Slajd 1

Czereśnia, Wiśnia - cechy morfologiczne

Krótkopędy i długopędy czereśni są z reguły znacznie grubsze od
odpowiadających im pędów wiśni.

Najbardziej typowymi krótkopędami czereśni i wiśni są pędy
bukietowe – z wierzchołkowym pakiem wegetatywnym i licznymi
pąkami kwiatowymi.

Wszystkie odmiany czereśni tworzą paki bukietowe, podczas gdy
występują one u niektórych odmian wiśni. Pędy bukietowe powstają
głównie na dwuletnich przyrostach drewna i żyją kilka lat.

Czereśnia i wiśnia owocuje także na długopędach. Odmiany czereśni
które owocują na długopędach wytwarzają pąki kwiatowe wyłącznie w
dolnej części jednorocznego pędu. Pąki kwiatowe na pędach wiśni są
rozmieszczone bardziej równomiernie.

Na pędach odmian Kelleris 16 i Łutówka – pąki kwiatowe stanowią
około 85% ogólnej liczby pąków. Stan ten powoduje, iż jednoroczne
pędy tych odmian prawie nie tworzą rozgałęzień bocznych – następuje
tylko przedłużenie osi pędu co prowadzi to tak zwanego ogałacania
się tych odmian – długie odcinki pędów dwuletnich i starszych są
pozbawione liści i owoców.

Produkcja wiśni i czereśnie

ROK

2000

2007

PROGNOZ

ANA 2008-
2010

ŚREDNIO

ZA 10 LAT

POWIERZCHN

IA W TYŚ.HA

39,3

12,1

37,6

10,3

37,6 – 35,3

9,9 – 11,1

37,5

10,6

ZBIÓR

OGÓŁEM

OWOCÓW

W TYŚ. TON

1837

1263

2800-

2246,8

2775

WIŚNI I

CZEREŚNI

W TYŚ TON

139,6

38,6

107,7

20,2

201,7

-140,0

40,8 – 37,0

172

NAZWA

POCHODZENIE GEOGRAFICZNE

Sekcja Eucerasus

Prunus fruticosa Pall. - Wiśnia karłowata
(stepowa)

Środkowa Europa, Syberia

Prunus Acida Dum. - Wiśnia Kwaśna

południowo-wschodnia Europa

Prunus cerasus L. - Wiśnia pospolita

południowo Europa,zachodnia Azja

Prunus avium - Czereśnia ptasia

Europa, zachodnia Azja

Sekcja Microcerasus

Prunus tomentosa Thunbg - Wisienka kosmata

centralna i wschodnia Azja

Prunus pumila L. - Wisienka piaskowa

Ameryka Północna

Prunus prostrata Labill. -Wisienka płożąca

północna Afryka, Azja Mniejsza, Kaukaz,
Iran

Prunus besseyi Bail. - Wisienka Besseya

Ameryka Północna

Sekcja Pseudocerasus

Prunus pseudocerasus Steudel - Wiśnia japońska

wschodnia Azja

Prunus serrulara Ldl. - Wiśnia piłkowana

wschodnia Azja

Prunus sargentii Rhed. - Wiśnia Sargenta
(Sachalińska)

Japonia

Sekcja Mahaleb

Prunus mahaleb L. - Wiśnia wonna (antypka)

Europa, zachodnia Azja

Prunus pennsylvanica L. - Wiśnia pensylwańska

Ameryka Północna

Systematyka i pochodzenie ważniejszych

gatunków podrodzaju

Cerasus

(Schmidt, 1939;

Blasse, 1987)

Miejsce Polski w Światowej i Europejskie

produkcji wiśni w 2009 roku.

wg. FAO 2008 www.fao.org

Sour Cherries

Production (Mt)

Year

2009

Sour Cherries

Production (Mt)

Year

2009

World

882919

Europe

650684

1 Russian Federation

200000

1 Russian Federation

200000

2 Poland

140201

2 Poland

140201

3 Turkey

126000

3 Germany

78000

4 Germany

78000

Serbia and

Montenegro

49810

5 Iran, Islamic Rep of

50522

5 Hungary

45000

Serbia and

Montenegro

49810

6 Czech Republic

28483

7 Hungary

45000

7 Belarus

20000

8 Czech Republic

28483

8 Bulgaria

11000

United States of

America

28213

9 Italy

9000

10 Belarus

20000

10 Albania

8300

Grupy pomologiczne wiśni wg.

Rembacza

Wiśnie
kwaśne

Wiśnie właściwe

Wiśnie

słodkie

Czerechy

Szklanki

Wiśnie o soku

bezbarwnym

Szklanki

kwaśne – grupa

wiśni

właściwych o

soku

bezbarwnym

Szklanki

słodkie –

grupa

czerech o

soku

bezbarwnym

Barwa soku wiśni

Ciemnoczerw
ona

Łutówka

Northstar

Nefris

Wanda

Czerwona

Kelleris

Sabina

Diament

Nana

Jasna

(bezbarwna

)

Wczesna Ludwika

Wytrzymałość Wiśni na mróz

Średnia

Kelleris

Nefris

Duża

Agat

Ametyst

Northstar

Diament

Dradem

Groniasta z Ujfehertoi

Lucyna

Łutówka

Nana

Pandy

Wanda

Podatność Wiśni na raka

bakteryjnego

Mała

Nefris

Średnia

Wanda

Ametyst

Duża

Northstar

Agat

Sabina

Kelleris

Groniasta z

Ujfehertoi

Pandy

Diament

Dradem

Lucyna

Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych

WIŚNIA (Sour Cherry)

Prunus cerasus L.

Wczesne

(Early)

Średniowczesne

(Medium)

Późne (Late)

• Northstar ISK
• Agat
• Sabina

• Gronista z Ujfehertoi
ISK
• Kelleris 16 ISK
• Nefris ISK
• Pandy 103 ISK
• Diament
• Dradem
• Lucna
• Wanda
• Nana

• Łutówka ISK
• Ametyst

Miejsce wyhodowania: USA
Pochodzenie: English Morello x Serbian Pie
Wzrost: drzewo rośnie słabo, lub średnio silnie.
        Tworzy kulistą koronę, o stosunkowo cienkich
             gałęziach z licznymi krótkopędami. Charakterystyczne
                           dla odmiany są dość wąskie liście o metalicznym
                                    połysku.
Zapylacze: odmiana samopłodna.
Odmiany zapylane: Ostheimska.
Plonowanie: w okres owocowania wchodzi wcześnie, najczęściej już w drugim roku po
posadzeniu. Plonuje regularnie i obficie.
Owoce: średniej wielkości lub mały (4,5-5,0 g), kulisty lub nerkowaty. Skórka
mahoniowoczerwona, błyszcząca. Miąższ ciemnoczerwony, soczysty. Sok ciemny.
Dojrzałość zbiorcza: na początku lipca.
Wytrzymałość na mróz: duża
Podatność na choroby: na drobną plamistość liści drzew pestkowych i na raka
bakteryjnego jest mało podatna, na moniliozę -bardzo wrażliwa.
Przydatność owoców: deserowa i przetwórcza.

NORTHSTAR ISK

Miejsce wyhodowania: Dania
Pochodzenie: wiśnia Ostheimska x czereśnia
  Marchijska
Wzrost: drzewo rośnie średnio silnie, tworzy gęstą,
      odwrotnie stożkowatą koronę o dość grubych gałęziach.
Zapylacze: odmiana samopłodna.
Odmiany zapylane: Ostheimska.
Plonowanie: wcześnie wchodzi w okres owocowania. Plonuje obficie i regularnie.
Owoce: średniej wielkości (ok. 5,0 g), wydłużony. Skórka ciemnoowoczarna, błyszcząca,
z delikatnymi, jasnymi punktami. Miąższ ciemnoczerwony, smaczny. Sok
rubinowoczerwony, silnie barwiący.
Dojrzałość zbiorcza: w połowie lipca.
Wytrzymałość na mróz: średnia
Podatność na choroby: na raka bakteryjnego i drobną plamistość liści drzew
pestkowych jest średnio podatna, a na moniliozę - bardzo wrażliwa.
Przydatność owoców: deserowa i przetwórcza, zwłaszcza na sok.

KELLERIS 16 ISK

Miejsce wyhodowania: nieznane
Pochodzenie: nieznane
Wzrost: drzewo rośnie średnio silnie lub słabo.
       Tworzy luźną, kulistą koronę ze zwisającymi pędami.
                Starsze pędy mają tendencję do ogołacania się,
                     dlatego wskazane jest silne cięcie.
Zapylacze: odmiana samopłodna.
Odmiany zapylane: Pandy.
Plonowanie: w okres owocowania wchodzi bardzo wcześnie, najczęściej już w drugim
roku po posadzeniu, plonuje bardzo obficie i regularnie.
Owoce: duży (5,0-7,0 g), szerokosercowaty. Skórka ciemnowiśniowobrązowa. Miąższ
dość ścisły, ciemnoczerwony. Sok ciemnoczerwony.
Dojrzałość zbiorcza: koniec lipca lub początek sierpnia, zależnie od warunków
klimatycznych.
Wytrzymałość na mróz: duża
Podatność na choroby: na drobną plamistość liści drzew pestkowych -bardzo
wrażliwa, na moniliozę - średnio podatna, a na raka bakteryjnego - mało wrażliwa.
Przydatność owoców: przetwórcza i deserowa.

ŁUTÓWKA ISK

1. Pochodzenie i historia uprawy

– Wszystkie

uprawne odmiany czereśni wywodzą się od czereśni ptasiej
(Prunus avium L.) Ojczyzną czereśni ptasiej jest
Zakaukazie, Azja Mniejsza oraz południowa i środkowa
Europa.

Czereśnia jest gatunkiem wrażliwym na niskie temperatury,
jej uprawa w Polsce wiąże się z ryzykiem przemarznięcia
drzew w czasie zimy i pąków kwiatowych podczas
przymrozków .

Roczna produkcja

w naszym kraju wynosi – 30-40 tyś ton.

Najlepiej zakładać sady czereśniowe w rejonach 3,6,7.

2. Gospodarcze znaczenie owoców

–

Czereśnie są na całym

świecie

cenionymi

przez

konsumentów

owocami

deserowymi.  Owoce  czereśni  zawierają  dużo    cukrów,  są  to
głównie cukry proste korzystnie wpływające na pracę serca. Z
witamin  występujących  w  owocach  czereśni  należy  wymienić
witaminę  C  –  5-10  mg/100g  świeżej  masy,  A,  B1,  B2,  a  ze
składników  mineralnych:  potas,  fosfor,  wapń,  magnez,  i
żelazo.

Wszystkie czereśnie uprawiane w Polsce są odmianami

obcopylnymi. Dobrze jest wybierać jako zapylacze odmiany
kwitnące i dojrzewające w tym samym czasie.

wg. FAO 2008

www.fao.org

Miejsce Polski w Światowej i Europejskie

produkcji czereśni w 2009 roku.

Cherries

Production (Mt)

Year

2009

Cherries

Production (Mt)

Year

2009

World

1787261

Europe

921023

1 Turkey

250000

1 Italy

140718

2 Iran, Islamic Rep of

218584

2 Germany

110000

United States of

America

164000

3 Spain

92500

4 Italy

140718

4 Romania

88000

5 Germany

110000

Russian

Federation

88000

6 Spain

92500

6 Ukraine

85000

7 Romania

88000

7 France

70000

8 Russian Federation

88000

8 Greece

50000

9 Ukraine

85000

9 Poland

37000

10 France

70000

10 Bulgaria

25000

13 Poland

37000

Klasyfikacja odmian Czereśni

Sercówki

Odmiany o miękkim

delikatnym miąższu

Chrząstki

Odmiany o owocach o

miąższu jędrnym,

chrząstkowatym

Podział czereśni ze względu na porę

kwitnienia

Wczesne

Merton Premier

Rivan

Karesova

Vega

Vanda

Lapins

Średnio późne

Burlat

Techlovan

Summit

Buttnera

Czerwona

Van

Rainier

Późne

Hedelfińska

Kordia

Schneidera Późna

Sam

Regina

Wytrzymałość Czereśni na pękanie

owoców

Mała

Karesova

Lapins

Regina

Średnia

Burlat

Kordia

Rainier

Rivan

Schneidera Późna

Duża

Buttnera Czerwona

Hedelfińska

Summit

Techlovan

Podatność Czereśni na raka

bakteryjnego

Mała

Burlat

Buttnera

Czerwona

Kordia

Regina

Schneidera

Późna

Summit

Średnia

Rainier

Rivan

Karesova

Duża

Hedelfińska

Van

Wytrzymałość Czereśni na mróz

Mała

Hedelfińska

Średnia

Rivan

Burlat

Kordia

Van

Buttnera Czerwona

Duża

Sam

Vega

Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych

CZEREŚNIA (Sweet Cherry)

Prunus avium L.

Wczesne

(Early)

Średniowczesne

(Medium)

Późne (Late)

• Rivan ISK

• Burlat ISK
• Karesova ISK
• Merton Premier ISK
• Vega ISK
• Techlovan
• Vanda
• Summit ISK

• Buttnera Czerwona
ISK
• Hedelfińska ISK
• Kordia ISK
• Schneidera Poźńa
ISK
• Van ISK
• Sam ISK
• Buttnera Czerwona
Późna ISK
• Ulster ISK
• Lapins ISK
• Rainier ISK
• Regina ISK

Miejsce wyhodowania: Francja
Pochodzenie: nieznane
Wzrost: dzewo rośnie bardzo silnie, tworzy dość
           gęstą o mocnej konstrukcji koronę z konarami wzniesionymi ku górze.
Zapylacze: Vega, Wczesna Riversa, Van,  Rainier.
Odmiany zapylane: Rivan,Wczesna Riversa, Van, Rainier, Vanda.
Plonowanie: w kres owocowania wchodzi późno, plonuje obficie i corocznie.
Owoce: duży (6,5-7g), szerokosercowaty, spłaszczony i lekko pofałdowany przy
szypułce. Skórka purpurowoczerwona, lśniąca, w pełnej dojrzałości prawie czarna.
Miąższ ciemnoczerwony, bardzo smaczny. Owoce dość podatne na pękanie, dobrze
znoszą transport.
Dojrzałość zbiorcza: i dek. czerwca.
Wytrzymałość na mróz: dża.
Podatność na choroby: mła.
Przydatność owoców: deserowa.

BURLAT

Schneidera Późna

Zastosowan

Deserowa, należy do najsmaczniejszych czereśni, owoce tej

odmiany należą do bardzo poszukiwanych na rynku

Wzrost

Bardzo silny

Plon

Średnio obfity, słabszy na glebach ciężkich i w chłodniejszych

regionach, wyraźnie lepszy na glebach żyznych i w rejonach

cieplejszych

Owoc

Duzy (ok. 8-9 g), wiśniowobrązowy, szerokosercowaty, bardzo

atrakcyjny, mało podatny na pękanie, dobrze znosi transport

Dojrzałość

zbiorcza

Koniec piątego tygodnia dojrzewania czereśni

Przydatność Dla sadów towarowych i nasadzeń amatorskich
Odporność

Średnio wrażliwa na mróz, dość odporna na choroby

Zastosowani

Deserowa, ale także dla przetwórstwa

Wzrost

Dość silnie, korona szerokostożkowata z upływem lat rozłożysta z

gałęziami na końcach lekko zwisającymi

Plon

Obfity, coroczny, wcześnie wchodzą w okres owocowania

Owoc

Duży ( ok. 7,5-8 g), jasnożółty na powierzchni około 70-90%

pokryty czerwonym rumieńcem, smaczny, mało podatny na

pękanie w czasie deszczu, dobrze znoszą transport

Dojrzałość

zbiorcza

W szóstym tygodniu dojrzewania czereśni

Przydatność

Jedna z cenniejszych późnych odmian czereśni przydatna

zarówno do sadów jak i na działki, jedna z najlepszych odmian

towarowych

Odporność

Wytrzymała na mróz, mało wrażliwa na raka bakteryjnego

Bütnera Czerwona

Brzoskwinia,

Persica

Rodzina: Rosaceae Juss. – różowate
Podrodzina: Prunoideae Fock – śliwowe
Gatunek: Persica vulgaris (L.) Batsch – brzoskwinia pospolita

Odmiany uprawne pochodzą od brzoskwini pospolita (Persica
vulgaris), która rośnie dziko w środkowych i północnych Chinach.

Drzewo brzoskwiń jest krótkowieczne, dorasta do około 6 m, nie
formuje wyraźnego pnia.

Brzoskwinie dzikie wytrzymują mrozy do około -30°C, lecz większość
odmian uprawnych marznie w temperaturze około - 25°C.

Produkcja brzoskwiń i morel

ROK

2000

2007

PROGNOZ

ANA 2008-
2010

ŚREDNIO

ZA 10 LAT

POWIERZCHN

IA W TYŚ.HA

4,1

1,9

3,3

1,6

3,2 – 3,6

1,7 – 1,9

3,3

1,7

ZBIÓR

OGÓŁEM

OWOCÓW

W TYŚ. TON

1837

1263

2800-
2246,8

2775

BRZOSKWIŃ

I MOREL

W TYŚ TON

14,9

4,2

3,6

1,1

12,1 – 10,3

4,1 – 4,1

3,8

Brzoskwinie i Nektaryny

1. Pochodzenie i historia uprawy

Historia uprawy brzoskwiń liczy sobie kilka tysięcy

lat.  Długi  czas  uznawano,  że  ojczyzną  jej  była  Persja.
Dokładne  badania  wykazały,  że  ojczyzną  tego  gatunku
są  Chiny.  Już  w  czasach  dynastii  Shou,  ponad  2000  lat
przed Chrystusem uprawiano ją tam dla owoców.

Pliniusz, w I wieku naszej ery opisał kilka odmian

brzoskwiń uprawianych w cesarstwie Rzymskim.
Zwracał też uwagę na lecznicze walory owoców.

W Polsce początek uprawy brzoskwiń sięga X wieku.

Na szerszą skalę zaczęta ją sadzić w XII i XIII w.

Roczna produkcja owoców brzoskwiń na świecie

wynosi 5 mln ton. Najwięksi producenci to: Włochy,
Francja, Hiszpania, Grecja, USA.

Grupy ekologiczne

Grupa północna

Grupa południowa

Brzoskwinie  pochodzące  z
rejonu  Żółtej  rzeki  (duża
wytrzymałość  na  mróz,  duże
zróżnicowanie pod względem
wzrostu,  wielkości  i  koloru
owoców)

Brzoskwinie

pochodzące

rejonów położonych na zachód
i południe od rzeki Jangcy
(rośliny klimatu ciepłego i
wilgotnego)

Grupa brzoskwiń

europejskich - perskie

Brzoskwinia – cechy

morfologiczne

Rys.Pąki liściowe i kwiatowe brzoskwini.

a –pęd z pakiem wierzchołkowym i bocznymi pakami liściowymi; b pojedyncze boczne pąki
kwiatowe; c – dwa kolateralne pąki kwiatowe; d – paki liściowy (prawy) i kwiatowy (lewy); e – trzy
kolateralne paki kwiatowe; f – dwa brzeżne pąki kwiatowe i środkowy liściowy; g – dwa brzeżne pąki
kwiatowe (prawy opóżniony w rozwoju) i środkowy pąk liściowy; h – pąki właściwe zniszczone –
tworzą się dwa brzeżne pąki lisciowe; i j - krótkopędy

Brzoskwinia – cechy

morfologiczne

Pędy jednoroczne odmian uprawnych
są zielone, z licznymi płaskimi
przetchlinkami, od strony
nasłonecznionej czerwonawe, czasem
brązowoczerwone, gładki.

Kora kilkuletnich gałęzi jest
ciemnoszara, gładka, na starych
pniach prawie czarna i spękana

Rys. Pędy brzoskwiń.

a– jednoroczna gałązka; b silny długopęd
owoconośny; c słaby długopęd owoconośny; d –
gałązka z krótkopędami

Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych

BRZOSKWINIA (Peach)

Prunus persica L.

Wczesne

(Early)

Średniowczesne

(Medium)

Późne (Late)

• Royalvee ISK
• Harnaś ISK

• Redhaven ISK
• Reliance ISK
• Velvet ISK
• Inka
• Iskra
• Harco ISK

• Harrow Beauty ISK

Miejsce wyhodowania:

Harrow, Ontario,

Kanada

Pochodzenie:

Cresthaven x Harbinger

Wzrost:

rośnie silnie, tworzy wzniosłą,

                                              zagęszczoną koronę. Gruczołki
przylistne
nerkowate, duże, po 2 sztuk u nasady
                                               blaszki liściowej i na ogonku.

Zapylacze:

Odmiana samopłodna i

Owoce:

średniej wielkości, o masie 90-130 g,

kulistoeliptyczne, regularne, symetryczne, zagłębienie
szypułkowe szerokie i głębokie. Skórka żółta, dość silnie
omszona, w 70-90% pokryta czerwonym, marmurkowym i
kropkowanym rumieńcem. Miąższ jasnożółty, średnio zwięzły,
słodkokwaskowaty, soczysty, częściowo odchodzący od
pestki.

Dojrzałość zbiorcza:

początek/połowa sierpnia, nieco przed

lub jednocześnie z odmianą Royalvee, około 10 dni przed
odmianą Redhaven.

Wytrzymałość na mróz:

średnio wysoka, nieco większa niż

Redhaven.

Przydatność owoców:

odmiana deserowa, owoce dobrze

przechowują się w chłodni.

HARNAŚ

Miejsce wyhodowania:

South Haven,

Michigan, USA

Pochodzenie:

Halehaven x Kalhaven

Wzrost:

rośnie silnie, Gruczołki przylistne nerkowate, duże,

po 2-3 sztuki u nasady
blaszki liściowej i na
ogonku.

Zapylacze:

odmiana samopłodna

Owoce:

duże, o masie 100-160 g, kuliste,

regularne, zagłębienie szypułkowe średnio
szerokie, głębokie. Skórka
złocistożółta z jaskrawoczerwonym rumieńcem pokrywającym 50-
80% powierzchni owocu. Miąższ żółtopomarańczowy z czerwonymi
smugami przy pestce, jędrny, kwaskowaty, smaczny, dobrze
odchodzący od pestki.

Dojrzałość zbiorcza:

połowa sierpnia, w centralnej Polsce 15- 20

sierpnia.

Wytrzymałość na mróz:

śednia; stanowi wartościową odmianę

towarową w najcieplejszych rejonach kraju.

Przydatność owoców:

omiana deserowa i przetwórcza. Ze względu

na jędrny miąższ owoce nadają się na przetwory - do konserwowania
w syropie i do mrożenia. Owoce dobrze przechowują się w chłodni.

REDHAVEN

Miejsce wyhodowania:

Harrow, Ontario,

Kanada

Pochodzenie:

Cresthaven x Harken

Wzrost: rośnie silnie, tworzy wzniesioną,
                                    średnio zagęszczoną koronę. . Gruczołki
przylistne                                                                        nerkowate,
średniej wielkości do dużych, liczne,
                       po 3-5 sztuk u nasady blaszki liściowej i na
                                                            ogonku.

Zapylacze:

odmiana samopłodna .

Owoce:

średniej wielkości, atrakcyjne o masie 90-150 g, kuliste,

nieco niesymetryczne; zagłębienie szypułkowe szerokie i średnio
głębokie. Skórka żółta, krótko i słabo omszona, w 80% pokryta
intensywnym, ciemnoczerwonym, kropkowanym i marmurkowym
rumieńcem, Miąższ jasnopomarańczowy, zwięzły, słodko-kwaskowaty
dobrze odchodzący od pestki, intensywnie buraczkowo zabarwiony
przy pestce.

Dojrzałość zbiorcza:

koniec sierpnia - początek września, około15 dni

po odmianie 'Redhaven'.
Wytrzymałość na mróz: średnia, porównywalna z odmianą Redhaven.

Przydatność owoców:

odmiana deserowa i przetwórcza; Wymaga

przerzedzenia zawiązków.

HARROW

BEAUTY

Document Outline