Lek. Łukasz Minarowski



Definicja: nadreaktywność dróg 
oddechowych, odwracalna 
obturacja oskrzeli



Patofizjologia: zapalenie błony 
śluzowej

 zespół chorobowy 

charakteryzujący się 

postępującym i niecałkowicie 

odwracalnym ograniczeniem 

przepływu powietrza przez drogi 

oddechowe. 

Nieprawidłowe stałe powiększenie 

pęcherzyków płucnych dystalnie 

od oskrzelików oddechowych z 

towarzyszącym zniszczeniem ich 

ścian bez objawów ich włóknienia

Obecność 

przewlekłego, 

produktywnego  kaszlu  przez  3 
miesiące 

w 

ciągu 

dwóch 

ostatnich lat jeśli inne przyczyny 
kaszlu zostały wykluczone

Przewlekłe 

zapelenie

 oskrzeli

Rozedma

Astma

POChP

POChP

Ograniczenie
przepływu 
powietrza



Narażenie zewnętrzne



Palenie czynne (≥90%)



Palenie bierne



Zanieczyszczenie powietrza



Narażenie zawodowe na pył/chemikalia lotne



Infekcje układu oddechowego w okresie 

dzieciństwa (szczególnie ciężkie, wirusowe)



Czynniki osobnicze



Niedobór α1-antytrypsyny (<1%)



Nadreaktywność oskrzeli



stadium 1 lub wyższe wg. GOLD, ≥40 r.ż. 

22,1%, 



27,7% u mężczyzn



16,6% u kobiet



stadium 2 według GOLD, ogólna częstość 

występowania 10,9%



u mężczyzn 13,3%



u kobiet 8,6%

International variation in the prevalence of COPD (The BOLD Study): a population-based prevalence study. 

A.S. Buist, M.A. McBurnie, W.M. Vollmer, S. Gillespie, P. Burney, D.M. Mannino, A.M.B. Menezes, S.D. 

Sullivan, T.A. Lee, K.B. Weiss, R.L. Jensen, G.B. Marks, A. Gulsvik, E. Nizankowska-Mogilnicka, on behalf 

of the BOLD Collaborative Research Group. The Lancet, 2007; 370: 741-750

Nigdy 

niepaląc

y

0-10 

paczko-

lat

10-20 

paczko-

lat

>= 20

paczko-

lat

kobiety

11,2%

0%

12,4%

2,7%

mężczyź

ni

3,5%

3%

13,9%

19,5%



Astma rozpoczyna się w wieku 
dziecięcym lub młodzieńczym



POChP rozwija się najczęściej w IV 
dekadzie życia i później u palaczy lub 
byłych palaczy



Zaostrzenia astmy wiążą się z 
nasileniem duszności, skurczem 
oskrzeli , kaszel i uczuciem ucisku w 
klatce piersiowej



Zaostrzenia POChP są najczęściej 
przebiegają z zakażeniem dolnych 
dróg oddechowych 



Przy prawidłowo prowadzonym leczeniu 

pacjenci astmą  mając prawidłową lub 

prawie prawidłową funkcję płuc między 

zaostrzeniami



Prawidłowo kontrolowana astma to brak 

objawów choroby w ciągu dnia



POChP charakteryzuje się stałym 

pogarszaniem funkcji płuc



Leczenie jedynie spowalnia przebieg 

choroby



Obturacja oskrzeli jest jedynie częściowo 

odwracalna 

Odwracalna obturacja

+ + +

+

Zapalenie oskrzeli

+ + +

+ +

Hipersekrecja śluzu

+ 

+ + +

Metaplazja kom. kubkowych

+ 

+ +

Upośledzony klirens 

+ + 

+ +

Uszkodzenie nabłonka

++

—

Zniszczenie pęcherzyków

— 

++

Przerost mięśni gładkich

+ +

 — 

Pogrubienie błony podstawnej

+++

—



Wywiad nawracających infekcji 

układu oddechowego



Kaszel



Wydzielina



Krwioplucie



Duszność



Ucisk lub ból w klatce piersiowej



Świszczący oddech



Tolerancja wysiłku



Spirometria + próba 

rozkurczowa)



RTG klatki piersiowej



Pletyzmografia



Pojemność dyfuzyjna dla CO



Gazometria krwi obwodowej



Powszechne podczas miesięcy zimowych



Objawy



Duszność



Świszczący oddech



Kaszel



Zwiększenie produkcji wydzieliny



Przyczyny



Infekcje wirusowe (np. rhinovirus)



Przyczyny zewnętrzne (palenie, narażenie 

zawodowe)



Alergia 



Infekcje bakteryjne



Zwykle dobrze tolerowana w POChP



Cele leczenia



Poprawienie przepływu



Zmniejszenie wysiłku oddechowego



Poprawa wydolności mięśnie oddechowych



Dostosowanie dawki O2 do parametrów 

gazometrycznych



Wspomaganie oddychania



Wentylacja nieinwazyjna



Nie należy zwlekać z wentylacją mechaniczną



Przyczyna pierwotne – hipoksemia



Pogorszenie rokowania



Leczenie – tlenoterapia + leczenie choroby 

podstawowej



Vazodilatatory (diltiazem, bosentan, sildenafil) 

– niska skuteczność, mogą nasilić hipoksemię



Diuretyki mogą poprawić funkcję skurczową 

prawej komory 



Glikozydy naparstnicy są przeciwwskazane 

chyba że współistnieje niewydolność lewej 

komory 

Wskazania

Bezwzględne

Pa

 

O

2

 ≤55 mm Hg lub Sa

 

O

2

 

≤88%

U pacjentów z sercem płucnym

Pa O

2

 55–59 mm Hg lub Sa

 

O

2

 

≥89%
P pulmonale w EKG , 

hematokryt >55%, i objawy 

CHD

Wskazania specjalne

Nocna hipoksemia

Bezdech podczas snu z 

desaturacją nie leczony 

terapią CPAP lub BPAP

NoBez hipoksemii 

spoczynkowej, ale z 

desaturacją podczas wysiłku 

lub snu (PaO

2

 <55 mm Hg)

Cele leczenia

Pa O

2

 ≥60 mm Hg lub Sa

 

O

2

 ≥90%; Dobrać dawkę 

O

2

 podczas snu i wysiłku 

fizycznego

Same as above

   

Dobrać dawkę O

2

 podczas 

snu

Dobrać dawkę O

2

 

podczas snu 

Same as above



W obudu schorzeniach występuje 
obturacja sokrzeli



Oba schorzenia mają komponentę zapalną



POChP jest chorobą postępującą



Leki 1-go rzutu w astmie – wziewne 
steroidy



Leki 1-go rzutu w POChP - 
bronchodilatatory



Oba schorzenia mogą występować 
jednocześnie – zespół nakładania