacja

 (odczuwanie zmian 

otaczającego świata)

Pomieszanie tożsamości

Dysocjacyjne zaburzenie tożsamości 

(zaburzenie osobowości wielorakiej):

dwie lub więcej tożsamości, brak wzajemności 

w świadomości tej drugiej

każda zintegrowana i sprawująca 

naprzemiennie kontrolę nad zachowaniem

amnezja dotycząca innej tożsamości

background image

Wyjaśnienie 
dysocjacyjnych zaburzeń 
tożsamości

Silny uraz emocjonalny 

pomiędzy 

a 6 rż

. (maltretowanie, 

molestowanie)

Niezwykła 

podatność na 

autosugestię

Leczenie

 za pomocą 

hipnozy

 oraz 

uświadamiania problemu

background image

Zaburzenia 
psychosomatyczne

Stres i choroba

background image

Zaburzenia 
psychosomatyczne

Wpływ 

specyficznego czynnika 

psychicznego

 na stan chorobowy

Można powiązać stan chorobowy z 

czynnikami psychicznymi

Czynniki psychiczne utrudniają leczenie

Czynniki psychiczne stanowią 

dodatkowy czynnik ryzyka choroby

Reakcje fizjologiczne stresu 

poprzedzają lub wzmacniają symptomy 

choroby

background image

Zaburzenia 
psychosomatyczne 
(przykłady)

Choroba wieńcowa

Choroba wrzodowa żołądka

Astma 

Choroby zakaźne

Nowotwory

AIDS

Migrena 

Zapalenie stawów 

Cukrzyca 

Zespół nadwrażliwości jelita cienkiego


Document Outline