KIEROWANIE PRZEZ KULTURĘ 
ORGANIZACJI

1. Definicja i istota kultury 

organizacji

2. Elementy kultury organizacji

3. Instrumenty diagnozowania 

kultury organizacji.

4. Kultura organizacyjna a 

motywowanie pracowników

Kultura organizacji - to zbiór 
dominujących wartości i norm 
postępowania, charakterystycznych dla 
danej organizacji, podbudowany założeniami 
co do natury rzeczywistości i przejawiający 
się poprzez artefakty – to jest zewnętrzne, 
sztuczne (stworzone przez człowieka) twory 
danej kultury.

     Wartości to względnie stałe pragnienia, 
które wydają się być dobre same w sobie, 
jak pokój czy dobrobyt. /.../ To rzeczy, które 
warto zrobić lub powody dla czynienia 
czegoś, co robimy.

  Kultura organizacji 
stanowi zwyczajowo przyjęty 
sposób myślenia i działania, 
który jest podzielany w 
większym lub mniejszym 
stopniu przez wszystkich 
członków firmy. Nowi 
pracownicy muszą się tego 
uczyć oraz w końcu choć 
częściowo zaakceptować po 
to, aby sami zostali 
zaakceptowani w firmie.

Elementy kultury 
organizacji

Najszerzej znany model kultury organizacyjnej 
składa się z trzech elementów:

                                   ARTEFAKTY

                         WYZNAWANE WARTOŚCI

PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA DOTYCZĄCE           

    RZECZYWISTOŚCI

_

_

E. Schein

Poziom I – artefakty (systemy symboli, 
wytwory ludzkie):

• artefakty językowe (mit założyciela 
firmy);

•artefakty behawioralne (ceremonie 
wyróżnień);

•artefakty fizyczne (wystrój biura)

Artefakty to widoczne elementy składowe 
kultury organizacyjnej. Najczęściej 
członkowie organizacji są świadomi ich roli. 
Zewnętrzny obserwator zwykle także nie ma 
dużych problemów z właściwą interpretacją 
„mowy” artefaktów w danej organizacji.

Poziom II – wyznawane wartości:

•strategie;
•cele;
•filozofie działania;
•dominujące opinie.

Poziom III – podstawowe założenia 
dotyczące rzeczywistości.

Członkowie organizacji przyjmują jako 
oczywiste, nie wymagające dowodu, pewne 
podstawowe założenia (wierzenia, 
przypuszczenia), dotyczące przede 
wszystkim:

•natury człowieka i środowiska;
•stosunków międzyludzkich;
•samej organizacji
•związku organizacji z otoczeniem.

Instrumenty diagnozowania kultury 

organizacyjnej

obchód 

przedsiębiorstw

a

analiza

 

dokumenta

cji

uczestnictwo w 

naradach 

kierownictwa

rozmowy 

indywidualne

niestandaryzow

ane i 

skategoryzowan

e, 

przeprowadzone 

za pomocą 

kwestionariusz 

pytań

ankiet
a

inne

Kultura 
adaptacyjna

Kultura 
nieadaptacyjna

      

Główne 
wartości

Większość kierowników 

bardzo dba o klientów i 

pracowników. Wysoce ceni 

sobie ludzi i procesy 

prowadzące do pożytecznych 

zmian

Większość kierowników dba 

głównie o siebie i 

bezpośrednią grupę roboczą 

Ceni sobie zarządzanie 

uporządkowane oraz 

redukujące ryzyko, niż 

inicjatywę przywódczą

 

Dominując
e wzory 
zachowań

Kierownicy poświęcają 
wiele uwagi wszystkim 

zainteresowanym, 

zwłaszcza klientom oraz 

inicjują zmianę jeśli jest 

niezbędna do realizacji ich 

uzasadnionych interesów.

Kierownicy dążą do 
zachowań w jakiś sposób 

ograniczonych-

np.biurokratycznie.W 

rezultacie nie zmieniają 

dość szybko swych 

strategii aby 
odpowiedzieć na 

wyzwania otoczenia, 

zdobywać przewagę na 

rynku.

ADAPTACYJNA I NIEADAPTACYJNA KULTURA 
ORGANIZACJI

Wymiar kultury 

organizacyjnej

Problem

Rozwiązanie

Dystans władzy

Unikanie niepewności

Kto decyduje?

Jakie reguły (procedury 

muszą być postrzegane 

by osiągnąć 
spodziewane efekty?

Mechanizm koordynacji.
(centralizacja a 

decentralizacja)

•Styl zarządzania 

(autokratyczny a 
demokratyczny)
•Reakcja na konflikt 

(unikanie a 

rozwiązywanie)
•Relacje z klientami 

(współpraca a 

konfrontacja)

Indywidualizm i 

kolektywizm

Kobiecość i męskość

Jak kształtować relacje 

między pracodawcą a 

pracownikiem?

Jak osiągnąć 

zaangażowanie 

pracowników w 
wykonywanie zadań?

Priorytety w działaniach 

organizacji (zadania a 

ludzie)

Mechanizm motywacji 

(osiągnięcie a lojalność)

PROBLEMY ZORGANIZOWANEGO DZIAŁANIA W PERSPEKTYWIE 
KULTUROWEJ

  

M

a

te

ri

a

ln

e

Różne aspekty 

złożonego 

fenomenu kultury 

organizacyjnej

– wspólne wartości 
i normy

–schematy 
myślenia

–przekonania
–wzory zachowań
–reguły i zasady 
postępowania

Narzędzia 

motywowania

  

P

o

za

m

a

te

ri

a

ln

e

Powiązania między kulturą organizacyjną a 

narzędziami motywowania.

K

u

lt

u

ra

 

o

rg

a

n

iz

a

cy

jn

a

Zachowanie i autorytet 

kierownictwa

Obszary motywowania

–wynagrodzenie 
pracowników

–czas pracy
–awans i rozwój 
zawodowy

–samodzielność 
pracowników

–stosunki międzyludzkie

Rola kierownictwa w kształtowaniu sfery 

motywacyjnej organizacji