K.Szelągowska-Rudzka

1

8. Zmiany 

8. Zmiany 

organizacyjne

organizacyjne

•

Zagadnienia do omówienia:

Zagadnienia do omówienia:

•

Istota i rodzaje zmian w organizacjach

Istota i rodzaje zmian w organizacjach

•

Proces zmian

Proces zmian

•

Prawo dołka

Prawo dołka

•

Metoda diagnostyczna i prognostyczna 

Metoda diagnostyczna i prognostyczna 

wdrażania zmian organizacyjnych

wdrażania zmian organizacyjnych

•

Opory ludzi przeciwko zmianom – 

Opory ludzi przeciwko zmianom – 

przyczyny, przejawy

przyczyny, przejawy

K.Szelągowska-Rudzka

2

Zmiany

Zmiany

 

 

•

celowe i  świadome działania, których 

celowe i  świadome działania, których 

istota polega na przejściu organizacji 

istota polega na przejściu organizacji 

gospodarczej ze stanu dotychczasowego 

gospodarczej ze stanu dotychczasowego 

do stanu innego, jednoznacznie 

do stanu innego, jednoznacznie 

odmiennego

odmiennego

; wyraża się ona w dokonaniu 

; wyraża się ona w dokonaniu 

trwałej korekty lub modyfikacji, w stosunkach 

trwałej korekty lub modyfikacji, w stosunkach 

między ludźmi, aparaturą, zasobami oraz 

między ludźmi, aparaturą, zasobami oraz 

ludźmi a aparaturą 

ludźmi a aparaturą 

i zasobami w wymiarze czasu i przestrzeni, 

i zasobami w wymiarze czasu i przestrzeni, 

niezależnie od charakteru ich skutków

niezależnie od charakteru ich skutków

Istota zmian 

Istota zmian 

organizacyjnych

organizacyjnych

K.Szelągowska-Rudzka

3

•

Generalną przyczyną zmian jest 

Generalną przyczyną zmian jest 

niedostosowanie organizacji do 

niedostosowanie organizacji do 

warunków tworzonych przez 

warunków tworzonych przez 

otoczenie

otoczenie

. 

. 

Wyraża się ono w trudnościach realizacji 

Wyraża się ono w trudnościach realizacji 

programu osiągania celów 

programu osiągania celów 

sformułowanych przez organizację

sformułowanych przez organizację

•

Skuteczność kierowania zmianą

Skuteczność kierowania zmianą

 tkwi w 

 tkwi w 

tym, aby rozpatrywać ją w 

tym, aby rozpatrywać ją w 

kategoriach 

kategoriach 

procesu przyczynowo – skutkowego

procesu przyczynowo – skutkowego

. 

. 

Według tego właśnie najważniejszego 

Według tego właśnie najważniejszego 

kryterium wyróżnić można następujące 

kryterium wyróżnić można następujące 

rodzaje zmian

rodzaje zmian

:

:

K.Szelągowska-Rudzka

4

•

Źródło zmian (przyczyna):

Źródło zmian (przyczyna):

–

samoistna

samoistna

 – idea zmiany powstaje w samej organizacji, która 

 – idea zmiany powstaje w samej organizacji, która 

sama przewiduje konieczność jej przeprowadzenia i podejmuje 

sama przewiduje konieczność jej przeprowadzenia i podejmuje 

działania,

działania,

–

wymuszona

wymuszona

 – przez otoczenie, na którego zmiany organizacja 

 – przez otoczenie, na którego zmiany organizacja 

musi zadziałać,

musi zadziałać,

•

Rozmiary zmian (koszt procesu):

Rozmiary zmian (koszt procesu):

–

zachowawcza

zachowawcza

 – jej celem jest niedopuszczenie do obniżenia 

 – jej celem jest niedopuszczenie do obniżenia 

dotychczasowego stopnia dostosowania się organizacji 

dotychczasowego stopnia dostosowania się organizacji 

gospodarczej do otoczenia, wyrażanego stopniem jej 

gospodarczej do otoczenia, wyrażanego stopniem jej 

zorganizowania i sprawnością funkcjonowania,

zorganizowania i sprawnością funkcjonowania,

–

rozwojowa

rozwojowa

 – jej celem jest podnoszenie stopnia 

 – jej celem jest podnoszenie stopnia 

zorganizowania 

zorganizowania 

i sprawności funkcjonowania poprzez przystosowywania się 

i sprawności funkcjonowania poprzez przystosowywania się 

do warunków zewnętrznych,

do warunków zewnętrznych,

•

Oceniony efekt zmiany (skutek):

Oceniony efekt zmiany (skutek):

–

pozytywna

pozytywna

 – po zmianie realne wyniki użyteczne do 

 – po zmianie realne wyniki użyteczne do 

poniesionych nakładów są  dodatnie 

poniesionych nakładów są  dodatnie 

–

negatywna 

negatywna 

- w wyniku pomiaru skutków zmiany realne wyniki 

- w wyniku pomiaru skutków zmiany realne wyniki 

użyteczne do poniesionych nakładów są ujemne

użyteczne do poniesionych nakładów są ujemne

 

 

Rodzaje zmian 

Rodzaje zmian 

organizacyjnych

organizacyjnych

K.Szelągowska-Rudzka

5

Krzywa sprawności organizacji w okresie zmian 

Krzywa sprawności organizacji w okresie zmian 

- „prawo dołka”

- „prawo dołka”

Poziom sprawności organizacji

Poziom sprawności organizacji

Czas

Czas

Eksploatacja

Eksploatacja

Minimalny 

Minimalny 

jeszcze akceptowalny 

jeszcze akceptowalny 

poziom sprawności

poziom sprawności

Maksymalny 

Maksymalny 

jeszcze akceptowalny 

jeszcze akceptowalny 

czas oczekiwania 

czas oczekiwania 

na efekty

na efekty

0

0

A

A

B

B

C

C

naprawa

naprawa

ro

zr

uc

h

ro

zr

uc

h

sp

ad

ek

sp

ad

ek

K.Szelągowska-Rudzka

6

Cykl procesu zmian organizacyjnych

Cykl procesu zmian organizacyjnych

Określenie potrzeby zmiany

Określenie potrzeby zmiany

Preparacja prac projektowych

Preparacja prac projektowych

Opracowanie projektu zmiany

Opracowanie projektu zmiany

Przygotowanie do wdrożenia

Przygotowanie do wdrożenia

Rozruch

Rozruch

Kontrola

Kontrola

Monitoring

Monitoring

Koniec

Koniec

E

T

A

P

Y

 C

Y

K

L

U

 Z

M

IA

N

E

T

A

P

Y

 C

Y

K

L

U

 Z

M

IA

N

FA

Z

Y

  

C

Y

K

L

U

 Z

M

IA

N

FA

Z

Y

  

C

Y

K

L

U

 Z

M

IA

N

Start

Start

FAZA 

FAZA 

KONTROLI

KONTROLI

FAZA 

FAZA 

REALIZACJI

REALIZACJI

FAZA 

FAZA 

PREPARACJI

PREPARACJI

K.Szelągowska-Rudzka

7

Metoda diagnostyczna i prognostyczna wdrażania 

Metoda diagnostyczna i prognostyczna wdrażania 

zmian

zmian

Metody

Metody

Projekt 

Projekt 

diagnostyczny

diagnostyczny

Stan istniejący

Stan istniejący

Projekt 

Projekt 

prognostyczny

prognostyczny

Stan idealny

Stan idealny

Us

pr

aw

nia

nie

 

Us

pr

aw

nia

nie

 

sta

nu

 is

tn

iej

ąc

eg

o

sta

nu

 is

tn

iej

ąc

eg

o

Wa

ru

nk

i

Wa

ru

nk

i

og

ra

nic

za

jąc

e

og

ra

nic

za

jąc

e

Skutki zmiany organizacyjnej

Skutki zmiany organizacyjnej

K.Szelągowska-Rudzka

8

Sposoby przeciwdziałania 

Sposoby przeciwdziałania 

oporom ludzi przeciwko 

oporom ludzi przeciwko 

zmianom

zmianom

•

wyjaśnianie i komunikowanie

wyjaśnianie i komunikowanie

•

uczestnictwo i zaangażowanie (uwzględnienie 

uczestnictwo i zaangażowanie (uwzględnienie 

społecznych skutków zmian)

społecznych skutków zmian)

•

negocjacje i uzgodnienia (z przeciwnikami zmian)

negocjacje i uzgodnienia (z przeciwnikami zmian)

•

manipulacja i kooptacja (ukryty sposób 

manipulacja i kooptacja (ukryty sposób 

przyciągania 

przyciągania 

dla zmiany)

dla zmiany)

•

ukryte wymuszanie (np. groźba zwolnienia)

ukryte wymuszanie (np. groźba zwolnienia)

 

 

K.Szelągowska-Rudzka

9

Model cyklu realizacji 

Model cyklu realizacji 

zmiany

zmiany

•

I faza – rozpoznanie problemu

I faza – rozpoznanie problemu

•

Etapy:

Etapy:

•

Konkretyzacja potrzeby dokonania zmiany

Konkretyzacja potrzeby dokonania zmiany

•

Konkretyzacja celu i zakresu zmiany

Konkretyzacja celu i zakresu zmiany

 

 

– „czy i co oraz 

– „czy i co oraz 

w jakiej kolejności przebudować, jak przekształcić strukturę 

w jakiej kolejności przebudować, jak przekształcić strukturę 

organizacji, rodzaj i produkt jej działania, jej zachowania 

organizacji, rodzaj i produkt jej działania, jej zachowania 

itp.?” (rzeczowy i czasowy zakres zmiany)

itp.?” (rzeczowy i czasowy zakres zmiany)
–

prace diagnostyczne

prace diagnostyczne

–

zdefiniowanie problemu

zdefiniowanie problemu

–

identyfikacja objawów niesprawności

identyfikacja objawów niesprawności

–

opinie ekspertów

opinie ekspertów

–

ocena wyników prac diagnostycznych

ocena wyników prac diagnostycznych

–

diagnoza stanu organizacji gospodarczej

diagnoza stanu organizacji gospodarczej

K.Szelągowska-Rudzka

10

Model cyklu realizacji zmiany

Model cyklu realizacji zmiany

 

 

c.d.

c.d.

•

II faza – prace diagnostyczno-projektowe 

II faza – prace diagnostyczno-projektowe 

- plan realizacji):

- plan realizacji):

•

Wybór metody przeprowadzania zmiany

Wybór metody przeprowadzania zmiany

 (np. 

 (np. 

kompleksowej 

kompleksowej 

(jednorazowe wprowadzenie wszystkich części 

(jednorazowe wprowadzenie wszystkich części 

zbiorczego projektu zmiany lub

zbiorczego projektu zmiany lub

 odcinkowej 

 odcinkowej 

(przeprowadzenie zmiany 

(przeprowadzenie zmiany 

w wybranym, fragmencie projektu) 

w wybranym, fragmencie projektu) 

•

Wybór strategii projektowania zmiany

Wybór strategii projektowania zmiany

–

diagnostycznej

diagnostycznej

–

prognostycznej

prognostycznej

•

Preparacja prac projektowych

Preparacja prac projektowych

 - przygotowanie warunków 

 - przygotowanie warunków 

oraz informacji 

oraz informacji 

niezbędnych do sprawnego przebiegu prac 

niezbędnych do sprawnego przebiegu prac 

projektowych 

projektowych 

(terminy, zespół projektujący, osoby kierujące  i odpowiedzialne, 

(terminy, zespół projektujący, osoby kierujące  i odpowiedzialne, 

koszty prac projektowych, zapewnienie niezbędnych zasobów)

koszty prac projektowych, zapewnienie niezbędnych zasobów)

•

Projektowanie wariantów rozwiązań zmiany

Projektowanie wariantów rozwiązań zmiany

 

 

– stworzenie 

– stworzenie 

planu dojścia organizacji do innego stanu w jej rozwoju, zgodnie 

planu dojścia organizacji do innego stanu w jej rozwoju, zgodnie 

z projektem jej przebudowy (efekty i koszty) 

z projektem jej przebudowy (efekty i koszty) 

K.Szelągowska-Rudzka

11

Model cyklu realizacji zmiany

Model cyklu realizacji zmiany

 

 

c.d.

c.d.

•

III faza – wprowadzenie wybranego 

III faza – wprowadzenie wybranego 

projektu zmiany 

projektu zmiany 

•

Preparacja realizacji wybranego projektu zmian

Preparacja realizacji wybranego projektu zmian

–

przygotowanie zmiany (organizacyjne, kadrowe, techniczne, 

przygotowanie zmiany (organizacyjne, kadrowe, techniczne, 

finansowe, prawne);

finansowe, prawne);

–

zapoznanie pracowników z projektem zmiany - 

zapoznanie pracowników z projektem zmiany - 

cel tego 

cel tego 

etapu – obniżenie potencjalnego poziomu oporów 

etapu – obniżenie potencjalnego poziomu oporów 

przeciwko zmianom;

przeciwko zmianom;

–

modyfikacja zmiany

modyfikacja zmiany

–

podział zadań

podział zadań

–

podejmowanie decyzji

podejmowanie decyzji

•

Realizacja wybranego wariantu projektu zmian

Realizacja wybranego wariantu projektu zmian

 

 

– zgodnie z ustalonym harmonogramem i ustalona metodą

– zgodnie z ustalonym harmonogramem i ustalona metodą

•

Kontrola i ocena wyników zmiany

Kontrola i ocena wyników zmiany

 – jaki skutek – 

 – jaki skutek – 

pozytywny czy negatywny i co dalej?

pozytywny czy negatywny i co dalej?