background image

 

HILDEGARD PEPLAU

Model relacji międzyludzkich w 

pielęgniarstwie

Anna Idzik

Warszawa, 2009 r.

 

background image

 

Hildegard Peplau

»

 

urodziła się 1 września 1909 roku w Reading, w Pensylwanii,

»

 

1931

 dyplom Przyszpitalnej Szkoły Pielęgniarskiej w Pottstown

»

 

1943

 stopień bakałarza Bennington College w Vermont, z psychologii 

interpersonalnej, 

»

 

1947

 stopień magistra Teachers College Columbia University w Nowym 

Jorku z pielęgniarstwa psychiatrycznego. 

»

 

1953

 doktorat z pedagogiki Teachers College Columbia University w 

Nowym Jorku 

»

 praktyka pielęgniarska w okresie podyplomowym: pielęgniarstwo 

szpitalne, prywatne i nadzór pielęgniarski.

»

 po ukończeniu studiów - armia USA, Korpus Pielęgniarski w zakresie 

pielęgniarstwa neuropsychiatrycznego. 

»

 

1948

 instruktorka pielęgniarek w Teachers College Columbia University

»

 

1960

 nominacja profesorska Rugers State University w New Jersey, 

założycielka i kierownik pierwszego programu pielęgniarstwa 
psychiatrycznego. 

»

 

1974

 emerytura - pisała, publikowała, prowadziła wykłady i konsultacje, 

zarówno w USA, jak i na arenie międzynarodowej.

background image

 

Hildegard Peplau

»

 

DOTYCHCZAS funkcjonował model medyczny, z: 

wiedzą medyczną jako podstawą kształcenia pielęgniarek 

- pielęgniarką, jako pomocą lekarza w praktyce.

 

background image

 

Model pielęgniarstwa H. Peplau 

- podstawa rozwoju pielęgniarstwa jako 

dyscypliny naukowej i edukacji 

pielęgniarskiej dla celów praktyki.

background image

 

Hildegard Peplau postulowała: 

»

 relacje pielęgniarka-pacjent jako terapeutyczne i 

edukacyjne dla pacjenta, 

»

 sprzyjające dojrzewaniu i rozwojowi osobowości zarówno 

pacjenta, jak i pielęgniarki.

Uważała że:

»

rozwój pielęgniarstwa wymaga naukowych wyjaśnieniach 

relacji pielęgniarka-pacjent.

»

 konieczne jest obserwacja, studia i analizy, uogólnienia oraz 

gromadzenie wiedzy. 

»

 pielęgniarstwo ma możliwości identyfikowania i studiowania 

specyfiki, problemów przed którymi stawiany jest człowiek.

background image

 

Hildegard Peplau zakładała, że:

»

 pielęgniarka powinna być profesjonalistką, podejmującą 

głównie funkcję terapeutyczną. 

»

 rozwój funkcji terapeutycznej jest niezbędny w zapewnianiu 

pomocy człowiekowi choremu w procesie przywracania zdrowia.

»

 świadczenie pomocy wpływa na proces zdrowienia oraz 

rozwijanie możliwości kontroli zachowań pacjenta.

»

 pomoc pielęgniarki, umożliwia pacjentowi zrozumienie i 

rozwiązywanie jego problemu oraz zachowań konstruktywnych.

»

 pacjent w procesie zdrowienia poznaje sam siebie, uczy się 

liczenia na innych i możliwość pomocy samemu sobie. 

background image

 

Hildegard Peplau zakładała, że:

»

  konieczne  jest  skupianie  uwagi  pielęgniarki  na  rozumieniu 

wszystkich czynników, jakie występują w problemie pacjenta. 

»

 Ludzie posiadają różnorodną percepcję oraz reakcje na 

własne doświadczenia oraz to czego doświadczają.

»

 zapewnianie pomocy człowiekowi polega na ułatwianiu mu 

radzenia sobie z własnymi problemami. 

»

 pielęgniarka posiada wiedzę, sprawności, znajomości technik i 

metody postępowania. 

»

 warunkiem efektywności świadczonej pomocy jest poziom 

rozwoju osobowości pielęgniarki, świadomość percepcji i uczuć.

»

 Konieczna jest akcentacja i szacunek każdego pacjenta, 

dążenie do osiągania jego celów. 

background image

 

Hildegard Peplau zakładała, że:

      Pielęgniarka powinna:

»

doskonalić umiejętności w ciągu życia zawodowego, 

»

 być także naukowcem. 

»

 podejmować zadania związane z identyfikowaniem i 

rozwiązywaniem problemów pacjenta, 

»

 podejmować wysiłki intelektualne zmierzające do 

wzbogacania wiedzy pielęgniarskiej.

background image

 

Hildegard Peplau - relacja pielęgniarka-pacjent

„komunikowanie terapeutyczne służy wpływowi pielęgniarki na 

odrzucanie przez pacjenta niewłaściwych dla jego zdrowia 
wzorców myślenia i zachowania, a przyjmowanie wzorców 

myślenia i zachowania dla zdrowia korzystnych”

Aby osiągnąć ten cel pielęgniarka musi:

»

 być świadoma znaczenia komunikowania słownego i 

pozasłownego.

»

 rozwijać umiejętność jasnego i wspierającego komunikowania 

z pacjentem, 

»

 umożliwiać pacjentowi realistyczne przyjmowanie 

rzeczywistości oraz wzajemne porozumienie. 

background image

 

Hildegard Peplau - relacja pielęgniarka-pacjent

Fazy w relacji pielęgniarka- pacjent:

Właściwy przebieg tego procesu "niezbędny jest dla 
twórczego, konstruktywnego i produktywnego życia  
pacjenta".

orientacja

identyfikacja

eksploatacja

rozwiązanie

background image

 

Hildegard Peplau - relacja pielęgniarka-pacjent - orientacja

Założenie:

  Człowiek  w  sytuacjach  zdrowotnych,  odczuwa 

potrzebę  pomocy  ze  strony  innych.  Przeżywa  coś  niejasnego, 
czego nie rozumie i z czym nie potrafi sobie poradzić. 

Realizacja - pielęgniarka powinna:

1. Orientować się w tym, co jest dla chorego niezrozumiałe, 
zaburza poczucie bezpieczeństwa, wymaga wyjaśnienia,
2. Rozwiązywać problem z pacjentem, ewentualnie z jego 
rodziną.
3. Identyfikować co dla człowieka jest najważniejsze, od czego 
pielęgniarka powinna zacząć. 
4. Określić zakres i kolejność wyjaśnień, dla pacjenta. 
5. Określić sposób wyjaśnienia, aby pacjent zrozumiał co 
będzie najbardziej przydatne w rozwiązywaniu jego problemu. 

background image

 

Hildegard Peplau - relacja pielęgniarka-pacjent - orientacja

Założenie:

  Proces  orientacji  pacjenta  powinien  budzić  u  niego 

akceptację  i  zaufanie  do  pielęgniarki,  uznanie  jej  autorytetu  - 
osoby, na której pomoc może liczyć.

Realizacja - pielęgniarka powinna:

6.  bardzo  uważnie  słuchać,  co  pacjent  mówi,  o  co  pyta,  jak 
odpowiada na pytania
7. zachęcać do zadawania pytań. 
8. zachęcać do wyrażania uczuć, 
9. obserwować zachowania pacjenta. 
10. dostrzegać przejawy przeżywanego lęku, stresu, apatii. 
11. przejawiać optymizm
12. budzić nadzieję, że "wszystko będzie dobrze" 
13.  wpływać  na  odzyskiwanie  siły,  kształtowanie  poczucia 
niezależności

background image

 

Hildegard Peplau - pielęgniarka-pacjent - identyfikacja

W fazie identyfikacji H. Peplau rozpoznała trzy rodzaje 
zachowań pacjentów

1)

 partycypowanie i współdziałanie;

2)

 niezależność albo izolowanie się od pielęgniarki; 

3)

 bezradność i pełna zależność.

Wskazanie 

-  akceptacja  zróżnicowanych  zachowań 

pacjenta, eliminowanie przypisywania pielęgniarce roli kogoś 

innego na podstawie wcześniejszych doświadczeń.

background image

 

Hildegard Peplau - pielęgniarka-pacjent - identyfikacja

Szczególna rola obserwacji - cele:

1)  pogłębianie  wyjaśniania  tego,  co  pacjent  sądzi  o 
pielęgniarkach i czego oczekuje od nich i od pielęgniarstwa;

2)  pogłębianie  wyjaśniania  tego,  co  pielęgniarka  sądzi  o 
sprawności  pacjenta  w  radzeniu  sobie  z  własnymi 
problemami.

Warunek poprawnej relacji terapeutycznej:

Szacunek pielęgniarki dla pacjenta i pacjenta dla pielęgniarki. 
Przyjmowanie różnicy zdań i wyrażanie różnych opinii.

background image

 

Hildegard Peplau - pielęgniarka-pacjent - identyfikacja

Bezpośredni  cel  identyfikacji:

  pacjent  osiąga  możliwość 

obchodzenia  się  bez    pomocy  pielęgniarki  w  zaspokajaniu 
swoich potrzeb oraz w dokonywaniu wyboru tych, na których 
pomoc będzie liczył w przyszłości. 

Środki  do  osiągnięcia  celu:

  wypieranie  uczuć  bezradności  i 

bezsilności,  wspieranie  uczuć  spontaniczności,  twórczości  i 
produktywności.

Rozwiązywanie problemów

: konstruktywne uczenie się, 

zrozumienia tego, co ma największe znaczenie w danej 
sytuacji, oraz samodzielne reagowanie. Konstruktywna 
pomoc, ułatwiająca rozwój własny pacjenta.

background image

 

Hildegard Peplau - pielęgniarka-pacjent - eksploracja

Bezpośredni cel:

 Pacjent osiąga zdolność:

»

korzystania z pomocy opieki zdrowotnej 

»

kontrolowania sytuacji. 

»

pogłębiania  wiedzy  przez  zadawanie  pytań,  korzystanie  z 

broszur, informatorów, pamfletów. 

»

stawiania rozmaitych żądań

»

stwarzać nowe sytuacje problemowe

Zadania pielęgniarki:

»

przeprowadzanie rozmów i wywiadów wyjaśniających 

»

unikanie oceniania pacjenta. 

»

wykazywanie  starań  o  utrzymywanie  relacji  akceptacji, 

zainteresowania, zaufania, ciepła.

background image

 

Hildegard Peplau - pielęgniarka-pacjent - eksploracja

Zmiany po stronie pacjentów:

 

»

większe zainteresowanie rozszerzaniem samoopieki, 

samodzielne podejmowanie inicjatywy i aktywności, 

»

zwiększenie poczucia odpowiedzialności za własne 

zachowania

»

określanie nowych celów, powracanie do poprzednich 

zadań,

ale również:

 
Mogą wystąpić zmiany zachowań na gorsze np. gdy pogorszy 
się stan zdrowia. W tych sytuacjach istotne znaczenie ma 
zapewnianie przez pielęgniarkę koniecznego wsparcia.

background image

 

Hildegard Peplau - pielęgniarka-pacjent - rozwiązanie

Pacjent:

 

»

ma zaspokojone potrzeby związane z problemami 

zdrowotnymi, 

»

formułuje swoje nowe cele

»

kończy czas zależności i powiązań z pielęgniarką

»

przygotowuje się psychicznie do powrotu do domu

Pełna integracja psychiczna - zalecenie:

 branie pod uwagę i 

rozumienie różnorodności przebiegu procesów psychicznych, 
związanych z przechodzeniem do w pełni samodzielnego 
podejmowania zadań przez pacjenta.

Pełne rozwiązanie

 - obie strony osiągają psychiczne poczucie, 

że wszystko jest w porządku, i że dzięki temu uzyskały także 
wyższy poziom dojrzałości.

background image

 

Role w pielęgniarstwie

obcego

źródła informacji

nauczyciela

przywódcy

zastępcy

konsultanta

background image

 

Role w pielęgniarstwie

Obcym  jest  ten,  kogo  nie  znamy,  o  kim  nie  wiemy,  co 
mamy  z  nim  wspólnego,  a  także  gdy  nie  wiemy,  czego 
możemy od niego oczekiwać. 

Zalecenia:

»

  akceptowanie  pacjenta  takim,  jaki  jest  i  wyraźne  tego 

okazywanie;

»

 traktowanie pacjenta jako silnego emocjonalnie, aż do 

czasu gdy ewentualnie okaże się, że tak nie jest.

Rola obcego

background image

 

Role w pielęgniarstwie

Zalecenia:

»

przywitanie pacjenta dostosowane do sytuacji

»

zmiana stereotypu „pielęgniarka-pomoc lekarza” 

»

prezentacja siebie jako profesjonalistki

»

jednoznaczny, właściwy dobór słów i zachowań

»

przełamywanie oporu niechęci, a nawet agresji

»

wywołanie uczuć pozytywnych 

»

podejmowanie konstruktywnej rozmowy

»

wykazywanie zainteresowania, gotowość do 

uczestniczenia w rozmowie

Rola obcego

background image

 

Role w pielęgniarstwie

Cel -

 Przekazywanie informacji nt. leczenia, interpretacji 

planu leczenia, wykonawstwa różnych technik i procedur. 

Wskazówka:

»

nie  zawsze  najkorzystniejsze  dla  pacjenta  jest 

udzielanie  gotowych  odpowiedzi  lub  uzyskiwanie  pełnej 
porady

»

nie ograniczać konstruktywnego uczenia się

»

rozróżniać  sytuacje,  potrzeby  krótkiej  i  jasnej 

odpowiedzi  od  wymagających  dłuższej  rozmowy, 
pobudzenia do przemyśleń.

źródło informacji

background image

 

Role w pielęgniarstwie

Cel:

 zapewnianie pomocy w konstruktywnym uczeniu się. 

Zwracać uwagę na:

»

wcześniejszą wiedzę i zainteresowania pacjenta

»

dobór zakresu przekazywanej wiedzy medycznej

»

zrozumienie przekazywanych treści

»

stosowanie metody rozwiązywania problemów

»

przygotowanie  pacjenta    do  radzenia  sobie  w  innych 

sytuacjach problemowych

»

realizację innych ról.

Rola nauczyciela

background image

 

Role w pielęgniarstwie

Zalecenie:

»

przywództwo demokratyczne

»

partycypowania  uczestników  w  ustalaniu  celów,  jak  w 

planowaniu działań

»

pacjent  jako  aktywnym  uczestnik  leczenia  i  wszelkich 

problemów  z  tym  związanych,  które  mogą  wystąpić  w 

przyszłości

»

szacunek dla godności i wartości każdego człowieka

»

warunki do konstruktywnego uczenia się

Rola przywódcy

background image

 

Role w pielęgniarstwie

Destruktywne wyobrażenia 

(pacjent przyjmuje pielęgniarkę jako 

kogoś, kogo mu ona przypomina)

Efekt:

»

utrudnianie kształtowania relacji terapeutycznej

»

pacjent odrzuca pielęgniarkę jako kogoś, kto może mu 

pomóc

Zalecenie:

»

uświadamianie, że pielęgniarka jest kimś innym 

»

okazywanie pacjentowi akceptacji, ciepła

»

nie używanie zwrotów, jak np. mama, siostra, dziecko itp. 

»

rozpoznawanie potrzeb i zapewnienie pomocy, jakiej 

pacjent potrzebuje.

zastępcy

background image

 

Role w pielęgniarstwie

Cel-

  ułatwienie  pacjentowi  przeżywania  doświadczeń 

związanych  ze  zdrowiem,  dokonywania  samonaprawy  i 
kształtowania świadomości.

Zadanie pielęgniarki:

»

określenie problemu pacjenta

»

osiąganie rozwiązania

»

aktywizacja pacjenta w procesie leczenia 

»

uczenie pacjenta na własnych doświadczeniach

»

zapewnianie pacjentowi pomocy w rozumieniu

»

uświadamianie  własnych  uczuć  i  w  relacjach  z  innymi 

ludźmi

»

uświadamianie  pacjentowi,  co  korzystne,  a  co  nie  dla 

jego zdrowia

»

osiąganie poczucia satysfakcji przez pacjenta.

Rola konsultanta

background image

 

Nadrzędne pojęcia 
pielęgniarstwa w 
modelu H. Peplau

ŚRODOWISKO

PIELĘGNIA-

RSTWO

ZDROWIE

OSOBA


Document Outline