Europejski Komitet
Ekonomiczno -
Społeczny
Wykonała:
Paulina Protasiewicz
Europejski Komitet
Ekonomiczno -
Społeczny
Wykonała:
Paulina Protasiewicz
Europejski Komitet Ekonomiczno - Społeczny
(ang. European Economic and Social Committee,
fr: Comité économique et social européen) jest
organem doradczym Unii Europejskiej, którego
głos ma za zadanie wspomagać główne instytucje
unijne. W jego skład wchodzą przedstawiciele
najważniejszych grup interesu - organizacji
pracodawców, pracowników oraz stowarzyszeń
reprezentujących szeroko pojęte europejskie
społeczeństwo obywatelskie
.
Geneza
W Traktacie ustanawiającym Europejską Wspólnotę Węgla i Stali
(1951) mowa jest o Komitecie Konsultacyjnym przy Wysokiej
Radzie, który miał składać się z przedstawicieli „pracodawców,
pracowników, konsumentów i sprzedawców”. Wzorem dla takiego
rozwiązania była działająca przy rządzie francuskim Rada
Społeczno - Ekonomiczna (fr. Conseil économique et social).
Ostatecznie Komitet Ekonomiczno-Społeczny został powołany na
mocy Traktatów Rzymskich (1957) jako instytucja doradcza
Europejskiej Wspólny Gospodarczej, by na mocy Konwencji o
niektórych wspólnych instytucjach stać się organem wszystkich
wspólnot. Kolejne traktaty zwiększały znaczenie Komitetu,
rozszerzając jego kompetencje konsultacyjne na politykę
regionalną, ochronę środowiska, politykę zatrudnienia, politykę
społeczną oraz zagadnienia związane z równym statusem kobiet i
mężczyzn. Ponadto, Traktat Amsterdamski dołączył Parlament
Europejski do listy instytucji konsultujących się, zaś Traktat Nicejski
dookreślił skład Komitetu jako reprezentantów „różnych,
ekonomicznych i społecznych składników zorganizowanego
społeczeństwa obywatelskiego”.
Sposób działania
Komitet wydaje opinie na żądanie jednej z
instytucji określonych w traktatach lub z własnej
inicjatywy, dlatego też zwoływany jest przez
przewodniczącego albo na wniosek tej instytucji
lub na wniosek własnego Prezydium i za zgodą
większości członków. Organem przygotowującym
opinię jest jedna z sekcji, która powołuje w tym
celu grupę analityczną. Wynik ich pracy trafia do
przewodniczącego, który przedkłada go
Prezydium, a następnie całemu Komitetowi. Tam
opinie są poddawane głosowaniu podczas sesji
plenarnej całego Zgromadzenia, które stanowi
większością głosów przy obecności połowy
członków (w przypadku braku kworum
przewodniczący zamyka posiedzenie).
Funkcje
1)
Komitet przedstawia swoją opinię Radzie, Komisji i
Parlamentowi Europejskiemu albo na ich wniosek, albo z
własnej inicjatywy. Przeciętnie EESC opiniuje 170 dokumentów
rocznie (około 15% z własnej inicjatywy). W niektórych
kwestiach instytucje są zobowiązane do zasięgania opinii
Komitetu np. wtedy gdy chodzi o swobodny przepływ ludzi,
swobodę osiedlania się, współpracę w kwestiach socjalnych,
zagadnieniach związanych z oświatą, ochroną zdrowia i praw
konsumenta, a także ochroną środowiska i rozwoju
regionalnego, polityką zatrudnienia, ustawodawstwem
społecznym i równouprawnieniem płci. Opinie Komitetu nie są
dla nich wiążące, mają wyłącznie charakter doradczy. Często są
traktowane jako miernik społecznej akceptacji danego projektu.
2)
zachęca społeczeństwo obywatelskie do większego
angażowania się w kształtowanie polityki UE
3)
wzmacnia rolę społeczeństwa obywatelskiego w krajach
nienależących do UE oraz pomaga tworzyć struktury doradcze.
Komitet ma trzy główne
zadania:
1)
Pełnienie funkcji doradczej przy trzech wielkich instytucjach
(Parlament Europejski, Rada, Komisja Europejska),
2)
Umożliwienie organizacjom społeczeństwa obywatelskiego
wnoszenie wkładu i uczestnictwa w proces integracji Europy i
zbliżanie jej obywatelom,
3)
Umacnianie roli zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego
w krajach i regionach geograficznych leżących poza Wspólnotą.
•
W celu wypełnienia swoich zadań Komitet może wydawać trzy
rodzaje opinii:
1)
Opinie obligatoryjne, na wniosek Komisji, Rady i Parlamentu
Europejskiego,
2)
Opinie z inicjatywy własnej, które pozwalają Komitetowi
wypowiadać się we wszystkich przypadkach, w których uzna to
za stosowne,
3)
Opinie rozpoznawcze, w których, na wniosek Komisji
Europejskiej, Parlamentu Europejskiego czy nawet prezydencji
Unii, Komitet ma za zadanie rozważyć określony temat i
przedstawić do niego swoje sugestie, mogące później prowadzić
do powstania wniosku Komisji.
Skład Komitetu
Zgodnie z art. 300 ust. 2 TFUE, w skład KES
wchodzą:
•
„przedstawiciele organizacji pracodawców,
pracowników oraz inni przedstawiciele podmiotów
reprezentujących społeczeństwo obywatelskie, w
szczególności z dziedzin społeczno-ekonomicznej,
obywatelskiej, zawodowej i kultury”.
Kandydatów na członków wskazują rządy Państw
Członkowskich, zaś pełną ich listę po konsultacji z
Komisją zatwierdza Rada. Może ona też zwrócić się
po opinię do organizacji reprezentujących
europejską gospodarkę i społeczeństwo
obywatelskie.
Głównym kryterium wyboru jest zapewnienie
równej reprezentacji wszystkich grup społecznych.
Mandat członka
Trwa 5 lat i może być odnawiany.
Wygasa on po upływie pięcioletniej kadencji lub też w
wypadku :
•
śmierci,
•
dymisji,
•
odejścia ze stanowiska
•
w wyniku siły wyższej.
Nie można łączyć mandatu z funkcją członka:
•
rządu,
•
parlamentu,
•
instytucji unijnej,
•
Komitetu Regionów,
•
Rady Dyrektorów EBI
•
stanowiskiem czynnego urzędnika lub pracownika Unii.
Członkowie KES
Niezależność członków Komitetu gwarantują:
1.
Zapisy traktatowe,
2.
Wolny charakter mandatu,
3.
Prawo do diet, których wysokość ustala Rada.
Traktaty nie określają szczegółowej liczby
członków KES, choć jej limit został ustalony na
350.
Liczbę członków ustala jednomyślnie Rada na
wniosek Komisji.
Obecnie, zgodnie z Protokołem nr 36 w
sprawie postanowień przejściowych, Komitet
ma 344 członków.
Skład narodowościowy KES
w kadencji 2010-2015:
Członkowie EKES
Zorganizowani są w trzech głównych
grupach:
grupa I tzw. „Pracodawców”
grupa II tzw. „Pracobiorców”
grupa III tzw. „Interesów różnych”
Grupa I
Do grupy pracodawców należą prywatni i publiczni
przedsiębiorcy z sektora przemysłowego (w tym z
sektora małych i średnich przedsiębiorstw), z
sektorów bankowego, ubezpieczeń, transportu i
rolnictwa, hurtownicy, sprzedawcy detaliczni oraz
przedstawiciele izb handlowych i gospodarczych.
Polityka tej grupy odzwierciedla opinie europejskich
federacji przemysłowych wspierających rozwój
wolnego rynku w obrębie Unii Europejskiej, swobody
przepływu siły roboczej, dóbr i usług, popierających
wzrost zatrudnienia oraz poprawę konkurencyjności
gospodarki europejskiej na arenie międzynarodowej.
Grupa II
Pracownicy reprezentowani są w grupie II
głównie przez przedstawicieli wywodzących się
z organizacji afiliowanych przy Europejskiej
Konfederacji Związków Zawodowych (ETUC).
Grupa ta szczególną uwagę poświęca walce z
bezrobociem, kwestiom poprawy warunków
życia i pracy, problematyce dialogu społecznego
i obywatelskiego, ochrony praw podstawowych,
z czym wiąże się promocja polityki
antydyskryminacyjnej, promocji postępu
cywilizacyjnego, społecznego i kulturalnego.
Członkowie grupy prowadzą szeroką współpracę
międzynarodową wychodzącą poza kontynent
europejski dzieląc się doświadczeniami i wiedzą
z krajami i społeczeństwami rozwijającymi się.
Grupa III
Z kolei grupę III reprezentują członkowie
wywodzący się z szerokiego wachlarza organizacji
reprezentujących grupy rolników, małą
przedsiębiorczość, rzemiosło, wolne zawody,
spółdzielczość, organizacje pozarządowe i non-
profit, organizacje konsumenckie, ekologiczne,
reprezentujące interesy rodzin, kobiet, osób
niepełnosprawnych, środowisk naukowych i
akademickich oraz wolontariat. W ten sposób
reprezentowane jest całe społeczeństwo
europejskie, a to pozwala osiągać główny cel
grupy jakim jest zapewnienie prawdziwej i pełnej
demokracji ekonomicznej i społecznej w Unii
Europejskiej.
Organy Komitetu
Zgromadzenie, składające się ze wszystkich jego
członków. Zbiera się ono podczas sesji plenarnych,
który odbywają się 9 razy do roku. W czasie ich trwania
zapadają główne decyzje dotyczące wydania opinii,
przyjęcia raportu oraz obsadzenia Prezydium Komitetu.
Prezydium KES jest kolektywnym organem
przewodniczącym Komitetowi. W jego skład wchodzą
przewodniczy wraz z wiceprzewodniczącymi,
przewodniczący grup, przewodniczący sekcji
specjalistycznych oraz reprezentanci poszczególnych
krajów. Prezydium określa zasady i procedury działania
Komitetu, sprawuje piecze nad wykonaniem budżetu
oraz ponosi odpowiedzialność polityczną za jego
funkcjonowanie.
Przewodniczący Komitetu
Wybierany jest przez Zgromadzenie.
Jego kadencja trwa 2,5 roku i przy czym obowiązuje
zasada rotacji, tzn. na stanowisko to wybierani są kolejno
przedstawiciele różnych grup.
Przewodniczącemu towarzyszą dwaj wiceprzewodniczący,
którzy reprezentują pozostałe dwie grupy.
Do jego zadań należy organizacja prac Komitetu i
zdawanie mu spraw z zadań podejmowanych między
sesjami oraz reprezentowanie go w kontaktach z innymi
instytucjami Unii.
Obecnym przewodniczącym jest Szwed Staffan Nisson,
reprezentujący Grupę III, zaś jego zastępcami: Anna Maria
Darmanin (Malta, Grupa II) zajmująca się komunikacją
oraz Jacek Krawczyk (Polska, Grupa I) odpowiedzialny za
budżet.
Organami odpowiedzialnymi za działalność merytoryczną
Komitetu są sekcje specjalistyczne. Jest ich sześć, a każda z nich
zajmuje się innym obszarem integracji i funkcjonowania Unii:
1)
unia gospodarcza i walutowa, spójność gospodarcza i społeczna
(sekcja ECO);
2)
jednolity rynek, produkcja i konsumpcja (sekcja INT);
3)
transport, energia, infrastruktura i społeczeństwo informacyjne
(sekcja TEN);
4)
zatrudnienie, sprawy społeczne i obywatelstwo (sekcja SOC);
5)
rolnictwo, rozwój obszarów wiejskich i środowisko (sekcja NAT);
6)
stosunki zewnętrzne (sekcja REX).
Członkostwo w sekcjach jest obowiązkowe dla każdego członka
KES, przy czym nie można należeć do więcej niż dwóch (a w
przypadku państw mniejszych - trzech) sekcji. Członków sekcji
na dwuipółletnią kadencję wybiera Komitet. Zadaniem sekcji
jest przyjmowanie opinii i raportów w powierzonych sprawach.
W tym celu mogą one powoływać grupy analityczne oraz
sprawozdawców. Sekcje powołują też własne prezydia. Obok
sekcji tematycznych Komitet ma prawo powołać podkomitet,
mający na celu przyjęcie raportu w pojedyncze kwestii o
charakterze ogólnym lub przekrojowym.
Centra monitorowania
(obserwatoria)
Są to organy działające w ramach KES.
Powoływane są one przez Zgromadzenie w
celu badania bardziej złożonych kwestii
związanych z realizacją polityk europejskich.
Centra związane są z poszczególnymi sekcjami
i mogą przygotowywać dokumenty
informacyjne na potrzeby Komitetu.
Obecnie działają trzy obserwatoria,
poświęcone jednolitemu rynkowi,
zrównoważonemu rozwojowi, rynkowi pracy
oraz strategii lizbońskiej.
Komisja Konsultacyjna ds. Zmian
w Przemyśle.
Jest to osobny element struktury organizacyjnej KES.
Powstała ona w roku 2000, kiedy po wygaśnięciu
Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Węgla i
Stali Komitetowi powierzono badanie kwestii związanych
z transformacją przemysłu, z uwzględnieniem
doświadczeń sektorów stalowego i węglowego.
W jej skład wchodzi 48 członków KES oraz 48 delegatów
zewnętrznych, podzielonych na trzy grupy interesu
podobnie jak w przypadku samego Komitetu. Ponadto, w
ramach programu Europa2020 funkcjonuje Komitet
Sterujący, którego zadaniem jest koordynacja prac
organów KES i zapewnienie ich zgodności z założeniami
programu, jak również organizacja spotkań i debat
poświęconych programowi w ramach europejskiego
społeczeństwa obywatelskiego.
Sekretariat Generalny
Zajmuje się obsługą administracyjną KES.
Na czele stoi sekretarz generalny, który jest
odpowiedzialny za umożliwienie Prezydium i
Zgromadzeniu pełnienia jego funkcji oraz
wykonywane jego decyzji, z których to czynności co
trzy miesiące zdaje sprawozdanie. W wypełnianiu
tych zadań wspierają go urzędnicy Sekretariatu,
zajmujący się m. in. bieżącą obsługa poszczególnych
sekcji tematycznych, komunikacją i informacją,
kadrami, budżetem i finansami, tłumaczeniami i
logistyką. Obecnym sekretarzem generalnym jest
Martin Westlake.
Bibliografia
•
J. Maliszewska-Nienartowicz, System
instytucjonalny i prawny Unii
Europejskiej, Toruń 2010;
•
J. Barcz (red.), Ustrój Unii Europejskiej,
tom 1, wyd. 2, Warszawa 2010;
•
Traktatu o Funkcjonowaniu Unii
Europejskiej
•
Traktatu o Unii Europejskiej z 1992r.