Pomiary długości:
1.bezpośrednie 
2.pośrednie
Wybór metody zależy od warunków terenowych, wyposażenia w sprzęt i 

wymaganej dokładności.

Tyczenie kąta prostego za pomocą taśmy

Węgielnica pentagonalna 

pojedyncza

Węgielnica pentagonalna 

podwójna

Elektroniczne systemy odczytowe umożliwiają tylko automatyzacja 

pomiarów, 

skrócenie czasu, ale nie zwiększają w istotny sposób dokładności 

pomiarów 

kątowych.
Seria jest to pomiar kąta w 2 położeniach lunety, przy czym pierwsze 

położenie 

lunety jest wówczas, gdy krąg pionowy znajduje się po lewej stronie 

lunety

Luneta teodolitu jest przesuwana w kierunku zgodnym z ruchem 
wskazówek zegara, obserwator celuje i odczytuje kolejno kierunki 

1,2,3,4 

co daje pierwszą półserię. Po obróceniu lunety przez zenit i o 200

g

 

mierzona 

jest druga półseria w kierunku przeciwnym do poprzedniego. Dwie 

półserie 

dają pełną jedną serię pomiarową

Miernicze instrumenty do optycznego pomiaru odległości są 
umieszczane  wewnątrz lunety geodezyjnej lub optycznie do niej 
przesyłane – nazywamy je dalmierzami optycznymi.

Pomiar odległości za pomocą teodolitu

D=k*l

D=k*l*cos

2

α

α  kąt pionowy

Podstawą elektronicznych pomiarów odległości jest  znajomość 
prędkości rozchodzenia się fal świetlnych i radiowych, która jest 
stała w próżni a zmienna w atmoserze ziemskiej.

Podstawowa zasada pomiaru odległości za pomocą fal polega na 
pomiarze czasu niezbędnego do przebycia przez falę mierzonego 
odcinka:

                            d=v*t

W zależności od długości stosowanych fal elektromagnetycznych 

rozróżniamy:

1. Metody w których stosuje się fale nośne o długości 1cm≤λ ≤ 

10m (ultrakrótkie 1m ≤ λ ≤10m ; decymetrowe 1dcm ≤ λ ≤ 
1m oraz centymetrowe 1cm ≤ λ ≤1dcm)– są to dalmierze 
radarowe stosowane w nawigacji statków i samolotów

2.  fale nośne w zakresie 1cm ≤ λ ≤3cm (fale centymetrowe) 

dalmierze radiowe

3. Metody w których stosuje się fale o długościach ułamka 

mikrometra czyli fale świetlne widzialne i z zakresu bliskiej 
podczerwieni – dalmierze świetlne, elektroniczne

Tyczenie krótkich linii prostych

Tyczenie wprzód 

Przez linię prostą rozumiemy najkrótszą odległość między dwoma 
punktami w terenie lub na mapie.

Pomiar długości w terenie falistym

   Układanie taśmy w 
poziomie

   Pomiar schodkowy

Tyczenie wstecz (przedłużenie odcinka 

prostej)

Tyczenie linii przez przeszkody

Obliczanie długości odcinka niedostępnego na podstawie pomierzonych 
bezpośrednio pomocniczych długości lub długości i kątów prostych

Pośrednie pomiary długości

Pośrednie pomiary długości za pomocą dowolnych konstrukcji 

geometrycznych

Trójkąt ABK jest podobny do trójkąta 
KBL

β

10

0

g

-β

10

0

g

-β

a

2

 = c

2

 + b

2

 – 2cb cosα

b

2

 = a

2

 + c

2

 – 2ac cosβ

c

2

 = a

2

 + b

2

 – 2ab cosγ