Odpowiedzialność
cywilna lekarza
Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej
Wielkopolskiej Okręgowej Izby Lekarskiej
Odpowiedzialność
cywilna lekarza
Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej
Wielkopolskiej Okręgowej Izby Lekarskiej
Odpowiedzialność cywilna
Odpowiedzialność cywilna jest
niezależna od odpowiedzialności
karnej, zawodowej, administracyjnej
i służbowej.
Celem tej odpowiedzialności jest
naprawienie szkody pacjenta.
Szkodą jest każdy uszczerbek na
dobrach prawnie chronionych.
Lekarz nie odpowiada za efekt
leczenia lecz za prawidłowość i
staranność prowadzonego leczenia
Art. 8 KEL -
Lekarz powinien przeprowadzać
wszelkie postępowanie diagnostyczne, lecznicze
i zapobiegawcze z należytą starannością, poświęcając
im niezbędny czas.
Art. 9 KEL -
Lekarz może podejmować leczenie
jedynie po uprzednim zbadaniu.(....)
art. 10 KEL
- Lekarz nie powinien wykraczać poza
swoje umiejętności zawodowe przy wykonywaniu
czynności diagnostycznych, zapobiegawczych,
leczniczych i orzeczniczych (....)
Dobra osobiste – art. 23kc
Dobra osobiste człowieka, jak w
szczególności zdrowie, wolność, cześć,
swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim,
wizerunek, tajemnica korespondencji,
nietykalność mieszkania, twórczość
naukowa, artystyczna, wynalazcza i
racjonalizatorska pozostają pod ochroną
prawa cywilnego niezależnie od ochrony
przewidzianej w innych przepisach.
Odpowiedzialność cywilna
Wyróżnia się dwa rodzaje szkody:
szkodę majątkową (uszczerbek
materialny na osobie lub mieniu),
szkodę niemajątkową (doznaną
krzywdę, czyli cierpienie fizyczne i
krzywda).
Odpowiedzialność cywilna
Niewykonanie lub nienależyte
wykonanie zobowiązania powoduje
odpowiedzialność kontraktową w
rozumieniu art. 471 k.c.
Wyrządzenie szkody spowodowane
powoduje odpowiedzialność
deliktową (art. 415 k.c.).
Odpowiedzialność cywilna
Niewykonanie lub nienależyte wykonanie
przez sprawcę istniejącego zobowiązania
jest jednocześnie czynem niedozwolonym
np. uszkodzenie ciała lub rozstrój
zdrowia, to może on odpowiadać z
odpowiedzialności kontraktowej bądź
deliktowej. W tej sytuacji zachodzi zbieg
odpowiedzialności (art. 443 k.c.).
Odpowiedzialność cywilna - przedawnienie
Art. 442
1
(do 10 sierpnia 2007r)
§1. Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej
czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z
upływem trzech lat od dnia, w którym
poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o
osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednak
termin ten nie może być dłuższy niż 10 lat od
dnia w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące
szkodę.
§2. Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku,
roszczenie o naprawienie szkody ulega
przedawnieniu po upływie 20 lat od dnia, w
którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.
Odpowiedzialność cywilna - przedawnienie
Art. 442
1
(od 10 sierpnia 2007r)
§3. W razie wyrządzenia szkody na osobie,
przedawnienie nie może się skończyć
wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w
którym poszkodowany dowiedział się o
szkodzie i o osobie obowiązanej do jej
naprawienia.
§4. Przedawnienie roszczeń osoby małoletniej
o naprawienie szkody na osobie nie może
skończyć się wcześniej niż z upływem lat 2 od
uzyskania pełnoletności.
Odpowiedzialność cywilna
Odpowiedzialność cywilna jest
odpowiedzialnością majątkową
dłużnika.
W zasadzie jest to odpowiedzialność
nieograniczona.
Ograniczenia występują przy
egzekucji. Dłużnik odpowiada za dług
całym swoim majątkiem obecnym i w
przyszłości.
Odpowiedzialność cywilna
Odpowiedzialność cywilna nie
występuje, gdy nieprawne i
zawinione działanie nie
spowodowało szkody.
Odpowiedzialność cywilna
Podstawą prawną odpowiedzialności
z kodeksu cywilnego (k.c.) jest art.
415 k.c.
„Kto z winy swej wyrządził drugiemu
szkodę zobowiązany jest do jej
naprawienia”
Odpowiedzialność cywilna
Wysokość pieniężnego
odszkodowania odpowiadać musi
wartości materialnej szkody w
znaczeniu art. 444 k.c.
Odszkodowanie obejmuje wszelkie
wynikłe wydatki poniesione przez
poszkodowanego lub jego rodzinę.
Odpowiedzialność cywilna
Zwrot kosztów za poniesione wydatki przysługuje
min. za:
utracone zarobki podczas leczenia i rehabilitacji,
koszty pobytu w szpitalu,
koszty zabiegów rehabilitacyjnych,
nabycie protez i sprzętu,
koszty dodatkowej opieki pielęgniarskiej,
konsultacja u wybitnych specjalistów (również za
granicą, w przypadku braku takiego w kraju),
koszty niezbędnej diety,
koszty
przewozu
chorego
i
przejazdów
poniesione przez rodzinę podczas odwiedzin
chorego w szpitalu.
Odpowiedzialność cywilna
Jeżeli poszkodowany stał się inwalidą i
zachodzi konieczność przygotowania się
do innego zawodu, sprawca zobowiązany
jest do pokrycia kosztów kursów
zawodowych, praktyk a tym także zakupu
stosownych podręczników. Ponadto
poszkodowany ma prawo do renty
wyrównawczej (w stosunku do utraconych
zarobków) czasowej lub stałej.
Odpowiedzialność cywilna
Sąd w myśl art. 445 k.c. może
przyznać poszkodowanemu
odpowiednią sumę tytułem
zadośćuczynienia pieniężnego za
doznaną krzywdę.
Odpowiedzialność cywilna
Jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub
wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć
poszkodowanego, w znaczeniu art. 446 k.c.,
rodzinie przysługuje zwrot kosztów leczenia,
pochówku. Dzieciom osoby zmarłej wypłacana
jest również renta do czasu uzyskania przez
nie zdolności do pracy zarobkowej, oraz
współmałżonkowi, który był na utrzymaniu
osoby poszkodowanej. Na sprawcy ciążą także
ewentualne obowiązki alimentacyjne.
Odpowiedzialność cywilna
W myśl art. 445 k.c. pokrzywdzonemu,
niezależnie od zwrotu kosztów związanych z
doznaną szkodą, przysługuje prawo do
zadośćuczynienia za cierpnie fizyczne i
moralne tzw. „nawiązka za ból”. Sąd ustala
wysokość tego odszkodowania. Sąd bierze
pod uwagę min.: stopień oraz czas trwania
cierpień fizycznych i psychicznych (w tym
zabiegi operacyjne), trwałość skutków,
rokowanie na przyszłość, wiek (im młodszy
wiek tym wyższy stopień krzywdy).
Odpowiedzialność cywilna- art.
448
W razie naruszenia dobra osobistego sąd
może przyznać temu czyje dobro
osobiste zostało naruszone odpowiednią
sumę tytułem zadośćuczynienia
pieniężnego za doznaną krzywdę lub na
jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę
na wskazany cel społeczny niezależnie
od innych środków potrzebnych do
usunięcia skutków naruszenia.
Odpowiedzialność cywilna
Poszkodowani mają prawo do
zadośćuczynienia także w przypadkach,
gdy występuje niemożność lub znaczne
utrudnienie wykonywania zawodu,
pracy twórczej, zawarcia związku
małżeńskiego, posiadania dzieci,
utrzymywania kontaktów towarzyskich,
uprawiania sportu.
Odpowiedzialność cywilna
Zgłoszenie się chorego do
pracownika wykonującego prywatną
praktykę i podjęcie usługi przez
niego uważa się za umowę zawartą
między nimi (art. 750 k.c.). Za
szkody pacjenta wyrządzone przez
pracownika w tej sytuacji ponosi on
sam.
Odpowiedzialność cywilna
Obowiązek odszkodowania przyjmuje
instytucja ubezpieczeniowa, jeżeli
pracownik jest ubezpieczony. Instytucja
ubezpieczeniowa pokryje szkodę do
kwoty ustalonej w prywatnym
ubezpieczeniu. Jeżeli szkoda jest
większa niż to wynika z ubezpieczenia,
wtedy pracownik sam pokrywa wynikłą
różnicę.
Odpowiedzialność cywilna
Inną formą odpowiedzialności jest tzw.
odpowiedzialność solidarna w rozumieniu
art. 441 § 1 i § 2 kc. W myśl tego artykułu
jeżeli kilka osób ponosi odpowiedzialność
za szkodę spowodowaną czynem
niedozwolonym, ich odpowiedzialność
jest solidarna np. świadczenie zdrowotne
udzielone było przez zespół np. dwóch
lekarzy, pielęgniarkę lub innego
pracownika ochrony zdrowia.
Odpowiedzialność cywilna
Pracownika zatrudnionego w zakładzie
leczniczym nie łączy z pacjentem żaden
stosunek umowny. Pracownik zakładu
leczniczego, realizując działalność tego
zakładu, jest wobec pacjenta osobą trzecią.
Za szkody wyrządzone przez niego
odpowiedzialność cywilną ponosi zakład.
Zakład leczniczy ponosi odpowiedzialność
zarówno w przypadku gdy został popełniony
zawiniony błąd jak i gdy szkoda jest
wynikiem np. błędu organizacyjnego.
Odpowiedzialność cywilna
Zakład leczniczy może wystąpić z
roszczeniem regresowym
skierowanym do pracownika, który
szkodę zawinił. Postępowanie zakładu
leczniczego wynika z przepisów
kodeksu pracy (art. 120 § 2 k.p.).
Odpowiedzialność cywilna
Zakłady lecznicze odpowiadają za
następujące uchybienia w stosunku do
pacjenta:
odmowę udzielenia pomocy medycznej,
nie skierowanie pacjenta do specjalisty,
brak kwalifikacji personelu,
zaniedbania dotyczące higieny oraz
bezpieczeństwa pacjenta,
zarażenie pacjenta chorobą zakaźną,
złe warunki sanitarne i lecznicze,
zostawienie narzędzi lub materiałów w
polu
operacyjnym,
Odpowiedzialność cywilna
c.d.
postępowanie niezgodne z zasadami
aseptyki,
działanie bez zgody pacjenta lub jego
opiekunów prawnych (w przypadku gdy
uzyskanie takiej zgody było możliwe),
zapisanie lub podanie niewłaściwego leku,
Odpowiedzialność cywilna
c.d.
nie poinformowanie pacjenta o
grożącym mu ryzyku podczas
zabiegów operacyjnych lub podczas
wykonywania diagnostyki inwazyjnej,
brak oględności w stosunku do
pacjenta znajdującego się w stanie
szczególnego napięcia emocjonalnego.
Tajemnica zawodowa
W związku z wykonywaną pracą
bardzo często dowiadujemy się
wszelkich faktów i informacji
mających związek z leczeniem i osobą
pacjenta np.
stosunków rodzinnych,
zawodowych,
kontaktów seksualnych itp.
Tajemnica zawodowa
Obowiązek zachowania tajemnicy nie
wygasa po śmierci pacjenta.
Tajemnica obejmuje wypowiedzi
lekarza, jak i różne dokumenty i
materiały pisemne np. historie
choroby, wyniki badań.
Dokumenty te powinny być
szczególnie chronione.
Tajemnica zawodowa
Zachowanie tajemnicy dotyczy nie
tylko lekarza ale wszystkich osób
zakładu leczniczego. Informacje o
pacjencie podlegają także ochronie
prawnej określane jako dobra
osobiste człowieka, co wynika z
treści
art. 23 k.c.
Wyjątki od zachowania tajemnicy
są nieliczne i można ujawnić w
sytuacji gdy:
zostaje zwolniony z powinności zachowania
tajemnicy przez pacjenta lub jego opiekuna
prawnego,
gdyby zachowanie tajemnicy mogło
spowodować istotne niebezpieczeństwo dla
życia i zdrowia samego pacjenta lub jego
otoczenia,
Wyjątki od zachowania tajemnicy są
nieliczne i można ujawnić w sytuacji gdy
:
pracownik ma obowiązek powiadomić odpowiedni
organ ścigania przestępstw, gdy uzyskał pewność
lub
powziął
uzasadnione
podejrzenie,
że
uszkodzenia
ciała
powstały
w
związku
z
przestępstwem.
został zwolniony przez prokuratora lub sąd.
upoważnionym instytucjom np. innemu zakładowi
leczniczemu.
Koniec zajęć
Dziękuję za uwagę