Liicha

Rola bibliotek

szkolnych

i pedagogicznych

w kontekście nowej

podstawy

programowej

Gdzie szukać informacji
na temat reformy
programowej?

Zreformowane cele i treści kształcenia zostały

zdefiniowane w Rozporządzeniu Ministra
Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia
2008r. w sprawie podstawy programowej
wychowania przedszkolnego oraz
kształcenia ogólnego

w poszczególnych typach szkół, zwanym

potocznie podstawą programową. Zostało ono
opublikowane w Dzienniku Ustaw z dnia

15 stycznia 2009r. Nr 4, poz. 17.

Tekst tego rozporządzenia oraz na bieżąco

aktualizowany zestaw informacji na temat
reformy programowej zawiera witryna
internetowa:

http: // www.

reformaprogramowa.men.gov.pl

Nauczyciele mogą też korzystać
z 8-tomowej publikacji wydanej przez

MEN zawierającej podstawę
programową wraz

z obszernymi komentarzami ekspertów.
Jest ona dostępna w przedszkolach,

szkołach podstawowych i innych typach
szkół oraz

w bibliotekach pedagogicznych:

T.1: Edukacja przedszkolna i wczesnoszkolna
T.2: Język polski
T.3: Języki obce
T.4: Edukacja historyczna i obywatelska: historia
i społeczeństwo, historia, wiedza o społeczeństwie,

podstawy przedsiębiorczości, ekonomia w praktyce,
wychowanie do życia w rodzinie, etyka, filozofia

T.5: Edukacja przyrodnicza: przyroda, geografia, biologia,

chemia, fizyka

T.6: Edukacja matematyczna i techniczna: matematyka,

zajęcia techniczne, zajęcia komputerowe, informatyka

T.7: Edukacja artystyczna i kulturalna: muzyka, plastyka,

zajęcia artystyczne, wiedza o kulturze, język łaciński

i kultura antyczna, historia muzyki, historia sztuki
T.8: Wychowanie fizyczne i edukacja dla bezpieczeństwa

Cele i główne założenia
nowej podstawy:



poprawa efektów kształcenia,



dokładnie określone standardy wiedzy

i umiejętności zastępujące ogólnikowy spis,



podstawa sformułowana w języku
wymagań, precyzyjnie określająca treści
nauczania na zakończenie kolejnego etapu
kształcenia,



wymagania edukacyjne dostosowano do
uczniów o przeciętnych uzdolnieniach,

Cele i główne założenia
nowej podstawy:



wyodrębniono cele kształcenia dla każdego
przedmiotu



na każdym etapie kształcenia cele ogólne opisano
oddzielnie, z uwzględnieniem zagadnień
związanych z fazą rozwoju emocjonalnego ucznia,



potraktowano czas nauki w gimnazjum i szkole
ponadgimnazjalnej jako spójny okres kształcenia,



wymagania szczegółowe uporządkowano w system
segmentów umożliwiających nauczycielom
koncepcyjne zaplanowanie procesu dydaktycznego,

Cele i główne założenia
nowej podstawy:



główne założenie podstawy- dążenie szkoły

do wyposażenia uczniów w wiedzę praktyczną
w większym stopniu niż dotychczas,



nowa podstawa skoncentrowana na
zagadnieniach wychowania, a w szczególności
kształtowania właściwych postaw uczniów,



dokument nie wprowadza zmian tylko w
kształceniu dzieci i młodzieży z upośledzeniem
umysłowym

w stopniu głębokim.

Kalendarz wdrażania
zmian programowych

Reforma programowa wdrażana jest stopniowo.
Od 1 września 2009r. obowiązuje w przedszkolach,

pierwszych klasach szkół podstawowych

i pierwszych klasach gimnazjum. W następnym

roku szkolnym reforma obejmie klasy pierwsze i

drugie szkół podstawowych i gimnazjów itd.

Wdrażanie reformy programowej w liceach

ogólnokształcących

i zasadniczych szkołach zawodowych zakończy się

za 6 lat, w roku 2015; w technikach i liceach

artystycznych – w roku 2016, zaś w liceach

uzupełniających – w roku 2017.

Rok szkolny

Zreformowane nauczanie w klasach

2009/2010

I SP

I Gimnazjum

2010/2011

II SP

II Gimnazjum

2011/2012

III SP

III Gimnazjum

Egzamin gimnazjalny dostosowany do nowej

podstawy programowej

2012/2013

IVSP

I L

I T

I ZSZ

2013/2014

V SP

II L

II T

II ZSZ

2014/2015

VI SP

Sprawdzian

dostosowany do
nowej podstawy

programowej

III L

Egzamin

Maturalny

dostosowany do
nowej podstawy

Programowej

III T

III ZSZ

2015/2016

IV T

I LU

2016/2017

II LU

Najważniejsze zmiany w
nowej podstawie
programowej:



podstawa wychowania przedszkolnego została napisana z

myślą o 5-latkach ( od 1 IX 2009r. dzieci 5-letnie mają

prawo do wychowania przedszkolnego, a od 1 IX 2011r.

mają obowiązek rocznego przygotowania

przedszkolnego),



rodzice dzieci urodzonych w latach 2003, 2004 i 2005,

które jako 5-latki miały kontakt z edukacją przedszkolną,

będą mieli prawo wyboru, kiedy ich dziecko rozpocznie

naukę w szkole,



z edukacyjnej mapy znikną zerówki w obecnym kształcie,



w podstawówkach zamiast kształcenia zintegrowanego

będzie edukacja wczesnoszkolna, w skład której wchodzi

np.: edukacja polonistyczna, język obcy, zajęcia

komputerowe i wychowanie fizyczne,

Najważniejsze zmiany w
nowej podstawie
programowej:



język obcy już od I klasy szkoły podstawowej,



kształcenie będzie podzielone na dwa etapy

(4+2): 4 lata kształcenia ogólnego, w gimnazjum

i w pierwszej klasie szkoły ponadgimnazjalnej

oraz 2 lata kształcenia sprofilowanego w

ostatnich klasach liceum lub technikum,



od podstawówki do liceum 2 godziny religii w

tygodniu, jeśli etyka to tylko 1 godzina

tygodniowo,



zmiany w nauczaniu informatyki według zasady:

jeden komputer - jeden uczeń (w grupach nie

większych niż 24 osoby),

Najważniejsze zmiany w
nowej podstawie
programowej:



w gimnazjum pojawiają się nowe przedmioty:

edukacja dla bezpieczeństwa (obowiązkowo) oraz

zajęcia artystyczne lub praktyczno-techniczne (do

wyboru),



do gimnazjum wchodzi drugi obowiązkowy język

obcy (nauczanie języków ma się odbywać w grupach

10-18 uczniów reprezentujących ten sam poziom),



nowe bloki tematyczne w liceum i technikum:

historia i społeczeństwo lub przyroda,



licealiści wybierać będą przedmioty dodatkowe:

zajęcia artystyczne lub ekonomię w praktyce,



obowiązkowa matura z matematyki.



W pierwszej opublikowanej wersji

projektu podstawy programowej, nie

wspomniano wcale o istnieniu bibliotek

w szkole i udziale nauczycieli

bibliotekarzy w procesie dydaktycznym!



Zrezygnowano z edukacji czytelniczej i

medialnej (w projekcie pominięto

wszystkie dotychczasowe ścieżki

międzyprzedmiotowe), ale też nie

zaproponowano nic w zamian.



W wyniku działań środowisk bibliotekarskich

i Towarzystwa Nauczycieli Bibliotekarzy Szkół

Polskich zebrane opinie, uwagi, zastrzeżenia,

a także propozycje nauczycieli z bibliotek

szkolnych przekazano przedstawicielowi MEN,

odpowiedzialnemu za opracowanie projektu

reformy, co przyniosło tylko pewne efekty.

Uzupełniono dokumenty wprowadzające nową

podstawę programową na wszystkich etapach

kształcenia konkretnym zapisem dotyczącym

roli biblioteki szkolnej w podnoszeniu efektów

kształcenia.



Ważnym zadaniem szkoły podstawowej, a

także szkoły na III i IV etapie edukacyjnym

jest przygotowanie uczniów do życia w

społeczeństwie informacyjnym.

Nauczyciele powinni stwarzać uczniom

warunki do nabywania umiejętności

wyszukiwania, porządkowania i

wykorzystywania informacji z różnych

źródeł, z zastosowaniem technologii

informacyjno-komunikacyjnych, na

zajęciach z różnych przedmiotów.



Realizację powyższych celów powinna

wspomagać dobrze wyposażona biblioteka

szkolna, dysponująca aktualnymi

zbiorami, zarówno w postaci

księgozbioru, jak i w postaci zasobów

multimedialnych. Nauczyciele wszystkich

przedmiotów powinni odwoływać się do

zasobów biblioteki szkolnej i współpracować z

nauczycielami bibliotekarzami w celu

wszechstronnego przygotowania uczniów do

samokształcenia i świadomego wyszukiwania,

selekcjonowania i wykorzystywania informacji.

Fragment podstawy
programowej dotyczący
bibliotek szkolnych:

Nowa podstawa
programowa daje nam
nowe możliwości?



zlikwidowano ścieżkę edukacja czytelnicza i medialna,



musimy wypracować nowe sposoby realizacji treści

lekcji bibliotecznych,



mamy możliwość wyboru tematów szczególnie nas

interesujących,



zajęcia biblioteczne nadal będą realizowane w

szkołach, gdzie dotychczas były prowadzone w

ciekawej formie,



biblioteka szkolna nie powinna ustawać w

aktywizowaniu grona pedagogicznego,



nauczyciele bibliotekarze muszą pokazywać swoją

przydatność w szkole,



biblioteka powinna być ważnym centrum w szkole

(centrum informacji, centrum dydaktyki),

Wychowanie

przedszkolne:

• Oczekuje się, że dziecko na koniec tego

etapu interesuje się czytaniem i pisaniem

oraz jest gotowe do nauki czytania i pisania;

także słucha np. opowiadań, baśni i

rozmawia o nich; interesuje się książkami.

• Umiejętności te na ogół są kształtowane bez

udziału nauczyciela bibliotekarza, choć przy

założeniu usytuowania oddziału

przedszkolnego w szkole podstawowej,

można takie zajęcia realizować w bibliotece.

Szkoła podstawowa:

Etap I – edukacja wczesnoszkolna – klasy I-

III



W opisie edukacji polonistycznej zwraca się
uwagę na zainteresowanie książką i
czytaniem: słuchanie w skupieniu czytanych
utworów (np. baśni, opowiadań, wierszy) oraz
w miarę indywidualnych możliwości, czytanie
lektur wskazanych przez nauczyciela.

Etap I – edukacja
wczesnoszkolna – klasy I-III



Uczeń kończący klasę III powinien umieć

wyszukać w tekście potrzebne

informacje i w miarę możliwości

korzystać ze słowników i encyklopedii

przeznaczonych dla dzieci na I etapie

edukacyjnym, czytać teksty i recytować

wiersze z uwzględnieniem interpunkcji i

intonacji, mieć potrzebę kontaktu z

literaturą i sztuką dla dzieci, wypowiadać

się na temat przeczytanych książek.

Etap I – edukacja
wczesnoszkolna – klasy I-III



Dzięki zajęciom komputerowym, na koniec
III klasy uczeń powinien być przygotowany
do przeglądania wybranych przez
nauczyciela stron internetowych,
dostrzegania elementów aktywnych,
odtwarzania animacji i prezentacji
multimedialnych.



Musimy pamiętać, że pierwsze spotkanie
dziecka z biblioteką na długo pozostaje w
pamięci młodego czytelnika.

Etap II – klasy IV-VI



Zajęcia komputerowe przygotowują ucznia do
poszukiwania w źródłach elektronicznych.



Wspólnym celem nauczycieli jest
ukształtowanie świadomego czytelnika i
użytkownika informacji.



Nauczyciele bibliotekarze powinni podejmować
próby uporządkowania wiedzy przekazanej
przez nauczycieli innych przedmiotów,
zapewniając uczniom urozmaicony i aktualny
warsztat informacyjny biblioteki.

Etap II – klasy IV-VI



Istnieje konieczność systematycznego
uzupełniania zbiorów zgodnie z
zainteresowaniami uczniów.



Należy rozwijać ciekawe formy pracy z
młodym czytelnikiem: konkursy,
wystawy, zabawy czytelnicze.



Kluczową sprawą jest zainteresowanie
czytelnika ofertą biblioteki.

Etap III – gimnazjum

Na tym etapie kształcenia szkoła oferuje uczniom

przedmioty uzupełniające. W edukacji

polonistycznej pojawił się zapis o kształtowaniu

samodzielności ucznia w docieraniu do informacji,

krytycznego podejścia do nich, umiejętności ich

selekcjonowania. Uczeń poszukuje ich w bibliotece

posługując się różnymi mediami i zna zasady

korzystania z zasobów bibliotecznych. Korzysta ze

słowników: języka polskiego, poprawnej

polszczyzny, frazeologicznego, wyrazów obcych,

synonimów i antonimów oraz szkolnego słownika

terminów literackich – w formie książkowej i

elektronicznej.

Etap III – gimnazjum



Przedmioty uzupełniające poszerzają lub
uzupełniają indywidualne zainteresowania
uczniów ( nauczyciele bibliotekarze mogą
realizować swoje zadania na polu zajęć
artystycznych)



Atrakcyjne dla uczniów zajęcia biblioteczne
(projekty, programy, przedstawienia),
wybierane przez uczniów spośród modułów
proponowanych przez szkołę.

Etap IV – szkoła ponadgimnazjalna

Samokształcenie i docieranie do

informacji zapisane w edukacji

polonistycznej określa już całkiem

wyedukowanego w tym zakresie ucznia. W

szkołach ponadgimnazjalnych nauczyciele

poloniści sami dostrzegają potrzebę

systematycznej współpracy z

nauczycielem bibliotekarzem i proponują

tematy do realizacji, np. wprowadzenie do

tworzenia opisów i zestawień

bibliograficznych.

Etap IV – szkoła
ponadgimnazjalna



Spośród przykładowych tematów zajęć

dotyczących opanowania wiedzy

humanistycznej, dla nauczycieli bibliotekarzy

najbardziej interesujący jest wątek

,, Język, komunikacja i media” ( dopuszcza się

również realizację wątku tematycznego

zaproponowanego przez nauczyciela).



Analizując najważniejsze zagadnienia z dziedziny

nauk przyrodniczych również tu dostrzegamy

bloki tematyczne mieszczące się w kręgu

naszych zainteresowań: Nauka i świat, Nauka i

technologia oraz Nauka wokół nas.

Proponowane działania,
podejmowane w celu kształtowania
pozytywnego wizerunku biblioteki
pedagogicznej:



spotkania informacyjno-szkoleniowe dla nauczycieli

bibliotekarzy w swoim rejonie,



lekcje z edukacji czytelniczej dla różnych grup

wiekowych czytelników (z wykorzystaniem zasobów i

warsztatu informacyjnego biblioteki pedagogicznej),



Internetowe Centrum Informacji Multimedialnej

zapleczem do realizacji tematów z edukacji medialnej

(właściwe korzystanie z różnych źródeł informacji np. z

Internetu i elektronicznych wersji słowników),



zajęcia wprowadzające uczniów szkół średnich do

korzystania ze zbiorów biblioteki pedagogicznej,



ciekawie zaprojektowana i na bieżąco aktualizowana

strona internetowa biblioteki,

Proponowane działania,
podejmowane w celu kształtowania
pozytywnego wizerunku biblioteki
pedagogicznej:



działalność kulturalna i promocja biblioteki w środowisku:

wystawy, sesje metodyczne, prelekcje multimedialne,

udział w warsztatach dla rodziców, zaprojektowanie

wizytówek biblioteki i współpraca z mediami lokalnymi,



stały instruktaż dla bibliotekarzy szkolnych (w sprawie

organizacji i funkcjonowania biblioteki, awansu

zawodowego nauczycieli, prawa oświatowego),



aktywny udział w przygotowaniu uczniów do

samokształcenia: umiejętność korzystania z katalogów

kartkowych i elektronicznych, księgozbioru podręcznego

oraz ofert innych bibliotek,



współpraca z nauczycielami polonistami i innymi

nauczycielami w celu realizacji wymagań edukacyjnych,

Proponowane działania,
podejmowane w celu kształtowania
pozytywnego wizerunku biblioteki
pedagogicznej:



otwarta postawa bibliotekarza i jego
zaangażowanie w pracę,



stałe i systematyczne dokształcanie się i
doskonalenie zawodowe nauczyciela
bibliotekarza,



możliwość komunikacji elektronicznej
czytelnika z biblioteką,



kreowanie pozytywnego obrazu bibliotekarza,
jako człowieka aktywnego i twórczego

Document Outline