Ekonomia pracy – wprowadzenie

Wiktor Wojciechowski

Literatura i warunki zaliczenia:

Literatura podstawowa: 
Wykłady (ppt)
Zatrudnienie w Polsce, IBS

Literatura uzupełniająca: 
T. Boeri, J van Ours, The Economics of Imperfect Labor Market, Princeton 
University Press, 2008

Artykuły naukowe (głównie anglojęzyczne), np.

Blanchard O., (2005), European unemployment: the evolution of facts and 
ideas, NBER Working Paper Nr 11750.

Warunki zaliczenia:
30% oceny - esej z ekonomii pracy (maks. 5 stron, czcionka 12, odstęp 
1,5 pp.)
70% oceny - egzamin końcowy (test + pytania problemowe)

Bezrobocie w Europie do poł. lat 70. było bardzo 

niskie

Źródło: OECD

Wzrost bezrobocia nie był cykliczny, ale 

odzwierciedlał wzrost stopy bezrobocia równowagi

Źródło: OECD

Wysokość bezrobocia różni się istotnie pomiędzy 

krajami UE 

Źródło: Eurostat

Wysokie bezrobocie może być skutkiem wysokiego 

napływu i odpływu z bezrobocia, ale także 

długotrwałego poszukiwania pracy

Źródło: INSEE

Przeciętny okres bezrobocia w USA to 3 miesiące, a we Francji ponad 12 
miesięcy

Bezrobocie osób młodych jest przeciętnie 

dwukrotnie wyższe niż bezrobocie ogółem

Źródło: OECD

We Włoszech i w Grecji jest ponadprzeciętnie wysokie bezrobocie młodych, z 
kolei w Niemczech jest ono zdecydowanie poniżej średniej.

Wzrostowi bezrobocia towarzyszy zazwyczaj 

spadek aktywności zawodowej

Źródło: OECD

W latach 90. ceny ropy naftowej powróciły do 

poziomu notowanego przed 1973 r.

• Gdy rosną ceny czynników produkcji innych niż praca, dla utrzymania 
dotychczasowego zatrudnienia płace muszą się obniżyć. 

• Utrzymanie wcześniejszego wysokiego tempa wzrostu płac prowadzi do 
spadku zatrudnienia  i wzrostu bezrobocia.

Od połowy lat 70. kraje w Europie odnotowały 

spadek 

łącznej produktywności (TFP) z 5% do 2%

• Gdy obniżeniu produktywności nie towarzyszy spadek tempa wzrostu 
płac, rośnie bezrobocie.

Realne i nominalne sztywności płac

Sztywność płac realnych – tempo, z jakim płace realne dostosowują się 
do zmian np. w wydajności pracy. Im wolniejsze  jest to tempo dostosowań, 
tym większy i bardziej długotrwały wpływ niekorzystnych wstrząsów na 
wielkość bezrobocia.  

Wysoka koordynacja negocjacji płacowych sprzyja dużej elastyczności płac 
realnych, czyli szybkiemu dostosowaniu się płac realnych np. do zmian w 
wydajności pracy. 

Sztywność płac nominalnych – tempo, z jakim płace nominalne 
dostosowują się do zmian w poziomie cen. Im wolniejsze jest to 
dostosowanie, tym większy spadek płac realnych w następstwie 
nieoczekiwanego wzrostu cen. 

Trwale wysokie bezrobocie - przyczyny

1. W latach 80. ceny ropy naftowej powróciły do poziomu sprzed 1973 r. 

2. Wzrost cen ropy dotyczył wszystkich krajów w Europie, ale wzrost i 

trwałość bezrobocia pomiędzy tymi krajami istotnie się różniła 

3. W wielu krajach Europy kontynentalnej negocjacje płacowe nie były 

skoordynowane, odbywały się na poziomie sektorów => wysoka 
sztywność płac realnych

4. Wydłużający się okres bezrobocia przyczyniała się do utraty kwalifikacji  

i osłabienia siły negocjacyjnej bezrobotnych

Instytucje rynku pracy - przykład

1. Restrykcyjna ochrona zatrudnienia powoduje:

a. Wyższe koszty redukcji zatrudnienia dla firm – mniej zwolnień, ale i 

mniej przyjęć do pracy

b. Silniejsza pozycja negocjacyjna zatrudnionych pracowników – 

szybszy wzrost płac

c. Większe trudności w znalezieniu pracy – wzrost bezrobocia 

długookresowego

2. Wysokie zasiłki dla bezrobotnych powodują:

a. Słabe bodźce bezrobotnych do aktywnego poszukiwania pracy
b. Utrata pracy nie prowadzi do znaczącego spadku dochodów – 

silniejsza pozycja negocjacyjna pracowników, wzrost płacy progowej

Instytucje rynku pracy – czy tłumaczą zmiany 

bezrobocia w czasie?

Instytucje rynku pracy w poszczególnych krajach nie zmieniały się 
tak bardzo jak poziom bezrobocia => zatem wstrząsy 
makroekonomiczne łącznie z instytucjami !