PRÓBY CZYNNOŚCIOWE W 

PRÓBY CZYNNOŚCIOWE W 

UKŁADZIE  KRĄŻENIA

UKŁADZIE  KRĄŻENIA

PRÓBA ORTOSTATYCZNA 

PRÓBA ORTOSTATYCZNA 

wg Schellonga

wg Schellonga

Jest to badanie reakcji układu krążenia 

Jest to badanie reakcji układu krążenia 

na zmianę pozycji z leżącej na 

na zmianę pozycji z leżącej na 

stojącą.

stojącą.

Dodatni wynik próby ortostatycznej 

Dodatni wynik próby ortostatycznej 

określa się jako 

określa się jako 

hipotonię ortostatyczną

hipotonię ortostatyczną

Przyczyną hipotonii ortostatycznej

Przyczyną hipotonii ortostatycznej

 jest 

 jest 

gromadzenie krwi żylnej w obszarze kończyn 

gromadzenie krwi żylnej w obszarze kończyn 

dolnych i jamy brzusznej powodujące 

dolnych i jamy brzusznej powodujące 

występowanie 

występowanie 

objawów niedokrwienia mózgu:

objawów niedokrwienia mózgu:

Zawroty głowy

Zawroty głowy

Zamroczenia

Zamroczenia

Zaburzenie widzenia

Zaburzenie widzenia

Bóle głowy i omdlenia

Bóle głowy i omdlenia

Wykonanie próby

Wykonanie próby

Układamy chorego w pozycji leżącej na co 

Układamy chorego w pozycji leżącej na co 

najmniej 5 minut i wykonujemy pomiar tętna i 

najmniej 5 minut i wykonujemy pomiar tętna i 

ciśnienia tętniczego

ciśnienia tętniczego

Chory wstaje  i po upływie 1 min rozpoczynamy 

Chory wstaje  i po upływie 1 min rozpoczynamy 

pomiar tętna i ciśnienia tętniczego. Pomiary 

pomiar tętna i ciśnienia tętniczego. Pomiary 

powtarzamy co 1min przez przynajmniej 3 min

powtarzamy co 1min przez przynajmniej 3 min

Ponieważ czynność układu krążenia wykazuje rytm dobowy test 

Ponieważ czynność układu krążenia wykazuje rytm dobowy test 

Schellenga należy wykonywać o różnych porach dnia.

Schellenga należy wykonywać o różnych porach dnia.

Reakcja prawidłowa

Reakcja prawidłowa

Spadek sićnienia tętniczego krwi o 

Spadek sićnienia tętniczego krwi o 

ok. 10 mmHg

ok. 10 mmHg

Przyspieszenie częstotliwości 

Przyspieszenie częstotliwości 

skurczów tętna o 18 – 28%

skurczów tętna o 18 – 28%

Po upływie 3 min wartość ciśnienia 

Po upływie 3 min wartość ciśnienia 

tętniczego i częstotliość rytmu serca 

tętniczego i częstotliość rytmu serca 

wraca do normy  

wraca do normy  

Hipotonię ortostatyczną rozpoznaje się

Hipotonię ortostatyczną rozpoznaje się

jeżeli ciśnienie skurczowe krwi, po 

jeżeli ciśnienie skurczowe krwi, po 

upływie 3 min, obniżyło się w stosunku 

upływie 3 min, obniżyło się w stosunku 

do wyjściowego (w pozycji leżącej) o

do wyjściowego (w pozycji leżącej) o

   

   

>20 mmHg

>20 mmHg

 

 

jeżeli ciśnienie rozkurczowe krwi, po 

jeżeli ciśnienie rozkurczowe krwi, po 

upływie 3 min, obniżyło się w stosunku 

upływie 3 min, obniżyło się w stosunku 

do wyjściowego (w pozycji leżącej) 

do wyjściowego (w pozycji leżącej) 

   

   

>10 mmHg

>10 mmHg

 

 

Próba Valsalvy

Próba Valsalvy

  

  

Jest to ocena wydolności m. sercowego na 

Jest to ocena wydolności m. sercowego na 

podstawie tętna i ciśnienia śródpiersiowego. 

podstawie tętna i ciśnienia śródpiersiowego. 

  

  

Wzrost ciśnienia śródpiersiowego osiąga się 

Wzrost ciśnienia śródpiersiowego osiąga się 

przez dążenie do maksymalnego wydechu przy 

przez dążenie do maksymalnego wydechu przy 

zamkniętej głośni. 

zamkniętej głośni. 

  

  

Typową reakcją organizmu jest spadek ciśnienia 

Typową reakcją organizmu jest spadek ciśnienia 

oraz przyśpieszenie tętna, co jest 

oraz przyśpieszenie tętna, co jest 

konsekwencją zmniejszenia pojemności 

konsekwencją zmniejszenia pojemności 

skurczowej serca. 

skurczowej serca. 

  

  

Im bardziej wydolny jest m. sercowy tym 

Im bardziej wydolny jest m. sercowy tym 

mniejsze są zmiany ciśnienia i tętna. 

mniejsze są zmiany ciśnienia i tętna. 

Reakcje nieprawidłowe

Reakcje nieprawidłowe

 

 

Wykonywanie manewru Valsalvy 

Wykonywanie manewru Valsalvy 

(zatrzymanie nasilonego wydechu) 

(zatrzymanie nasilonego wydechu) 

może zwiększać ryzyko 

może zwiększać ryzyko 

niedokrwienia i zaburzeń akcji serca 

niedokrwienia i zaburzeń akcji serca 

objawiające się m.in.

objawiające się m.in.

bólami w klatce piersiowej

bólami w klatce piersiowej

 

 

kołataniem serca

kołataniem serca

dusznościami

dusznościami

zawrotami głowy

zawrotami głowy

Warunki Valsalvy towarzyszą m.in. 

Warunki Valsalvy towarzyszą m.in. 

wysiłkom o dużym składniku 

wysiłkom o dużym składniku 

statycznym wykonywanym w 

statycznym wykonywanym w 

warunkach zmęczenia. Powoduje to 

warunkach zmęczenia. Powoduje to 

wzrost ciśnienia w klatce piersiowej i 

wzrost ciśnienia w klatce piersiowej i 

zmniejszenie dopływu żylnego do 

zmniejszenie dopływu żylnego do 

serca

serca