Transaminacja - znaczenie

procesu, znaczenie

kliniczne transaminaz.

• TRANSAMINACJA:

- przenoszenie grupy aminowej ; donorem

α-aminokwas; akceptorem α-

ketokwas(pirogronian, szczawiooctan, α-

ketoglutaran- uniwersalny akceptor)
- reakcja odwracalna
- koenzymem fosforan pirydoksalu(wit.

B6)
- katalizowane przez aminotransferazy
- bezpośredniej transaminacji nie

ulegają: prolina, treonina, lizyna

• Prolina:

- prolina  dehydroprolina  γ-

semialdehyd glutaminianu 

glutaminian  α-ketoglutaran
TRANSAMINACJA POŚREDNIO
POPRZEZ GLUTAMINIAN !

• Treonina :

- transaminacja pośrednio poprzez
glicynę

• Lizyna:

- transaminacja pośrednio poprzez kwas
α-aminoadypinowy

Transaminacja w przemianach

poszczególnych aminokwasów:

• Tryptofan:

- transaminacja prowadzi do powstania

kwasu indolopropionowego

• Fenyloalanina:

- 3-4 miesiąc życia u chorych na

fenyloketonurię - uaktywnienie toru

metabolicznego prowadzącego do

transaminacji fenyloalaniny do kwasu

fenylopirogronowego.
- fenyloalanina  kwas

fenylopirogronowy  kwas

fenylomlekowy = mysi zapach moczu

• Tyrozyna:

- transaminacja – aminotransferaza tyrozynowa:
tyrozyna  p-hydroksyfenylopirogronian

- Tyrozynemia typu II (zespół Richnera-Hanharta):
-> brak lub niedobór cytozolowej aminotransferazy

tyrozynowej
->postać oczno-skórna
-> akumulacja tyrozyny i uruchomienie

alternatywnych szlaków jej przemian: N-acetylacji,

dekarboksylacji
->w moczu zwiększone ilości produktów tych

alternatywnych szlaków: tyraminy i n-acetylotyrozyny
-> podwyższone stężenie tyrozyny w osoczu;

występują tu również: p-hydroksyfenylopirogronian,

p-hydroksyfenylomleczan, p-hydroksyfenylooctan, N-

acetylotyrozyna, tyramina
->objawy:

- uszkodzenie skóry i wzroku
- opóźnienie rozwoju umysłowego

• Seryna

- może powstawać z metabolitu glikolizy:

3-fosfoglicerynian



utlenienie

3-fosfohydroksypirogronian



transaminacja

3-fosfoseryna



hydroliza, fosfataza

seryna

• Arginina, ornityna:

- pod wpływem arginazy – enzymu cyklu

mocznikowego, arginina rozpada się na

mocznik i ornitynę
- ornityna ulega transaminacji z

wytworzeniem γ-semialdehydu

glutaminianu, który jest utleniany do kwasu

glutaminowego i następuje ponowna

transaminacja do α-ketoglutaranu
-defekty w przemianie argininy i ornityny:
->zakrętowy zanik siatkówki:

-defekt δ-transaminazy ornitynowej
- podwyższone stężenie ornityny w

osoczu

- występuje postępujące zwyrodnienie

siatkówkowo-naczyniowe z widzeniem

tunelowym, aż do całkowitej ślepoty

• Cysteina:

- dwa tory przemian cysteiny w pirogronian:
->w procesie bezpośredniego utleniania powstaje

cysteinylosulfinian który transaminowany jest do

β-sulfinylo-pirogronianu
- >bezpośrednia transaminacja do 3-

merkaptopirogronianu katalizowana jest przez

aminotransferazę cysteinową, aminotransferazę

glutaminianową lub asparaginianową

• Histydyna:

- w histydynemii brak enzymu histydynazy
- zahamowanie wzrostu
- opóźnienie rozwoju umysłowego, wady wymowy
- w schorzeniu uruchomiony alternatywny szlak

przekształceń histydyny:
- histydyna transaminowana do

imidazolopirogronianu,
- imidazolopirogronian dekarboksylowany z

utworzeniem imidazolooctanu
- w moczu dużo imidazolopirogronianu i

imidazolooctanu

• Glicyna:

- transaminacja z ketoglutaranem
prowadzi do powstania kwasu
glioksalowego i kwasu glutaminowego
- powstawanie z glikosalanu, który ulega
transaminacji z alaniną lub
glutaminianem

• Walina, leucyna, izoleucyna:

- odwracalna transaminacja w cytozolu –

aminotransferaza swoista dla Leu i Ile, osobny

enzym dla Wal -> powstają α-ketokwasy
- transaminacja leucyny: powstaje alfa-

ketoizokapronian - cytozol
- transaminacja izoleucyny: powstaje alfa-keto-

beta-metylowalerian
- transaminacja waliny z alfa-ketoglutaranem:

powstaje alfa-ketoizowalerian; po szeregu

przemian powstaje semialdehyd metylomalonowy

który w wyniku transaminacji przekształcany

jest w beta-aminoizomaślan
Choroba „moczu o zapachu syropu klonowego”:
- defekt dehydrogenazy rozgałęzionych

aminokwasów,
- ketoanalogi leucyny i izoleucyny hamują

aminotransferazę alaninową, co zwiększa

stężenie alaniny we krwi

• Kwas glutaminowy

- aminotransferaza glutaminowa,
przenosi grupę aminową z różnych
aminokwasów na α-ketoglutaran z
wytworzeniem glutaminianu i α-
ketokwasu
-w wyniku dekarboksylacji powstaje GABA
którego transaminacja prowadzi do
wytworzenia semialdehydu kwasu
bursztynowego, który może być utleniony
do bursztynianu lub zredukowany do
gamma-hydroksymaślanu

• Alanina

- Cykl alaninowy: w mięśniach z glukozy powstaje

pirogronian który transaminuje z różnymi

aminokwasami dając alaninę; alanina z mięśni trafia

do krwiobiegu i w wątrobie grupa aminowa

przekazywana jest dalej do cyklu mocznikowego,

pirogronian wykorzystywany w glukoneogenezie lub

Cyklu Krebsa
- wytworzona w glukoneogenezie glukoza trafia do

mięśnia, tu spalana do pirogronianu, który znowu

transaminuje do alaniny

Zastosowanie diagnostyczne

transaminaz

• Wzrost aktywności AspAT/AlAT w osoczu:

- zawał mięśnia sercowego
- choroby wątroby z uszkodzeniem hepatocytów
(WZW, toksyczne uszkodzenie, marskość, nowotwory)
- zawały płuca, mózgu, nerki, śledziony, jelit
- choroby mięśni(urazy, zapalenia, dystrofie)
- ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego
- ostre zapalenie trzustki
- włośnica, zabiegi kardiochirurgiczne, zapalenie
wsierdzia, zatrucie ciążowe, przełom hemolityczny,
zespół zmiażdżenia, oparzenia, naświetlanie
promieniami X, napadowa mioglobinuria
-zażywane leki(glikokortykosterydy, erytromycyna,
doustne środki antykoncepcyjne, tetracykliny,
morfina, kodeina , salicylany, glikozydy nasercowe)

• wskaźnik de Ritisa

AspAT/AlAT<1 przy:

– wirusowe zapalenia wątroby (ostre i przewlekłe),
– hemochromatoza,
– uszkodzenia polekowe i toksyczne
– niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby,
– autoimmunologiczne zapalenie wątroby;

• AspAT/AlAT>1 przy:

– toksyczne uszkodzenie wątroby

• alkoholową chorobę wątroby

,

• uszkodzenia polekowe,

– dokonaną marskość wątroby (niezależnie od

przyczyny),

– inna (pozawątrobowa) przyczyna:

• hemolizę,
• choroby mięśni,
• choroby tarczycy.

Reakcje transaminacji mają doprowadzić
do powstania dwóch kluczowych dla
metabolizmu aminokwasów: kwasu
glutaminowego i alaniny. Alanina tworzy
się w wyniku transaminacji
pirogronianu (AlAT), natomiast w
wyniku transaminacji
szczawiooctanu (AspAT), tworzy się
asparaginian. W sensie metabolicznym,
najważniejszym enzymem jest
aminotransferaza glutaminowa, która
zajmuje się przenoszeniem grupy
aminowej z róznych aminokwasów na α-
ketoglutaran z wytworzeniem L-
glutaminianu i α-ketokwasu.

KONIEC

• DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!