Skutki przemocy w rodzinie

Skutki przemocy i ich źródło:

►

Dziecko jako cel aktu przemocy-

ZESPÓŁ DZIECKA MALTRETOWANEGO.

►

Dziecko jak świadek przemocy w

rodzinie.

►

Wpływ przemocy domowej na dzieci.

►

Przemoc wobec żony lub mężą.

►

Przemoc wobec osób starszych

(rodziców,dziadków)

Zjawiska związane z

przemocą:

►

Zespół wyuczonej bezradności.

►

„

Pranie mózgu”.

►

Proces wiktymizacji.

►

Zespół zaburzeń stresu

pourazowego.

ZESPÓŁ DZIECKA

MALTRETOWANEGO

►

na ogół definiowane jest jako rozmyślne

niszczenie lub znaczące obniżanie

możliwości prawidłowego rozwoju dziecka

bez stosowania przemocy fizycznej. Zakres

zachowań, które kwalifikować można do tej

kategorii, jest bardzo duży - od wyzwisk,

gróźb, poprzez emocjonalne odrzucenie, po

nadmierne wymagania i nieliczenie się z

możliwościami rozwojowymi dziecka.

c.d.

►

Zespół Maltretowanego Dziecka jako choroba został

po raz pierwszy przedstawiony przez

amerykańskiego pediatrę

Henry Kampego

Zjeździe Pediatrów w Los Angeles w 1961 roku. Na

podstawie kilkuset przypadków dotyczących

różnorodnych obrażeń u małych dzieci wynikających

z wyładowania fizycznej agresji osoby dorosłej

opracowano i opublikowano pierwsze naukowe

doniesienia pt. "The Battered Child Syndrome"

(JAMA, 1962, 181). Głównym autorem był dr

Henry

Kampe

, uznany za pioniera w badaniach nad

Zespołem Maltretowanego Dziecka.

Cztery rodzaje

maltretowania:

►

Fizyczne:

bicie lub innego rodzaju

nadużywanie siły wobec dziecka.

►

Seksualne:

naruszanie intymnej

przestrzeni dziecka, dotykanie o

podtekście seksualnym, nadużycie, gwałt.

►

Emocjonalne:

poniżanie dziecka i

niszczenie jego poczucia własnej

godności.

►

Zaniedbywanie:

ignorowanie

podstawowych potrzeb dziecka.

Dziecko maltretowane:

►

Doświadczanie przemocy może

powodować szereg problemów

natury fizycznej, psychicznej, jak i

problemów dotyczących

zachowania się dzieci oraz ich

funkcjonowania wśród ludzi:

Skutki przemocy u dzieci:

►

efekty przemocy fizycznej: rany, otarcia, siniaki,

złamania;

►

udzielanie pomocy matce lub rodzeństwu, np. fizyczne

zasłanianie przed sprawcą – co może powodować

uszkodzenia fizyczne, okłamywanie sprawcy w celu

chronienia innych członków rodziny;

►

przedwczesna dojrzałość i poczucie odpowiedzialności

niewspółmierne do wieku;

►

agresja/złość skierowana do matki i innych osób;

►

wycofanie się z życia, zamknięcie we własnym świecie;

►

poczucie winy, obwinianie się za prowokowanie

sprawcy;

►

przekonanie, że należy to trzymać w sekrecie;

►

poczucie rozgoryczenia;

c.d.

►

strach, lęk, brak poczucia bezpieczeństwa;

►

ucieczki z domu;

►

kłopoty z nauką;

►

wagarowanie;

►

trudności ze zrozumieniem swoich uczuć wobec

rodziców – emocjonalne rozchwianie (ambiwalencja

uczuć);

►

moczenia nocne (regres w rozwoju);

►

koszmary senne;

►

kłopoty ze snem;

►

problemy z jedzeniem;

►

samookaleczenia;

►

utrata wagi ciała;

Dziecko jako świadek

przemocy:

►

Dzieci mogą nie widzieć awantur i bicia

matki, ale słyszą np. jej płacz, jęki,

wyzwiska. Widzą skutki przemocy:

zdemolowane mieszkanie, ślady krwi,

siniaki, potargane ubrania, rozbite okulary,

policjantów w domu. Na pewno czują

atmosferę napięcia w rodzinie, lęk i obawy

matki, kiedy sprawca wraca do domu.

c.d.

►

Bycie świadkiem przemocy wobec matki

jest silnym urazem psychicznym, który

wzrasta, jeżeli dzieci są nie tylko

świadkami, ale i ofiarami przemocy.

Przejawiają wtedy bardziej nasilone objawy

zaburzeń emocjonalnych, zwłaszcza jeżeli

przemoc ma charakter chroniczny.

Zaburzenia emocjonalne u

dzieci przejawiają się w kilku

aspektach:

►

-w zaburzeniach zachowania w postaci agresywnych zachowań,

okrucieństwa wobec zwierząt, napadów złości, zachowań typu

acting-out, nadruchliwości, wagarowania, zachowań

przestępczych;

►

-w emocjonalnych problemach: lęku, smutku, złości, wycofaniu,

niskiej samoocenie;

►

-w problemach funkcjonowania społecznego: odrzuceniu przez

rówieśników, niezdolności do empatii, małych umiejętnościach

społecznych;

►

-w problemach funkcjonowania poznawczego: słabych wynikach

w szkole, opóźnieniu w rozwoju intelektualnym, opóźnienie w

rozwoju mowy;

►

-w zakresie zdrowia fizycznego: bezsenności, zaburzeniach

jedzenia, symptomach chorób psychosomatycznych, słabym

rozwoju motorycznym i fizycznym, moczeniu nocnym.

Wpływ przemocy na dzieci –

czy naprawdę wiemy jak to

jest?

►

Z badań prowadzonych w Wielkiej Brytanii

wynika, że:

►

ponad 1/3 dzieci dzwoniących do telefonu

zaufania mówi o problemie przemocy w domu;

►

90% dzieci przebywa w tym samym pokoju lub

w pokoju obok, gdy jeden z rodziców doznaje

przemocy od swego partnera;

►

26% bezdomnych, nieletnich i młodych ludzi

podaje jako bezpośrednią przyczynę

opuszczenia/ucieczki z domu przemoc

domową;

c.d.

►

71% chłopców żyjących w domach, gdzie przemoc jest

codziennością stwierdza, że będzie także stosować

przemoc wobec swoich partnerów;

►

badania przeprowadzone w Irlandii PN wykazały, że

72% przebadanych kobiet, u których w domu

dochodziło do przemocy, czuło, że przemoc ta miała

bezpośredni wpływ na dzieci. Dzieci były wyjątkowo

nerwowe i cierpiały na powtarzające się koszmary

senne;

►

w badaniach prowadzonych przez NSPCC (instytucja

zajmująca się ochroną dzieci) na grupie 23 małżeństw,

w których powtarzały się akty przemocy, stwierdzono,

że w 80% przemoc ta miała bezpośredni wpływ na

dzieci, powodując u nich kłopoty w nauce, wycofanie

się, złość.

Przemoc wobec

współmałżonka:

►

Osoby dorosłe (mąż lub żona ) doznające aktów

przemocy ze strony współmałżonka tkwią w

traumatycznym związku z różnych powodów.

Najczęściej jest tak, że są uzależnione od

partnera – finansowo, emocjonalnie lub jeszcze

na inne sposoby. Nie potrafią tak

przeorganizować swojego życia, by zamieszkać

bez niego, zacząć samodzielne życie. Często

duże znaczenie odgrywa wstyd przed

ujawnieniem otoczeniu tego, co dzieje się w 4

ścianach .

Objawy:

►

poczucie upokorzenia,

►

zniewolenia przez partnera,

►

gniew wobec partnera i siebie,

►

depresja,

►

choroby psychosomatyczne,

►

myśli i próby samobójcze.

Przemoc wobec osób

starszych:

►

Szczególnie dramatyczny jest los osób

starszych doświadczających przemocy. Ich

stan zdrowia, sytuacja materialna, często

zaawansowane otępienie nie pozwalają im ani

na skuteczne bezpośrednie przeciwstawienie

się agresorowi, ani na efektywne szukanie

pomocy na zewnątrz. Ich skargi

przedstawiane osobom postronnym nie są

traktowane poważnie, bywają interpretowane

jako urojenia, omamy.

Zespół wyuczonej

bezradności

►

Wyuczona bezradność jest poddaniem

się, zaprzestaniem działania, które wy

nika z przekonania, że cokolwiek się

zrobi, nie będzie to miało żadnego

znaczenia, gdyż zawsze znajdzie się

powód do zachowań agresywnych.

►

Wyuczona bezradność jest

najczęstszym objawem u osób

doznających przemocy.

Wyuczona bezradność prowadzi do wielu

negatywnych skutków, które mogą

przejawiać się w trzech sferach:

►

1. Deficyty poznawcze, które polegają na

ogólnym przekonaniu, iż nie ma takich

sytuacji, w których możliwa jest zmiana, że

w konkretnej sytuacji nic nie można zrobić i

nikt nie jest w stanie pomóc;

►

2. Deficyty motywacyjne, które polegają na

tym, że osoba zachowuje się biernie, jest

zrezygnowana, nie podejmuje żadnych

działań, aby zmienić swoją sytuację;

►

3. Deficyty emocjonalne, które objawiają się

stanami apatii, lęku, depresji, uczucia

zmęczenia, niekompetencji i wrogości.

„

Pranie mózgu”

►

Techniki „prania mózgu" znane były już

za czasów Platona. Obecnie zjawisko

to występuje w wielu dziedzinach życia

społecznego: w polityce, w reklamie, w

szkole niach wojskowych, w działalności

sekt religijnych, a także w życiu

rodzinnym.

Konsekwencje „prania

mózgu":

►

Degradacja własnego obrazu - zabiegi te

powodują, że osoby doznające prze mocy,

zmniejszają swoją aktywność, wycofują się z

działania i unikają podejmowania trudnych

zadań. Uważają, że są głupie i mało zdolne.

Łatwo ulegają sugestiom i manipulacjom.

Zmieniają swoje poglądy, przyzwyczajenia,

by dostosować się do życzeń sprawcy.

►

Przeżywanie silnego poczucia lęku i

zagrożenia - ofiary mają duże poczucie winy,

wstydu i lęku. Od sprawcy oczekują jedynie

kary, ponieważ wiedzą, że są pełne.

Proces wiktymizacji.

►

U ofiar przemocy domowej

doświadczających zespołu zaburzeń

stresu pourazowego i poddawanych

intensywnej przemocy psychicznej

często rozwija się tzw. proces

wiktymizacji, który zmienia poczucie

tożsamości maltretowanej osoby.

Zespół zaburzeń stresu

pourazowego

►

Od kilkunastu lat przy pomaganiu

ofiarom przemocy domowej rozpoznaje

się u nich specyficzną kategorię

zaburzeń emocjonalnych. Nazywa się

ją zespołem zaburzeń stresu

pourazowego i oznacza

międzynarodowym skrótem PTSD (post

traumatic stress disorder).

Cechy:

►

bolesne powracanie śladów doświadczeń urazowych,

►

przeżywanie specyficznego paraliżu emocjonalnego,

►

unikanie tego co przypomina uraz, a także stany

hiperpobudzenia

►

mimo upływu czasu pojawiają się koszmary senne i

bezsenność, wstrząsające wspomnienia i wizje na jawie,

niezrozumiałe i bolesne stany emocjonalne i

somatyczne.

►

Ofiara czuje jakby jej uczucia znajdowały się w stanie

zamrożenia lub związania. Towarzyszy temu gotowość

do nagłego pojawiania się reakcji ucieczki lub walki, bez

sytuacyjnego uzasadnienia. Obawia się, że zwariowała,

nie rozumie tego co z nią się dzieje.

Podsumowanie:

►

Dorosłe życie osób, które w dzieciństwie doświadczały

przemocy w rodzinie charakteryzuje się dużymi

trudnościami w nawiązywaniu i utrzymywaniu

kontaktów interpersonalnych, przyjaźni, a zwłaszcza

związków małżeńskich. Z reguły również ich

umiejętności rodzicielskie upośledzone. Osoby te nie

mają także łatwego życia zawodowego. W roli

pracownika są konfliktowi i roszczeniowi, w roli

pracodawcy bezwzględnie wymagający. Wszystko to

wynika z ich ciągłego poczucia zagrożenia i braku

zaufania do innych osób. Ryzyko popadnięcia w

alkoholizm lub inne uzależnienia jest u nich o wiele

wyższe niż u osób, które spokojnie spędziły

dzieciństwo.

c.d.

►

Występowanie zachowań agresywnych u osób,

które same doświadczały przemocy tłumaczy

się narastaniem u nich poziomu leku, co z kolei

zwiększa prawdopodobieństwo reagowania

agresją. Człowiek zachowujący się agresywnie

ma z tego powodu wiele kłopotów, poziomu

lęku znowu narasta i błędne koło zaczyna się

nakręcać. Mechanizm ten jest tym trudniejszy

do opanowania, gdyż osoby funkcjonujące w

rodzinach z problemem przemocy nie mają

okazji nauczyć się innych niż agresywne .

Document Outline