1. Makroelementy: C, O, H, N, P, K, Ca, Mg, S
2. Mikroelementy: Fe, Mn, Zn, Cu, B, Mo, Cl
Azot (N):
Wchodzi w skład białek
Decyduje o tempie wzrostu
W glebie magazynuje się w próchnicy
- Powolny wzrost roślin
- Jasnozielona barwa liści
- Drewnienie tkanek
Nadmiar N powoduje:
- Wybujały wzrost
- Zmniejszenie kwitnienia i owocowania
- Obniżenie wartości smakowej
- Obniżenie wartości przechowalniczej
Fot.1. Żółtozielone przebarwienie liści
spowodowane niedoborem azotu
Objawy na liściach- w
pierwszym etapie liście
stają się jasnozielone, a z
czasem żółte
Niedobór N silnie hamuje wzrost i
plonowanie roślin. Wszystkie nowo
wyrastające organy roślin, tj. liście, pędy
czy owoce, są mniejsze niż u roślin
prawidłowo odżywionych N-em.
Fosfor P :
Składnik białek, kwasów nukleinowych,
lipidów
Nośnik energii w procesach życiowych
jego obecność jest niezbędna w
kształtowaniu się części generatywnych
roślin (nasiona, owoce).
-
Zahamowanie wzrostu liści
-
Szare zabarwienie liści - dolna strona przybiera
zabarwienie fioletowoczerwone
-
opóźnia dojrzewanie owoców.
Granatowofioletowe przebarwienia na
blaszce liściowej truskawki
spowodowane niedoborem P
Przy niedoborze fosforu liście drzew
owocowych często są zabarwione na
brunatno i przedwcześnie opadają
Potas K
-
Katalizator procesu oddychania i fotosyntezy
- Największe zapotrzebowanie na ten składnik
występuje w okresie owocowania.
- składnik ten wpływa na prawidłowe wykształcenie
zawiązków owoców i ich rozwój.
(wybarwienie owoców, kwiatów, ich trwałość,
foremność np. główki kapusty),
-
odporność na choroby grzybowe i szkodniki
-
Potas poprawia przydatność owoców do
przechowywania.
Wywiera ponadto bardzo duży wpływ na
transpirację. Potas przyczynia się do
poprawy jakości owoców i wzrostu ich
jędrności.
Niedobór:
-
Zahamowanie wzrostu
-
Brunatnienie i zamieranie brzegów
starszych liści
-
Zmniejszenie owoców
Wapń Ca
-
Budulec ścian komórkowych
-
W roślinie reguluje pobieranie i
przemieszczanie się składników
pokarmowych, zapewnia prawidłową
konstrukcję i uwodnienie komórek,
-
przyczynia się również do zwiększenia
odporności na patogeny.
Ca jest składnikiem słabo przemieszczającym sie
w roślinie. Z tego względu objawy jego
niedoboru widoczne są najwcześniej na
wierzchołkach roślin oraz na młodych liściach.
Jedną z pierwszych zmian jest zabarwienie liści
na jasnozielony kolor, następnie haczykowate
ich skręcenie od wierzchołka oraz porozrywanie
brzegów.
U roślin ozdobnych niedobór wapnia
powoduje np: pojawienie się ślepych
pędów róż i złocieni, a także wodnistość i
przewracanie się kwiatów tulipanów.
Korzenie roślin są zgrubiałe i śluzowate.
Magnez Mg
-
Budulec chlorofilu
-
Katalizator fotosyntezy, oddychania,
syntezy białek
Niedobór powoduje:
-
Zahamowanie wzrostu roślin
-
Chloroza starszych liści
odbarwienie tkanek między nerwami
Objawy dodatkowe: nerw główny a czasem
nerwy boczne pozostają zielone, blaszka
liściowa najpierw bladozielona, później żółta,
tkanka między nerwami wypukła
Mangan Mn:
-
Składnik chlorofilu
-
Bierze udział w procesie fotosyntezy
Niedobór :
-
Chloroza młodych liści następnie nekroza :
Pierwsze objawy braku tego składnika widoczne są u
większości gatunków roślin na młodych liściach w postaci
tzw. cętkowanej chlorozy, obejmującej tkanki pomiędzy
nerwami liści, przy czym nerwy nawet najdrobniejsze
pozostają zielone.
Miedź Cu:
-
Uczestniczy w procesie oddychania
Niedobór:
- Szarozielona barwa liści następnie
chloroza brzegów blaszki
Cynk Zn:
-
U roślin jednoliściennych np. cebuli,
początkowo na dolnych liściach pojawiają
się pomiędzy żyłkami żółte smugi, które z
czasem przechodzą w nekrozy.
Podobne przebarwienia liści występują u
roślin dwuliściennych, np. fasoli. Wzrost
liści jest nierównoramienny, w wyniku
czego brzegi ich są pofałdowane.
Bor B:
-
Uczestniczy w procesie wzrostu komórek
-
Uczestniczy w przemianach
węglowodanów
Niedobór:
- Zamieranie wierzchołków wzrostu
Pierwsze objawy niedostatku boru na
owocach jabłoni czy gruszek widoczne są
w postaci małych ciemnozielonych,
wodnistych plamek, które z czasem
brunatnieją stając się suche i
skorkowaciałe.
Na owocach pestkowych zapadnięte, lekko
brunatne plamy podobne są do oparzeń
słonecznych. Częstym objawem braku
boru u moreli, brzoskwiń i śliw jest
pękanie owoców.
Molibden Mo :
- Zapotrzebowanie większości roślin na ten
mikroelement jest niewielkie. Wyjątek
stanowią warzywa kapustne i strączkowe,
których wymagania są większe.
Dostępność Mo w porównaniu z innymi
mikroelementami wzrasta w miarę wzrostu
odczynu środowiska glebowego, stąd też jego
niedobór ujawnia się u roślin uprawianych na
glebach zakwaszonych. Objawy deficytu
molibdenu widoczne są na liściach młodszych.
Są to chlorozy, które w zależności od gatunku
obejmują różną powierzchnię liścia.
Żelazo Fe
Objawy niedoboru żelaza, podobnie jak
boru, miedzi i manganu, występują
zazwyczaj na najmłodszych częściach
rośliny. Wynika to z małej ruchliwości tych
składników, to jest z wolnego ich
przemieszczania z liści starszych do
młodszych.
Niedobór żelaza to chloroza (żółknięcie)
międzyżyłkowa liści wierzchołkowych.
Rośliny sadownicze w warunkach deficytu
żelaza dodatkowo przedwcześnie
zrzucają liście, nawet już w połowie
sierpnia.
